„ALTERNATIEVE RECHTBANK" STRAFT NIET
CUTTERZUIGER VAN BREDA NAAR BELGISCH MEER
Gigantisch
transport
lokt
duizenden
de straat op
Mr. Burger vraagt
Polak menselijkheid
Oecumenica
stap 'ns over op
perfekt tot de laatste trek
Brulkikvorsen
Vertrouwen in
V.S.-politiek
sterk gedaald
Abortus I
Abortus II
Gemengd
huwelijk
n Derk de Vries hééft hef!
Vrede voor Ulster
- Tijdrovend
- Centimeterwerk
- Zonder muziek
Politie-inval in
19 sexboetieks
Frits van der Poel
praat met VPRO
DONDERDAG 13 AUGUSTUS 1970
(Van een onzer verslaggevers)
AMSTERDAM Als alles gaat
zoals Adriaan Venema en de re
dactie van het literaire magazine
„Soma" willen, gaat in september
de alternatieve rechtbank van
start. Mensen, die zich tekort ge
daan of zelfs onrechtvaardig be
handeld voelen kunnen met hun
klacht gaan naar die mindere"
rechtbank die bestaat uit drie ju
risten en drie andere personen,
terzake kundig. De uitspraak van
dat zestal is bindend voor klager
en beklaagde. Wie door de jury in
het gelijk gesteld wordt, kan zich
gelukkig prijzen met een rechtsge
voel, waaruit de kwetsuren zijn
weggestreken, wie ongelijk krijgt
moet zich daarbij neerleggen. Nie
mand wordt gestraft, niemand be
taalt de kosten van het geding.
Wie gelijk krijgt is gelukkig en
juridisch stelt de zaak niets voor.
T"anwaar deze belangeloze, veel
tijd eisende organisatie? Het begon
allemaal met een in zijn rechtsge
voel aangetaste Adriaan Venema
(29), schrijver van de roman „Van
een bloedrode manchet en een kooi
kershondje". Die roman gaat over
èen „business jongen", ofwel een
prostitué. Een aantal weken gele
den liet de VARA in haar zaterda-
middagprogramma „Dit is het be
gin" een vraaggesprek horen door
enige redacteuren van Soma met
een door hen verzonnen schrijver
Charles B. Whistier. Die laatste
sprak met wat minachting over
„ene Adriaan Venema, een busi
ness jongen die in urinoirs ope
reert".
Venema vond de vereenzelviging
dom en beledigend. Een schrijver
is niet zomaar gelijk te stellen met
zijn personages, en, zegt Adriaan
Venema, als dat boek autobiogra
fisch was, zou ik verder niets
meer kunnen schrijven.
„Overigens heb ik niets tegen
„business jongens". Een weer
woord werd de schrijver in dit
opbel-programma echter niet ge
gund. „Omdat er nog twee platen
gedraaid moesten worden". Later
kreeg hij die kans wel. zij het, dat
de VARA, aan wie hij fascistische
tendensen verweet, daar de kritiek
tegen hem persoonlijk was gericht,
zonder dat hij toen gelegenheid
kreeg iets terug te zeggen Juist dat
fragment wegknipte. Venema nam
contact op met Soma-hoofdredac-
teur Dirk Kooiman en het resul
taat van hun onderhandelingen
was, het plan voor de „alternatieve
rechtbank". Voor een „echte"
rechtzaak voelde Venema niet
veel. Hij kan zich voorstellen, dat
veel mensen ervoor terugschrikken
naar de rechter te lopen met hun
klacht: niet iedereen weet welke
wegen hij moet bewandelen, en
een advocaat die dat wel weet kost
veel geld. Veel mensen voelen zich
niet zo thuis in de juridische sfeer.
En sommigen hebben er geen zin
in maanden te wachten voor de
zaak aan het rollen komt. Een van
de grote voordelen van de „alter
natieve" rechtbank is, dat er geen
straf wordt gegeven. De kosten
van het proces betalen is er even
min bij. Het enige dat moet wor
den betaald zijn de reiskosten en
de huur van de rechtzaal.
„Onze bedoeling is, en nu spreek
ik ook uit naam van Soma, dat dit
een permanente zaak wordt, zodat
iedereen die in de clinch ligt naar
de alternatieve rechtbank toekomt.
Adriaan Venema verwacht, dat de
drempelvrees voor de alternatieve
rechtbank minder zal zijn dan bij
de „echte".
