Het enige wat ik
kan doen is een
voorbeeld geven
gamntie^gemak
decosiairo
daJs makkelijk!
Snelheidslimiet
op meeste
Franse wegen
1
PATER PAMFILIUS, MISSIONARIS, INDUSTRIEEL,
WONING- EN ZIEKENHUISBOUWER IN BRAZILIË:
voor wie 'm aanneemt voor wie 'm afgeeft
Lees maar!
chrijf maar!
Twee promoties
in Tilburg
RADAR
STRAFFEN
PUNTEN
Harde aanpak
buitenlandse
verkeerszondaars
in Duitsland
15
DONDERDAG 25 JULI 1970
19
BREDA Pater Pamfilius van den Broek, 61 jaar, geboren in Oosterhout en opge
groeid in Breda, is een van de fans van het Braziliaanse kampioensteam. Zo hevig, dat hij
er soms over preekt. Tijdens de finale om de wereldbeker voelde hij zich Braziliaan met
de Brazilianen. Op goede gronden overigens, want hij woont al sinds 1 juli 1939 in dat
immense land. Woonplaats Nova Ponte in de staat Minas Gerais. Die plaats is ruim 3000
km2 groot. Aantal inwoners 9.000, waarvan 3.000 in de stad en 6.000 in de „buitenwijken".
Pater Pamfilius is de enige zielzorger in een gebied dat ongeveer de helft van Nederland beslaat.
Er liggen, behalve Nova Ponte, nog zes plaatsen in: Santé Juliana, Pedrinopolis, Perdiges, Irai di
Minas, Romaria en Indiaiiopolis. De bevolking leeft er voornamelijk van landbouw en veeteelt. Ze
bestaat uit blanken afstammelingen van Portugezen negers en indianen en alle vermengingen
die daaruit te veronderstellen zijn.
In de afgelopen twee jaren stier
ven in dit gebied 135 vrouwen en
315 kinderen bij gebrek aan me
dische bijstand tijdens bevallingen.
De nationale ziekte van Brazilië,
de ziekte van Chagas, een lang
zaam slopende hartaandoening
waaraan bijna dertig procent van
de bevolking lijdt, kan er vrijelijk
tekeer gaan. Er is namelijk in dat
hele gebied geen dokter en geen
ziekenhuis. Er is wel een apothe
ker die pleisters kan plakken en
kleine wonden kan verzorgen.
Maar zodra er iets is waaraan
een dokter te pas moet komen, dan
adviseert hij zijn klanten een be
roep te doen op de enige taxi die
Nova Ponte rijk is en die de zieke
over een met kiezel verharde weg
naar Uberaba kan brengen, een
stad ter grootte van Breda, die wél
een ziekenhuis rijk is. Voor men
sen die aan de ziekte van Chasas
lijden is die taxi niet nodig. Die
sterven plotseling. Onder het
werk. Of tijdens een buurpraatje.
Pater Van den Broek, momenteel
met verlof in Nederland, wil ver
andering in die situatie brengen.
Niet via parlementaire of buiten
parlementaire acties, zoals wij dat
zouden aanpakken, maar op een
wijze die meer eigen is aan het
Braziliaanse binnenland: hij gaat
gewoon zelf een ziekenhuis bou
wen. Capaciteit: dertig bedden met
de mogelijkheid om uit te breiden
tot vijftig. Voor een stuk land zo
groot als half Nederland is het niet
veel, maar niks is wel veel min
der.
Op papier is het ziekenhuis al
klaar, althans op het tekenpapier
van de architect. Een neef van
Pamfilius, die architect is, heeft
het ontwerp gemaakt. Zo moeten
missionarissen nu eenmaal werken.
