AANPASSINGSEISEN IN HET NEDERLANDSE LEGER Een S 5 bij de militaire keuring zegt niets over kansen in burgerleven Jeugd in China instemming doorhobbelen bedrijfstevredenheid pesterijen '"l!»-- ÉÉillMBicliK >r (Van een onzer verslaggevers) DEN HAAG Cijfers en gegevens zijn meer dan voldoende bekend. Per jaar ontvangen gemiddeld 120.000 Nederlanders het vriendelij ke doch dringende verzoek zich hier of daar te melden ter keuring voor de militaire dienst. Circa dertig procent van hen wordt al meteen gewogen en te licht bevonden. Eenmaal onder de wapenen, vallen er nog wel wat „zwakke broeders" af. Voornaamste oorzaken: gebreken aan rug, benen of spierenstelsel en een on toereikende stabiliteit, tot uitdrukking gebracht in het predikaat S5. De aanduiding is alom bekend; beurtelings geeft ze aanleiding tot bedenkelijke gezichten of veelbetekenende knip oogjes. Kapitein Hans Levendig (40, tweede man van de sectie genees- tweede man van de sectie genees kundige aangelegenheden, sinds 1961 beroepsofficier-arts en beschik kend over een rijke ervaring als troepenarts) neemt het woord: „Zo'n eerste keuring fungeert als grove zeef, meer niet. Twintig keuringen per arts doe je dagelijks. Veel te veel. Een maximum van twaalf per dag zou verantwoord zijn. Nu is het logisch dat er weieens eentje door de mazen glipt". Als het gaat over afkeuring wegens psychische tekort komingen die zich in werkelijke dienst openbaren spreekt men over zeven a negen procent, terwijl toch al bij de eerste keuring 11,5 procent afvalt wegens onvoldoende intelli gentie en een gebrekkige stabiliteit. Hans Levendig weer: „Ze komen soms aanzetten met de prachtigste verhalen bij die keuringen. Zo ge zond als een vis zijn de heren als je hen geloven mag. Men huivert er in het algemeen namelijk voor iets ten nadele van zichzelf te zeggen. Mis schien gebeurt het ook om flink te doen tegenover vriendjes. Heel wat zwakke broeders vertellen je niks te mankeren, zodat je als overbelast arts al gauw geneigd bent te zeggen: vooruit maar. Vandaar ook dat er in dienst nog betrekkelijk veel uitval lers zijn." In zijn werkkamer aan het Haagse Nassauplein betuigt luitenant-kolo nel Cornells Somers (45, sinds 1965 werkzaam als hoofd van de sectie geestelijke gezondheidszorg bij de inspectie geneeskundige dienst Ko ninklijke Landmacht, zoon van een marine-officier en onder meer ver bonden aan de Haagse rechtbank) zijn volledige Instemming met de constatering van kapitein Levendig: „Hoe vaak wij al niet hebben ont dekt dat bepaalde lui hele rissen veroordelingen achter' de rug had den, terwijl bij de keuring nog gre tig was verteld: nooit met de politie in aanraking geweest. Men wil er niet voor uitkomen, zelfs de zwaar ste gevallen niet". Ter nadere ver klaring van het groot aantal missers in deze sector bij de eerste keuring, voegt hij er meteen aan tóe: „Psy chische stoornissen die je meteen bij het inkeuren achterhaalt, zijn de moeilijkste niet. Als iemand mee deelt langdurig onder psychiatrische behandeling te zijn geweest, weet je ook wel voldoende. Er mag worden aangenomen dat Zo iemand niet be stand is tegen de sterke aanpas- singseis welke het leger stelt. Ook ernstig stotteren is zo'n direct waar neembaar gebrek waarop een S5 van toepassing is. Al bij voorbaat namelijk weet je dat een ernstig stotteraar het niet zal rukken in dienst Maar veel geestelijke stoor nissen blijven aanvankelijk onont dekt. Alleen bij bepaalde testen krijg je die eruit. Nu is er sinds 1968 een nieuw systeem ingevoerd. Onderzoekingen hebben aan het licht gebracht dat vaak spijbelen op school een aanwijzing kan geven voor latere aanpassingsproblemen in dienst. Zo ook een langdurig verblijf in een opvoedingsgesticht, veelvul dig politiecontacten of een geringe beroepsvastheid. Zo zijn er negen punten bijeengebracht. Veel positie ve reacties geven een grote kans op aanpassingsproblemen. V öOrspellin- gen op basis van deze verbeterde methodiek bezitten meer dan 50 procent zekerheid. „Bijzonder sterk overdreven" luidt kort en bondig het commentaar van overste Somers als hem ge vraagd wordt of het waar is dat iemand er in zijn latere loopbaan