Verhouding Nederland
Rome op dieptepunt
„WERELD WORDT VERDEELD
DOOR ENG NATIONALISME''
GEEF HET
AAN
VADER
V akbondsleiders
verbaasd over
kritisch werkverband'
KLM wilde
uitwijken naar
Oost-Europa
DS. VAN DEN AKKER IN DEN BOSCH
Kernvragen
1984
Koningin opende wereldvoedselcongres in Den Haag
Jongeren
Bijbels
Opdracht
Goede resultaten
Lips en Gispen
Ulbricht positief
over gesprek
Bonn-Moskou
Minister in
radioprogramma
DON
AFTER SHAVE
15
WOENSDAG 17 JUNI 1970
15
DEN BOSCH „De refor
matorische kerken hebben de
plicht aan de katholieke kerk
in Nederland de helpende
hand te reiken bij de ophel
dering van haar verhouding
tot Rome. Het meest geëi
gende orgaan daartoe zou de
nationale raad van kerken
zijn, waarin én de reformatie
én de katholieke kerk offi
cieel vertegenwoordigd zijn.
Die raad kan toch niet een
orgaan zijn, waarbinnen al
leen over zorgeloze zaken
wordt gesproken.
Men moet er, als men wer
kelijk aan elkaar geënga
geerd is (en daar zet ik dan
maar een vraagteken bij),
ook eikaars zorgen op tafel
kunnen leggen en er gezamen
lijk aan gaan staan. Dé zorg
van dit moment in de oecu
mene is nu eenmaal de re
latie van de katholieke kerk
in ons land tot Rome.
Als ik de bisschoppen, met
wie ik regelmatig contact
heb, goed beluister, is die re
latie tot het vriespunt ge
daald".
Wat dominee N.K. van den Ak
ker uit Den Bosch, pionier van de
oecumenische beweging in ons
land en vriend van wijlen mgr.
Bekkers, hierboven zegt, wordt des
te dringender, wanneer men be
trouwbare berichten wil geloven,
die spreken van de harde lijn die
Rome tegenover Nederland wil
gaan voeren. Het gesprek tussen
kardinaal Alfrink en de pauselijke
staatssecretaris Villot enige tijd
geleden in de buurt van Parijs is
op een mislukking uitgelopen.
Sindsdien dreigen Curieprelaten,
die strenge maatregelen tegenover
het „ongehoorzame" Nederland
wensen, de hoge beleidsinstanties
op hun hand te krijgen: zelfs de
benoeming van een apostolisch de-
legaat inplaats van een bisschop in
Rotterdam wordt niet uitgesloten
geacht.
Berichten doen de ronde dat de
Nederlandse bisschoppen zich in
de hoek gedrongen voelen. De sug
gestie van ds. Van den Akker zou
een spoedig onderzoek dan ook
rechtvaardigen. Er moet onderhand
helderheid komen, niet alleen voor
de katholieke kerk zelf, maar ook
voor haar oecumenische relaties,
met name in Nederland.
Voor de praeses van de provinci
ale vergadering van de Nederland
se hervormde kerk in Brabant en
Limburg en een van de voorzitters
van het pastoraal beraad in het
zuiden, waarin de katholieke kerk
en de grote reformatorische kerken
in Brabant, Limburg en Zeeland
op officieel niveau samenwerken,
is het duidelijk, dat „en historisch
en praktisch en theologisch" de
verhouding reformatie-Rome altijd
de kern van de oecumenische
vraagstelling is geweest.
In Nederland vind je de katholi
citeit voornamelijk in de rooms-
katholieke kerk: hierbij maakt de
appositie „rooms" de zaak juist
interessant, omdat precies daar de
kernvragen rond het ambt aan de
orde zijn, namelijk in de functie
van de Petrusstoel. En nu maken
we mee, dat men de katholieke
kerk in Nederland interesant
gaat vinden afgezien van Rome,
ondanks de plaats van de paus.
Begrijpelijk, omdat de situatie er
aanleiding toe geeft. In de populai
re beschouwingen over de verhou
ding katholieke kerk in Nederland
Rome komt Rome er het slechtst
van af.
