MET HET NEDERLANDSE B
W ereldbe volking
groeit met 138
man per minuut
allebei
natuur
lijk!
Een boek
Service
Niet-commerciële Stichting voor
wat neemt u?
Nederlandse
hartstichting
gaat
actie voeren
Inbreker uit
Heerlen
kroop bij
serveerster
in bed
Oscar-kus voor Wayne
MIJNS INZIENS
Johan Winkler
Kroesjtsjev uit de vergetelheid
VERDEDIGER
STALINGRAD
OVERLEDEN
m Hoe meer I CEYLON
hoe fijner uw thee
KINDERSTERFTE
door
Auto's verdwijnen in
gat in straat
DE VRIJE ZEEUW
Donderdag 9 april 1970
Over niet al te lange tqd kan
het u overkomen. U zit in
zicht op de Rijn vanaf de zoveel-
Duitsland toerist te zijn. Het uit-
ste burcht uit het jaar 1000 be
gint u te vervelen. U denkt: mij
hier voorlopig niet meer gezien,
laat ik afdalen en eens een uur-
tjeof wat op de begane grond
doorbrengen met een inheemse
krant. U koopt die krant, bladert
en leest. Wat treft plotseling uw
oog? Dat boek van de Zeeuwse
schrijrver Jacques Hamelink,
door u in uw koffer gestopt om
uw natuurgenot tijdens de va
kantie op peil te houden, wordt
hoe is het mogelijk in keu
rig Duits en in een uitstekende
vertaling het warme worstjes
etende Duitsland aangeboden.
Wie weet haalt u van de weer
omstuit „Het plantaardig bewind"
van Hamelink tussen uw schone
ondergoed vandaan. En lezen maar!
Een mooie reactie zon ik dat noe
men. Maar, als een Duitse ,Hame-
link' het van Nederlandse lezers
moet hebben, zitten zijn Duitse uit
gevers snel met een strop te kijken.
De advertentie in uw inheemse
krant is niet zozeer voor u als wel
voor de Duitsers bedoeld. Die zullen
het vertaalde boek, in ona eigen
drassige landje geschreven door een
met onze grond vergroeide schrij
ver, moeten gaan lezen.
Wie is de man achter deze reclame
voor het Nederlandse boek in het
buitenland? Het is de heer D. de
Wit, huidig directeur van de stich
ting ter bevordering van de verta
ling van Nederlands letterkundig
werk, kortweg de stichting voor
vertalingen, gevestigd te Amster
dam. Voornaamste doelstelling van
deze door de overheid gesubsidieer
de en absoluut niet commerciële
stichting, die vorig jaar vijftien jaar
bestond, is het aanbieden van let
terkundig werk in gehele of gedeel
telijke vertaling aan buitenlandse
uitgevers, samen met het Neder
landse boek en uitgebreide gegevens
over de auteur, met de hoop dat
de uitgever zo in het werk geïnte
resseerd raakt dat hij het in zijn
land wil uitgeven, uiteraard in ver
taling. De stichting zelf geeft dus
geen boeken uit, maar probeert an
deren daartoe te brengen.
De stichting voor vertalingen
werd in 1954 opgericht. Aanvanke
lijk was het een Noordnederlandse
aangelegenheid, maar sinds 1960 is
er samenwerking met België, wat
juister is als men bedenkt dat de
stichting in het Nederlands geschre
ven letterkundig werk buiten onze
taalgrenzen in vertaalde vorm wil
„verkopen".
Het bestuur van de stichting be
staat uit 8 leden, gekozen uit ver
tegenwoordigers van de vereniging
van letterkundigen, van de maat
schappij der Nederlandse letterkun
de, van het PEN-centrum voor Ne
derland, de koninklijke Nederlandse
uitgeversbond, de vereniging van
Vlaamse letterkundigen, de konink
lijke Vlaamse academie voor taai
en letterkunde, het PEN-centrum
voor Vlaanderen en de vereniging
ter bevordering van het Vlaamse
boekwezen. Optelling van deze grote
rij instellingen levert het getal 8
op. De zaak is dus prachtig en even
redig verdeeld: uit elke bond één
vertegenwoordiger, van beide lan
den 4 vertegenwoordigers.