Veel reacties zijn er niet op het
plan, maar Venema is optimistisch
genoeg om te vermoeden, dat de
vakantie daar oorzaak van is.
„Ik had gehoopt, dat de mensen
zichzelf zouden aanmelden om mee
te doen, of om een klacht in te
dienen, maar die hoop bleek ijdel".
Hij is intussen met de Soma-men-
sen bezig om juryleden aan te
zoeken, onder meer bij de Vereni
ging van Letterkundigen.
Overigens: „Het kan best zijn,
dat we bezig zijn met iets dat
helemaal niet nodig is, misschien
zijn we er te laat mee, misschien
is het klimaat er nog niet rijp
voor".
Als er vergelijkingen moeten
worden getrokken, noemt Venema
het Victnam-tribunaal van enkele
jaren geleden, waarbij Amerika
beschuldigd werd van het plegen
van oorlogsmisdaden in Vietnam.
Ook dat tribunaal had geen conse
quenties, maar het gaf mensen die
daar behoefte aan hadden een ze
kere voldoening. „Ik vraag me ook
af of Neurenberg geen alternatieve
rechtbank was", oppert Adriaan
Venema.
Terug naar de concrete praktijk
van dè „alternatieve rechtbank".
Als er een jury is van zes perso
nen zouden de stemmen wel eens
kunnen staken.
„Dat is ook een uitspraak", zegt
Adriaan Venema vriendelijk, „we
kunnen allebei gelijk hebben en
daar leggen we ons dan bij neer".
Onder enorm veel bekijks kruipt
het mammoet-transport hier over
een kruispunt in Breda.
BREDA „Als Pele op dit uur van de nacht in een open landauer
door Breda was gereden had het op straat niet drukker kunnen zijn
dan nu." Een opmerking van één der duizenden belangstellenden, die
dinsdagnacht het giganten-transport van de cutterzuiger Breda van
Breda-Noord naar het Belgische Meer gespannen volgde. Een zwaar
en moeilijk transport, dat uitgroeit tot een soort reclamestoet voor een
carnavalsoptocht. De directie van Stoof, die het transport van de
ZTM-zuiger op zijn nieuwste trailer met 96 wielen verzorgt, en de
Bredase politie hebben de gelegenheid aangegrepen om het Bredase
en Nieuw-Ginnekense publiek eens goed te laten zien hoe je een der
gelijk karwei energiek en kleurrijk aanpakt.
Voorafgegaan door drie blauw en geel zwaailicht voerende politie
wagens en een gedeelte van de Stooffamilie te voet (jacquet, hoge
hoed en het Bredase Politie Harmoniegezelschap ontbraken er net
aan) glijdt het machtige gevaarte schijnbaar moeiteloos tussen de
huizenrijen, lichtmasten, bomen, elektriciteitsdraden en verkeersbor
den door.
Een blok metaal van 120.000 kilo,
30 meter lang en 4.50 meter hoog.
Ervoor en erachter trekkers van 325
PK, hulpwagens, een hoogwerker
van de gemeente en een ploeg van
de dienst openbare werken. Grote
mannen van het transport: trailer-
voerder Johan de Rooy, trekker
chauffeur Ben Bilock, technisch
voorbereider en colonne-comman
dant Janus Boomaars en Jos Stoof,
die met enkele anderen de wegmas-
todont coacht.
Jos Stoof: „Speciaal voor dit tran
sport hebben wij een nieuwe metho
de bedacht. Onze trailer van 15
meter lengte en 40 ton gewicht
(draagkracht 350 ton) was veel te
kort voor de cutterzuiger. Tussen
trekker en trailer hebben wij daar
om een aparte drijfstang laten ma
ken. Een ding van een meter of
negen. Datzelfde aan de achterkant
van de trailer voor het geval we in
bochten zouden blijven steken".
Directeur K. Stoof: „Voor dit
transport hebben wemet behulp
van Vriens speciale banden voor de
trailer moeten aanschaffen. Onder
de trailer 96 en 10 mee als reserve".
Het meest spectaculair doet het
werk van Johan de Rooy aan, hoe
wel dergelijke transporten alleen
slagen dank zij uitstekend team
werk. Hij bedient de vanuit de trek
ker niet bestuurbare trailer met de
zuiger erop. Met behulp van een
electrische besturing laat hij de 12
wielassen zo in groepen draaien, dat
op het hele 28 kilometer lange tra
ject alleen een paar overhangende
boomtakken sneuvelen. De reactie
van de directie na de geslaagde rit:
„Grandioos. Fantastisch gegaan.
