JONGSTEDEKEN OOIT BENOEMD NAAR ZEELAND Verhuising Zeeuws museum niet vóór eind 1971 BELEID LARDINOIS SCHIET TE KORT Goede kwaliteit op stierenkeuring nstuif zeeland GS: "Staten beslissen over de openbaarheid Z.-Vlaamse folklore herleeft in kookboek Tijdelijk regen ZOMERSEIZOEN 1970 Duiven richten schade aan HERVORMDE SCHOOL IN TERNEUZEN HEET „DE STELLE" Dagelijks bestuur Z.L.M.: Italië vanaf f209.- Tirol Oostenrijk vanaf f179.- Koude lente VAN MENSEN DINGEN EN DADEN Recept Folklore Kezanse kostvan M. Aalbregtse Paptaort'n y DE VRIJE ZEEUW Zaterdag 11 april 1970 MIDDELBURG/BREDA Met de 34-jarige dr. A. Blommerde doet de jongste deken, die ooit in het bisdom Breda werd benoemd, zijn intrede. Gisteren werd Anto- nius Cornelius Marie Blommerde benoemd tot deken van het nieuw gevormde dekenaat Zeeland, dat de gehele provincie omvat. De vier aftredende dekens zijn de he ren A. Koopmans uit Hulst, J. Segers uit Terneuzen, A. van Al phen uit Heinkenszand en A. Dierick uit Oostburg. „Ik voel me een onbeschreven blad en sta voor alles open", aldus de nieuwe deken, die op 18 mei 1935 in Standdaarbuitcn werd geboren. Hij werd priester gewijd in 1959 en stu deerde aan de bijbelinstituten te Ro me en Jeruzalem. In 1968 promoveer de hij op het proefschrift „Northwest semetic grammar and Job". Van 1965 tot 1967 was hij assistent in Rijen. Sinds juli 1968 is hij moderator van de verpleegstersschooi bij het Sint- Ignatius ziekenhuis in Breda. De verschillende dekenale beraden in het Zeeuwse kwamen in vele op zichten met elkaar overeen wat be treft de eisen die men aan een nieu we deken stelde. Hij moest geen ma nager zijn, geen „stencildeken", geen organisator, maar in de eerste plaats een mens, die goed contacten zou kunnen leggen. „In zo'n functie loop je inderdaad het gevaar", aldus dr. Blommerde, „dat je opgaat in de be stuurlijke organisatie". Toch meende hij dat het gevaar niet zo groot zou zijn omdat vele activiteiten tegen woordig niet meer van bovenaf maar vanuit de kerkgemeenschap zelf wor den aangepakt. Omdat het de provincie-hoofdstad is, wordt Middelburg zijn woonplaats. „Maar eigenlijk zal ik in heel Zeeland wonen, want ik zal veel op stap zijn". Dat hij als Brabander naar Zeeland gaat en als bijbelwetenschapper naar de zielzorg, geeft hem de bijbelse re actie in: „Je moet niet alleen over Abraham praten, maar ook hetzelfde doen: „Trek weg uit je land De bijbelstudie zie ik trouwens als een basis voor de zielzorg. Bescheiden voegt hij er aan toe: „Niet dat ik er geen schrik voor heb". Anderzijds geloofde hij niet dat het op zijn weg lag om uitsluitend weten schappelijk bezig te zijn. Op dat ge bied geeft hij zijn werk zelfs goed deels op. Voorlopig echter nog niet. Zijn agenda laat hem de eerstkomen de weken zelfs nog geen dag vrij voor zijn nieuwe land. Wanneer hij zich definitief in Zeeland zal gaan vesti gen staat evenmin vast. Eerst zal er in Breda een opvolger voor hem be noemd moeten worden. Tegeltableau afkomstig uit café „Het Molentje" te Heinkenszand. (Van een onzer verslaggevers) MIDDELBURG Het zal eind 1971 worden eer het Zeeuws museum te Middelburg van het wrakkige en onverwarmde gebouw aan de Wage- naarstraat kan verhuizen naar de veel waardiger Kanunnikenwoningen in het Abdijcomplex. Er is goede hoop dat het ministerie van Financiën het gebouw na restauratie voor een sum- bolische som aan de provincie Zee land zal overdragen, waarna de pro vincie het aan de Zeeuwse museum stichting zal verhuren. Vooruitzichten voor zondag en V maandag, opge steld door het Toenemende be- LfX wolking met tij- «T|r SS M fiS delijk regen. MILSIJIIhIUJBJIIIIII Vooral 's nachts minder