nadeel van kan ondervinden wan neer hij wegens onvoldoende stabili teit uit de dienst ontslagen wordt. „De militaire keuring is een be- drijfskeuring", aldus de Haagse le- gerpsychiater. „Een S5 voor dienst is beslist geen graadmeter voor het burgerleven". „Houd een ding vooral goed in de gaten: In dienst ben je genoodzaakt 24 uur aan een stuk in dicht verband te bestaan, met ande ren samen te leven. Het betekent extra veel kans op conflictstof. Ge ringe aanpassingsmoeilijkheden heb ben in dienst meteen een veel grote re betekenis en ingrijpender gevol gen dan het civiele bedrijf. Daar heb je per werkdag maar acht uur met anderen te maken. Voor de rest gaat ieder zijn eigen gang. Het ver schil is duidelijk, nietwaar? Onder nemingen die de S5 als discrimine rend etiket gebruiken en op grond daarvan bepaalde personen niet zou den aannemen, konden zich zodoen de weieens van zeer bruikbare krachten beroven. Massafs mensen die uit de krijgsmacht zijn wegge gaan met een S5 blijken het later uitstekend te rooien in de burger maatschappij. Als men in verband met een afkeuring later last krijgt, ligt het overigens geheel aan de betrokkene zelf. Van ons krijgt uit gezonderd een huisarts niemand een afkeuringsreden te horen. Daar valt niet aan te tomen. Ik weet niet of er bedrijven zijn die discrimineren. Wel is het algemeen bekend dat bepaalde levensverzekeringen met het oog op „een hogere risicofactor" meer premie vragen als ze te maken hebben met klanten die voor dienst zijn afgekeurd". Uit vrees dot het later „tegen" hen gebruikt zal worden, blijven niettemin heel wat dienstplichtigen doorhobbelen met stoornissen. „Wat het precies is, achterhaal je niet" filosofeert overste Somers. „Bij emi gratie krijg je er last mee heeft weieens iemand tegen me gezegd. Maar dot is natuurlijk baarlijke nonsens, want zoals gezegd wordt er naar buiten nooit ook maar enige formaliteit gegeven. De Vrees c-m afgekeurd te worden bestaat even wel beslist. Er zijn genoeg mensen die 2ich willen forceren om die diensttijd toch maar vol te maken. Rasecht gestoorde lui heb ik hier in mijn stoel gehad. Pas ongeveer een week voor het afzwaaien kwam hun stoornis aan het licht, eerder niet. Maar dan blijft er nog altijd die groep „Zwijgers" kerels voor wie de "dienst vaak een doorlopende kwelling is. Geen idee hoe groot het aantal van deze mensen is. Je kunt ze niet aftasten. Op een of andere manier slaan ze zich er doorheen. De een compenseert het ongemak bij een leuk meisje of in het Café de ander houdt het uit dankzij plaatsing dicht bij huis. Dat stem pelt hem tot gezond, voldoende sta biel". Aanleiding tot veel moeilijkheden is de aard van „het bedrijf", conclu deert het hoofd van de sectie gees telijke gezondheidszorg in dienst. „Algemeen gesteld", zo zegt hij, „zijn we een onderneming die niet functioneert, niet produceert althans. Bedrijfstevredenheid bij een arbei der is grotendeels gebaseerd op het feit dat er iets uit zijn handen komt waar hij het nut van inziet. De militaire arbeider een zekere be drijfstevredenheid aan te praten, valt niet mee. Verveling is heel dikwijls voor moeilijkheden het los makend element. Hoe vaak ik van commandanten al te horen heb ge kregen dat bepaalde types nooit last veroorzaken als ze maar op oefening kunnen.... Zodra ze binnen moeten zitten is het mis. Dan krijg je prompt weer: geringe arbeidsvreug de en een vlucht in ziekteverzuim etc.Doktér' Somers persoonlijk ge looft niet dat veel militairen met hem in aanraking komen omdat de straffe discipline hen dwars zit en ze het dientengevolge niet langer haTden kunnen. „Dat speelt geen rol. Sinds de zogenaamde democratise ring heeft ingezet, heb ik echt niet minder mensen met een S5 naar huis gestuurd, Ik geloof trouwens niet in een democratisering van het leger. Het kan slechts via hiërachi- sche regels functioneren. Wat als democratisering, wordt aangeprezen, vaart in feite onder valse vlag. Het is gewoon humanisering, iets waar ik volledig achter sta." „De resultaten daarvan zijn zeer goed merkbaar, onder meer in het depot voor discipline te Nieuwer- sluis. Weglopen in het eens zo be ruchte strafkamp voor