De kosten kent hij ook al. Het
ziekenhuis gaat f 1.700.000 kosten
aan bouw en inrichting. Zijn verlof
in Nederland heeft de kleine mis
sionaris met zijn dunne, grijze ha
ren, gebruikt om contact te zoeken
met de bisschoppelijke Duitse vas
tenactie „Miserior", die een grote
faam van goedgeefsheid heeft on
der alle missionarissen. Als die het
project onder haar hoede wil ne
men betekent het, dat driekwart
van de nodige financiën verzekerd
zijn. De rest komt er dan ook wel.
want pater Pamfilius is in zijn
Braziliaanse jaren een gerouti
neerd verzamelaar van geld ge
worden. Maar het is nooit, nooit
genoeg. Tegen toestanden als in
zijn missiegebied is bijna geen
kruid gewassen. Daar zou een
mens nu werkelijk moedeloos van
worden. Alleen al van de gedachte
dat er altijd te weinig is. Dat het
allemaal net niet kan.
Zo is er, om eens een voorbeeld
te noemen, de hierboven vermelde
ziekte van Chagas. Dat is een in
fectieziekte welke veroorzaakt
wordt door een lichtschuwe kever,
de barbero. Die nestelt zich op
donkere plekken, bij voorkeur in
gaten in de wanden van de lemen
krotten, die in Nova Ponte nog in
groten getale voorkomen.
's Nachts komen de kevers te
voorschijn en vallen de slapende
krotbewoners op een nauwelijks
merkbare manier lastig. Een groot
deel van die insecten draagt een
besmetting bij zich, die ze op de
mensen overbrengen. Degenen die
besmet zijn merken dat niet, maar
ze hebben intussen wel een onge
neeslijke hartziekte opgelopen, die
zich na verloop van een of meer
jaren pas openbaart met een plot
selinge dood, voorafgegaan door
een periode van loomheid.
De manier waarop de Braziliaan
se overheid deze ziekte bestrijdt is
volslagen ontoereikend. Ze ver
strekt verdelgingsmiddelen tegen
de barbero. Maar het enige afdoen
de is het slopen van de krotten en
daarvoor in de plaats het bouwen
van lichte, goed te onderhouden
woningen, waarin de kevers zich
niet thuis voelen. Pamfilius heeft
dat gedaan. Hij is bouwer van
negen huisjes tegen de kostende
prijs van f 500 per stuk. Maar wat
zijn negen huisjes? „Ik zou er
honderd moeten zetten", zegt hij.
„En op dit moment zouden ze me f
1.000 per stuk kosten. Dat is dus
een ton". Pamfilius moet wel wat
hartzeer gehad hebben, toen hij,
bij zijn terugkeer in Nederland,
merkte dat zoals hij het zelf
zegt de welvaart hier overloopt.
„Het verschil tussen Nederland
en mijn gebied is", stelt hij nuch
ter vast, „dat hier iedereen alles
heeft wat hij wil en dat daar
iedereen alles tekort komt wat hij
wil". Wie biedt ervoor?
Van dat hoognodige ziekenhuis
van Pamfilius is, tussen haakjes, al
iets meer klaar dan alleen de teke
ning en de begroting. De parochia
nen zijn, blijkens wat foto's die de
pater bij zich draagt, zo vast met
de fundering begonnen. Want „Mi
serior" of geen „Miserior". het
moet er toch komen. Alleen zal het
dan veel langer duren.
Bij de gedachte dat „Miserior"
wel zal helpen zit Pamfilius zich
zelf gelukkig te voelen. „Alles wat
ik nu bijeen breng kan ik dan
gebruiken om weer huisjes te bou
wen en in te richten en mijn
fabrieken uit te bouwen".
Dat laatste vraagt enige toelich
ting. Behalve wat hij allemaal nog
meer is. is Pamfilius ook indus
trieel. Met het geld dat hij tijdens
zijn vorige verlof in Nederland
ophaalde heeft hij in 1963 drie
fabrieken gesticht: een voor zeep,
een voor meel en een voor veevoe
der. In Nederlandse termen stelt
dat niet veel voor, werkgelegen
heid voor zegge en schrijve zeven
tien man. Maar voor Nova Porte is
het heel wat. Dat kende voordien
maar één industrie, een fabriek
van bakstenen en dakpannen, waar
zo'n twintig mensen werken.
