Gebruikt Liszt
de handen van
Rosemary Brown
MIDWEEK HERHAALT
(RBRMI
ItRliM m
kijk naar
Documentaire
over Maya's
Wkantie?
Neem Aspirine
dan ook mee!
Goud voor de Tee-set
luister naar
Ontdekking
Pianoles
Onvoltooide
Deskundige
Interessant geval
NEDERLAND I:
NEDERLAND II:
BELGIë (Nederlands):
BELGIë (Frans):
DUITSLAND I:
DUITSLAND II:
WOENSDAG 22 JULI 1970
(Van onze muziekredactie)
BREDA Rosemary Brown is een groot vraagteken in de muzikale we
reld. Door sommigen wordt ze beschouwd als een hysterische „oplichtster",
door anderen als een „bovennatuurlijk" verschijnsel. Het hier volgende
portret van deze Engelse dame zal duidelijk maken waarom.
Tussen 16 en 18 december 1969
kwam voor Philips in de Wembley
Town Hall bij Londen de opname
tot stand van de eerste grammofoon
plaat met „Muziek van Rosemary
Brown, haar overgebracht door Liszt,
Chopin, Beethoven, Debussy, Schu
bert, Schumann, Grieg en Brahms".
(Philips 6500 049- f 24,50).
Het gaat hier om stukken voor
piano, waarvan enkele zo moeilijk
te spelen zijn dat de medewerking
werd gevraagd van de Engelse (be
roeps) pianist Peter Katin. Op kant
1 speelt Katin werken van Beet
hoven, Schubert, Chopin, Liszt, De
bussy en Brahms; op kant 2 speelt
Rosemary Brown composities van
Liszt, Grieg, Schumann en Chopin.
Voor de mensen van Balham, een
van de povere woonwijken van Lon
den, is Rosemary Brown een gewone
huisvrouw, die zich niet onder
scheidt van andere huisvrouwen. Zij
is een weduwe van ruim veertig
jaar met twee nog schoolgaande kin
deren. Rosemary Brown heeft, sinds
zij door de publiciteit werd „ont
dekt", haar „ontmoetingen" met
overleden componisten ontelbare
malen moeten vertellen. Steeds doet
zij dit met opvallende nuchterheid,
met vermijding van beladoji woor
den als „trance", „hiernamaals" et
cetera. En zijzelf is, wanneer men
met haar praat, ook allerminst mys
terieus.
zo af en toe nog een beetje spelen.
In 1964, tijdens zo'n spel, meende
zij ineens dat haar handen als het
ware geleid werden. Zij ervaarde
dit alsof Liszt was teruggekeerd!
Rosemary Brown was sterk ontroerd
door de muziek. Zij vroeg Liszt hoe
zij de noten zou kunnen onthouden
(muziek had zij nimmer eerder op
geschreven). Liszt liet haar de mu
ziek, nog steeds door besturing van
haar handen, herhaalde malen spe
len en zo leerde zij het stuk kennen.
Dit was het begin van haar vele
„ontmoetingen" met de componist,
waarbij zich later anderen zouden
voegen als Chopin, Berlioz, Bach.
Brahms, Beethoven, Schubert, Schu
mann, Rachmaninov, Debussy, Grieg
en Mozart. Soms „verschijnen" zij
als groep, soms afzonderlijk. Zij
praten met haar in het Engels, zij
het met een sterk Duits of Frans
accent. Het noteren van muziek
vond in deze begintijd nog niet
plaats.
Als kind van zeven, aldus Rose
mary, verscheen haar de, componist
Liszt (die zij als zodanig niet her
kende). Hij zei haar lessen te zullen
geven wanneer zij daarvoor rijp zou
zijn. Vanaf die leeftijd ging Rose
mary piano spelen, doch haar oplei
ding bereikte nimmer een hoog ni
veau. Rosemary Brown wilde ballet
danseres worden, maar haar ouders
hadden bezwaren. Zij mocht na veel
aandringen wel pianoles van een
gekwalificeerd leraar nemen, waar
door zij in staat was tamelijk moei
lijke stukken te spelen. Niettemin
kon zij zich daarin niet echt bekwa
men, mede door haar huwelijk met
een Brits journalist die in 1961, na
een langdurige ziekte, overleed,
waardoor zij haar twee kinderen
alleen moest opvoeden.