onverbeterlij ke militairen was vroeger aan de orde van de dag. Nu behoort het tot de grote uitzonderingen. Ik verblijf er steevast een dag per week. Zo kweek je een goede verstandhou ding. Men begint te begrijpen dat heel wat van de gestraften daar in feite ale de bliksem naar de psychi- JMte - wi «ter moeten inplaata van naar de Ttfjfft" i rechter. De krijgstuchtelijke vergrij- pen waarvoor men naar Nieuwer- sluis gestuurd wordt, vloeien heel (Van een onzer verslaggeveis) DEN HAAG - Een Van Heutezco tguio van zo'n 260 dienstplicht: Uitaten wordt vandaag van Hev «\ar Keizersveer overgeplaatst. |ie compagnie gaat na het inter Iwafeen van atoomkoppen fat |te wat verpozing zoeken i Bsveer. Enkele weken zul fenstplichtigen daar lichte i, voot een belangrijk deel J nde nit wat lichamelijke oefe r Van Heutszeompagnie had eed vare bewakingstaak in Havelte. ET laren bij de dienstplichtigen nogi fat onlustgevoelens hierover. Vool I Vereniging van Dienstplichtige MiJ Itoireri waren die aanleiding om d«f %ohingse professor in de sociale bchologie dr. H, A/Hutte te onderzoek in te stellen. «teel) Uit De Stem van 23 januari 1970. vaak voort uit aanpassingsmoeilijk heden". Hoewel het onderwerp „S5" als zodanig al sterk tot de verbeelding spreekt en in het centrum van de belangstelling staat, associeert de gewone man het nogal eens eenzij dig met „simulatie". Iedereen die een S5 in de wacht sleept en zo op een gemakkelijke manier onder zijn dienstplicht uitkomt, zou de zaak hebben bedonderd zo wordt het doorgaans maar al te graag voorge steld. Overste Somers weer: „Negenen- gentig komma vijf procent van de Nederlandse jongelui gaat niet graag in diénst. Da's punt een. En natuur lijk is er een categorie die zulks tot uitdrukking gaat brengen in simula tie, Maar het loopt gauw in de gaten. Toch krijg je hier wel mili tairen met een briefje van de onder- deélsarts waarop dan zoiets staat als „wil zich een S5 verwerven". Met andere woorden: Opgepast, laat je niet in de luren leggen. Ik lach erom. Meestal is er Wel degelijk iets aan de hand. Echte S5-kopers tref je maar zelden aan. Ik heb het Weieens meegemaakt dat iemand voorgaf homofiel te zijn, zoals be kend een reden om afgekeurd te worden. De knaap in kwestie simu leerde duidelijk. Hij parfumeerde Zich, liep constant in damesonder goed. etc. Zulk een kerel verraadt een bepaalde persoonlij kheidsop- bouw: Wie zich zo gedraagt man keert duidelijk iets. Dan zeg ik direct: ongeschikt voor dienst, maar heus niet op grond van „homofili- teit". Recruten bij ontvangst van de PSD (persoonlijke uitrusting). Misschien meer dan de meeste anderen realiseert dokter Somers zich wat hét zeggen Wil in een gigantisch bedrijf als het leger psy chisch in de knel zitten: .Normaal gesproken kun je stellen dat we neurotische stoornissen binnen drie maanden wel hebben achterhaald. Bij psychopatische afwijkingen duurt het doorgaans wat langer. Het is een hele tijd,.dat zeker. Maar je verandert er zo weinig aan, hoe rot het ook is. We zijn ons terdege bewust van het leed dat de man met aanpassingsmoeilijkheden berokkend wordt, alvorens wij onze helpende hand naar hem kunnen uitsteken. De moleil in dienst gaat pas draaien zodra aanpassingsproblemen de graad bereiken dat ze opvallen. Eer het zover is kan er al flink wat schade Zijn aangericht, ik zal de laatste zijn dat te ontkennen. In dienst handhaaft iemand zich ehkel wanneer hij wordt opgenomen door de massa. Een eenling wordt door zijn ongepastheid meteen al versto ten. En het is uitgesproken verve lend als er op een kazerne geen enkele maat met je praat. Je gaat er aan kapot als op een soldatenkamer plotseling iedereen opzettelijk zijn bek houdt wanneer jij binnen komt, of wanneer niemand met je aan tafel wil zitten. En dat zijn dan nog maar enkele van de afschuwelijke pesterijen. Inderdaad ja, de krijgs macht moet het voornamelijk heb ben van dienstplichtig kader, zonder al teveel kennis van pedagogie. Er zitten enorme bezwaren aan, maar daarbij mag je toch niet vergeten dat dit kader nog altijd 93 procent van alle dienstplichtigen erdoor sleept. Die andere zeven procent mislukt echter en dat is vervelend. Als