„Houston schetst de toestand rooskleuriger dan hij is
Drie astronauten in Apollo-13 kunnen het net halen
DE 13e.
DEMOCRATIE MAAKT ONS STERK
Wereld staat
klaar om
Apollo te helpen
i/ümJ
DR£)STE
J
DIRECTEUR TH. VERMEESCH VAN VOLKSSTERRENWACHT IN HOEVEN
Mannen in nood
RADIO DE KOCK
99
Commentaar
ZUURSTOFTENT
APOLLO 13
a s troosten
vrouwen van
astronauten
f|!
Twee Starfighters bij
Landau neergestort
Athene wijst
Starakis uit
BONT tegen Zomerprijzen
■N
thuis of op reis.zorg dat u
altijd 'n doosje bij de hand hebt
bij kleine ongemakken weldadig en verzachtend
voor de huid. grote doos 1.20 - familiedoos 1.80
DirekteurP. J. van de Sande
Telefoon: (01150)—2073
Redaktie- en Administratie-adres Smidswal
Abonnementsprijs
8,per kwartaal; per maand f 2,70
Losse nummers 15 cent, inclusief 4% B.T.W.
DE VRIJE ZEEUW
WOENSDAG
15 APRIL
25e Jaargang
No. 6220
Uitgeefster N.V. v/h Fa. P. J. van de Sande, Terneuzen
Advertentieprijsper mm 16 cent; minimum
per advertentie f 2,40, exclusief 4% B.T.W.
Rubriek „Kleine Advertenties" (geen handels
advertenties) 5 regels f 1>15. Iedere regel méér
23 cent. Kleine advertenties bij vooruitbetaling.
VermeldingBrieven onder nummer, of Adres
bureau van dit blad 50 cent verhoging.
Inzending advertenties uiterlijk tot v.m. 11 uur.
Voor het maandagnummei vrijdag tot v.m.
11 uur.
(Van een opzer verslaggevers)
ROOSENDAAL „Ik heb de
laatste jaren alle NASA-testrappor-
ten bestudeerd. Concluderend kan
ik zeggen, dat een maanmissie ge
middeld 98 procent kans van slagen
heeft. De twee procent risico zijn
gistermorgen, in de Apollo-13, in
werking getreden. Bij de stand van
zaken op dit ogenblik (gisternamid
dag), hebben, naar mijn mening, de
astronauten nog 70 procent kans om
het er levend af te brengen", zei
gistermiddag de heer Th. Ver-
meesch, directeur van de volksster
renwacht Simon Stevin in Hoeven
en deskundige op ruimtevaartge-
bied.
„Je moet de risico's, die de as
tronauten NU lopen verdelen in
drie grote hoofdstukken, die van
vitaal belang zijn: energievoorzie
ning, zuurstof en communicatie. De
onderdelen hangen alle drie samen.
Een lekkende zuurstoftank betekent
gebrek aan ademzuurstof, maar ook
gebrek aan zuurstof voor de zilver-
zink-oxyde-batterijen, die gevoed
worden met zuurstof en waterstof.
De omzetting van beide gassen in
stroom, maakt water vrij dat dient
voor koeling van de elektronica aan
boord en als drinkwater. De stroom
is verder nodig, op de eerste plaats
in deze omstandigheden, voor de
verbinding met Houston, zeker nu
de boordcomputers zijn uitgeval
len", zegt de heer Vermeesch.
„De astronauten zullen de ko
mende uren en dagen nog enkele
kritieke momenten doormaken, als
de toestand aan boord tenminste
niet verslechtert. Ais bijvoorbeeld
de laatste batterijen ook de geest
zouden geven, ziet het er triest uit.
Om te beginnen is belangrijk het
slagen van de koerscorrectie aan de
achterkant van de maan vannacht.
Daar hangt immers vanaf of ze in
het oorspronkelijke landingsgebied
terecht zullen komen, wat van vi
taal belang is voor snelle hulpver
lening na een eventueel geslaagde
landing. De astronauten zullen, als
ze de aarde bereiken, volkomen uit
geput zijn", vervolgt de heer Ver
meesch.
