Langste serie
aan
vallen
Israël
,Onkrijgstuchtelijk geschrijf'
Kabouters beraden zich
UITSTEL GESPREK
WERKSPOOR-N.S.
Koningin
I )e^e!Ud
Waarom
oud
papier
uit
stembiljet?
LACH EENS -
EEN LEEUW srsxsji -
Nu is het
tijdvoor
lékker
met
lékker:
Beschuit
met
aardbeien.
VERDEDIGER LECTOR-REDACTIE:JE LACHT JE ER ROT OM
Meer woningen
in aanbouw
dan in 1969
Belangenbundeling
wijn en gedistilleerd
gepoetste schoenen... maar uw fiets?
Commentaar
Kabouters
Vriendendienst
Puinhoop
Senatoren
April 1970
Actiegroep Wereldkerk
uit kritiek op
pastoraal concilie
J
NOORSE PRINSES
IN VERWACHTING
VRIJDAG 5 JUNI 1970
"^/"an de zestig procent der Amster
damse kiezers, die naar de stem
bus zijn gegaan, hebben er bijna
38.000 hun stem aan de Kabouters
gegeven. Bij zo'n aantal bewust
stemmende kiezers lijkt de theorie,
dat Amsterdam weer 'ns een „grap
je" heeft willen uithalen moeilijk
houdbaar. Roel van Duyn is geen
„Had-je-me-maar." Deze kabouter
hoofdman heeft kennelijk nogal wat
(jonge) mensen iets te zeggen. Wat
precies zullen heel weinigen onder
woorden kunnen brengen. Maar hun
keuze is duidelijk een zich afzetten
tegen de traditionele (gemeentepo
litiek, die niet bij machte is snel op
lossingen te vinden voor al jaren be
staande problemen als de woning
nood, milieuverontreiniging, overbe
volkte scholen etc.
Met vijf kabouters in de raad moe
ten de voorstanders van de „lieve
revolutie" in Amsterdam iets kunnen
bereiken. In negatieve zin het frus
treren van het werk van de gemeen
teraad. En in positieve zin? Van
Duyn c.s. hebben een aantal aardige
ideeën maar ook zij zullen onder
vinden dat het praten er over ge
makkelijker is dan ze te realiseren
DE watersnoodramp in Roemenië
verstoort de dromen van een
volk, dat door hard werken en zich
veel ontzeggen probeert op eigen
benen te staan. Probeert los te ko
men ook van de knellende voogdij
der Russen.
Het tragische is dat de hulpver
lening een politieke kwestie is ge
worden. De Russen hebben dat op
brute wijze duidelijk gemaakt. Mos
kou is bereid te helpen op voor
waarde, dat Roemenië terugkomt op
zijn onafhankelijke koers.
De hulp die uit Nederland komt,
zowel van particulieren als van de
regering is niet in staat de gevolgen
van de watersnoodramp op te van
gen. Maar in het menselijke vlak ge
zien moet de helpende hand uit Ne
derland de Roemenen meèr doen
dan de vriendenstéun van bondge
noot Rusland.
EEN ramp, waarbij het aantal do
den in de tienduizenden loopt,
is zo groot, dat geen mens het meer
kan overzien. Geen verstand, geen
hart kan hef bevatten. Erger, veel
erger wordt het nog, als zo'n ramp
zich voltrekt in een ontwikkelings
land op een ontwikkelingscontinent.
Het eind van de problemen is hele
maal zoek, als dat continent dan ook
nog Zuid-Amerika is. De hulpkrach
ten, c.q. de economieën, zowel in
Peru zelf als in de omringende lan
den zijn zo zwak, dat er jaren, mis
schien inderdaad wel vijftig jaar,
voor nodig zijn om het land er bo
venop te helpen. Maar wat is dat
dan nog Erbovenop, op het peil
van nu Met voor verreweg de
meerderheid der Peruvianen armoe
de.
Men kan in de ontwikkelde we
reld, in Nederland, niet volstaan
met het openen van een paar giro
rekeningen. Dit raakt rechtstreeks de
ontwikkelingshulp, dachten wij. Het
blijkt dat er ook maar iets hoeft te
gebeuren in zo'n land, of moeizaam
ontwikkelingswerk van jaren is voor
nog veel meer jaren teniet gedaan.