Nu gaat het de industrieel Pam
filius niet om de werkgelegenheid,
maar om het rendement van zijn
bedrijven. Dat gaat tot de laatste
cent in de pot voor het ziekenhuis.
Zo werkt hij nu al aan het kapi
taal dat hij zelf in de bouw zal
moeten investeren, die resterende
vijfentwintig procent.
Kan zo'n man als deze bouwende
en industrialiserende missionaris
zich nu nog echt zielzorger voelen?
„Helemaal", zegt Pamfilius. „Ten
slotte doe ik al het werk dat van
een priester verwacht kan worden.
Ik bedien de kapellen, ik geef
godsdienstles op de scholen enzo
voort. En aan het eind van de dag
ga ik eens bij de meelfabriek kij
ken, of bij de zeepfabriek, om te
zien hoe het allemaal loopt".
Hij kent misschien beter dan
vele anderen de sociale onrecht
vaardigheid in Brazilië, ook op het
platteland. Hij weet dat het mini
mumloon maar net genoeg is om
niet te sterven en dat in veel
gevallen zelfs minder betaald
wordt. Hij weet dat heel wat ar
beiders niet sociaal verzekerd zijn.
„Maar in politiek opzicht kan ik
daar niets aan doen", erkent hij.
„Helder Camara kan dat wel, maar
die zit aan de top. Dat is een
niveau waarop je een politieke
strijd kunt voeren. Als ik een poli
tieke keuze maak ben ik op slag
de helft van mijn parochianen
kwijt. Het enige wat ik doen kan
is een voorbeeld geven: zelf de
arbeiders in mijn fabriekjes uitbe
talen waar ze recht op hebben en
zorgen dat ze in de sociale verze
kering zijn. Dan heb ik het recht
om anderen er op te wijzen als ze
dat niet doen".
In 1968 kwam er een regeringsa
gent naar Nova Ponte om te zeg
gen dat de staat een plan had voor
de bouw van een ziekenhuis. Na
zijn mededeling is de man ver
trokken, om nooit weer terug te
komen. Maar intussen wordt er
gebouwd aan de fundamenten van
het ziekenhuis van Pamfilius. En
de boeren in Nova Ponte verbou
wen meer maniok, omdat ze die
kunnen slijten aan het meelfa-
briekje, dat op die manier naar
twee kanten wat „welvaart"
spreidt. Een klein beetje welvaart
op een klein plekje in een onmete
lijk groot en arm land.
TOON KLOET
(ADVERTENTIE)
Etke girobetaalkaart
wordt door de Postgiro
tot f 100,- gegarandeerd.
Dat is de waterdichte
zekerheid dat elk bedrag
tot 100,- per kaart
op uw postrekening wordt
bijgeschreven. Snél,
gespecificeerd en wel!
Dus: kaart ontvangen?
Giropas gezien? Kassa!
STATIONSSTRAAT 33. •LOOWOU13Ï: 9999
naar posff»k
van -
Betaal met de pen
prompt en precies het
juiste bedrag.
Zonder buikige portemonnaie
of bultige portefeuille.
De girobetaalkaart - u krijgt
er steeds 20 - is altijd
pasklaar: geen gewissel en
„Hebt u niet kleiner?".
En al uw uitgaven staan
overzichtelijk zwart op wit
dank zij de dagafrekeningen.