„Een bijzonder kritiek moment
zal, onder deze omstandigheden, zijn
het tijdig ontkoppelen van de com
mando-capsule (waarmee tenslotte
geland moet worden) van de maan
lander en de dienstcapsule. Het is
te hopen, dat het elektrische sys
teem dan voldoende vermogen kan
leveren om deze manoeuvre te laten
slagen. Het brengen van de capsule
in de juiste invalshoek voor de te
rugkeer in de dampkring en het
uitstoten van de daalparachutes
loopt, volgens de stand van dit
ogenblik, niet veel gevaar, omdat
er in de commando-capsule een on
afhankelijke batterij staat opgesteld,
die voor deze manoeuvres stroom
levert."
„Moclit tenslotte, in de laatste
fase van de landing, de zuurstof in
de cabine zijn opgebruikt, dan kun
nen de astronauten zich voorlopig
nog redden met de zuurstof in de
ruimtepakkén, ofschoon deze voor
raad beperkt is. Van vitaal belang
op dit ogenblik is echter, dat de
radioverbinding intact blijft. Of er
nog meer defect kan raken in het
ruimteschip, is moeilijk te zeggen,
omdat wc nog steeds niet precies
weten, wat de ontploffing veroor
zaakt heeft en met welke gevolgen
Waarschijnlijk heeft ze zich voor
gedaan in de dienstcapsule, maar
de klap moet enorm hard geweest
zijn, omdat de astronauten hem dóór
het hitteschild heen hebben kunnen
horen. Ik heb tenslotte de indruk,
dat Houston Control de toestand
rooskleuriger schetst dan hij, in al
le bittere ernst, is". Aldus de heer
Th. Vermeesch.
ANGSTIGE VLUCHT NAAR AARDE
(Van onze redactie buitenland)
HOUSTON De reis van de Apollo-13 is een reis tussen leven en dood geworden. De levens
gevaarlijke situatie die gisterochtend vroeg aanbrak voor de 3 astronauten Lovell, Haise en
Swigert, was gisteravond onveranderd. Het gaat er nu alleen nog maar om of het drietal de
aarde zal kunnen bereiken. De vluchtleiding denkt dat de bemanning het zal halen, „maar net".
Nadat alle mogelijkheden voor de veiligste terugkeer waren nagegaan
heeft het vluchtleidingscentrum in Houston gisteravond definitief
besloten de landing op vrijdagavond tegen 19.00 uur vast te stellen.
Wanneer alles verloopt volgens de laatste plannen, zal het ruimte
schip omstreeks die tijd halverwege Samoa en Nieuw-Zeeland in de
Stille Oceaan neerkomen.
Vluchtleider Glynn Lunney in Houston verklaarde de toestand nog steeds
te beschouwen als „de meest kritieke die wij in de bemande ruimtevaart
ooit beleefd hebben". Hij prees de drie mannen, omdat zij zich zo kalm en
koelbloedig hebben gedragen. Het ongeluk in het dienstdeel is volgens hem
waarschijnlijk door een breuk of een scheur veroorzaakt.
Drie mannen verkeren in nood.
Een maanvlucht die even soe
pel leek te verlopen als de vorige
maanexpedities, gaat als een mis
lukking de geschiedenis in, om van
een mogelijke ramp maar te zwij
gen. Het schokeffect is enorm.
We waren er al o'n beetje
aan gewend geraakt dat de com
puters, die feilloze, kille robots, het
werk wel deden. De mens kon zich
volledig toevertrouwen aan de tech
niek en zelfs de koerscorrecties wa
ren niet nodig
En nu plotseling dit.
Een felle, onvoorziene gebeur
tenis ontregelt het subtiele mecha
nisme van het maanschip en
met minieme middelen en moge
lijkheden moeten de kosmonauten
zich in veiligheid trachten te bren
gen.
Ontreddering op tienduizenden ki
lometers van de aarde, met voor
Lovell, Haise en Swigert alleen de
hoop dat de rest van het mechanis
me het niet zal begeven.
Wat nog slechts koude computer
techniek leek, is op slag verkeerd in
een „gewoon" menselijk drama, dat
de hele wereld ook als zodanig er
vaart. Komen ze, die drie mannen
daarginds, veilig op de aarde terug,
of gaat de ruimtevaarttechniek een
dramatische nederlaag lijden?