koud. Weersvooruitzichten in cijfers ge middeld over Nederland. Voor zondag Aantal uren zon: 1-0. Min. temp. 1-5 graden onder normaal. Max. temp. 1-5 graden onder normaal. Kans op een droge periode van min stens 12 uur: 80 procen. Kans op een geheel droog etmaal: 40 procent. Voor maandag Min. temp: omstreeks normaal. Max. temp. 1-5 graden onder nor maal. Kans op een droge periode van min stens 12 uur 60 procent. Kans op een geheel droog etmaal: 30 procent. Er wordt momenteel doo.r de rijks gebouwendienst druk aan de restau ratie der Kanunnikenwoningen ge werkt. Intussen is ook bekend gewor den wie het gebouw, na zijn voltooi- ifag zal inrichten. Dat zal de bekende interieur-architect Kho Liang Ie te Amsterdam zijn. De verhuizing en alles wat daar mee samenhangt gaat een flink be roep doen op de financiële middelen van de museumstichting. Men hoopt daarom op ruime subsidies uit de zo genaamde sociaal-culturele infra- structuurpot en het provinciaal ont wikkelingsfonds voor de cultuur. Het oude gebouw aan de Wagenaar- straat heeft nog geen bestemming gekregen. Volgens bepaalde bewerin gen heeft ministerie van justitie er belangstelling voor en Wel met de bedoeling om 't voormalige museum gebouw ter beschikking te stellen van de kinderrechter en (eventueel) de voogdijraad. Een beslissing is nog niet genomen. Deze is voorbe houden aan de eigenaresse van het pand, het Zeeuws genootschap der wetenschappen. Het bestuur van de museumstichting acht het wel van belang dat het oude gebouw een pas sende bestemming krijgt. In het afgelopen jaar, zo meldt het jaarverslag van de museumstich ting, is mr. dr. A. J. J. M. Mes als voorzitter afgetreden. Zijn opvolger werd jhr. mr. T. A. J. W. Schorer, Het Zeeuws museum verwierf en kele interessante objecten, waaron der twee prachtige tegeltableaus uit het café „Het Molentje" te Heinkens zand. Het aantal bezekers bedroeg vorig jaar 10.301. In 1968 waren het er 13.858. De museumdirectie schrijft de daling van het bezoekersaantal toe aan het mooie weer, dat stedeling en bezoeker eerder naar het strand dan naar het museum lokte. De nieuwe deken voor Zeeland, dr. A. Blommerde (34). (Van een onzer verslaggevers) GOES „Het beleid van mi nister Lardinois schiet op funda mentele punten schromelijk te kort. Sterker nog de 'minister en de regering dienen zich te realise ren dat het welzijn van een groot gedeelte van het Nederlandse volk in gevaar gebracht wordt". Dat is de mening van het dage lijks bestuur van de maatschappij tot Bevordering van Landbouw, Tuinbouw en Veeteelt in Zeeland en Noord-Brabant (ZLM). Het bestuur uitte deze kritiek op de minister van Landbouw tijdens een vergadering, die dezer dagen in Goes werd gehouden. Het bestuur achtte de onvrede, die er momenteel heerst bij boeren en tuinders volledig gerechtvaardigd en begrijpelijk. Het verklaart zich soli dair met de door het Landbouwschap geformuleerde wensen. De ZLM heeft de afgelopen perio de verscheidene malen constructieve voorstellen a-am de minister gedaan, ten aanzien van de fruitteelt. Dat heeft er toe bijgedragen dat althans enige maatregelen getroffen zijn, voor deze sector, hoewel slechts een gering gedeelte van wat gevraagd werd, gerealiseerd is. De minister heeft tot nu toe echter weinig toe zeggingen gedaan die kunnen leiden toe enige verlichting van deze sector. Het enige nieuws is dat men ter overbrugging ook gebruik kan maken van de „26 weken levensonderhoud", zoals die is opgenomen in de norma le regeling zelfstandigen. Volgens een recente studie van het Landbouw Economisch Instituut (LEI) zal het arbeidsinkomen van het akkerbouwbedrijf in de periode 1971-1975 20-30 procent dalen, tegen