ik vroeger dan zag wat er fout ging en het was weer eens zover dat een militair er geestelijk behoorlijk onderdoor was gegaan, dan vloekte ik. Nu zucht ik nog slechts af en toe. Ik vraag me namelijk af of het anders kan. Dienstweigeraars inhet kamp Vledder. I i I 7 JÜ ^Jiilü iililp®'® Bij de oefeningen verdwijnen veel van de spanningen die het „nutteloze kazerneleven met zich meebrengt. PEKING Is Het Moeilijk Met Jonge Mensen Te Onderhandelen? Als zelfs het theoretische dagblad Rode Vlag deze vragen stelt in een hoofdartikel, kan men daaruit concluderen dat menig oudere Chinees dezelfde gevoelens heeft over het generatieconflict ais zijn leeftijd genoten over de gehele wereld. Gedurende de laatste jaren van de Culturele Revolutie werd de jeugd door de hoogste autoriteit in het land aangemoedigd om te rebelleren, om haar ouders te kritiseren, om autoriteiten van hun troon te halen en zij deed het. Het probleem is nu de energie van dé jeugd te leiden in produktie- Ve kanalen, om anarchistische ten densen te beteugelen zonder initia tief en onderzoek de kop in te drukken. Dat is niet altijd gemakke lijk voor eenvoudige boeren en ar beiders, of omgekeerd voor bedees de kaderleden. Rode Vlag merkte op dat er twee verkeerde methoden gevold zijn door hen, die ongeduldig werden met hun jongste pupillen: de ene, die niet verder kwam dan hen te onderwijzen in het boeren- en fabriekswerk, de andere „die de opvoeding belastte met ruwe en simpele methoden". In een aantal artikelen werd zorg vuldig uitgelegd dat, hoewel zij een beetje prikkelbaar mogen lijken, de huidige jongeren van China door de Culturele Revolutie geworden zijn tot de besten die er ooit geweest zijn. Zij zijn een generatie waar China trots op moet zijn. Het Volksdagblad merkte op dat sommige kamaraden jonge mensen die graag kritiek geven, beschouwen als oproerkraaiers of nietsnutten en hen ook als zodanig behandelen. Daarentegen werpt de krant op, „het toont juist dat zij het meest actief en vitaal zijn en het minst con servatief, we moeten zuinig zijn op hun enthousiasme en hen goed bege leiden". Zelfs „verkeerde kritiek" moet niet geremd worden, maar toege staan worden zodat de gedachten van de jongeren volledig naar voren komen en hun opvoeding en „blik op de wereld" gemakkelijker wordt. De verschillende meningen van de jongeren, die beïnvloed zijn door het anarchisme duiden aan dat het pro bleem nog steeds bestaat. Daarom moet er in deze categorie de noodza kelijkheid worden ingezien van or ganisatie en discipline. „Anarchisme verbreekt de eenheid van de revolu tionaire rangen, saboteert het eigen dom van het volk en ontdoet de jongeren van hun revolutionaire wil en vitaliteit". Nog steeds onderstrepen de Chi nese leiders dat deze jongeren, die spuwen op hun werk en de politiek ontkennen, niet de voorbeelden zijn waar sommige ouderen ze voor hou den. Politiek is zeer belangrijk bij de vorming van een volgende gene ratie. Een gebrek aan een juist poli tiek inzicht is een gebrek aan een ziel, aldus Mao-Tse-Toeng. Daarom moeten de politeke en klasse opvoeding op volle kracht verder gaan. Oudere boeren en arbeiders moeten de jongeren ver tellen over het slechte leven in de oude maatschappij. Rode Vlag zet uiteen, dat werken met de jeugd erg moeilijk is. „Zij denken te veel aan zichzelf, en zijn bang dat de jonge ren tegen hen in opstand komen". Vorige maand nam het Volksdag blad de Harbin Electrische Machine Fabriek in de provincie Heilungki- ang als een goed voorbeeld van de onderneming waar men in gevecht komt met de problemen van de jongeren. Dat dit noodzakelijk was voor de onderneming, wordt duide lijk als men leest dat 56 procent van de 10.000 arbeiders jong zijn. In de fabriek worden hevige de batten gevoerd over politiek én klassebewustzijn, geleid door hoog staande oudere arbeiders. En natuurlijk wordt altijd en overal gespeurd naar de klasse vijand. Rondjes of kaartjes kun nen opgevat worden als kenmer ken van deze vijanden. Zelfs voor mindere zaken zijn koppen geval len. Chinese jeugd: de „enfants terribles" van morgen.

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1970 | | pagina 6