Voor Rosemary Brown betekende
dit ook de kost te moeten verdie
nen; zij kreeg een baan bij een
maaltijdendienst van de Balhamse
scholen. Van werkelijke pianostudie
kon geen sprake meer zijn, wel van
Over haar sensationele samenkom
sten vertelde zij maar weinig. De
„ontdekking" kwam pas toen Rose
mary Brown eens door een vriend
werd voorgesteld aan Sir George
Trevelyan, hoofd van het Shropshire
Adult College in Shrewsbury, die,
geïmponeerd door wat hij van haar
hoorde, haar weer in contact bracht
met mevrouw Mary Firth, muziekle
rares en lector in de muziekweten
schappen.
Deze merkte spoedig dat mevrouw
Brown fundamenteel niet erg goed
piano kon spelen, maar toch haar
onbekende muziek kon „produce
ren"! Dit leidde tot oprichting van
een fonds, waardoor Rosemary
Brown in staat werd gesteld finan
cieel onafhankelijk haar opzienba
rende dagelijkse muziekarbeid te
verrichten. Dat werk heeft inmid
dels veel opgeleverd: men treft in
haar woning ruim 400 partituren aan
die haar, stuk voor stuk, door Liszt
en anderen werden „gedicteerd",
noot voor moet, met alle noodzakelij
ke toelichtingen en aanwijzingen. In
de afgelopen jaren heeft Rosemary
Brown, naar haar zeggen, een gede
gen opleiding in het noteren van
muziek gekregen (in het begin wer
den haar voornamelijk makkelijke
composities opgegeven), waardoor
zij ook steeds sneller kon werken.
Dat blijkt ook nodig te zijn, want,
zo verklaart zijzelf, „soms verdrin-
'l" i
„jhh
|P \i!i| ülgfF '^IJI
(Van onze radio- en t.v.-redactie)
HILVERSUM Het jongerenpro
gramma Midweek, dat vanavond door
de VARA wordt uitgezonden, bevat
een compilatie van in de loop der
tijd bij haar opgetreden popgroepen.
Het betreft hier opnamen die al eens
uitgezonden zijn, maar ook veel ma
teriaal dat nog niet eerder op het
scherm is geweest.
Engeland is het meest vertegen
woordigd in deze rij met „Humble-
bums", „Circus", „Juicy Lucy", Mi
chael Chapman" en „Roy Harper".
Verder de Nederlands groepen „Am
sterdam" en „Opus" (uit Amster
dam en Maastricht), de Amerikaan
se groep „Sir Douglas Quintet" en de
recentelijk opgetreden groep „The
Johnstons" uit Ierland. (19.04-19.56
uur Nederland 2)
gen de componisten zich rond mij
om me hun muziek over te bren
gen". Tot die 400 werken behoren
ook stukken die voor meerdere in
strumenten zijn geschreven, zoals
bijvoorbeeld een septet van Debus-
sy.
Rosemary vertelt zelf o.a. het vol
gende over „haar" componisten:
„De. componisten werken op ver
schillende manieren. Liszt leidt mijn
handen voor een paar matèn tegelijk
en dan schrijf ik de muziek op;
Chopin noemt mij de noten aan de
piano en duwt mijn handen naar de
juiste toetsen; als het een lied is
probeert Schubert het te zingen
maar hij heeft geen erg goede stem;
Beethoven en Bach hebben liever
dat ik aan tafel ziit met papier en
potlood zij geven mij de toon
soort, de maat, de linker- en de
rechterhand op".
„Ik kan niet zelf beslissen dat ik
in contact wil komen met een be
paalde componist dat schijnt van
hun kant georganiseerd te worden
en ik geloof, dat Liszt de leiding
heeft van de organisatie".
„Beethoven maakt het mij nogal
lastig, omdat hij misschien wel drie
of vier soms zeven of acht
stukken tegelijk heeft lopen. Ik zou
graag een stuk per keer afmaken,
maar in plaats daarvan ontdek ik
dat hij me een bladzij van één stuk
en dan twee bladzijden van iets
anders geeft het is wel wat
verwarrend, maar ik moet mij er bij
aanpassen. Hij zet ze tenslotte zfelf
in elkaar".