over een verwachte stijging van het algemeen inkomensniveau in die pe riode van 36 procent. Het bestuur van de ZLM is dan ook van mening dat dit probleem tot de fundamente le punten van het beleid van minis ter Lardinois dient te behoren. Ook aan het probleem van de be drijfsopvolging in land- en tuinbouw besteedt de minister, volgens het ZLM bestuur te weinig aandacht. „Als de minister 'de gedachten van een Grondbank, zoals die door het Landbouwschap zijn geformuleerd, geen basis voor een gesprek noemt, dan gaat hij voorb ijaan een funda menteel punt van landbouwbelang" Het bestuur realiseert zich natuur lijk wel dat alle verlangde maatre gelen niet op korte termijn te verwe zenlijken zijn, maar zij eist wel dat de minister alles doet wat in zijn ver mogen ligt. Het beleid van Lardinois komt volgens ZLM nu zonder meer neer op „een koude sanering". Ook het gedrag van de minister in Ide EEG kom niet de goedkeuring van het ZLM-bestuur wegdragen. „De nog 3teeds dreigende verlaging van de melkprijs en de houding van de minister in Brussel ten aanzien van eventuele prijsverlagingen hebben te recht alom verontwaardiging ge wekt" „Het koude en natte voorjaar heeft de werkzaamheden op het land ern stig vertraagd. Daarom is te hopen dat het weer spoedig zal omslaan", aldus de heer J. B. Becu, die een overzicht gaf van de situatie in de akkerbouwsector. Daardoor is men immers amper begonnen met inzaai en. De ZLM verschilt met het Land bouwschap van mening in zake de bijdrageregelingen voor vlas. Mocht er in Brussel geen EEG-vlasregeling komen, dan moet minister Lardinois een nationale regeling treffen, die gelijk ia aan de voorgestelde EEG re geling, aldus de ZLM. 't Landbouw schap meent echter dat dan de be staande regeling gehandhaafd moet worden De ZLM zal het Landbouw schap van haar mening in kennis stel len Ook voor wat de veehoulderij be treft vielen ex op de vergadering geen optimistische geluiden te horen. In Brussel is men ook dienaangaan de niet tot overeenstemming kunnen komen, zodat de huidige regelingen tot 1 augustus 1970 gehandhaafd blij ven. „Geen wonder", aldus de heer J. M. van Heijst, „dat men steeds ontevredener wordt, want de kosten blijven steeds stijgen". (ADVERTENTIE) 10-DAAGSE REIZEN Volledige hotelverzorging. Vraag gratis prospectus. REISBUREAU DE PELIKAAN Broekhem 46, Valkenburg (Limburg), tel. 04406-2523 (Van onze correspondent) TERNEUZEN Het koude natte voorjaar is er oorzaak van dat verscheidene landbouwge wassen nog moeten worden inge zaaid. Een ander gevolg van het gure weer is dat vele houtduiven nog niet naar him broedgebied zijn vertrokken. Ze trekken in grote groepen rond en richten veel schade aan op akkers van boeren die toch maar met het zaaien begonnen zijn. Omdat nog maar weinig akkers ingezaaid zijn komen veel duiven op één akker en richten erg veel scha de aan, te meer omdat voor de ze vogels nog maar weinig voed sel te vinden is. Er zijn maar weinig afdoende middelen om de pas ingezaaide akkers te beschermen. Een uit zondering is het werken met gif, dat echter bij de wet verboden is. Het afschieten van een ge deelte van de vogels is wel toe gestaan, sterker nog: volgens de bepalingen van de jachtwet is de jachtgerechtigde verplicht overlast of schade te bestrijden. De resultaten bij het werken met knalapparaten, vogelver schrikkers, geluidsbanden en do de vogels zijn meestal gering, omdat de vogels er snel aan wen nen. Deze methoden zijn alleen succesvol als ze regelmatig met elkaar afgewisseld worden. (Van een onzer verslaggevers) ETTEN-LEUR De aanvoer van de stieren, op de jaarlijkse centrale sltierenkeuring voor de provinciesl Zuid-Holland, Zeeland, Utrecht