„Maar kun je in Nederland oecu
menisch leven in de schaduw of
ondanks Rome? We beleven hier
een oecumene, waarbij men in de
activiteit vlucht: je moet toch iets
doen, dus werp je je op zaken die
menselijk aanspreken' zoals liefda
digheid en vredesvraagstuk. Deze
dingen hebben het voordeel dat ze
legitiem zijn en nooit vergeten
mogen worden. Maar zij zijn niet
in de oecumenische kaders geor
dend. en hoe kom je daar uit?
Volgens mij alleen als de relatie
met Rome en de wereldkerk weer
doorzichtig wordt. Daarvoor is een
rustpauze nodig. Trouwens na de
bewogen zestiger jaren in de oecu
mene zou een tijd voor evaluatie
beslist wel ingelast mogen worden,
om te zien wat bereikt is en welk
perspectief er is".
Om de weg tot verdere oecume
nische ontwikkelingen open te
houden stelt ds. Van den Akker nu
voor, dat de reformatie, als „be
vriende natie" intervenieert tussen
de katholieke kerk in Nederland
en Rome. „Ik heb serieus de in
druk, dat een initiatief van de
zijde der reformatie met name in
Rome bijzonder goed zou aanko
men. Rome ziet vanuit de Italiaan
se situatie de reformatie primair
als een negatief protest. Nu ver
schijnt er echter een reformatie op
het podium, die niet zegt dat ze
het in alles met Rome eens is
(integendeel, laat de reële ver
schillen maar duidelijk doorklin
ken), maar die zich positief op
stelt, omdat zij de rooms-katholie-
ke kerk de kans wil geven zichzelf
te zijn en in staat om haar hele
hebben en houden op tafel te leg
gen".
Het is maar de vraag, of de
reformatie zelf zich deze interven-
tierol toebedacht wil zien. Voor de
Bossche predikant, die zich in de
katholieke kerk evenzeer thuis-
voelt als in de hervormde, zou dat
een teken aan de wand zijn de
oecumenische beweging is immers
opgezet als confrontatie tussen de
kerken zoals zij werkelijk zijn.
„En als die confrontatie ergens
zou moeten kunnen gebeuren, dan
toch zeker in ons land met zijn
fifty-fifty verhouding katholiek
protestant. Maar het is mogelijk
dat de reformatorische kerken Ro
me liever buiten beschouwing la
ten vanwege de bestaande interne
spanningen. Of zou een latent anti
papisme, zeker bij het gewone
kerkvolk, hierbij een rol kunnen
spelen? Dan moet dat maar aan de
oppervlakte komen.
Niet alleen in beleidskringen
constateert men de onmogelijke si
tuatie waarin de katholieke kerk
van Nederland ten opzichte van
Rome terecht is gekomen. Ook
veel priesters en leken kijken er
dagelijks tegen aan. Soms zoeken
zij buiten de officiële kerkelijke
structuren om tot een oplossing te
komen voor de impasse waarin en
de katholieke kerk zelf en de oe
cumene in Nederland is geraakt.
De Septuagint-groep die in prin
cipe binnen de structuren wil wer
ken meent dat tegelijk daarbuiten
iets moet gebeuren.Kritische predi
kanten van hervormde zijde heb
ben zich hierbij aangesloten, ter
wijl ook het oecumenische actie
centrum in Driebergen er in geïn
teresseerd is. In de taal van ka
bouter Roel van Duyn zal de lin
kerhand niet stil mogen liggen,
zolang de rechter haar stuwwerk
tracht te verrichten.
Ds. Van den Akker: „De duw
Ds. Van den Akker bij de begrafenis van mgr. Bekkers.
die deze groepen op plaatselijk
vlak naar de ene evangelisch-ka-
tholieke kerk willen geven, juich
ik toe, maar tegelijk vind ik het
gvaarlijk. Ik meen, dat zij zich
juist nu moeten temperen, opdat er
geen dingen gaan gebeuren die on
herstelbare schade opleveren. Stel
je voor, dat er iets van een schis
ma zou ontstaan, dan zijn we oecu
menisch nergens meer. Dan komt
er een kerk bij, en die hebben we
al in de oud-katholieke kerk.
Daarnaast blijft dan een rooms-
katholieke groep, die in dat geval
meer rooms dan katholiek zal zijn.
We, moeten het offer van geduld
en solidariteit brengen temeer om
dat de Nederlandse bisschoppen
echt van plan zijn tot het uiterste
te gaan en volledig hebben inge
stemd met de vernieuwing van de
kerk.
