OndBJM)
k
f."» V'V' V,',W,,«
1 I I »J III
'Vakmanschap is Meesterschap en de Schoonheid van het eigen land
Zeeuwse bezoekwaardiflhedenHet is als of in Zeeland de prachtigste gebouwen met een royale hand als flonkerende edelstenen ut een wijds landschap zijn gestrooid. Er is zo veel
te zien, dat een beknopte opsomming geen zin heeft. In plaats daarvan een handvol wetenswaardigheden: Floris V was de eerste, die de boeren - die dit uit zich zélf niet deden dwong de dijken
te onderhouden. Zonnemaire en Dreischor waren vroeger eilandjes. Ook het land rond Wolphaertsdijk was eens een eiland, lussen de beide Bevelanden in. Eén van de dijken heet nog de Oude
Veerdijk. Rond Sluis liggen de Oude Zeedijk en de Zeedijk. Daar liep hel "grootscheeps vaarwater", het Zwin. dat vooral Brugge tot een belangrijke handelsstad maakte en dal Cadzand,
toen nog een eiland, omspoelde. De Scheelhoek is een goed voorbeeld van landverlies. In tegenstelling tot andere eilanden is Walcheren vroeger in zijn geheel ineens ingedijkt. De huidige West-
kappelse Zeewering is ontstaan uit de dijk die in de 15e eeuw werd gebouwd ter dichting van een door de zee in de duinen geslagen gat. De lichtbaak van nu staat op de toren van de toen
nieuwgebouwde kerk. Hel strand van Westkappelle ontstond na hel sluiten in 1945 van het in 1944 in de dijk gebombardeerde gat.
bierkenners
Wilt U een reproductie van deze kaart, perfect gedrukt op hxe-veryê-papier
OPtl KADfTTXt
MU BU m Dtua
rem-
Stelt U zich voor: U vaart van Engeland naar
Zeeland. Het Noorden ligt dan links, zoals
op deze kaart. Zeeland, oorspronkelijk een
waddenzee, met schorren, achter duinranden
mtstaan. Die platen werden dooi4 omdijking
eilanden, vaak later met elkaar verbonden door
dammen en door nieuwe dijken, waardoor soms
oude buitendijken binnendijken werden. De
eerste dijkenbouwers waren boeren, die met hun
schop en kruiwagen, met stenen en met klei.
met vlechtsels van wieren en van tenen, met
palen en met planken, probeerden om hun akkers
van vette Zeeuwse klei blijvend te ontrukken
aan de zee. Het vakmanschap van latere - pro
fessionele - dijkenbouwers was mede gebaseerd
op him ervaring om èn opdringend buitenwater
èn wateroverlast van binnen uit, blijvend te.
bedwingen. Zij rekenden, noch tekenden, maar
pasten aard en omvang van de dijken - vaak
op gevoel en boerenw'js - bj plaatselijke grond
en watersituaties aan. De zee is slim en soms
verraderlijk. Haar spiegel rijst gestaag maar
langzaam, waardoor wat altijd hoog genoeg
geweest was, plots juist te laag kon blijken. Zij
slijpt de bodem weg onder een dijk. Haar over
slaande golven vreten - met onvoldoende zorg
versterkte - binnenkanten aan. Wanneer een
zware storm de zee in het vernielen bijstaat,
gaat land verloren en kan een ramp ontstaan,
zoals in februari '53, toen men besloot: "en
dat nooit weer".
Toen kreeg het Delta-plan gestalte, een plan
van dijkenbouw op wetenschappelijke grondslag.
Geen intuïtie meer, geen voelen hoe het wel
zal moeten, geen schattingen, slechts strenge
logica, van metingen in zee van golfhoogten,
van snelheden en richtingen van stromingen,
van zandvetplaatsingen door eb en vloed, van
plannen en beproeven door middel van maquet
tes, waarop 't geweld der elementen verkleind
geprojecteerd wordt. Met de aldus verworven
wijsheid komt dan het eind-ontwerp tot stand,
l ïi daarna pas de uitvoering, met alle middelen
die de moderne waterbouw ten dienste staan.
Met werkeïlandeu en werkhavens, met de
caissons, enorme kisten van beton, die in liet
sluitgat worden "afgezonken", nauwkeurig op
de centimeter, met kolossale kabelbanen,aan
'speciaal geconstrueerde torens - de pylonen
opgehangen, zwaar verankerd: dragers, van
immense stalen bakken, van waaruit een stroom
van zware stenen in het dijkgat wordt gestort.
En als de caissonschuiven zijn gesloten of als
de laatste steen gedropt is in het sluitgat, worden
de stenen dijklichamen met asfalt en bitumen
afgewerkt. Dan is er weer een dijk of dam vol
tooid, die Zeeland voor een nieuwe ramp be
hoeden zal
Vakmanschap is Meesterschap. Dat geldt voor
oude en moderne dijkenbouwers, de werkers aan
hel Delta-plan. dat geldt sinds 1615 voor de
brouwers van Grolsch, opvolgers van Peter
Cuyper, dte in 1676 Gïldemeesler werd van de
brouwers in Groenlo.
Qrolsch, ambachtelijk gebrouwen bier, met een
eigen karakter en een bijzondere smaak en fris
heid. bereikt door een volkomennatuurlijkbrouw-
enrijpingsproces,dat bijna vier maanden duurt.
Dank zij de natuurlijke houdbaarheid van Grolsch.
kan het kunstmatig houdbaar maken achterwege
blijven, waardoor alle goede eigenschappen van dit
bier worden behouden-,.
Grolsch bier, vers bier,
in beugelflessen
en m pijpjes.
Doe dan in een enveloppe een briefje met Uw naam en adres, en de naam van de kaart:WestkapelleVoeg daarbij 5stukken
van Grolsch-etïketten, waarop de G van Grolsch voorkomt. Van het etiketje van een beugelfles kunt U de G zo afscheuren;
van een pijpje (waarin precies hetzelfde verse Grolsch) zult U het etiket eerst moeten afweken. Bent U geen Grolschdrinker
en niet van plan dat te worden, voeg dan in plaats van stukjes etiket - voor een waarde van fl. 1£5 aan geldige met-opgeplakte
postzegels toe. Plak de enveloppe dicht, frankeer met een postzegel van een kwartje en adresseer aan: Grolsch, Postbus 55,
Enschede. De kaart wordt U dan in een kartonnen kokertje franco thuis gestuurd. Deze is even groot als de echte tekening
(25,5 x 40,5 cm.). Bij het bekijken van de details bewijst een vergrootglas goede diensten