Geen draadje, geen ruitje, geen
boompje meegenomen. Alle lof aan
onze mensen en veel dank aan de
politie en de gemeente".
Na het vertrek om negen uur
dinsdagavond aan de Regenbeemd in
Breda ziet het er niet naar uit, dat
het transport zo vlot zal verlopen.
Het traject door Breda-Noord naai
de Wilhelminasingel vergt aanzien
lijk meer tijd dan gepland is. Voor
een deel is dat op rekening te
schrijven van de duizenden toe
schouwers, die op alle kruispunten
het manoeuvreren door hun aanwe
zigheid extra bemoeilijken. Ook op
de balkons van de flats in Breda-
Noord ziet het zwart van de belang
stellenden. „Eindelijk is er eens iets
te doen in Breda-Noord en dan wil
len wij er van mee profiteren",
meent een gemoedelijke huisvader
vanuit zijn balkonfauteuil". Vana
vond kan hij er weer voor gaan
zitten, want dan komt het tweede
gedeelte van de cutterzuiger Breda
op precies dezelfde manier bij hem
onder het raam door.
Al snel wordt duidelijk, dat half
Breda is uitgelopen. Terwijl het
transport pas om kwart voor elf bij
de Claudius Prinsenlaan arriveert
stonden er al vanaf half negen toe
schouwers te wachten op nog veel
verder gelegen kruispunten waar
het transport zou passeren. De
Stoofen, hun personeel en de heren
Mulders van de Zand Transport
Maatschappij kijken hun ogen uit.
Dat heeft niemand verwacht. Slag
vaardige Jos Stoof toch wel een
beetje, want hij heeft 's middags in
aller ijl nog grote reclameborden
aan de zuiger laten bevestigen. De
heren Mulders volgen vandaag zeker
zijn voorbeeld voor het tweede tran
sport.
22.45 uur: hoek Beverweg - Clau
dius Prinsenlaan. Steken hoeft niet,
de bocht is makkelijk te halen. 23.15
uur: hoek Wilhelminasingel - Wil-
helminastraat. Feilloos zeilt het ge
vaarte op een paar centimeter langs
een lichtmast en een gemeentelijke
blopmbak op hoogte. 23.25 uur: hoek
Ginnekenweg - Zandberglaan. Bij
een levensmiddelenbedrijf moeten
de zonneschermen omhoog. 23.35
uur: Oranjeplein. Weer centimeter
werk. Nu tussen twee lichtmasten
en een aantal verkeersborden door.
Tijd voor koffie, aangedragen door
vrouwelijke Stoofen.
Om 24.00 uur komt volgens ver
wachting het moeilijkste punt: hoek
Prins Hendrikstraat - Valkeniers
plein en direct daarachter hoek
Valkeniersplein - Allerheiligenweg.
Lichtmasten en verkeerszuilen zijn
voor de zekerheid al weggehaald.
Het publiek wordt door tientallen
begeleidende auto's op veilige af
stand gehouden. Over kunstwerken
van gemeentebeplantingen heen
JOHAN DE ROOY
draait het voorste dieel voorzichtig
naar zijn goede richting. Alles ver
loopt prima. Nog steeds duizenden
toeschouwers.
Nu krijgen de 12 uitvoerders van
het transport meer ruimte. Het tem
po gaat omhoog, tot een snelheid
van 6 kin-uur. Ulvenhout wordt om
00.45 uur bereikt. Tijd voor een
warme hap in een cafetaria. De
café's in Ulvenhout zijn langer open
dan normaal. Ook hier nog honder
den mensen. Een laatste moeilijk
punt voor de grens is de brug kort
voor de splitsing naar Chaam of
Strijbeek even ten zuiden van Ul
venhout. Zal de brug de in totaal
160 ton houden? Jos Stoof: „We
hebben er al eens 120 overgebracht.
Gokken Maar". De gok lukt. Het
kerstboomeffect van de met diverse
lichten gemarkeerde cutterzuiger
wordt nu nog verhoogd door een
plotselinge onbewolkte hemel met
miljoenen lichtpuntjes. Het wordt
koud en de meeste belangstellende
begeleiders geloven het wel. Ze
stappen in de auto's en rijden naar
huis. Het transport verslindt daarna
rustig de kilometers op weg naar de
grenspost Strijbeek. Tegen half vier
kan daar halt worden gehouden.