Vrijdag pas - en dat duurt in de
ze omstandigheden bijna onver
draaglijk lang - weten we het ant
woord.
DE POOLSE vice-minister van Bui
tenlandse Zaken A. Willmann en jhr.
mr. A. de Ranitz, directeur-generaal
politieke zaken van het Nederlandse
ministerie van Buitenlandse Zaken,
zullen woensdag en donderdag in
Den Haag van gedachten wisselen
over de betrekkingen tussen beide
landen.
(ADVERTENTIE)
Philips
televisie
Philips
i radio
Noordstraat 107. Tel. 01150-42»
TERNEUZEN
De stuurcabine is in goede condtie.
Er is voor nog 165 uur zuurstof aan
boord „en dat betekent dat het 20
lang nog kan vliegen". Water is er
nog zoveel dat er na de landing nog
voor 12 tot 13 uur over is. Het weer
in het landingsgebied is goed en voor
vrijdag wordt een licht bewolke he
mel verwacht, met golven van 1.30
meter hoogte en een watertempera
tuur van 26 graden Celsius.
Op het ogenblik dat deze editie af
sloot, kon nog niet gezegd worden
of de belangrijke koerscorrectie rich
ting aarde, die om acht minuten over
half 4 vannacht moest worden uitge
voerd, goed zou aflopen.
De Apollo vloog gisteravond nog
in een baan voor vrije terugkeer, die
het ruimteschip ongeveer tien uur
later dan nu het plan is naar de In
dische Oceaan zou brengen, in de
buurt van Mauritius. De koerswijzi
ging van gisterochtend, die het ruim
teschip van de rechtstreekse maanlan-
dingsbaan weer in de baan voor vrije
terugkeer naar de aarde bracht, is
goed verlopen. Lukt de vuurstoot van
vannacht niet, dan wordt de Indische
Oceaan het landingsdoel. De motor
moest ongeveer 4 minuten en 20 se
conden branden. Het besluit werd
gisteravond bekendgemaakt voordat
de drie ruimtevaarders het wisten.
Lovell en Swigert waren juist begon
nen aan een slaapperiode van zes
uur, terwijl Fred Haise bezig was
met het overnemen van de wacht.
Door het plotseling uitvallen van
de energievoorziening in het Apollo-
moederschip was gistermorgen vroeg
een levensgevaarlijke toestand ont
staan voor de drie ruimtevaarders.
De landing op de maan werd snel
daarop afgelast en het ruimteschip
moet nu in de zgn. vrije-terugkeer-
baan met een grote boog om de maan
naar de aarde komen. De koerscor
rectie van gisterochtend werd uitge
voerd met behulp van de kleine
stuwmotor van de maansloep „Aqua
rius", die voor dertig seconden werd
ontstoken. De maansloep fungeert nu
min of meer als „zuurstoftent", waar
in de astronauten bij toerbeurt plaats
nemen slechts twee tegelijk, om
dat de „Aquarius" niet op meer men
sen berekend is.
Het uitvallen van de energievoor
ziening was veroorzaakt door een lek
in een zuurstoftank, mogelijk ont
staan door een explosie. De ruimte
vaarders maakten melding van een
luide knal. Twee van de drie brand
stofcellen in het moederschip zijn op
last van de vluchtleiding uitgescha
keld. De batterijen in de maansloep
werken echter normaal, zodat de'
„Aquarius" nu als „reddingboot" kan
worden gebruikt. Het ongeluk zou in
ieder geval fataal zijn geweest als
het bij de terugkeer na een maan
landing was gebeurd. De astronauten
hadden dan niet terug kunnen vallen
op het (dan immers afgestoten)
maanlandingsvaartuig.
LOVILl
(sarde
èoxploai e
20*}* OOO
.mijl van, k|
de aard#
Man land er
stywfc coiiiKanrto-eapJnil»
RUIMTEVAARTSCENTRUM HOUS
TON (AP) Vrienden en buren
zijn naar de huizen van de astronau
ten Lovell en Haise gegaan, onder
wie de Apollo-12-astronaut Charles
Conrad, die mevrouw Lovell en haar
vier kinderen is gaan troosten.