Hulp van de rijke landen lijkt slechts
dan zinvol, wanneer a.h.w. van de
gelegenheid gebruik maakt door op
de puinhopen te beginnen met de
bouw van een nieuw Peru. Maar
daar is heel wat meer voor nodig
dan cement, dekens en medicijnen.
Daarvoor is werkelijke ontwikke-
lingsSAMENWERKING nodig, waar
bij zowel de helpende rijke wereld
als de Peruviaanse machthebbers
vooral ook recht doen aan de massa
die tot nu toe aan het korste, het
veel te korte, eind getrokken heeft
Daarvoor is zelfs een andere
mentaliteit bij de rijke ontwikke
lingshulpverleners nodig. En dat is
alles bij elkaar zeer veel.
(ADVERTENTIE)
(Van onze redactie buitenland)
TEL AVIV Israël heeft het
.begin van de zesdaagse juni-oor-
log van 1967 (volgens de Israëli
sche jaartelling) niet rustig her
dacht. Langs het Suez-kanaal
voerde de Israëlische luchtmacht
zeer hevige bombardementen uit,
terwijl in de Jordaan-vallei repre
saille-aanvallen werden uitge
voerd na de raketbeschietingen
door Arabische guerrill's.
In Jeruzalem zei premier Golda
Meir op een herdenkingsbijeenkomst
dat haar land met bloed heeft be
taald voor de eenmaking van Jeru
zalem en dat de stad nooit meer ge
deeld zal worden.
„Aan degenen die ons vragen welke
prijs Israël bereid is te betalen voor
vrede, is ons antwoord dat wij ons
aandeel al hebben geleverd, en laat
de wereld ons niet vragen meer te
betalen. Israël heeft al de hoogste en
meest schokkende prijs voor vrede
betaald door de levens van zijn jon
geren te geven", aldus Golda Meir.
Inmiddels ondernam de Israëlische
luchtmacht zijn langste serie lucht
aanvallen op Egypte sinds de juni-
oorlog. De doelen lagen in de ooste
lijke en centrale sector van het Suez-
kanaal. De berichten over slachtof
fers., schade en neergehaalde vlieg
tuigen lopen zoals gebruikelijk
uiteen. Egypte meldt twee neerge
schoten Israëlische vliegtuigen; Israël
zegt dat alle toestellen behouden zijn
teruggekeerd.
Egyptische artillerie heeft zware
beschietingen uitgevoerd op Israëli
sche stellingen langs' het Suezkanaal.
Een woordvoerder deelde mee dat Is
raëlische bunkers en munitiedepots
waren vernietigd. Van Israëlische zij
de is geen melding gemaakt van de
beschietingen.
Steeds meer Amerikaanse senato
ren steunen het verzoek van een aan
tal van hen over de verkoop van
Amerikaanse vliegtuigen aan Israël.
Verscheidene senatoren verklaarden
gisteren dat zij voorzichtig optimis
tisch zijn over de verkoop van de 25
Phantoms en 100 supersone Sky-
hawks. Zij zeiden dit na een onder
houd met minister Rogers van bui
tenlandse zaken. Het gesprek duurde
m er dan een uur. Volgens senator
Scott heeft Rogers gezegd dat „eer
daags" een besKssing za-1 worden ge
nomen in deze zaak.
DEN HAAG (ANP) In de maand
april 1970 werd volgens definitieve
gegevens van het Centraal Bureau
voor de Statistiek met de houw van
11.483 woningen begonnen en zijn
9.960 woningen voltooid. In april 1969
waren deze aantallen resp. 11.257 en
9.662.
Gerekend over de eerste vier maan
den vam 1970 bedroeg het aantal be
gonnen wondingen 39.476 (38.980 im
de eerste vier maanden van 1969) en
het aantal voltooide woningen 30.947
(34.305). Het aantal intrekkingen van
in voorgaande maanden als begonnen
opgegeven woningen bedroeg in april
16 (januari - april 353). Deze intrek
kingen zijn in mindering gebracht op
het aantal woningen in aanbouw.