Het ministerie van Cultuur, Re
creatie en Maatschappelijk Werk en
het Belgische ministerie van natio
nale opvoeding en cultuur subsidië
ren de stichting volledig, wat niet
betekent dat beide ministeries een
zware vinger in de pap hebben: de
stichting „draagt een geheel eigen
verantwoordelijkheid voor haar be
sluiten en de uitvoering van haar
werk", zoals de brochure, die de
stichting voor vertalingen in januari
van dit jaar ter gelegenheid van
haar vijftienjarig leven uitgaf, uit
drukkelijk zegt.
Behalve de zojuist genoemde ad
vertentie in buitenlandse kranten
en tijdschriften, die, nogmaals, geen
commercieel doel najaagt doch al
leen de verspreiding van en reclame
voor het Nederlandse literaire werk
in vertaling, verzorgt de stichting
een viermaal per jaar verschijnend
bulletin „Writing in Holland and
Flanders", waarin een klein aantal
auteurs en hun werk, aangewezen
door het bestuur van de stichting,
extra aandacht krijgt. Twee keer
verschijnt deze uitgave in de vorm
van een boekje. Per keer wordt
daarin het werk van één Nederlan
der én één Vlaming besproken, ge
ïllustreerd met verhalen en roman
fragmenten van hun hand. In de
twee andere afleveringen van het
bulletin worden belangrijke her
drukken en een groot aantal schrij
vers tegelijk aangeprezen. Alle pu-
blikaties zijn in het Engels vertaald.
De aanbieding van vertaald werk
wordt op deze bulletins gebaseerd.
Het overgrote deel van wat in de
HUBERT I.AMPO
W. F. HERMANS
bulletins vermeld staat, is dus nog
niet in vertaling uitgegeven. Sinds
1964 wordt ook vermeld wat jaar
lijks in vertaling verscheen.
De laatste „Writing in Holland
and Flanders", aflevering nr. 27,
ligt voor me. Een goed verzorgd li
terair cahier. Extra aandacht krij
gen de Vlaming Jef Geeraerts, wiens
roman „Gangreen 1" onlangs de
Belgische politie tot inbeslagname
verleidde, en de in Tilburg geboren
Jacques Firmin Vogelaar: ideolo
gisch, zowel op schrijfgebied als op
het terrein van maatschappij-opvat
ting, eikaars tegenpolen.
Sedert eind 1968 stuurt de stich
ting een eveneens viermaal per jaar
verschijnende circulaire de wereld
rond, „Netherlands books", dat de
verschenen vertalingen aankondigt.
Die van maart 1970 meldt de En-
gelse vertaling van „het gebruik
van een wandspiegel", een poëzie
bundel van Adriaan Morrien; de
Franse vertaling van „Omtrent Dee-
dee" van Hugo Claus; de Franse
vertaling van „Een nagelaten be
kentenis" van Marcellus Emants,
voor het eerst in 1894 in Nederland
uitgegeven; de Duitse vertaling van
Jef Geeraerts' „Het verhaal van
Matsombo", dat, in tegenstelling tot
het werk van bijvoorbeeld W. F.
Hermans, zeer goed wordt verkocht,
zoals de secretaresse van de stich
ting vertelde; de Griekse vertaling,
van Marnix Gijsens „Het boek van
Joachim van Babyion"; de Zweedse
en Duitse vertaling van Wolkers'
„Een roos van vlees"; de Duitse ver
taling van „De lotgevallen" van Hu-
go Raes, omschreven als een science
fiction roman (een goeie!); en, tot
slot, de Duitse versie van „Een dag
je naar het strand" van hippe Heere
Heeresma.
U ziet: geen gekke keuze. Mocht
u niet ,bij' gelezen zijn, dan voor
de vakantie deze boeken fluks aan
geschaft!
Hoewel het kopje thee, dat de se
cretaresse van de stichting voor ver
talingen mij vriendelijk aanbood
toen ik om informatie kwam, vóór
dit artikel werd genoten, wil ik er
symbolisch mee eindigen. Want dit
ritueel van vier uur in de middag
stemde haar tot een wat vertrouwe
lijk praatje. De samenwerking met
onze zuiderburen ging niet altijd
over rozen. De Vlaamse pers koes
terde vroeger, en ook nu nog, heel
wat wantrouwen tegen de stichting.