en Noord-Brabant was praktisch gelijk aan die van vorig jaar. Honderden belangstellende o.a. uit België kon den op het keuringsterrein 169 die ren bekijken, waarvan 32 uit Zuid- Holland, 63 uit Utrecht, 69 uit Bra bant en 5 uit Zeeland afkomstig wa ren. De kwaliteit van de stieren was vlot goed. De jury was eensluidend van oor deel dat de uniformiteit van de die ren steeds groter wordt en qua type en ontwikkeling naar elkaar toe groeien. Volgens de jury was dit de belangrijkste oorzaak, dat deze negende centrale stierenkeuring een uitstekende kwaliteit liet zien. Het zwartbont-type was goed gesloten en gelijnd met een vaste bouw. De kwa liteitsverbetering was ook merkbaar bij de roodbonten, het gespierde en behangen type. De keuring is bedoeld om de be tere stier te tonen. „Wij zien het ook niet als een demonstratiemorgen, maar meer als een voorlichtingsbij eenkomst tijdens welke de veehou der zich kan oriënteren op een mo gelijke verbetering van het type", (Van een onzer verslaggevers) MIDDELBURG In antwoord op een aantal vragen welke de fractie voorzitter van de KVP in de staten van Zeeland, drs. W. Dusarduijn, heeft gesteld, is gisteren door GS meegedeeld, dat er een nota van dit college te verwachten is over de door drs. Dusarduijn bepleite openbaarheid van de vergaderingen der Staten commissies. Met de openbare behandeling van de kwestie willen GS echter wachten tot het moment dat de Staten in hun nieuwe samenstelling bijeen komen. GS hebben hierbij het oog op de kon- sekwenties van een eventuele wijzi ging van het huidige commissiesys teem. De heer Dusarduijn had verder ge vraagd of bij wijze van experiment de voorbehandeling van de agenda punten voor de Statenvergadering van 25 mei, in het openbaar zou kun nen plaatsvinden. Hierop zeggen GS, dat de betrokken commissies door de Staten zijn ingesteld en dat de Staten ook de samenstelling en werkwijze hebben geregeld. „Het behoort naar onze mening tot de bevoegdheid van de Staten of zij wensen te besluiten tot openbaarheid als regel of in be paalde gevallen van vergaderingen van deze categorie-commissies", aldus het college van GS. aldus een woordvoerder van de Ho- ZUBra, die zich uiterst tevreden toonde over de faciliteiten van het keurdngsterrein. Na afloop van de keuring werd een défilé gehouden van alle eerste prijzen. Eerste prijzen werden toegekend aan: Rubriek 1. Stieren geboren na 3 april 1969: Klara's BHA, eigenaar fokker D. Verbeek te Renswoude. Rubriek 2: Stieren geboren tussen 8 maart en 30 maart 1969: Gerda's Setske's Keimpe. Eigenaar-fokker J. Potters te Roosendaal. Rubriek 3: Stieren geboren tussen 8 februari en 4 maart 1969: Ceres 189, eigenaar- fokker Jac. Borstlap te 's-Graven- moer. Rubriek 4: Stieren geboren tussen 1 februari en 6 februari 1969: Johanna's Setkes Keimpe, eigenaar fokker Joach. Th. Kamp te Waspik. Rubriek 5: Stieren geboren tussen 11 en 29 januari 1969: Ascbates, eige naar-fokker Ver. voor K.I. Zuidwest- Nederland te Gouda. Rubriek 6: Stie ren geboren tussen 5 december '68 en 8 januari '69: Gerrit, eigenaar-fokker T. Korevaar te Hard.-Giessendam. Rubriek 7: Stieren geboren tussen 17 juni en 5 december '68: Trippelaar Sikke, eigenaar G. van Ee te Wou denberg. Rubriek 8: Stieren geboren tussen 19 feb. en 21 april '68: Pan van Grietje, eigenaar N. H. Kaptedn te Hazerwoude. Rubriek 9: Stieren geboren tussen 2 jan. en 18 feb. '68 Bert 89, eigenaar Ver. voor K.I. Zuid- west-Nederland te Gouda. Rubriek 10: Stieren geboren tussen 29 nov. en 30 dec. '67: Edzer, eigenaar Gebr. v. d. Wind te Woudenberg. Rubriek 11: Stieren geboren tussen 16 feb. en 24 nov. '67: Kolhomer Keimpe 8, eige naar Jac. Borstlap te 's-Gravenmoer. Rubriek 12: Stieren geboren tussen 1 aug. '66 en 31 jam. '67: Blitsaert Sendy, eigenaar Ver. voor K.I. voor Zuidwest-Nederland, Dageraad 33, eigenaar K.I.