Eind april 1970 waren er 153.940
woningen in aanbouw, tegen 153,237
ultimo april 1969.
In het gedurende de eerste vier
maanden van 1970 begonnen aantal
woningen zijn begrepen 4139 (5001)
bijzondere wooneenheden (voorna
melijk bejaardenwondngen) en in het
aantal voltooide woningen 2937
(2392).
Verdeeld naar financieringswijze
bestond het aantal begonnen wonin
gen in de eerste vier maanden van
1970 uit 14.133 (15.098) woningwet
woningen, 18.335 (17.657) premiewo
ningen en 7008 (6225) ongesubsidieer
de woningen.
Ten aanzien van het aantal vol
tooide woningen waren deze cijfers
resp. 12.080 (14.784), 13.820 (13.970)
en 5 047 (5.551).
In de I2-maandsperiode mei 1969
- april 1970 werden 121.724 woningen
in aanbouw genomen en 119.759 wo
ningen voltooid.
I snuffelt of zich in
I I—I -.I—1\| uw bumper vlijt. Ervaringen
jachtluipaard die aan uw partierraam
snuffelt of zich in al zijn majesteit onverstoorbaar tegen
uw bumper vlijt. Ervaringen die een safari in Beekse Ber
gen onvergetelijk maken. En u hebt meteen gratis toe-
K l l lil li a gang tot Nederlands grootste ontspan-
safaripark en
(Van een onzer verslaggevers)
DEN BOSCH De auditeur-mili
tair bij de krijgsraad in Den Bosch,
inr. H. J. A. M. Beaumont, heeft tegen
oud-redactieleden van het blad Luc-
tor („onafhankelijk afdelingsblad van
de Vereniging van Dienstplichtige Mi
litairen (VVDM) op de legerplaats
Oirschot") voorwaardelijke gevange
nisstraffen van één en twee maan
den en boetes van 200 en 250 ge-
eist. Tegen één der vijf verdachte
redactieleden vroeg hij vrijspraak.
De auditeur-militair (officier van
justitie) kondigde aan strenge straf
fen te zullen eisen als „het opruiend
geschrijf" in VVDM-bladen niet op
houdt. Tegen een soldatenbiad is in
de Nederlandse rechtspraak nog niet
eerder een dergelijk proces gevoerd,
daarom wilde de a.-m. de straffen bij
wijze van „waarschuwingsschot" laag
houden, zoals hij zei.
De vijf militairen onderwijzers
Hans Koster (22, Streefkerk), Frans
M-.al (22, Rotterdam), programmeur
Dirk Kaas (22, Utrecht), uitvoerder
Ton van der Wardt (21, Eemnes) en
Henk Jonker (21, een Haagse kan
toorbediende) zijn In april door
de kon. marechaussee voor een
„vriendschappelijk gesprek", wat la
ter ene gerechtelijk vooronderzoek
biee'c te zijn, van hun werk dat ze in
de burgermaatschappij weer hadden
opgenomen, gehaald en gevankelijk
teruggevoerd naar Oirschot.
De kazernecommandant had na
ampel overleg met de minister van
Defensie besloten de soldaten-redac
tieleden te laten vervolgen wegens
opruiing en ondermijning van de
krijgstucht. In maart van dit jaar
hadden zij een ingezonden brief in
hun blad opgenomen, waarin iemand
de VVDM verweet dat zij zich liet
„inkapselen in het westers kapita
lisme". In die brief slaakte de ano
niem gehouden militair kreten als:
„Pleeg obstructie; saboteer, pleeg re
volutionaire acties en de massa zal u
volgen; waarom geen stenen naar het
ministerie van uitbuiting, vroeger van
defensie, gekeild; Den Toom go
home" e.d. „Regelrechte aanzet tot
revolutionaire acties", noemde de a.-
m. gisteren de brief, waarvoor de re
dactie verantwoordelijk is gesteld.
„Grote nonsens", aïdus de verdedi
ger van de vijf redactieleden, mr. G.