„Ik heb werkelijk de voltooiing
van de Onvoltooide gehoord. Of hij
het nog door zal geven ik bedoel
op schrift weet ik nog niet. Alles
wat ik kan zeggen is, dat het abso
luut hemels was ik heb in mijn
leven nog nooit zoiets moois ge
hoord".
Prof. dr. W. Tenhoeff, hoogleraar
in de parapsychologie aan de
Utrechtse universiteit, heeft zich
ook met dit „geval" bemoeid en
tekent er o.m. bij aan: „Er dient
hierbij opgemerkt te worden, dat
het besef door een vreemde wil in
bezit genomen te worden in de psy
chologie geen onbekend verschijnsel
is. Reeds in het laatst der vorige
eeuw begon de Franse psychiater
Pierre Janet onderzoekingen in te
stellen mét betrekking tot het ver
schijnsel van het z.g. automatisch
schrijven, dat met toestanden van
desintegratie persoonlij kheidssplit-
Marie Latorêt
VAN DE filmster, die zangeres
wera, Marie ualucét, verschijnen
langspeelplaten bij de vleet Zij
heeft Franpoise Hardy, aan wier
stem de hare het meest doet denken,
sterk overtroefd Haar vibreerstem-
metje, dat eigenlijk alt is, maar
voortdurend wordt opgeschroefd tot
een hoger geluid, lijkt voorbestemd
om folksongs te brengen. En dat
gebeurt dan ook vaak tegenwoordig.
Op haar nieuwste l.p. staan er ver
schillende. maar nu wel allemaal in
het Frans vertaald, met uitzondering
van „House of the rising sun", dat
afschuwelijk door haar wordt gezon
gen en uitgesproken. Verder een
leuke plaat voor de liefhebbers. Dat
zijn volgens mij niet de liefhebbers
van het echte Franse chanson. Marie
Lafarêt wordt naar behoefte bege
leid door orkesten onder leiding van
André Popp, Jacques Higelin, Jean
Claudric. Barthélémy Rosso en door
Los Incas.
MARJAN MES
HILVERSUM De VARA-televi-
sie zendt vanavond een documen
taire uit over de Maya's, het ge
heimzinnige volk dat tot grote bloei
kwam ongeveer 700 jaar na Chr. en
dat in de zestiende eeuw ten onder
ging. Een handjevol nazaten leeft
nog in de Mexicaanse binnenlanden.
Zij bewaren de oude gebruiken, de
culturen, de voorwerpen.
De samenstellers van deze docu
mentaire hebben deze mensen (La-
kandonen) opgespoord en met de
camera geregistreerd.
Deze Duitse documentaire is ge
maakt door Wilhelm Helmer, met ad
viezen van Dr. Dieter Eisleb. (21.35-
22.05 uur Nederland 2)
S
sing) samenhangt. Ofschoon ik de
mogelijkheid, dat wij bij het geval
Rosemary met een contact me: de
hiernamaalse wereld te doen hebben
geenszins a priori verwerp, ben ik
niettemin van mening, dat wij de
aanwezigheid van een dergelijk con
tact hier maar niet zonder meer
mogen aannemen".
„Een van de eerste vragen die de
psycholoog, die kennis neemt van
het geval Rosemary Brown, za»l stel
len, is of wij hier mogelijk te doen
hebben met z.g. cryptomnesie (lett.
verborgen geheugen).
De ondervinding leert ons, dat wij
veel meer in ons opnemen dan wan
neer wij ons bewust zijn. Wanneer
wij dit „onbewust in ons opgenome-
ne" nu reproduceren (hetgeen moge
lijk blijkt) dan ontstaat een z.g.
negatieve herinneringsstoornis. Dat
dergelijke gevallen van cryptomne
sie zich bij schrijvers en componis
ten voordoen is bekend.
Wij kunnen thans de vraag stellen
of mevr. Brown nu mogelijk ook als
een „gewone" componiste kan wor
den aangemerkt. Als dit zo is kan
men de verschijningen waarvan zij
gewag maakt zien als produkten van
een gedramatiseerde splitsing van
haar persoonlijkheid. Dat deze ver
schijningen zich aan haar voordeden
als overleden componisten kan men
dan „verklaren" door er op te wij
zen dat de inhoud van verschijnin
gen onder bepaalde omstandigheden
bepaald wordt door de cultuurkring
waarin de betrokkene is opgevoed".
