Feiten over Ierland
VERLIES
JE PAARD
NIET!
Schiet een schat aan
fotografische herinneringen
Doe het a.u.b. beter dan
familie Jansen...!
iffpl
Rennen en vissen
Uittocht
Good for you
ft
IERLAND
TERUG
NAAR
DE
NATUUR
ALS
EEN
TINKER
IN EEN
HUIFKAR
eMBBhiMeaE
Niet ver van Dublin in de Wicklow Mountains ligt Glendalough, een van de gaafste overblijfselen van de vroege middeleeuwen. Midden in het
beeld steekt een toren boven de bomen uit, die als toevlucht diende voor de monniken tijdens de invallen van de Noormannen.
Een woonwagen in het Ierse land biedt de aantrekkelijkheid dat je je
kan laten gaan, waarheen het paard belieft te gaan. Uit het overbevolkte
Nederland een tocht vol rust in het dunbevolkte Ierland.
IERLAND, het „groene eiland"
kan je op verschillende manie
ren zien: vaar of vlieg erheen
en pak auto, trein of bus.
Maar als je, eenmaal daar, hebt
ontdekt dat een paard kan door
gaan als het nationale vervoer
middel, waarom dan niet zo'n
dier voor het wagentje gespan
nen? Ierland is een van de
weinige landen dat zijn naam
„paardenland" nog alle eer aan
doet. Dublin bijvoorbeeld is een
grote stad met modern verkeer
dat de straten verstopt, maar
ezelkarrenen dravende paar
den voegen zich daar rustig tus
sen. En in de kleinere steden en
op het land is het natuurlijk niet
anders.
Het is niet zo moeilijk een paard voor
'n wagentje te spannen. De Ierse paar
den zijn voor dit karwei geknipt ver
knipt zou een ruiter misschien zeggen.
Maar ze kennen hun pappenheimers.
„99 procent van de mensen die hier
huifkarren komt huren, zei men mij
op een verhuurplaats in Cork, weet
niets van paarden. Maar 99 procent
van onze paarden weet alles van men
sen". En met die zekerheid ga je op
stap, volledig uitgerust met een rij
dend hotel vijf slaapplaatsen, een
keukentje met gas, en haver voor veer
tien dagen. Want het 1 pk-motortje
voorop moet blijven lopen. Het gemid-
Munteenheid: Ierse poind, be
staande uit 20 shilling. Elke
shilling 12 pennies. Waarde
gelijk aan Britse pond. d.w.z.
8.60.
Reismogelijkheden: per boot
vanuit Engeland (Wales of
Liverpool)per vliegtuig vanaf
Schiphol.
Papieren: geldig paspoort;
automobilisten: groene kaart.
Gidsen en kaarten: A.N.W.B.-
gids nr. 52: Ierland; Illustrated
Ireland Guide van Iers Toerisme
Bureau.
Taal: Engels; in het uiterste
zuidwesten hier en daar nog
Gaelic. Bewegwijzering altijd
tweetalig.
Maaltijden in hotelsontbijt
810 u., lunch 12.3014.00 u„
afternoon-tea 16.0017.30 uur;
diner (alleen in grote hotels)
na 19.30 u., elders meat-tea of
high-tea vanaf 18.00 uur.
Souvenirs: handigeweven wollen
stoffen.
Fooien: minimaal 10 procent op
de hotelrekening.
Openingstijdenwinkels tot half
zes of zes uur, banken tot 3 uur,
maar ook zaterdagochtend,
postkantoren tot half zeven.
In alle plaatsen bestaat even
wel een „early closing day",
die geldt vanaf 's middags één
uur.
delde per dag is ongeveer 25 kilome
ter en dan is er keus uit een hele lijst
stops, voorzien van een graslandje
voor het paard, en vaak een winkel
en behoorlijke wasgelegenheid voor
de passagiers. En de volgende ochtend
weer karren, als tenminste het paard
die nacht geen andere plannen heeft
beraamd. Het gebeurt zelden, maar
de waarschuwing in de wagen hangt
op zijn plaats: „Verlies je paard
niet. En als het gebeurt, bel ons niet
op, want jij verloor hem, jij zal hem
moeten vinden, want wij verlangen
hem terug".