J. P. Cammelbeek. „De strekking van
het stuk is, jongens van de VVDM
jullie zijn zakken, er moet een ander
beleid komen. Niemand heeft het let
terlijk willen nemen. Het stuk ridi
culiseert zichzelf. Je lacht je er rot
om als je geen angst voor revolutie
hebt. De redactie vroeg de briefschrij
ver direct in het blad: „Schrijf de
volgende keer ook hoe het na de re
volutie moet", aldus mr. Cammelbeek.
„De redactie heeft voldoende afstand
van het stuk genomen".
A.-m. mr. Beaufort had in zijn re
quisitoir de verdachten afgeschilderd
als „de martelaren van een systeem
dat de vrije meningsuiting de grond
in wil boren". „Wat deze knapen ge
daan hebben is waarschijnlijk ludiek.
Maar dit woord wordt alleen maar
gebruikt als dekmantel voor perfide
acties".
De a.-m. scheen weinig gevoel voor
humor te bezitten. De gekscherende
noot van de redactie onder de brief,
waarin stond dat „inmiddels bekend
is geworden dat de generaal van
kleur is verschoten", deed voor de
auditeur-militair „de kwade deur he
lemaal dicht", zoals hij zei. „Het stuk
is een en al opruiing. Het blaadje
I.uctor was uitsluitend zeer negatief;
onkrijgstuchtelijk geschrijf en men
ging er in door met duidelijk escaie-
ging er in door met een duidelijk es
calerende koers".
Toch greep hij pas in b(j het ver
schijnen van het zesde nummer. Maar
dat was dan ook een stukje „terreur",
zoals hij het niet schroomde te noe
men.
„God zij dank zijn er eindelijk me
ningsverschillen en worden ze bedis
cussieerd. Maar als men in deze fase
van kritische bewustwording van de
maatschappij op deze manier ant
woordt; als de auditeur-militair wil
dat er ernstige dingen gebeuren, dan
moet hij zo doorgaan", aldus mr.
Cammelbeek.
„En deze jongens, die helemaal niet
met opzet gehandeld hebben, willen
heus geen martelaren zijn. Dat kwam
misschiet) in onze generatie voor,
maar niet in de hunne", aldus mr.
Cammelbeek.
Over veertien dagen zal de krijgs
raad uitspraak doen.
(Van onze redactie buitenland)
UTRECHT De Werkspoordirectie heeft gistermorgen de be
spreking met de inkoopafdeling van NS over een order van zestig
personenrijtuigen uitgesteld. Als motief werd opgegeven dat men
bij een eventuele opdracht geen zekerheid kon bieden over de lever
tijd en de uiteindelijke prijs. Met name vreest de Werkspoordirectie
een groot verloop onder het personeel. Over dit aspect wordt van
daag met de vakbonden vergaderd.
Op onze vraag of Werkspoor zal
inschrijven op een door de Algerijn
se regering vorige week geadverteer
de grote leverantie van spoorwegma-
terieel, vernemen wij dat dit niet
zeer waarschijnlijk is. Nederland
heefjt zichzelf nu eenmaal uit de
markt geprijsd. Bovendien geniet
Frankrijk, dat zijn industrie wél
steunt, in Algerije een zekere voor-
DELFT (ANP) Coebergh's Ver
enigde Distilleerderijen n.v., Heine-
ken's Bierbrouwerij Maatschappij n.v.
Koninklijke Nederlandsche Gist- en
Spiritusfabriek n.v. en de n.v. Zuid-
Nederlandsche Spiritusfabriek, zullen
in fasen komen tot een bundeling van
de individuele gedistilleerd- en wijn-
belangen.
Het donderdag uitgegeven commu
niqué der bedrijven bevestigt het al
geruime tijd geleden dooi ons ge-
brachtte bericht over deze samen
werking, waarbij de te Bergen op
Zoom gevestigde fabrikant van ,Mops'
is betrokken
(ADVERTENTIE)
keur, terwijl tenslotte de in derde
landen als India opgezette industrie-
en de Europese sterk beconcurreren,
tot in Europa zelf toe.
Ruim 14.000 werknemers van tol
het VMF-concern behorende bedrij
ven hebben gisteren een uur gestaakt
uit protest tegen de beslissing van
de VMF-directie de afdeling Rol
lend Materieel van Werkspoor in
Utrecht eind volgend jaar te sluiten.