„Ze is wel kalm, maar gespannen
natuurlijk", aldus Haise toen hij het
huis verliet. Ze halen het natuurlijk
wel, maar het is jammer dat er geen
maanlanding door kan gaan". Marily
Lovell wilde niets zeggen.
Astronaut Alan Bean is naar het
huis van Haise gegaan. Mevrouw
Haise heeft drie kinderen en ver
wacht in juni de vierde.
Swigert is vrijgezel en heeft in
Houston geen familie.
AFGELOPEN jaar werden in Neder
land 17.600 branden geregistreerd,
waarbij gemeentelijke brandweer
korpsen optraden. De directe finan
ciële schade bedroeg 160 miljoen gul
den tegen 267 miljoen gulden in
1968. Het hoge schadecijfer in 1968
was mede te wijten aan enkele grote
branden.
HOUSTON (Reuter) De der
tiende Apollo-vlucht, waarbij nu
de astronauten Lovell, Haise en
Swigert in groot gevaar verke
ren, is al vanaf het begin een
ongeluksonderneming geweest.
Eerst raakte tijdens het aftellen
de heliumtank van de maanlan
der defect, maar dit euvel kon
worden verholpen. Vervolgens
werd, enkele dagen voor de lan
cering, de bemanning door een
lid van de ruimtevaartploeg
blootgesteld aan een besmetting
met rodehond. Apollo-piloot Ken
Mattingly bleek niet immuun
en werd op het laatste moment
vervangen door John Swigert.
Tijdens de lancering viel de mid
delste motor van de tweede trap
te vroeg uit, wat door het lan
ger laten werken van de buiten
motoren en de derde trap kon
worden opgevangen.
Maandagavond bestond er vrees
voor nieuwe moeilijkheden met
de heliumdruk van de maan
sloep, maar de meterstand bleek
normaal.
(Van onze sportredactie)
BREDA De tien jeugdleiders
drie kwamen op hun besluit terug
die de v.v. Baronie de rug toekeer
den, gaan zelf een voetbalvereniging
oprichten. Een naam voor de vereni
ging (voor Zuidoost-Breda) is reeds
gevonden: DEMOS.
Het voorlopige bestuur, de heren
Van Kooten (ex-vice-voorzitter van
het Baronie-jeugdbestuur) voorzitter,
Kuipers sr. vice-voorzitter en Nie-
mans (oud-jeugdleider) secretaris
plus tijdelijk penningmeester, heeft
voor DEMOS een dubbele uitleg: De
mocratie Maakt Ons Sterk en DE
MOS, het Griekse woord voor volk.
Het ligt in de bedoeling de nieuw
te vormen club open te stellen zowel
voor senioren als junioren en de elf
tallen op zaterdag en zondag te laten
spelen.
De initiatiefnemers houden vrijdag
een informatieve avond voor ouders
en jeugd in café-bodega De Blauwe
Kei, Erasmusplein 1, Breda (aanvang
acht uur).
Enkele punten, die de democrati
sche aanpak bij DEMOS aantonen: de
spelers zullen zelf hun aanvoerder
kiezen; en de aanvoerder krijgt in
spraak bij het maken van de opstel
ling.
SWIGERT
HAISE
(Van onze redactie buitenland)
WASHINGTON/PARIJS/LONDEN Een woordvoerder van het
ministerie van buitenlandse zaken heeft verklaard dat Amerika voor
de landing van de Apollo 13 de hulp van andere landen zal inroepen,
als dit noodzakelijk is. Hierbij zal de diplomatieke weg worden ge
volgd.
Ingaande 1968 is een internationale
conventie van kracht, die getekend is
door 42 landen, en volgens welke
elk lid astronauten, als „afgezanten
uit de ruimte", op alle mogelijke ma
nieren zal moeten helpen ingeval van
ongelukken en gevaar, in hun land
of op zee. Het land waar het ruimte
schip dan terechtkomt, is gehouden
het terug te geven aan het land waar
het thuishoort.