Een kabouterkerk, dat nooit.
Want, aldus ds. Van den Akker,
die schertsend door zijn vrienden
wel eens de hervormde bisschop
van Den Bosch genoemd wordt,
hoe harder je van buiten af tegen
de structuren aantrapt, des te taai
er ze worden. Vernieuwingen moet
je binnen de structuren najagen.
Ze moeten uitgerekt worden tot
ze elkaar vinden en leefbaar wor
den.
„Ik weet wel, dat men mij van
wege dit soort opmerkingen tot de
establishment rekent, maar de ge
schiedenis heeft me veel duidelijk
gemaakt. Wie denkt niet in zo'n
situatie aan figuren als Franciscus
van Assisië. Weet je, jonge wijn is
interessant, maar hij geeft zijn
bouquet eerst prijs als hij' goed
belegen is. Zo is het ook met
structuren: de oude hebben in elk
geval voor, dat ze op eeuwenlange
ervaring kunnen bogen. Het actua-
lisme van vandaag is uiterst ge
vaarlijk. Bij mij slaan alle lichten
op rood als ik dit soort mentaliteit
bespeur, want die is in aanleg
schismatisch. Laat de rooms-katho-
lieke kerk in Nederland maar eens
voorleven wat het betekent, tot
een wereldkerk te behoren. De re
formatorische kerken zijn natio
naal, maar je ziet wat ze hebben
opgeleverd: eindeloze verdeeldheid
en ondoorzichtigheid. Het ongeduld
van groepen als Septuagint vind ik
volkomen legitiem. Wat mij betreft
vandaag nog liever dan morgen
Maar op dit ogenblik zou wel eens
de noodzaak aanwezig kunnen zijn
om dit ongeduld te temperen".
Tijdens één van zijn vele
spreekbeurten over oecumene, sa
men met zijn profetische katholie
ke vriend dr. F. Thijssen, heeft ds.
Van den Akker gezegd, dat de
eenwording van de kerken in het
Orwelliaanse jaar 1984 een feit
moet zijn. Hij ziet dat deze streef
datum in gevaar komt, en hij ver
klaart dit door het feit, dat de
eigenlijke verschilpunten tussen de
kerken (ambt en identiteit van de
kerk) nauwelijks meer aan bod
komen.
„Nationaal en internationaal, zo
als in de wereldraad van kerken,
leven we in een oecumenische ge
varenzone. Life and work, de
maatschappelijke inzet van de kerk,
wordt al te zeer benadrukt. Als je
zozeer het accent legt op maat
schappelijke actie kun je dat toch
beter aan de maatschappij zelf over
laten. De kerken staan van nature
linkshandig in dit soort dingen. De
kerken hebben een heel andere
taak: bezinning, zingeving van het
wereldgebeuren. Je ziet die vraag
ook bij steeds meer kerkmensen
opkomen. Vandaar mijn pleidooi
voor een oecumenisch moratorium,
waarin theologie, liturgie en con
templatie de volle ruimte krijgen
om de oecumene uit haar vacuum
te halen.
(Van onze speciale verslaggever)
DEN HAAG „Deze wereld, waarin de mensen steeds meer van
elkaar afhankelijk worden, wordt nog steeds verdeeld door eng en
zelfzuchtig nationalisme. De regeringen geven elk jaar tweehonderd
miljard dollar uit aan bewapening om elkaar onder controle te hou
den. Het resultaat is nihil, maar wel hit duurste uit de hele mense
lijke geschiedenis. Van 1948 af, toen de wereldgemeenschap zich
bezighield met praten over ontwapening, tot 1968 zijn de militaire
uitgaven van alle landen samen verdrievoudigd."
Deze pessimistische woorden sprak gistermorgen Oe Thant, secretaris
generaal van de Verenigde Naties, in Den Haag bij de opening door koningin
Juliana van het tweede wereldvoedselcongres van de FAO, de landbouw- en
voedselorganisatie van de V.N.