Niet gestaakt werd bij Stork-Werk-
spoor-diesel in Zwolle, Holland ln
Bergen op Zoom, Stork Friesland,
Stork Jaffa in Utrecht en Stork Hen
gelo. Beide laatste bedrijven ver
klaarden zich in een telegram solidair
met de eisen van de vakbonden en
met hun collega's bij Werkspoor.
Gisterochtend heeft het personeel
van Werkspoor aan de ondernemings
raad laten weten grote prijs te stel
len op een vervodgorder van de NS
voor 60 rijtuigbakkien. De directie
had daarom gevraagd, aldus onder
nemingsraadsecretaris Nol de Jong.
Door de order zouden de werkne
mers van Werkspoor, voor wie het
moeilijk is vervangende werkgelegen
heid te vinden, nog wat langer kun
nen blijden werken.
De vijf raadsleden van de ka
bouters, na het succes van hun
partij bij de gemeenteraadsver
kiezingen zeker van een plaats
in de Amsterdamse gemeente
raad, tijdens een bespreking gis
termiddag. Geheel rechts op de
foto Roel van Duyn.
DEN HAAG (A.N.P.) De actie-
groep Wereldkerk, een bundeling
van rooms-katholieken die een mid
denkoers willen varen tussen de pro
gressieven en conservatieven, heeft
in een brief aan het Nederlandse
episcopaat aangedrongen op voort
zetting van het overleg dat in het
pastoraal concilie van de Nederland
se kerk is begonnen.
De groep heeft kritiek op de gang
van zaken op dit concilie en zegt in
haar brief aan de bisschoppen dat de
status van de rapporten van de com
missies van heit concilie, die aanvan
kelijk documenten waren, die door
het concilie zouden moeten worden
goedgekeurd, later tot louter discus
siestukken werden en tenslotte als
achtergrondstukken zelfs niet meer
uitdrukkelijk ter discussie zijn ge
steld.
(VERVOLG VAN PAG. 1)
De reeds vermelde koop van pa
leis Soestdijk door de staat gaat 1 ja
nuari 1971 in. Op die datum wordt
ook de aanwijzing van de paleizen
't Loo en het Oude Hof als zomer- en
winterverblijven ingetrokken, 't Loo
wordt museum de plannen zijn in
een vergevorderd stadium het
Oude Hof wordt, na restauratie en
nadat het Institute of Social Studies
eruit is, volledig voor representa
tie gebruikt. Ter beschikking van de
koningin blijven dan naast Soestdijk
het paleis in Amsterdam en Huis ten
Bosch in Den Haag.
Het bovenstaande is neergelegd in
een gisteren bij het parlement inge
diend wetsontwerp. Dit ontwerp dient
er tevens toe, af te zien van het noe
men van de bedragen, die aan leden
van het koninklijk huis worden uit
gekeerd, telkens in de grondwet.
In het wetsontwerp geeft de rege
ring dan ook als haar mening te ken
nen, dat het privé-inkomen en ver
mogen van het staatshoofd en van
de andere leden van het koninklijk
huis, die thans geheel van persoon
lijke belasting zijn vrijgesteld, in be*
ginsel op dezelfde wijze aan belas-
tangheffing moeten worden onder
worpen als ten aanzien van anderen
geschiedt.
Het parlement is voorgesteld een
hernieuwde vaststelling van de uitke
ringen aan de koningin en enige an
dere leden van het koninklijk huis
en een grondwetswijziging in ver
band met de belastingvrijdom. Deze
voorstellen behoeven een tweederde
meerderheid' in hét parlement.
Ingaande 1973 zullen de uitkeringen
opnieuw moeten worden vastgesteld.
Dan is het moment aangebroken in
de uitkeringen, die als gezegd
nu voornamelijk een kostenvergoe
ding betekenen, ook een inkomen
voor de uitoefening van de functies
op te nemen. De hoogte daarvan moet
nog worden vastgesteld, maar naar
de normen van 1970 zou de regering
zich een salaris voor de koningin van
500.000 gulden, voor prins Bernhard
van 200.000 gulden en voor prinses
Beatrix en prins Claus van ieder
150.000 gulden kunnen voorstellen.