„Onder deze omstandigheden lijkt
meer aan het geval Rosemary
Brown die verklaring te geven, die
door Trevelyan e.a. naar voren zijn
gebracht. Wij achten ons slechts ge
rechtigd te erkennen dat haar geval
een uiterst interessant geval is.
Diepgaand en voortgezet onder
zoek door een kleine groep van
gespecialiseerde deskundigen zal
ons, naiar wij hopen, dichter brengen
bij de oplossing van het probleem
waarvoor haar composities ons stel
len.
Als een der bewijzen voor haar
eerlijkheid en goede trouw moge
hier het feit genoemd worden dat
zij zich. op een vraag mijnerzijds,
bereid verklaarde zich voor een der
gelijk onderzoek beschikbaar te
stellen", aldus professor Tenhoeff,
VARA
17.00 EEN HELE GROTE Q
„Charlie Chaplin als koeke-
baikker" en een film over
mensen, vogels en vliegma
chines.
17.35 SLUITING
NOS
18.45 PIPO DE CLOWN
18.55 JOURNAAL (kleur)
Aansluitend het weerbericht.
19.04 PUFFENSTUF (kleur)
Tv-serie voor de jeugd.
CVK-IKOR-KRO-RKK
19.30 KENMERK
Wekelijkse informatierubriek
over kerk en samenleving.
NOS
20.00 JOURNAAL (kleur)
Aansluitend het weerbericht
20.20 STICHTING SOCUTERA
Film van de Nederlandse
Multiple Sclerose Stichting
20.25 EXPERIMENT IN TERROR
Speelfilm onder de titel: „De
stem in het duister", waarin
spanning op amusements
niveau wordt gebracht.
22.25 STUDIO SPORT
22.50 JOURNAAL (kleur)
NOS
18.45 PIPO DE CLOWN
18.55 JOURNAAL (kleur)
Aansluitend het weerbericht
VARA
19.04 MIDWEEK
Jongerenprogramma met het
optreden van: Golden Earrings,
Humble Bunis, Circus, Juicy
Lucy, Michael Chapman, Roy
Harper, Amsterdam, The John
ston en Sir Douglas Quintet.
20.00 JOURNAAL NOS (kleur)
20.20 THE VIRGINIAN (kleur)
Verhaal uit de nadagen van 't
Wilde Westen, onder de titel:
„Als kaf in de wind".
21.35 VERZONKEN STEDEN
LEVENDE GODEN (kleur),,
Documentaire over het oude
volk der Maya's
HIRO
22.05 HIRO-MAGAZINE
met sport, kunst en een
medische rubriek.
NOS
Woensdag 22 juli
HILVERSUM I 402 M
VARA: 12.00 Stereo: Hallo Vol
luk: licht amusementsprogr. met
muziek. 12.54 Voor het platteland.
13.00 Nieuws. 13.11 Actualiteiten
13.25 Een avond aan zee met Paul
van Vliet, cabaretprogramma. 13.45
Gesproken portret. 14.00 Stereo:
Lichte orkestmuziek (gr.) 14.35 Ste
reo: Viermaal twee: hoorspel. 15,15
Way-out: teksten, muziek en andere
geluiden. 16.00 Nieuws. 16.03 Socië
teit: zestig minuten voor boven de
zestig. NOS: 17.02 Onder de groene
linde: oude liedjes. 17.20 Toerismo:
toeristische tips informatie uit bin
nen- en buitenland. VARA: 17.00
Stereo: Viool en piano: moderne
muziek. 17.55 Mededelingen. 18.00
Nieuws. 18.11 Actualiteiten 18.20
Stereo: Klink Klaar- zonder non
sens. 19.30 Nieuws. 19.35 Buiten
lands weekoverzicht. 19.45 Stereo:
Licht vocaal- en instrumentaal en
semble met zangsolisten. 20.10 Ste
reo: VARA-Dansorkest met solisten.
20.40 Johnny mag het zeggen: inter
view met Johnny Jordaan. 21.15
Stereo: Metropole-orkest met zang
soliste: amusementsmuziek. 21.45
Country en Western muziek. 22.00
Literaire herinneringen. 22.30
Nieuws. 22.38 Mededelingen. 22.43
Actualiteiten. 22.55 Stereo: Klassie
ke kamermuziek, (opn.) 23.10 Stere-
o: Bariton en piano: moderne liede
ren (opn.) 23.35 Stereo: Moderne
kamermuziek (opn.) 23.55-24.00
Nieuws.