Haar beleid zou op vriendjespolitiek
zijn gebaseerd. De Vlaamse auteur
zou worden gediscrimineerd. Ze liet
zich de naam van Hubert Lampo
ontvallen, die nogal wrokkig schijnt
te zijn.
In .Writing in Holland and Flan
ders' nr. 25 staat hij echter met foto
en al aangeboden. Ik zie, hoewel zijn
boeken allemaal in het Engels zijn
vertaald en in manuscript bij de
stichting berusten, dat er nog geen
hele roman van hem in het buiten
land verschenen is, wel een enkel
verhaal en een gedeelte uit zijn bes
te roman „De komst van Joachim
Stiller" (1960).
Een goed boek, toen ik het vroe
ger las, maar ik kreeg toch wel
een vreemde smaak in mijn mond,
toen ik later het in 1954 verschenen
boek van Max Frisch, „Stiller", las.
Juist, zou het dat kunen zijn en
daarom...? Want, in alle eerlijkheid,
ik geloof toch wel dat de stichting,
zo goed en zo kwaad als dat gaat
in onze gestroomlijnde maatschap
pij, een integere reclame voor onze
boeken in het buitenland voert.
WIM HUYSKENS
(ADVERTENTIES)
Want ze zijn
allebei even goed. Allebei
zo fris als fruitl LekkerI
WASHINGTON (Reuter) - De wereldbevolking bedraagt
op bet ogenblik 3 miljard 632 miljoen mensen en neemt
iedere week met ongeveer 1,4 miljoen toe. Indien deze ont
wikkeling voortduurt zal de wereldbevolking in 35 jaar ver
dubbeld zjjn.
Deze cijfers zijn bekendgemaakt
door het „bureau voor bevolkings
onderzoek", een privé-organisa-
tie die zich bezighoudt met de
bevolkingsaanwas in de wereld
en geboortecontrole. Op het ogen
blik, zo zegt het bureau, groeit
de wereldbevolking met 138 per
sonen per minuut.
De aanwas is op het ogenblik het
grootste in Koeweit met 8,3 procent,
gevolgd door Costa Rica met 3,8 pro
eent. De groei van de bevolking in
Koeweit is mede te danken aan een
4,2 proeent toename van bevolking
door immigratie in verband met de
olierijkdommen van het land.
De landien waar de groei het lang
zaamst gaat zijn Oost-Duitsland en
Hongarije, waar de aanwas respec
tievelijk slechts 0,3 en 0,4 procent
bedraagt De Afrikaanse landen heb
ben het hoogste geboorte- en sterfte
cijfer. Dahomey heeft het hoogste ge
boortecijfer met een gemiddelde van
54 geboorten pier 1000 mensen en
dieeltt samen met Boeroendi het op
een na hoogste sterftecijfer van 26
per 1000. Het hoogste sterftecijfer
heeft Opper Volta met 28 per 1000
per jaar.
De laagste geboortecijfers warden
gevonden in Oost-Duditsland, Zweden
en Luxemburg.
Zweden en Noorwegen hebben de
laatste cijfers voor kindersterfte met
gemiddeld 13 sterfgevallen per jaar
per 1000 kindleren jonger dan 12
maanden. In Afrika, zo zegt het bu
reau, hebben cijfers tussen de 100
en 200 de overhand.
Voorts wondt opgemerkt dait onge
veer een derde gedeelte van de we-
reldbevoliking woont in de ontwik
kelde landen van Europa, Noord-
Amerika, de Sovjet Unie, Australië,
Nw. Zeeland en Japan en dat de be
volking in deze landen gemiddeld toe
neemt met 1 procent per jaar. De
onderontwikkelde landen van Azië,
Afrika en Latijns-Amerika hebben
te zanten een bevolking van ongeveer
2,6 miljard mensen en nenten toe
met een gemiddelde van tussen de
2,3 en 2,9 procent per jaar.