-vereniging De Samen werking Etten-Leur - Zundert e.o. Rubriek 13: Stieren vam vier jaar en ouder: Grietjes Adema A, eigenaar Bond van K.I.-vereniging te Utrecht. (Van een onzer verslaggevers) TERNEUZEN Leerlingen, ouder commissie en bestuur van de her vormde lagere school aan het Wag- nerhof, zijn wat het kiezen van een naam voor een school betreft, niet over een nacht ijs gegaan. Enkele van de overwegingen, die geleid hebben tot de keuze van de naam „De Stelle", waren het liefst een Zeeuwsch-Vlaamse naam met histo rische betekenis. De Stelle is name lijk een verhoogde plaats op het schor buiten de dijk, 'n vluchtplaats voor de schapen. Drie ja-ar geleden startte De Stelle met twee leerkrach ten en nu lijkt de wens gerechtvaar digd dat nog dit jaar door de toene ming van het aantal leerlingen een zesde leerkacht zal kunnen worden aangetrokken. de heer Aalbregtse, die al meer dan één heemkundige publicatie betreffende het landje van Cad- zand op zijn naam heeft staan, de recepten van zijn „Kezanse Kost" bij elkaar en beschreven had. Zelf geboren Aardenburger kon hij in de eerste plaats uit jeugdher inneringen, die betrekking hadden op de keuken van zijn eigen moe der en zijn familie en verder heeft hij heel wat gesprekken gevoerd met vanzelfsprekend bejaarde Cadzandse huismoeders om ach ter de geheimen van hun streek keuken te komen. Het resultaat van deze noeste ar beid en vlijt is een boek dat de schat aan soepen, groentes, mid dagmaaltijden, papsoorten, dran ken, gebak en koeken, schelpdier en broodmaaltijden, die de oude Zeeuwsch-Vlamingen door 't keel gat werkten op allerplezierigste en vrijwel complete wijze inventa riseert. Natuurlijk bevinden zich onder de door de heer Aalbregtse verza melde recepten ook gerechten die men in andere delen van Neder land of in Vlaanderen wel kent, maar hier vindt men er dan de on vervalste Zeeuwsch Vlaamse ver sie van. Een typisch Zeeuwsch-Vlaams gerecht is de parreiprol, die ook nu nog, voornamelijk in de winter, dikwijls bereid en gegeten wordt. Wat staat er over in dit boekje? „Prol is een Cadzandse naam voor een brijachtige massa en par- rei is een dialectische vorm van prei. Voor elke persoon neemt men de gewenste hoeveelheid aardappelen en prei, zout, eieren, een stuk buikspek van het varken ter dik te van ongeveer 5 cm. Het spek wordt gekookt in een pan in zo veel water tot het juist onder staat. Maak de prei schoon en snijdt ze overdwars in fijne schijfjes, kook dat in weinig water en laat het uitlekken in een „stermien" (stramien of vergiet) zijnde een platte schotel van bruin aarde werk met twee oren en voorzien van gaatjes. Kook de prei apart. Het nat van de prei gebruiken om de aardap pelen te koken. Daarna bij de aardappelen de gewenste hoeveel heid van het water van het spek vet voegen. De aardappelen fijn stampen (er een brol of brij van Tussen deze cirkels is een bolron de uitdieping gemaakt van bv. 6 mm op het diepste gedeelte. De plankjes worden met een „stofje" bloem bestrooid, waarna de voor een taart benodigde hoeveelheid deeg er met de hand wordt op gedrukt of door er een voorwerp met een gewicht van ongeveer 2 kg op te zetten. Door de holronde uitdieping wordt een randje aan het deeg gevormd. Het aandrukken op het plankje geschiedt tot het deeg de vereiste dikte heeft verkregen voor de onderkant van de taart. Het plankje wordt dan omgekeerd en de taart eruit geslagen. De gevormde bakjes worden op een beboterd bakblik gelegd met een behoorlijke