HILVERSUM II 298 M
KRO: 12.00 Van twaalf tot twee
(stereo) gevarieerd programma.
(12.20 Wij van het land; 12.26 Me
dedelingen t.b.v. land- en tuinbouw;
12.30 Nieuws; 12.41 Actualiteiten.
13.00-13.05 Raden maar 14.00
Zonder drempelvrees gesprekken
met kinderen. NCRV: 14.20 Stereo:
Radiophilharmonisch Orkest en
solist: klassieke en moderne mu
ziek. 15.00 In 't zilver: een program
ma voor oudere luisteraars. 16.00
Nieuws. 16.03 Voor de jeugd. 17.00
Stereo: Twien-Popradio voor t(w)ie-
ners. 17.50 Overheidsvoorlichting.
Samenwerking met ontwikkelings
landen. 18.00 Strictly Country Style:
country and western rubriek. 18.30
Nieuws. 18.41 Hier en Nu: actuali
teitenrubriek met o.m, reportage
IBM-schaaktoernooi. NOS: 19.00
Lichte gramm. in stereo. 19.10 My
thologisch: discussie. 19.35 Geen on
derdaan maar burger: een reeks uit
zendingen over de staatkundige vor
ming van de Nederlander. 19.50
Progr. voor blinden en slechtzien
den. 20.00 Jose Feliciano (opn.)
21.15 Gesprek. 21.35 Lichte gramm.
22.30 Nieuws, 22.38 Cosa NOStra-
ook uw zaak: licht muziekprogram
ma met reportages en berichten.
23.55-24.00 Nieuws.
b
22.25 JOURNAAL (Meur)'
Aarasluitemd het weerbericht.
22.30 SLUITING
18.55 ZANDMANNETJE
19.00 JEVANJONG
19.55 MEDEDELINGEN EN DE
WEERMAN
(QV./Qt> llLltUVS»!
21.05 SPEL ZONDER GRENZEN
Reeks internationale spelpro-
gramma's.
22.20 GASTPROGRAMMA
Het vrije woord. Humanistisch
Verbantd.
17.25 NIEUWS
17.30 FEUVERT
Jeugdprogramma.
18.55 RAYONS X
St. Hubertus.
19.25 MUSTI
Voor d'e kleintjes
19.30 TEVA, OPERATION
GAUGUIN
Feuilleton
19.55 FESTIVALS
20.00 JOURNAAL
20.30 SERVICE DES AFFAIRES
CLASSéES.
Tv-serie naar het wenk van Roy
Vickers.
Vanavond L'ennemi intirne.
21.05 JEUX SANS FRONTIèRES
Het wedstrijdprogramma Spel
zonder grenzen gespeeld in
Avignon
22.20 TRISTAN EN ISOLDE
Opera van Richard Wagner.
Uitgevoerd door het Groot
Symfonie Orkest en het koor
van de RTB oi.v. André
Vanidemoot.
22.40 JOURNAAL
20.00 JOURNAAL (kleur)
Aansluitend het weerbericht.
20.15 EEN PAAR DAGEN UIT HET
LEVEN VAN AXEL
SPRINGER (kleur)
Axel Springer is heemser over
DuitslandS grootste kranten-
imperium.
21.05 SPEL ZONDER GRENZEN
(kleur) De vierde wedstrijd
wordt gespeeld in Avignon
(Frankrijk).
22.20 INTERVIEW MET DE
GESCHIEDENIS.
Kruisverhoor van Rosa
Luxemburg
22.55 JOURNAAL MET
COMMENTAAR (kleur)
19.45 HEUTE (kleur)
Journaal, actualiteiten en
weerbericht.
20.15 ZDF-MAGAZIN (kleur)
Informaties en meningen over
actualiteiten.
Aansluitend: kort nieuws.
21.00 BERLINER ANTIGONE
Spel van Leopold Ahlsen naar
een verhaal van Rolf Hochhuth
22.10 JOURNAAL (kleur)
22.20 MERCI, SYLVIE (kleur)
Sylvie Vartan en haar chansons
HILVERSUM Dl 240 M EN FM
AVRO: 12.00 Nieuws. 12.03 Zet 'm
op met vakantie: vrolijk platenpro-
gramma (13.00 Nieuws; 13.03 Radio
journaal) 14.00 Nieuws. 14.03 Gim
mick: platenprogr. 15.00 Nieuws.