Onderweg leef je als een tinker. Men
zou tinkers de „zigeuners van Ier
land" kunnen noemen, hoewel ze in
geen enkele relatie staan tot de zigeu
ners van het continent. De overeen
komst is dat zwerven ook hun in het
bloed zit, maar overigens zijn zij door
en door Iers. Ze trekken het land door
in hun huifkarren, de meest welvaren
de als paardenhandelaar, de anderen
met een meer onbeduidende handel.
Oorspronkelijk waren ze ketellappers,
maar zelfs in Ierland wordt er weinig
meer gelapt. En daarom zijn veel tin
kers straatarm. Hun paard en wagen
is vaak het enige dat ze bezitten. Over
dag zie jo langs de weg soms half
open tenten staan, waar moeder en
veeltaliig kroost de voorbijgangers
aanklampen. Een foto moet zeker wor
den betaald. Maar arm of meer wel
varend, aan een huis kunnen de tin
kers niet wennen.
De romantiek drijft ons veertien da
gen lang de tinkers achterna. Het huis
uit, twee weken op luchtbanden door
het groene Ierse land, vertrouwend
op het paard dat volgens sommigen
echt wel de weg van de ene pub naar
de andere kent. Leven als een tinker,
al moeten we de kwaliteit van ons be
staan in het oog houden. Want behalve
ketellapper betekent tinker ook „prut
ser".
Zijn we eenmaal aan het paard ge
wend, dan komen de andere dieren van
zelf. Paarden en pony's huren voor
een ruitervakantie is eveneens moge
lijk. Aan paarden word., men trouwens
voortdurend herinnerd bij het zien
van de z.g. „Turf accountants". Turf
staat hier voor graszode of renbaan,
en renbaan betekent paarden en
honden, maar vooral gokken. De kan
toortjes achter vaak wat vervallen ge
vels wedijveren in aantal met de kroe
gen. Na de paarden maakt men ken
nis met de schapen die bij duizenden
het groen- of bruinkleurige turfland
stofferen. En hoort men tot het gilde
van de vissers, dan is Ierland meer
dan een paradijs. De zalm en forel
springen het heldere water uit, waai
geen industrie voor verontreiniging
zorgt. Het zalmseizoen staat open van
begin februari tot eind september, het
forelseizoen nagenoeg dezelfde tijd.
Vergunningen zijn niet moeilijk te
krijgen. Voor het grotere werk kan
men op zee terecht. Bij Kinsale, dicht
bij Cork aan de zuidkust, is een voor
treffelijk punt. De plaats draagt de
verschrikkelijke herinnering aan de
ramp met de Lusitania, die er in 1915
door een Duitse onderzeeër werd ge
torpedeerd, waarover men jagend op
beter warm dan nylon. Er wordt trou
wens turf gestookt, en dus ook gesto
ken, en dat geeft een rokerigheid in de
drinkïokalen die met veel donker bier
w^rdt weggespoeld. Het befaamde
Guinness gaat er prat op ,the most
natural thing in the world' te zijn. En
dan slapen we een Irish sleep, een
diepe rustige slaap.
kabeljauw, tarbot of zeebaars kan me
diteren. En pas op voor de haaien die
hier jaarlijks in getale van 2300 wor
den gevangen.
De indruk die de toerist mee naar huif
neemt is die van een vredig geheim
zinnig land, dat de romantici moef
aantrekken. De sprookjes en mythen
elfen en trollen leven op de Ierse grond1
en het Ierse water. Het is rustig, be
koorlijk, lieflijk, simpel en onaange
raakt door de teruggang die de voor
uitgang met zich brengt. Het water en
de lucht zijn er helder, een man merkf
het 's avonds aan zijn overhemd. Vo
gelliefhebbers kunnen hun hart en
oren ophalen. De gaspeldoorn bloeit
er fel klavers en varens maken alles
groen of goudbruin naar gelang het
jaargetijde, de natuur leeft. Men leeft
ook van de natuur. Zalm wordt gecon
sumeerd als gold het een biefstuktar
taar, de boterhammen zijn besmeerd
met boter, échte boter, en wol houdt
Voor vissers is Ierland een paradijs. Men heeft de keus uit talloze
riviertjes en meren en voor het zwaardere werk natuurlijk de zee. Met
een paar laarzen aan sta je midden in je element.
Onder dit lieflijke, rustige uiterlijk
gaan heel wat tegenstellingen schuil.