„De vorderingen op het gebied
van rechtvaardigheid en solidariteit
tussen de mensen is ver achter ge
bleven bij de vorderingen van we
tenschap en techniek. We hoeven
niet naar de maan te gaan om nieu
we uitdagingen te vinden voor de
menselijke creativiteit", aldus de
heer Thant. Hij maakte zich vooral
bezorgd over de groei van de we-
reldbevolking.„Aan het getal van de
6 miljard in het jaar 2000", zo
waarschuwde hij, „is nu al niets
meer te doen".
„Terwijl de Verenigde Naties
staan aan het begin van het tweede
ontwikkelingsdecennium, is de
noodzakelijke politieke wil om de
wereldproblemen op te lossen aan
het afnemen. Ondertussen breidt de
oorlog in Zuidoost-Azië zich uit,
verergert de situatie ln het Midden-
Oosten, bederft het menselijk leef
milieu, tieren de rassenspanningen
welig en ongecontroleerd en veran
dert de problemen achter de rug en
boven de hoofden van de bestuur
ders om"
„Is het dan een verrassing dat de
jongere generaties met hun hoogont
wikkeld instinct voor wat staat te
gebeuren, in opstand komt? Dat jon
ge mensen gaan weigeren om hun
medemensen te doden, wat ook hun
ras, hun kleur of nationaliteit is?",
vroeg Thant zich af. Hij herhaalde
zijn uitspraak dat de leden van de
Verenigde Naties in dit jaar van de
25-ste verjaardag van de V.N. nog
tien jaar de tijd hebben om hun
oude geschillen op te lossen en de
hand te slaan aan de werkelijke
problemen.
„Is het dan zo moeilijk om toe te
geven dat ideologieën en politieke
systemen alleen in theorie volmaakt
zijn, dat elk systeem zijn goede en
zijn slechte kanten heeft, dat de
naties elkaar moeten helpen en wat
goed is gebleken op het terrein van
het besturen van menselijke samen
levingen?", aldus Oe Thant in Den
Haag.
de zorgvuldig gecontroleerde ingang
van het congresgebouw binnengin
gen, hieven groepen demonstranten
buiter. enkele spreekkoren aan. Op
spandoeken werd aandacht gevraagd
voor de bevrijdingsbewegingen in
Zuid- en Midden-Afrika en werd de
V.N. en de F.A.O. verweten dat nog
steeds een groot deel van de wereld
een mensonwaardig bestaan leidt.
Lester Pearson, de vorige premier
van Canada en schrijver van het
bekend geworden rapport „Deelge
noten in ontwikkeling" over moge
lijkheden en toekomst van het ont
wikkelingswerk, wees op de grote
bevolkingstoewas in de wereld.
„Er zijn pessimisten", aldus Pear
son, „die menen dat de strijd om de
mensheid van eten te voorzien al
verloren is. Het zal onmogelijk zijn
geworden de produktie van voedsel
zo ver op te voeren, dat de bevol
kingsaanwas bijgehouden en inge
haald kan worden".
Hoewel de heer Pearson zich niet
tot deze pessimisten rekende, moet
er volgens hem wel een halt worden
toegeroepen aan de toename vam de
wereldbevolking en daarmee kunnen
we niet meer gaan wachten op de
mogelijke resultaten van de econo
mische groei. Bijvoorbeeld door het
ontwikkelingswerk volgens het we-
reldvoedselplan van de F.A.O.
LESTER PEARSON
verantwoordelij ke regeringsmensen,
leidende figuren uit kringen van
bedrijfsleven en wetenschappen,
ontwikkelingswerkers van het plat
teland in de arme landen en belang
stellenden uit meer dan 120 landen
die allen lid zijn van de V.N.
Koningin Juliana, die liet congres
opende, benadrukte in haar toe
spraak de gezamenlijke opdracht
van mensen uit rijke en arme lan
den om te zorgen voor een beter
bestaan van ieder. „De enorme
vraagstukken die zich daarbij steeds
weer aan ons voordoen, zijn tenslot
te slechts uitdagingen aan het ver
nuft, ons gegeven om ze te overwin
nen. Het ls aan ons, de nieuwe
mogelijkheden die wij steeds weer
mogen ontdekken, ook in praktijk te
brengen, en wel op zo'n schaal, dat
onze overlevingskansen er daadwer
kelijk door worden uitgebreid".