;..gj
(Van een onzer verslaggevers)
TILBURG De heer G. G. J. Bos
uit Eindhoven is gepromoveerd tot
doctor in de economische weten
schappen. Zijn proefschrift gaat
over de verplaatsingsproblemen die
voortvloeien uit de vraag naar parti
culiere auto's. Dr. Bos berekent dat
er omstreeks 1990 op elke honderd
inwoners in ons land vijfenveertig
auto's zullen zijn:
Bij honderd gezinnen zijn er ln
dat jaar 140 auto's. Hij behandelt in
zijn proefschrift uitvoerig de in
vloed van het inkomen en de prijs
van de automobielen. Dr. Bos (45),
wiens promotor prof. dr. J. J. Dal
mulder is, studeerde aan de Tilburg-
se Hogeschool, en werkte daarna
aan de universiteit van Chicago van
1953 tot 1955. Hij was vervolgens
enkele jaren wetenschappelijk me
dewerker van de Tilburgse Hoge
school, en is nu werkzaam bij de
n.v, Philips Gloeilampenfabrieken.
Eveneens in Tilburg promoveerde
tot doctor in de sociale wetenschap
pen de heer F. M. Sorel (39), mede
werker van het instituut voor ar
beidsvraagstukken in Tilburg. Dr.
Sorels proefschrift geeft een sociolo
gische visie op de zwakzinnigheid.
Het is een deelrapport van het on
derzoek van geestelijk gehandicap
ten, dat door het instituut wordt
uitgevoerd onder leiding van dr. So
rels promotor, prof. dr. J. Godefroy;
AMERICAN EXPRESS heeft bij Bü-
sing-Nederland in Aalst een order ge
plaatst voor levering van 60 toer-
wagen3. Hiermee is een bedrag ge
moeid van f 21 miljoen.
DE N.V. MENTRA (Meel fabieken
der Nederlandse Bakkerijen) heeft
het totale aandelenpakket van de n.v.
Lubro in Utrecht overgenomen. Met
de transactie is een bedrag van
t 3,25 miljoen gemoeid. De overna
me heeft geen invloed op de werkge
legenheid.
"W
41»
(Van onze correspondent Lucas Kle(jn)
PARIJS Iedere Nederlandse automobilist die de komende we
ken met vakantie naar Frankrijk komt of op weg naar andere lan
den door Frankrijk rijdt, zal er goed aan doen op de verkeersborden
te letten. Want in Frankrijk geldt voor alle „routes nationales" (dus
niet op de „autoroutes") snelheidsbeperking.
Op vijf hoofdwegen is over een
afstand van 1600 kilometer de snel
heid beperkt tot 100 km per uur en
dat zijn de volgende wegen: 1. de
nationale 2 (over 203 km), 2. de
nationale 7 (over 480 km), 3. de
nationale 13 (over 265 km), 4. de
nationale 23 (over 296 km), 5. de
nationale 113 (over 326 km).
Op alle andere nationale wegen is
de snelheid beperkt tot 110 km par
uur. Op al die wegen, waar de
snelheid beperkt is tot 100 of tot 110
km per uur, staan de borden duide
lijk aangegeven: 100 meter na iede
re gemeente, 100 meter na ieder
kruispunt en om de 10 km tussen
twee kruispunten in. In totaal zijn
sedert mei van dit jaar bijna 10.000
van zulke borden geplaatst.
In grote meerderheid zijn de auto
mobilisten in Frankrijk het met die
snelheidsbeperkingen eens, want het
aantal ongelukken op de weg is in
Frankrijk het hoogst: 9 doden op
iedere 100 miljoen autokilometers
tegen 6 in Engeland en 2,9 in de
Verenigde Staten. Zelfs met die
snelheidsbeperkingen schommelt het
aantal doden op de weg ieder wee
keinde rondom de 75.
De Franse radio maakt er iedere
maandagmorgen melding van. De
Franse bladen drukken dat ontstel
lende cijfer ergens op de binnenpa-
gina af, want aan de wekelijkse
dodenlijst zijn wij gewend geraakt.
Zou tijdens een weekeinde een
vliegtuig verongelukken met 75 do
den dan was dat zeker voorpagina
nieuws. Het aantal doden op de weg
laat het publiek vrij onverschillig.