Tegen die tijd zal ook het kroondo
mein worden opgeheven.
VOLGENS DE laatste opiniepeilin
gen, in Engeland willen steeds meer
kiezers Labour stemmen. De voor
sprong van de socialisten op de con
servatieven is nu 4,5 procent.
DE PRESIDENT van Ivoorkust en
zijn vrouw hebben in gezelschap van
prinses Beatrix en prins Claus een
bezoek gebracht aan Hatema-Texo-
print in Helmond.
(ADVERTENTIE)
Kunt u daar nog wel mee voor de dag
komen? Laat uw flets toch regelmatig
door de vakman nazien en onderhouden!
Het weekeinde nadert, kameraden,
en dat geeft de burger moed. Meer
althans dan de zo lege stembussen
van woensdag. Iedereen spuit zo
zjjn commentaraen na een dergelijk
verkiezingsfestijn, maar in de krant
en op de t.v. komen alleen de gro
ten met hun mening. De mening
van de kleine man is echter veel in
teressanter, zoals ik u zal bewijzen.
Commentaar 1: Er waren
kandidaten dan kiezers.
Commentaar 2: De enige mander
om meer mensen naar de stembus
te krijgen is een partij van ndiet-
stemmers oprichten.
Commentaar 3: Ik heb graag mooi
weer, maar het gaat mij teveel So
meren.
Commentaar 4: Het. gaat alsmaar
Downer.
Commentaar Ze kunnen wel in-
PAKken.
Commentaar 6, 7, 8, 9 en volgen
de: Ze moeten niet denken dat wij,
omdat we in een commune zitten, al
lemaal op de communisten stemmen.
Maar waar komen al die stemmen
dan vandaan 7 7?
Voor mij is het duidelijk dat de
opmerkelijke winst van de kabou
ters vooral te danken is aan de klei
ne man. Die voelt zich thuis bij die
ma nnekes.
En vrouwkes. Natuurlijk, Minaaitje.
Over enige tijd zullen waarschijn
lijk ook de jongelui van 18 tot 21
jaar mogen stemmen. Nu was dat
nog niet zo. Daarom waren er woens
dag in 13 steden in totaal 70 „scha-
duwstembureaus" in gericht, waar
bij elkaar 4322 18- tot 21-jarigen
hebben gestemd. Liefst 33,2 procent
van die stemmers ging naar de ka
bouters. In Amsterdam, waar 12
schaduwstembureaus waren, koos
63 procent voor de kabouters.
Verder stemden van deze jongelui
9,6 procent op de PvdA, 5,4 procent
op de KVP, 7 procent op de WD,
15,3 procent op de PSP, 11,2 procent
op D '66, 7 procent op de CPN en
5,3 procent op de PPR.
Ik geef deze cijfers, die in de
baaierd van grotemensenstemmen
dreigden te worden vergeten, omdat
ze zo enorm belangrijk zijn of wor
den. De jeugd heeft namelijk de toe
komst, begrijpt u?
De actie voor die jongeren-stem
bureaus heette trouwens: „Stemmen
wordt steeds leuker". Steeds meer
ouderen schijnen er anders over te
«lenken.
Laatste nieuws: Kabouters kraken
raadzaal in hoofdstad 1
Over, en sluiten
MKRIJN
OSLO (AFP) Het koninklijk
huis van Noorwegen heeft bekend
gemaakt, dat prinses Sonja van Noor
wegen, een kind verwacht. De ge
boorte zal in januari of februari van
het volgend jaar plaatsvinden.
Kroonprins Harald van Noorwegen
33 jaar, en prinses Sonja 32 jaar, zijn
in augustus 1968 getrouwd. Volgens
de Noorse grondwet moet de troon
opvolger van het mannelijk geslacht
zijn.
(Van een onzer verslaggevers)
BREDA-DEN HAAG De
slechte opkomst (maar wat heet
slecht?) van de kiezers bij de ge
meenteraadsverkiezingen heeft in
elk geval dit nuttig effect gehad,
dat het politici van alle rang en
stand gelegenheid bood om hun
ernstige bezorgdheid uit te spre
ken over iets anders dan eigen
verlies.