Terwijl de gasten, onder wie de
prinsessen Beatrix en Margriet,
prins Claus en mr. Van Vollenhoven,
OE THANT
Pearson maakte zich bezorgd over
de sociale gevolgen van de „groene
revolutie", de snelle agrarische ont
wikkeling in de arme landen met
behulp van nieuwe graan- en rijst-
grassen met hoge oogstopbrengst. De
plattelandsbevolkingen die aan deze
ontwikkeling onderhevig zijn, wer
ken vaak nog met bijbelse land
bouwmethoden. Wat Europa en de
Verenigde Staten meemaakten gedu
rende eeuwen, moeten zij meema
ken gedurende soms enkele jaren.
De Nederlandse minister voor ont
wikkelingssamenwerking, drs.
Udink, maakte zich bezorgd over
degenen die de bestuurders van de
ze wereld verwijten maken, die zeg
gen dat het deze welsprekende lie
den alleen maar te doen is om hun
eigen, gevestigde belangen. De heer
Udink erkende, dat de wereld die
wij geschapen hebben, er een is van
teleurstelling en weinig inspiratie.
„Maar het is absurd om te zeggen
dat er niets is gedaan. Er zijn mil
joenen mensen, die weten dat hun
kinderen het beter zullen hebben
dan wij het hebben, zoals zij het
beter hebben dan hun ouders het
hadden".
Minister Udink vroeg zich af of
de Verenigde Naties en de F.A.O.
niet te zeer instrumenten zijn ge
worden van de gevestigde machten
en of er niet meer afstand moet
worden gedaan van de nationale
soevereiniteit. Hjj vroeg dringend
aan hen die in hun nood uitzien,
naar het alternatieve om daarnaar te
zoeken in onze wereld, samen met
ons.
Gistermorgen hadden zich ruim
1530 deelnemers voor het tweede
wereldvoedselcongres ingeschreven.
Zij komen hier voor rekening van
zichzelf en vertegenwoordigen nie
mand. Onder de deelnemers zijn
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De voorzitters van
de drie vakcentrales hebben zich
uiterst verbaasd getoond over de
oprichting van het werkverband
„kritische vakbondsbestuurders".
Tijdens een eind vorige week beleg
de vergadering heeft een groep van
dertig vakbondsleiders namelijk
besloten via dit werkverband de ra
dicale elementen binnen de vakbe
weging bij elkaar te brengen en
samen een nieuwe strategie voor
maatschappijvernieuwing via de
vakbeweging op te stellen.
Voorzitter Lanser van het CNV
verklaarde dat zijn vakcentrale
openstaat voor discussie over ver
nieuwing en dat het werkverband
daarvoor geen externe acties behoe
ven te voeren De vakbondsleiders
waren met name verbaasd over het
feit dat zij niet via de normale
kanalen op de hoogte waren ge
bracht van de verontrusting, die de
aanleiding was tot de oprichting van
het verband.
Het werkverband heeft uitdrukke
lijk gesteld dat men geen scheuring
in de vakbeweging wil forceren. Het
gaat erom bij de bestuurders met
name die op plaatselijk niveau
levende klachten en wensen beter
naar de top te laten doorklinken dan
nu het geval is. Aldus hoopt men op
een strijdbaarder beleid van de vak
beweging.
Er zijn twee commissies ingesteld
door het werkverband. De ene zal
een ontwerp-strategie voor de vak
beweging opstellen, de andere is
belast met de publiciteit naar bin
nen en naar buiten. Half september
zullen de doelstellingen nader wor
den geformuleerd.
(Van onze financiële redactie)
DORDRECHT In vergelijking
met de resultaten van 1968 was het
resultaat van Lips en Gispen n.v.
over 1969 zeer bevredigend. Er Werd
een flinke vooruitgang geboekt. De
raad van bestuur spreekt in het jaar
verslag de verwachting uit dat de
omzet in 1970 verder zal groeien.
De orderportefeuille is aam het
einde van het boekjaar goed gevuld,
en men heeft ook goede verwachtin
gen voor de toekomst. Naast de be-
veiligingsprodukten hoopt men ook
op een goede verkoop vam bamkbil-
jetten-betaalmachimes en van de
kortgeleden op de markt geïntrodu
ceerde automatische tankinstallaties
voor vloeibare brandstoffen.