Vandaar eindelijk de verplichte snel
heidsbeperking. Alleen de korte tijd
van het inhalen is overschrijding van
de 100 of 110 km toegestaan, maar
onmiddellijk daarna moet de auto
mobilist op de rechterbaan zijn snel
heid beperken tot 100 of 110.
Men denke in Nederland vooral
niet: toch rijd ik harder, want nie
mand ziet mij. Dat is een grove
vergissing die de automobilist zeer
duur te staan kan komen. Op diver
se plaatsen staan elektronische spi
onnen (radar) die de snelheid con
troleren. Nog maar pas enkele dagen
geleden hebben wij het geval mee
gemaakt van een bus die volgens
het getal achterop de wagen niet
harder mocht rijden dan 85 km. De
chauffeur passeerde met 100 een
kleine personenwagen en werd on
middellijk aangehouden. Het heeft
heel wat moeite gekost om de poli
tie ervan te weerhouden de overtre
dende chauffeur zijn rijbewijs af te
namen.
Voorts geven wij alle Nederlandse
automobilisten die op Franse wegen
rijden de dringende raad te stoppen
zodra het gele licht gaat branden en
niet op het laatste ogenblik toch nog
vol gas te geven.
Het volgende geval heeft zich on
langs voorgedaan in Marseille. Een
trolley-bus met passagiers moest uit
alle macht remmen. Een dame in de
bus werd naar voren geslingerd.
Kwam met het hoofd tegen een
metalen plaat terecht, werd gewond
en eiste van de bus-directie schade
vergoeding. De buschauffeur beriep
zich op force majeure. Vlak voor
hem reed een personenwagen door
het gele licht. De bestuurder be
dacht zich echter en stopte plotse
ling, waardoor de chauffeur van de
trolleybus genoodzaakt was zeer
snel af te remmen. Het hof van
beroep weigerde force majeure te
aanvaarden. De buschauffeur had
bijtijds het gele licht gezien en had
normaal moeten remmen. In dat ge
val zou er niets zijn gebeurd. De
gewonde dame kreeg haar eis tot
schadevergoeding toegewezen.
Voor Nederlandse automobilisten
die niet, zoals de Fransen, gewend
zijn aan twee warme maaltijden per
dag is de weg het veiligst tussen 's
middags half een en ongeveer drie
uur, want dan zitten alle Fransen,
ook de automobilisten, aan tafel. De
wegen zijn dan praktisch verlaten.
Wij raden aan een eenvoudige
broodmaaltijd langs de kant van de
weg en daarna doorrijden tot de
avondmaaltijd. Wie dan tijdens het
avondeten een hele fles wijn wil
leeg slobberen ga zijn gang, mits hij
natuurlijk voor de rest van de
avond de wagen aan de kant of in
een garage laat staan. Op een gehal
te tussen de 0,80 en 1,20 promille
staan 10 tot 30 dagen gevangenis
straf en-of een boete van 400 tot
1000 franc. Bij een gehalte hoger
dan 1.20 staan straffen van een
maand tot een jaar en-of boeten
tussen de 500 en 5000 franc.
De ervaring heeft geleerd dat men
in de buurt van kleine gemeenten
met minder dan 5000 inwoners het
meest moet oppassen, want daar is
het alcohol-gehalte na de maaltijden
het hoogst (meer dan 0.80) De Fran
sen staan namelijk niet ten onrechte
op het standpunt dat de regionale
keuken veel beter is dan de Parijse
keuken. In het algemeen gesproken
gaan de Fransen niet met vakantie
om van de natuur te genieten, maar
om goed te eten. Wie na afloop van
vakantie met Fransen aan tafel zit
kan horen dat er niet gepraat wordt
over de zee of over de bergen, maar
over de kleine restaurantjes, waar
zó gegeten wordt. En dat zó gaat
gepaard met de duim van de rech
terhand naar het keelgat.