„Niets bijzonders te melden, alles
haaks", is de melding.
In België boven verwachting
evenmin problemen. Wel moest te
voren een krotwoning gedeeltelijk
worden afgebroken en moest dicht
bij de plaats waar de zuiger uitein
delijk gebruikt gaat worden een
groot tuinhek uit de grond. Om pre
cies zeven uur, na tien uur inspan
nende arbeid, komt het transport
aan op de plaats van bestemming:
een zanderig terrein langs de weg
van Meer naar Loenhout. Een kraan
tilt de zuiger even van de trailer, er
worden wat bielzen onder geschoven
en de grootste trailer van Europa,
die onder de zuiger zo'n nietige
indruk maakte, kan terug naar Bre
da. Voor het nieuwe karwei.
Vanmorgen wordt het tweede deel
van de zuiger opgeladen. Vanavond
om negen uur wordt de start voor
dit vertrek gegeven. Er wordt nog
meer belangstelling verwacht en de
zakelijk ingestelde directies van de
ZTM en Stoof is er alles aan gele
gen om het publiek goed te laten
zien van wie de zuiger is en wie het
gevaarte vervoert. De muziek zal
ook vanavond ontbreken. Want
daarvoor heb je een gemeentelijke
vergunning nodig. En dat is het
enige waaraan Stoof en de ZTM niet
hebben gedacht.
WIPPEL HOUBEN
WASHINGTON Twee kwieke
bruikikvorsen zijn gisteren door een
verkenningsraket in een baan om de
aarde gebracht. De lancering vond
plaats op Wallops-Island in Virginia.
Het experiment moet gegevens ople
veren over de effecten van gewicht
loosheid in de ruimte.
DEN HAAG (ANP) Mr. JA.W.
Burger, lid van de Eerste Kamer
voor de Partij van de Arbeid, heeft
minister Polak (Justitie) schriftelijk
gevraagd, of deze kans ziet bij de
toepassing van de voorschriften wat
meer menselijkheid door zijn appa
raat te doen betrachten.
Het kamerlid vraagt dit naar aan
leiding van het terugzenden van een
Zuid-Slavische vrouw, die op reis
was naar haar in ons land wonende
en werkende dochter. Mr. Burger
hekelt in zijn vragen de z.i. forma
listische wijze van handelen der Ne
derlandse instanties, daarbij inbe
grepen de „belerende" reactie van
de zijde van het ministerie van Jus
titie en stelt daartegenover de be
toonde zorg van een Duitiise Rode-
Kruisman voor een kennelijk niet
aan reizen gewende hulpeloze
vrouw. Het kamerlid vraagt de mi
nister of dit contrast niet navrant is.
Hij zorgde er ook voor, dat de
vrouw in een ziekenhuis te Keulen
kon worden opgenomen. De Arn
hemse grenspolitie ptuurde haar
naar Belgrado terug wegens het niet
beschikken over voldoende middelen
van bestaan. Haar dochter wachtte
tevergeefs op het Haagse station
voorzien van de eventueel verlangde
cautie.
Een woordvoerder van het minis
terie van Justitie verklaarde, dat
hier volgens de voorschriften is ge
handeld.
WASHINGTON (AP) Een ge
heime opiniepeiling, die door het
Amerikaanse bureau voor voorlich
ting is gehouden in acht landen,
toont aan, dat het vertrouwen van
de burgers van die landen in de
Verenigde Staten sterk is gedaald
na de Amerikaanse actie in Cam
bodja, zo heeft afgevaardigde Allard
K. Lowenstein verklaard.
(ADVERTENTIE)
De Nederlandse Christen Studenten
Vereniging, NCSV, één van de
oudste bewegingen in onze universi
taire wereld, vanaf de eeuwwisseling
decennia-lang koploper in de oecu
mene, blijkt nog steeds springlevend.
Werd na de oorlog op het punt van
politieke en sociale bewogenheid een
spoor vóór de kerken uit getrokken,
nu blijken urgent maatschappelijke
vragen aan de orde.