Het bureau zegt dat Afrika, La
tijns-Amerika en Azië (zonder Ja
pan) in de afgelopen vijf jaar 86
procent hebben bijgedragen tot de
groei van de wereldbevolking. Ten
slotte geeft het bureau de volgende
cijfers voor de levensverwachting
voor mannen in de volgende landen:
Zweden 71,2 jaar, Verenigde Staten
66,6 jaar, Japan 65,3 jaar, India 41,9
jaar en de Centrale Afrikaanse Re
publiek 33 jaar.
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG Het aantal Neder
landers dat jaarlijks sterft ten ge
volge van een hartziekte, beloopt on
geveer 45 procent van het totaal aan
tal overlijdensgevallen. Dit cijfer
ligt tweemaal zo hoog als het sterfte
cijfer aan kanker. Wanneer niet de
nodige maatregelen worden getrof
fen dan zal dit getal jaarlijks verder
stijgen.
Dilt stelt de Nederlandse Harts tich
ting, diie verder van mening is dat de
toegenomen welvaart de voornaam
ste oorzaak is van allerted hart- en
vaatziekten die in veel gevallen een
dodelijke afloop hebben.
De manier van leven van veel
mensen en het gemis aan een snelle
hulpverlening ziet de hartstichting
als voornaamste werkterreinen, waar
op zij haar activiteiten door middel
van een onlangs gestarte actie wil
nichten.
Een goede voorlichting over oor
zaken en bestrijding van deze ziekte
is noodzakelijk, omdat preventieve
maatregelen veel kwaad kunnen
voorkomen. Want ieder die de ad
viezen (om minder vet en regel
matig niet te grote hoeveelheden te
eten, wat meer doet aan de nood
zakelijke lichaamslbeweginig en het
tijdlig consulteren van een arts) ter
harte neemt kan zich veel leed be
sparen.
De in het verleden niet op tijd ge
geven hulpverlening is vaak oorzaak
geweest van een noodlottige afloop,
aldus de stichting.
De hartstichting pleit dan ook voor
een betere organisatie op dit gebied.
Een voorbeeld hiervan zijn de zgn.
„hartrenwagens" die op initiatief van
de hartstichting voorlopig in Utrecht
en Nijmegen gaan rijden.
Deze wagens zijn volledig uitge
rust met alle nodige apparatuur. Bo
vendien zijn zij voorzien van een
apparaat om een tot stilstand geko
men hart weer op gaing te brengen.
Door hun mobiliteit kunnen zij snel
ter plaatse zijn en de eerste hulp
verlenen. De verdere behandeling en
verzorging kan wonden voltooid in
het ziekenhuis.
De hartstichting pleit er in dit ver
band veor om in de ziekenhuizen
aparte afdelngen in te richten veor
de behandeling van hartpatiënten.
(Van een onzer verslaggevers)
HEERLEN De 25-jarige
serveerster Chris Hellwig kreeg
de schrik van haar leven toen
zij in het holst van de nacht
wakker werd en dacht dat de
hond naast haar in bed was ge
kropen. Met een slaperig ge
zicht aaide Chris het aanhanke
lijke dier, maar al aaiend in het
donker bleek de hond wat al te
groot te zijn. De schrik sloeg
haar om het hart: de hond
bleek een man te zijn! Om voor
alsnog onduidelijke redenen was
de man, een 25-jarige Heerlen-
se grondwerker, het huis van
Chris en haar moeder in Tree
beek binnengeklommen. Op de
slaapkamer van Chris deed hij
zijn colbert uit en kroop, ge
schoeid, bij de vredig slapende
serveerster in bed. Dat vredig
slapen duurde tot het moment
dat Chris ontdekte dat niet de
hond, maar een vreemde man
naast haar in bed was gekropen
De kerel begon toen te gillen,
trok de dekens over zich heen
en zette het schreeuwen nog
wat krachtiger voort. Dat hoor
de de moeder van Chris. Geza
menlijk begonnen ze een vuist
gevecht tegen de nog altijd on
zichtbare indringer. Na einde
loos lijkende minuten wist de
grondwerker uit de kluwen la
kens en dekens los te komen,
waarop hij de trap af rende.
Beide vrouwen achter hem aan.
Onderweg naar beneden griste
de moeder de stofzuiger-slang
mee. In de keuken wist Chris
een pollepel te bemachtigen. Te
zamen en in vereniging werd de
inbreker daarop in de keuken
knock-out geslagen.