tussenruimte met het oog op het rijzen en de rand jes bestreken met geklopt ei. Oorspronkelijk werden de pap taarten van een soort Spaanse pap gekookt. Men laat een pinte (liter) melk zachtjes koken, voegt er bij i een ons „blomme van riest" (rijs tebloem) en een ons witte suiker na het afkoelen voegt men er drie geklopte eieren aan toe. De pap is eerst goed wanneer er na het op komen een putje in valt, want de pap moet driemaal „prut" zeggen. Na het afzetten wordt bij de pap voor de smaak een beetje rozewa- ter gedaan". Wie de recepten tot bereiding van Zeeuwsch-Vlaomse „sukerwa- feltjes" wil weten kan hier te recht ,maar wie tijdens een wan deling in het Zwin de groente voor zijn middagmaal wil verza melen leest hier ook hoe hij de zouterik en de lamsoor bereiden moet. Aalbregtse geeft niet alleen de nauwkeurig uitgewerkte recepten voor merkwaardige gerechten als Klakkers, Eiligmaek'r, Droil'n, Scheiwei, Beierpap, Vette Derms, Oom in Poot'n, Ovekost, Alozie- ltass'n en ga zo maar verder, maar hij neemt ook de gelegenheid te baat overal waar er aanleiding toe is iets te vertellen van oude ge bruiken en gewoonten. Dat maakt dit kookboek eens te meer leesbaar. WILLEM ENZINCK De publicisten op het gebied van heemschut en folklore heb ben in het algemeen wel be langstelling voor oude huizen, gebouwen en pleinen en oude gebruiken. In het algemeen be steden zij echter maar weinig aandacht aan wat er in de da gen van olim in bepaalde stre ken en landen gegeten werd. Dat is jammer, want ook het eten, de maaltijden en de eet gewoonten vormen een zuive re spiegel van de cultuur van vroeger en nu. Voor wat Zeeuwsch-Vlaande ren en in het bijzonder West- Zeeuwsch-Vlaanderen het landje van Cadzand betreft is in deze leemte voorzien. Want de oud-gemeentesecreta ris van Oostburg, de heer M. A. Aalbregtse (78) bracht in zijn zojuist verschenen boek „Kezanse Kost" bijna honderd recepten van typische streek- gerechten bijeen. Uitgeverij Pieters te Oostburg gaf het, gestoken in een fleurig omslag, verzorgd uit; het werd verlucht met oud foto-materiaal dat rechtstreeks of zijdelings met het onderwerp van het boek ver band houdt en in elk geval curieus en de moeite waard is. Drie jaar heeft het geduurd voor maken) en de prei er doorroeren in een flinke hoeveelheid tot de massa „gesmie" (zalfachtig) is ge worden. In plaats van spekvet gebruikt men tegenwoordig boter of mar garine, doch dat geeft niet de ori ginele smaak. Neem per persoon twee, drie of meer hardgekookte eieren; snijdt deze klein door de prol en laat deze nog even op staan. Op smaak afmaken met zout. Daarna in het bord nog de j gewenste hoeveelheid in kleine stukjes gesneden hard gekookte eieren er doorroeren". Bekend, nog altijd gefabriceerd, Cadzands gebak zijn de paptaar- ten. De bereidingswijze ervan wordt ook uitvoerig uit de doeken gedaan: „We maken een deeg voor on geveer twintig taarten van 6 ons gezeefde bloem, 3 lood (30 gr) gist, drieëneenhalf maothe (dl) koude melk, een groot ei en dat deeg goed kneden. Door dat deeg mengen 8 lood „kenaoriesuker" of blanke basterd (witte basterdsui ker), 1 ons boerenboter en een tikje zout, wanneer de boter niet te zout is; het deeg nog eens be werken en laten rijzen; deze be werking driemaal herhalen met tussenpozen voor het aanrijzen. Het deeg verdelen in stukjes van ongeveer anderhalf ons en er ballen van maken die worden uit gerold. Voor de bereiding zijn spe ciale plankjes benodigd van bv. 18 cm in het vierkant, waarin men bovenop twee concentrische cir- F kels aantreft met een middellijn van resp. bijvoorbeeld 10 en 8 cm. V

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1970 | | pagina 3