Na overleg met haar leden pro
testantse en r.-k. studenten uit het
hele land werd besloten krachtige
steun te verlenen aan het streven
van de Stimezo, stichting voor me
disch verantwoorde zwangerschaps
onderbreking. Deze laatste vereniging
hoopt nog dit jaar in Rotterdam een
abortuskliniek te openen en wil via
het inrichten van afdelingen voor
abortus in algemene ziekenhuizen
bijdragen tot vakkundige hulp bij
zwangerschapsonderbrekingen.
Gezien de grote nood en het aan
misdadigheid grenzende uitbuiten
daarvan door buitenlandse klinieken,
mag men hopen, dat deze studenten-
steun aan het Stimezo-initiatief, in
bredere en vooral ook kerkelijke
kringen het juiste gehoor zal vinden.
Tn flagrante tegenstelling tot het
1 bovenstaande, staat een opmerking
van pater Pedro Arrupe, generaal
der jezuïeten. In een vraaggesprek
voor radio-Vaticaanstad, uitte hij de
beschuldiging, dat in Japan veel meer
onschuldige mensen door abortus zijn
gedood dan door de atoombom op
Hiroshima. Hij gewaagde van 50 mil
joen tegenover 180 duizend. Ietwat
dubieus rekenwerk! Telt de generaal
nu b.v. óók al die onschuldige Zuid-
amerikaanse kindertjes die wel ge
boren worden maar hun eerste ver
jaardag niet halen? En dat, omdat
hun moeders geen pil mogen slikken
van de kerk, terwijl ze geen brood
krijgen van een regime, waarvan de
kerk zich op z'n minst nooit duidelijk
gedistantieerd heeft.
We zijn het met de generaal eens,
dat de kinderen onschuldig zijn. Al
hoewel: over ongeboren vruchten
weten we niet zoveel, over volwassen
mensen wel.
(~\ok in ons land doet de mythe, dat
een gemengd huwelijk doorgaans
leidt tot onkerkelijkheid van beide
partners, in brede kring opgang. Ont
mythologiserend werkt dan ook het
resultaat van een sociologisch onder
zoek van de universiteit van Chicago
onder gemengd gehuwden. Daaruit
blijkt nl. dat het gemengd gehuwd
zijn, weinig of geen betekenis heeft
voor het godsdienstig leven van de
partners. De mate van godsdienstig
heid van de ouders is in dit opzich t
veel belangrijker: zij bepaalt verre
gaand de geloofsbeleving der vol
wassen kinderen!
Tfen zinvolle en daadwerkelijke bij-
drage tot de vrede in Ulster lijkt
ons het initiatief van de Ierse predi
kant, ds. Gordon Gray. Om in ruimere
kring te tonen, dat de verhouding
tussen roams-katholieken en protes
tanten heel anders kan zijn dan in
Ulster het geval is, bewerkte hij een
uitwisseling van protestantse en r.-k.
jongeren uit Nederland en Ierland.
Eind juli bezocht een groep Neder
landers dit door haat gespleten landje,
nam deel aan een conferentie en
logeerde bij Ierse gezinnen. Momen
teel zijn 17 Noordieren in ons land
te gast bij Kerk en Wereld, Drie
bergen. De ervaring leert, dat de
betekenis van dergelijke ondernemin
gen niet onderschat moet worden.
Bovendien vonden wij het prettig
ook eens over een andere Ierse d
minee te kunnen schrijven.
(Van een onzer verslaggevers)
HEERLEN De politie in het
arrondissement van Maastricht heeft
een inval in 19 sexboetieks gedaan
om een intensief onderzoek in te
stellen naar de aanwezigheid van
sodomitiSche pornografie (afbeelding
van geslachtelijke omgang tassen
mens en dier).
Tijdens dit onderzoek waarvoor
ongeveer 35 politiemensen werden
ingeschakeld, werden twee boekjes
één in Heerlen en één in Vaals
met dergelijke afbeeldingen in
beslag genomen.
Vaals werd in het onderzoek be
trokken, omdat het openbaar minis
terie in deze plaats een grote hoe
veelheid van deze pornografie dacht
te vinden, die vanuit Aken afkom
stig is.
(Van een onzer verslaggevers)
HILVERSUM De VPRO pleegt
overleg met Frits van der Poel
sinds zijn ontslag bij de KRO is hij
parlementair redacteur bij het Vrije
Volk over de presentatie van een
aantal korte tv-programma's, die een
informatief-satirisch karakter moe
ten krijgen. Als overeenstemming
wordt bereikt zullen de program
ma's komende winter worden uitge
zonden.
r