Terwijl de moeder de wacht
hield, belde Chris bij de buren
de politie. Telkens wanneer de
grondwerker trachtte overeind
te komen kreeg hij weer een
welgemikte slag met de stofzui
gerslang. Totdat de politie van
Heerlen de ongenode bedgast
kwam inrekenen. De man heeft
gezworen wraak te zullen ne
men, reden waarom de recher
che nog even bij Chris is terug
geweest met het advies toch
vooral ramen en deuren geslo
ten te houden.
De 25-jarige grondwerker zal
wel niet zo gauw de kans krij-
want tegen hem loopt nog een
voorwaardelijke straf. De man
was pas twee weken geleden uit
een inrichting ontslagen.
DE NV MARGARINE en Vettenfa-
briek in Suriname heeft over het
boekjaar 1969 als gevolg van de
teruggelopen omzet en de extra kos
ten welke zijn gemaakt om het f-
bricageproces te verbeteren, een ver
lies geleden van f 69.000.
y^IJNHEER Idris Sha.li moet aan
het hoofd staan van liefst vier
fabrieken voor elektrische apparaten.
In Engeland. Al klinkt die naüm van
hem Perzisch. Maar dat komt na
tuurlijk omdat hij aanhanger is van
de Soefi-beweging, een mystiek ge
nootschap waarin ook ons aller mi
nister Witteveen een rol speelt.
Nu, die mijnheer Idris Shah heeft
dan eindelijk het boek doen verschij
nen waar we al veel te lang op ge
wacht hebben. „The Book of the
Book" heet het, en zo verengelst bent
u natuurlijk ook wel, dat u onmid
dellijk begrijpt wat dat zeggen wil:
Het Boek van het Boek.
Het is 350 pagina's groot, waarvan
340 blanco. Bladzijden dus, die de
heer Idris Shah niet liet bedrukken,
die hij maagdelijk blank gelaten
heeft. En dat niet zó maar, omdat ie
dereen tegenwoordig nu eenmaal gek
doet, en je gek bent als je niet gek
bent neen, mijnheer Idris Shah
had met die lege pagina's echt wel
een bedoeling: als men, zo vertelde
hij aan wie het weten wilde, het ver
schil tussen omhulsel en inhoud van
mijn boek ontdekt, heeft men met
een „Het Weten" ontdekt.
Als niet-Soefi begrijp ik dat wel
niet, maar toch spreekt dat idee van
die lege bladzijden mij wel aan. Lees
ik bijvoorbeeld in het officiële orgaan
van onze als zodanig eerbiedwaardige
Nederlandse uitgevers en boekverko
pers wat er thans zowel aan be
drukte boeken verschijnt Be
Lesbische Ranselclub, Het Erotisch
Spel in 169 standen, De Liefdesma
chine, Manon de Lesbische, en zo
meer dan kan ik echt naar zo'n
blanco boek als dat van mijnheer
Idris Shah hunkeren. Van de Weer
omstuit.
(Van onze redactie buitenland)
Collega Barbara Streisand geeft de Amerikaanse acteur John Wayne een
hartelijke kus, nadat hij gisternacht in Hollywood de Oscar voor de beste
acteur van 1969 in ontvangst mocht nemen. De Oscar is een onderscheiding
voor zijn hoofdrol in „True Grit".
De beste actrice die deze prijs van de Amerikaanse filmacademie kreeg
toebedeeld is de Engelse Maggie Smith. De prijs voor de beste regisseur ging
naar de eveneens uit Engeland afkomstige John Schlesinger.
De oude, bonkige John Wayne is er dan toch eindelijk in geslaagd. Sinds
in 1939 zijn ster begon te rijzen is de nu 63-jarige Wayne altijd een van de
grote steunpilaren van de film geweest. Hij was gespecialiseerd in echte
mannelijke rollen, zoals het leiden van een gangsterbende, het vliegen met
een bommenwerper of het bestrijden van een troep vijandige Indianen. In
1966 werd hij gekroond tot kampioen van de films, die het meeste geld in
het laatje brachten. Dit geschiedde op grond van zjjn rollen in 17 films, die
te zamen meer dan 405 miljoen opbrachten.