„Wij zijn klaar", aldus de gezag
voerder van het Apollo 13-bergings-
schip Iwo Jima, dat in de Stille Oce
aan vaart, toen hij het nieuws hoor
de over de crisis aan boord van het
ruimteschip. Dat betekent dat de
Iwo Jima de astronauten vrijdag uit
het water zal moeten halen.
De Britse minister-president Wil
son, heeft in een boodschap aan pre
sident Nixon gezegd dat de Britse
strijdkrachten overal ter wereld ter
beschikking staan in verband met de
landing van de Apollo 13. De Britse
marine heeft zich hier al over in
verbinding gesteld met de Ameri
kaanse.
President Pompidou heeft de Fran
se Atlantische vloot in staat van pa
raatheid gebracht pm te kunnen hel
pen bij de berging van de Apollo 13.
De Franse minister van Buitenland
se Zaken, Maurice Schumann, kreeg
de opdracht de Amerikanen te laten
LAHR, WEST-DUITSLAND (AP)
Enige kilometers ten zuiden en
ten westen van de stad Landau zijn
gisteren twee Starfighters van de
Canadese luchtmacht neergestort.
De piloten kwamen veilig met de
parachute aan de grond. Men ver
moedt dat de machines elkaar in de
lucht hebben geraakt of dit dreigden
te doen.
weten, dat Frankrijk al het moge
lijke wil doen om te helpen bij de
noodlanding van het ruimteschip.
De Russische medevoorzitter van
de ontwapeningsconferentie in Ge-
nève, Rosjtsjin, heeft zijn spijt over
het mislukken van de Amerikaanse
Apollo-missie uitgesproken. Hij sprak
de hoop uit dat de bemanning veilig
op aarde zou terugkeren.
Australische geleerden waTen gis
teren gewikkeld in een race tegen de
klok om de reusachtige radiotele
scoop van Parkes in Nieuw-Zuid-
Wales in gereedheid te brengen voor
een verbinding met de in nood ver
kerende Apollo-13, wanneer deze
vandaag naar de aarde terugsuist.
De Parkes-telescoop wordt ge
bruikt, omdat die veel zwakkere
signalen op kan vangen dan NASA's
eigen installatie bij Canberra.
(Van onze redactie buitenland)
PARIJS De Franse regering heeft
reeds op 26 maart, dat is voordat het
proces in Athene begon, van de
Griekse regering de toezegging ont
vangen dat de journalist Jean Stara
kis, na afloop van het proces, zou
worden uitgewezen.
De Griekse regering heeft gisteren
het Franse ministerie van Buiten
landse Zaken meegedeeld dat Stara
kis gratie krijgt en wordt uitgewe
zen. Zoals bekend wilde Servan
Schreiber, die maandag Theodorakis
naar Parijs haalde, ook Starakis' in
vrijheidstelling bewerkstelligen.
De Tweede-Kamerleden P. Dankert
en H. Wierenga (beiden PvdA) heb
ben minister Luns gevraagd zich aan
te sluiten bij het aangekondigde ini
tiatief van de Westduitse regering
om, samen met andere Europese re
geringen, na te gaan welke stappen
kunnen worden genomen om herzie
ning te krijgen van de zware vonnis
sen die zondag in Athene zijn ge
veld.
EEN WEGVLIEGEND DEKSEL van
zijn tankauto sloeg met zo een ge
weld tegen het hoofd van de 24-
jarige chauffeur W. F. van Amels-
foort uit Arnhem, dat hij aan de ver
wondingen bezweek. Het ongeluk ge
beurde in Maassluis.
(ADVERTENTIES)
Kies nu in alle rust Uw bontmantel,
bontstola of bonthoed.
U vindt bovendien een uitgebreide
kollektie
Mantels en kostuums
Japonnen
Ledermantels, -overgooiers
en -spencerpakj'es
Lak-mantels en spencer-
pakjes
TILBURG
Heuvelstraat 44
Tel. 0425Ó31620
DEN
BREDA
Eïndstraat 14
Tel. 01<500<3108<S
BOSCH
SCHAPENmarkt 17
Tel. 04100-39125
Nieuwe gebloemde dozen vól met de bloem
van de echte Nederlandse bonbon-kunst.
keuze uit drie cadeau-verpakkingen 5,85