Zijn de Franse automobilisten' zich
van het het gevaar (meer dan 0.80)
bewust? Neen. Slechts 36 procent,
64 procent heeft er geen glauw idee
van en van die 64 procent gaan 10
procent juist na een goed besproeide
maaltijd harder rijden.
Om de Franse automobilisten te
dwingen tijdens het rijden minder
te drinken is een computer in de
maak, die ons allen op kaart brent.
Iedere Franse automobilist krijgt
400 punten, waarvan bij iedere
overtreding een paar punten afgaan.
Wij worden ingedeeld in vier
klassen en al die klassen worden
doorgegeven aan de verzekerings
maatschappijen die er rekening mee
kunnen houden bij het vaststellen
van de jaarlijkse premies.
Nogmaals: denk dus om de ver
keersborden en rijd zelfs tijdens de
middagmaaltijd als de wegen verla
ten zijn niet harder door een dorp
dan 30, 40 of 50 km als dat cijfer op
de borden staat aangegeven. Denk
niet: ook de politieagent is schaften,
want bij een bocht kan een gemoto
riseerde verkeersagent staan en d(e
is u zeer snel achterop gereden voel:
een bekeuring of zelfs voor afne
ming van het rijbewijs. Passeer öe
Franse grens niet met meer dan 50
toegestane sigaren. Tien keer gaat
het goed maar de elfde keer kunt u
tegen de lamp lopen en een boete
krijgen.
Laatste waarschuwing: in hemels
naam geen verdovende middelen in
de wagen. Wordt u daarmee ge
snapt, dan rijdt de verbaliserende
agent u regelrecht naar de gevange
nis en heeft het Nederlandse consu
laat in Parijs de grootst mogelijke
moeite de in beslag genomen auto
weer vrij te krijgen.
Prettige vakantiedagen in Frank
rijk!
(Van een onzer verslaggevers)
KEULEN Mocht u er nog
steeds half en half op rekenen,
dat uw verkeerstechnische pe
kelzonden in Duitsland met een
mild oog door de vingers wor
den gezien, dan wacht u dit
jaar wellicht een bittere verras
sing. Tot dusverre was het voor
de Duitse justitie praktisch on
mogelijk om buitenlanders, die
een verkeersovertreding in de
Bondsrepubliek begingen, straf
rechtelijk te vervolgen. Naar
goed Duits recht verjaart zo'n
overtreding namelijk al na drie
maanden en in de praktijk
bleek dit te kort voor een effec
tieve berechting.
De minister van Binnenlandse
Zaken in Noordrijn-Westfalen
heeft nu bepaald, dat de Duitse
politie in het vervolg bij ver
keersdelicten van buitenlanders
gemachtigd is om ter plaatse
een waarborgsom van de over
treders te vorderen. De hoogte
van dit bedrag is afhankelijk
van de ernst van het delict.
Bovendien zal de overtreder
een adres van een zogenaamde
„Zustellungsbevollmachtigter" in
Duitsland moeten noemen, aan
wie het proces-verbaal kan
worden toegezonden. Na ont
vangst van dit verbaal kan bin
nen zeven dagen beroep worden
aangetekend. Gebeurt dit niet,
dan verkrijgt het verbaal auto
matisch rechtskracht en vervalt
de waarborgsom.
Bovendien kan de betrokkene
bij de volgende grensoverschrij
ding in grote moeilijkheden ko
men: met name is het mogelijk,
dat dan zijn auto in beslag
wordt genomen. Betaalt de bui
tenlander de waarborgsom niet
en kan hij ook geen gemachtig
de in Duitsland uit zijn mouw
toveren, dan is de politie ge
machtigd persoonlijke eigen
dommen zoals camera's, schrijf
machines en dergelijke in be
slag te nemen. Een Duitse poli
tiecommissaris in het district
Kleef gaf als eerste spontane
reactie: „Ik ben blij, dat het
zover is. Nu kunnen we ze ein
delijk eens goed aanpakken".
De goeierd.