15.03 Arbeidsvitaminen: populair
verzoekplaten programma. 16.00
Nieuws. 16.03-18.00 Licht platen
progr. (17.00 Nieuws, 17.02 Radio
journaal.)
BRUSSEL NEDERLANDS 324 M
12.00 Nieuws. 12.03 Muziekprogr.
(12.40-12.48 Weerbericht, mededelin
gen en SOS-berichten v. schippers)
12.55 Buitenlands persoverzicht.
13.00 Nieuws, weerbericht medede
lingen, dagklapper en SOS-berichten
voor schippers. 13.20 Tafelmuziek.
14.00 Nieuws. 14.03 Programmamu
ziek. 15.00 Nieuws. 15.03 Wedstrijd
Radioschoolkoor 1970. 15.15 De Om
nibus. 16.00 Nieuws. 16.03 Beursbe
richten 16.09 Concert 16.39 Speel-,
zing- en dansstukken 17.00 Nieuws,
weerbericht en mededelingen. 17.15
Jazz. 18.00 Nieuws. 18.03 Verzoek-
progr. voor de soldaten. 18.20 Leke-
noraal en -filosofie. 18.50 Sport.
18.55 Taalwenken. 19.00 Nieuws en
weerbericht. 19.30 Muzette-Latijn.
20.00 Fragmenten uit operettes.
22.00 Nieuws en berichten. 22.10
Lichte muziek. (23.00 Nieuws)
23.40-23.45 Nieuws.
Donderdag 23 juli
HILVERSUM I 402 M
AVRO: 7.00 Nws. 7.11 Ochtend-
gymn. 7.20 Stereo: Lichte gr.muz.
8.00 Nws. 8,11 Radiojourn. 8.20 Ste
reo: Lichte gr.muz (8.308.33 De
groenteman) 8.50 Morgenwijding
9.00 Stereo: Radio Kamerorkest:
klas. en mod. muz. 9.35 Waterstan
den 9.40 Waar zijn onze kinderen
gebleven: progr. rondom jongeren en
hun vakantie 10.00 Voor de kleuters
10.10 Arbeidsvitamenen (gr.) (11.00-
11.02 Nws.) 11.30 Rondom 12: progr.
voor de vrouw (11.55 Beursber.).
HILVERSUM H 298 M. KRO: 7,00
Nws. 7.11 Het levende woord 7.16
Stereo: Badinerie: klas. muz. (gr.)
(7.30 Nws.; 7.32 Act.; 7.50 Overwe
ging; 8.00-8.10 Nws.) 8.11 Voor de
jeugd 8.30 Nws. 8.32 Touringclub:
tips en informaties voor de vakantie
8.45 Voor de huisvrouw (9.00-9.10
Gymnastiek voor de vrouw. NOS
10.00 Wat heeft dat kind?, pedagogi
sche lezing 10.20 Stereo: Muz. uit de
Barok (opn.) KRO: 11.00 Nws. 11.03
Voor de zieken 11.55 Meded.
HILVERSUM Dl 240 M EN FM
NCRV: 9.00 Nws. 9.02 Terug van
weggeweest: muz. van toen voor
luisteraars van nu 9.30 Zzzoef
lichte instrumentale muz. 10.00 Nws.
10.03 Muz. bij de koffie (11.00
Nws.)
I
(ADVERTENTIE)
rsQi
iw.
pr \bor de kinderen:
Aspirine Junior met vixichtensmaak.
(Van onze showredacteur)
ROTTERDAM. Gisteren is aan de popgroep „Tee-Set" een gouden plaat
uitgereikt voor het nummer „Ma belle amie". Het miljoenste exemplaar
van deze plaat werd dezer dagen in Canada verkocht. Om die reden werd
de gouden schijf uitgereikt door de ambassadeur van Canada, de heer A. W.
Robertson, tijdens een party in Rotterdam. Een mooi welkomstcadeautje
voor Tee-Set, die zojuist van een succesvolle toernee door Amerika is
teruggekeerd.
V *1