Dat was wel even plezierig,
maar was het ook terecht? De
verwachting dat de kiezerstrouw
ook zonder opkomstplicht nog wel
zou blijken was bij de statenver
kiezingen in maart al de bodem
ingeslagen. Er was maar een klein
sprankeitje hoop voor de raadsver
kiezingen, n.l. dat het politiek han
delen en wandelen van de raads-
kandidaten wat begrijpelijker en
doorzichtiger en daardoor wat aan-
sprekelijker zou zijn voor het elec
toraat.
Maar dat is, althans wat de ste
delijke gebieden betreft, niet uit
gekomen. Breda is er een duidelijk
voorbeeld van. Daar heeft bijna de
helft van het aantal kiezers de bus
de bus gelaten en de oproepkaart
meegegeven met oud papier. Zo
doende de andere helft de ruimte
latend om de dienst uit te maken.
Over heel Nederland genomen
deed eenderde van het kiezersto
taal hetzelfde.
En vervolgens? Staat ons bestel
nu op instorten? Is de Nederlandse
laat-maar-lopen-mentaliteit het be
gin van het einde van de westerse
beschaving? Zo'n vaart zal het
voorlopig nog niet lopen. Er zijn
landen in West-Europa die Neder
land op het stuk van gebrek aan
politieke interesse evenaren of
overtreffen en die nog altijd be
staan. België is in dat opzicht geen
maatstaf, want daar bestaat op alle
niveaus de opkomstplicht nog, zo
dat daar de opkomstpercentages
altijd tussen de 90 en de 95 pro
cent liggen. Maar in landen als
Frankrijk en Engeland en ook de
V.S. is een gemiddeld opkomstper
centage van 70 een normale zaak.
Met uitschieters naar boven en
naar beneden. Zo trok het referen
dum van De Gaulle in maart 1969
niet minder dan 80,15 procent van
de kiesgerechtigden, maar in Enge
land is bij gemeenteraadsverkie
zingen wel een opkomstpercentage
van 30 genoteerd.
En wat te denken van de verkie
zingen van Nixon in november
1968, toen bijna veertig procent
van de kiezers thuis bleef afwach
ten wie door die andere 60 procent
naar het Witte Huis zou worden
geleid? Overigens blijken in de
V.S. lokale verkiezingen ook min
der belangstelling te trekken, ge
tuige een opkomstcijfer van 54
procent.
Volgens dr. Scholten van het Po
litiek Wetenschappelijk Instituut
in Amsterdam is er wel een ver
schil tussen Nederland en andere
lamden wat de belangstelling voor
regionale verkiezingen betreft. In
het buitenland blijkt namelijk, dat
bij regionale verkiezingen, te ver
gelijken met onze verkiezing van
provinciale staten, in het algemeen
genomen de opkomst in de steden
groter is dan op het platteland. En
dat was in maart bij ons niet.
Toen stemde in de plattelandsge
meenten 74,4 procent en in de
steden tussen 67,3 (beneden de
100,000 inwohers) en 63,6 procent
(grote steden).
Nederland zou Nederland niet
zijn als we ook dit, voor ons nieu
we verschijnsel van kiesluiheid
niet het naadje van de kous zou
den willen weten. Als we niet
onmiddellijk aan het analyseren
zouden slaan. Dat doen we dan
ook. Een onderzoek naar en analy
se van de statenverkiezingen is al
bezig o.l.v. prof. dr. Ph. Stouthard
uit Tilburg. En het Politiek Weten
schappelijk Instituut van de Am
sterdamse Universiteit heeft al de
opdracht om de uitslagen van de
Amsterdamse raadsverkiezingen
Amsterdamse raadsverkiezingen
aan een onderzoek te onderwerpen.
Voor de betreffende politici voor
lopig een geruststellende gedach
te. Voor de kiezers ook. En voor
de niet-kiezers een kans om op
wetenschappelijke basis te weten
te komen waarom ze thuis zijn
gebleven.