OOST-BERLIJN (RTR) Walter
Ulbricht, staatshoofd en partijleider
van dc DDR, heeft op een bijeen
komst van het centraal comité van
de Oostduitse communistische partij
gezegd dat de Westduits-Russische
besprekingen over een niet-aanvals-
verdrag ongetwijfeld een stap in de
goede richting betekenen, aldus een
verslag in het partijdagblad Neues
Deutschland.
Hy wenste beide partijen een suc
cesvol slot van de besprekingen. Ul
bricht herhaalde de Oostduitse eis
tot volkenrechtelijke erkenning van
de DDR, maar zijn rede was opmer
kelijk gematigder dam die van prof.
Albert Norden, een lid vam het Oost
duitse politburo, die maandag een
scherpe aanval op Bonn lanceerde.
Ulbricht zei met name dat hij het
niet eens was met de opvatting dat
bondskanselier Willy Brandt niets
heeft veranderd in het beleid van
zijn voorgangers. „Zo eenvoudig kam
men de zaken niet stellen", aldus het
Oostduitse staatshoofd, „de bereid
heid om onderhandelingen te begin
nen over het afzien van geweld toont
aan dat er iets veranderd is.'' Ul
bricht zei te hopen dat een derde
Interduitse top, na Erfurt en Kassei,
zal leiden tot concrete onderhande
lingen over het aanknopen vam di
plomatieke betrekkingen tussen bei
de landen.
Onder de deelnemers zijn 150 jon
geren uit rijke en arme landen. Zij
verblijven gedurende het congres in
„The New Earth", ingericht in het
voormalige Milva-kamp in Den
Haag. Daar zijn nog meer jongeren
verzameld dan de deelnemers aan
het F.A.O.-congres. Zij houden er
tijdens het congres een parallelcon
gres, als thuisfront voor de delega
ties naar het grote congres.
Het F.A.O.-congres duurt tot 30
juni. De eerste week wordt gespro
ken over het wereldvoedselplan van
F.A.O. In de tweede week wordt
bekeken wat bij de uitvoering dit
plan de taak zal zijn van de regerin
gen. particuliere fondsen en organi
saties, ontwikkelingsorganisaties,
rijke en arme landen, handel en
industrie.
(Van onze omroepcorrespondent)
HILVERSUM De KLM heeft
voor haar lesvluchten zo'n dringende
behoefte aan geschikte vliegvelden,
dat zelfs eens pogingen in het werk
werden gesteld om in landen achter
het ijzeren gordijn, met name Tsje-
choslowakije, te gaan lessen.
Getracht wordt nu, zoals bekend,
een gedeelte vam het lesverkeer van
SchiDhol naar het vliegveld Woens-
drecht over te brengen. Het afgelo
pen jaai is het lesprogramma van de
KLM op het Ierse vliegveld Shannon
afgewikkeld. Dit zei minister drs. J.
A. Bakker van Verkeer en Water
staat gisteren im het NOS-radiopro-
gramma Praten met de minister. In
dit radioprogramma discussieerde de
bewindsmam met een aamtal kiezers.
Naar aanleiding vam vragen over
de uitbreiding van het aamtal start
banen op Schiphol, deelde de minis
ter nog mee dat naar verwacht wordt
over ongeveer twee maanden het
rapport Falkenhagen met conclusies
komt over een mogelijke aanleg van
een vijfde startbaan. Overigens zal
volgens de minister de eventuele
aanleg van een vijfde baan niet in
houden, dat een tweede luchthaven
im Nederland overbodig is geworden.
(ADVERTENTIE)
Vaderdag: zondag 21 juni
D r zijn zo van die dagen in het jaar, dan kóm je er niet omheen. Je moet dan wel
lief zijn. Werelddierendag bijvoorbeeld. Op zo'n dag doe je toch geen vlieg
kwaad? En wereldspaardag. Lief zijn voor je centjes. En vaderdag. Lief zijn voor
vader. Omdat ie vader is. En altijd z'n beste best doet. Daarom: Boldon voor vader!
De manlijke after shave met de ingenieuze roller. En de sympathieke geur, die'm
nog maandenlang aan zijn eigen vaderdag doet denken...
BOLDONAfter shove, pre shove, scheercrêmehaarlotion, baar crème
BB
wbb mm
SB,' BB BB BB BB
BB ma BB
't is wonderkoel, 't is wonderful.