Maggie Smith kreeg de Oscar voor haar rol als excentrieke lerares in de
film „The Prime of Miss Jean Brodie".
Schlesinger werd beloond voor zijn film „Midnight Cowboy". Deze film
kreeg bovendien de Oscar voor de beste film van dit jaar.
MOSKOU (DPA) De in 1964
afgezette premier en partijleider van
de Sovjet Unie, Nikita Sergejevitsj
Kroesjtsjev, is niet meer volledig in
de vergetelheid. Voor het eerst sinds
zijn aftreden is zijn portret in een
officiële Sovjet-publikatie opgedo
ken.
Het is de nieuwe bewerking van
de verkorte uitgave vam het stan
daardwerk over „de. grote vaderland
se oorlog van de Sovjet Unie Van
1941 tot 1945", waarin zjjn foto is
opgenomen. In de vorige uitgave van
dit werk was hij nog niet vertegen
woordigd. Staüns portret stond er
toen al wel in.
Waarnemers in Moskou menen dat
zo de historische proporties langza
merhand weer worden rechtgetrok
ken, zoals mén dat ook ten aanzien
van Staliin doet.
TJ heeft het kunnen lezen: er komt
straks een hele rij dagen, waarop
u en ik 's ochtends vergeefs zullen
kijken of de post iets in onze bus
heeft gedaan.
Op woensdag 30 april, op dinsdag
5 mei en op donderdag 7 mei zal het
vanwege de koninginnedag, de be
vrijdingsdag en de hemelvaartsdag
bij de PTT zondagsdienst geblazen
zijn, en zondagsdienst is, gelijk be
kend, géén dienst. Voeg daar nog de
normale zondagen bij, dan zal dus de
post aanstonds in een tijdsbestek van
acht dagen slechts op vier dagen bij
u aan de deur komen. Ik benijd de
dag- en weekbladdirecteuren niet,
die niettemin voor hun kranten en
periodieken óók op de medewerking
van de PTT zijn aangewezen. Nu ja
medewerking
En daar komt dan nog de nodige
(nu ja nodige!) extra-vertraging
bij, als de sorteerders bij hun weige
ring blijven om méér te doen dan
waartoe zij striktelijk verplicht zijn
en zij dus geen overwerk meer wen
sen te verrichten
Maar als iemand op het idee komt
om met een eigen plaatselijk bestel-
bedrijfje de PTT redelijke concurren
tie aan te doen,' zal de rechter hem
dat wel afleren
In elk geval wéét u het dus voor
begin mei: bewaar tegen die tijd wat
oude kranten en brieven, om die, bij
gebrek aan beter, dan nog maar eens
te herlezen. Uw nieuwe post blijft
zolang wel veilig in het postkantoor
liggen. En u kunt zich alvast instel
len op een toekomst, die onherroepe-
lijk komen moet en waarin we on
ze brieven en kranten zelf mogen
komen sorteren en afhalen.
Wat dan uiteraard meteen met de
zoveelste porto-verhoging gepaard
zal gaan...
MOSKOU (Reuter) Kolonel-
generaal Nikolai Novikov, die bevel
hebber is geweest van de Russische
tanks bij de verdediging van Stalin
grad in de Tweede Wereldoorlog, is
op 69-jarige leeftijd overleden. Dit
heeft het persbureau Tass gisteren
gemeld.
Generaal Novikov, die de titel had
van „held van. de Sovjet Unie", is
tweemaal onderscheiden met de Orde
van Lenin. Hij was' na de oorlog
plaatsvervangend bevelhebber van
de Russische troepen in Duiteland en
bekleedide later de functie van in
specteur-generaal op het Sovjet mi
nisterie van defensie.
SALERNO (AP) In een straat
in Salerno vormde zich gisteren plot
seling een gat van zeven meter in
deorsnede en tien meter diep. Drie
juist passerende auto's verdwenen
erin. Twee mensen werden daarbij
gedood en drie ernstig gewond.
Het gat zou zjjn ontstaan als ge
volg van de aanleg van een spoor
wegtunnel.
G -DVERTENTIE)
de fijnste thee
ter wereld!