We hoeven niet aan het noordelijke
deel Ulster te denken, want hoewel
deel van Ierland, behoort het niet tol
de Ierse republiek, maar tot Groot-
Brittannië. In de republiek doet ziet
geen bloedige godsdienststrijd voor.
want protestanten zijn er zeldzaam
en de Engelsen zijn er kort na de eer
ste wereldoorlog uitgegooid. Maar nop
altijd is dit verleden aanwezig, vaak
verborgen, maar in ieder geval in te
genstellingen. De gevangenis van toen
is thans een soort tempel van de re
volutie van 1916 Elke Ier heeft het
nog over zijn revolutie, maar het land
is er niet door veranderd De kleine
Ierse boer is op zijn land blijven zit
ten, conserverend wat hij had. Degene
die het niet eens was met zijn bestaan,
emigreerde
Er zijn er overigens méér weggetrok
ken, en dan veelal uit bittere nood
zaak. Huil i een eeuw geleden, voor
de enorme hongersnood, telde het land
8 miljoen inwoners. Nu zijn het er 3
miljoen. Waar zijn zij gebleven, de
Sullivans, de Kelly's en Kennedy's, de
Donovans en de Shea's, al dan niet
voorzien van een „o" ervoor? De aard
appelziekte die rond 1845 woedde, dun
de de bevolking sterk uit. Het verlies
moet worden geschat op 2% miljoen
mensen. De herinnering eraan is nog
steeds merkbaar in de verlaten dorpen
en boerderijen. De mensen die weg
gingen, deden dat in de hoop Amerika
te bereiken. Voor een derde was die
hoop ijdel, want de schepen waarmee
zij voeren, werden weldra bekend air
„coffin ships", varende doodkisten
De Ieren kregen een zo mogelijk nor
slechtere behandeling als de negersla
ven uit Afrika, want de reis was al be
taald en de opbrengst voor de schip
per dus nihil. De uittocht gaat nof
jaarlijks door, naar Amerika en Enge
land. En ook geestelijken trekken weg
in het oude spoor van Columbanus en
Willibrord. Van hen wordt gezegd
dat zij het belangrijkste exportartikel
van Ierland -ormen. Want de Kerk is
er een sterk' macht, zo zelfs dat het
protestar noorden bevreesd dat
?isen van zelfbestuur van de hand
vijst: Home rule, Rome rule.
De kerkelijke invloed is in alles te
merken Je krijgt zelfs de gedachte in
sommige pubs biechtstoelen te zien. De
anonieme innemer kan daar, .als in een
soort cel, en door gordijnen verborgen
voor zijn buurman, zijn whiskey of zijn
stout geschonken krijgen. In Paddy vin
den whiskey en de Kerk elkaar op
nieuw, want Patrick is de nationale hei
lige van het land Guinness is dan wat
profaner, menslievend is het zeker. De
stichter van de familie wilde ermee
het gevaarlijke poteengebruik (zelfge-
stookte jenever uitaardappelen na
tuurlijk) te lijf, en hij had succes. Nog
steeds luidt de beroemdste reclame:
Guinness is good for you. Of de toe
rist er ma r aan wil denken.
Zijn de pubs een bezoek alleszins waard
en laten de vrouwen dan in plaats
van de whiskey eens een Irish mist
iroberen als de Irish coffee goed ge-
rallen is ook de hotels zijn van goe
ie kwaliteit. De prijzen zijn over het
ilgemeen aan de lage kant, zowel voor
ogies als v. maaltijden. De levens
standaard is aanmerkelijk lager dan in
Mederland, de lonen eveneens. Verbaas
a niet als u een Ierse vrouw één appel
ziet kopen in plaats van een kilo, of
één bloem van een hele bos. En even
min over allerlei zaken die in winkels
te koop zijn, die in Nederland zelfs als
winkeldochter al jarenlang verdrongen
zijn.
Verbaas u des te meer over dat scho
ne land, het troosteloze Connemara in
de zomer, of het van fuchsia's bloeien
de Kerry, en de rododendrons langs de
wfegen van Achill-Island in het uiterste
westen. De stranden zijn fraai, en de
bruine varens op de Wicklow mountains
bezuiden Dublin zetten de heuvels in de
herfst in vlam.
Maar verbaas u evenmin dat de voor
uitgang ver genoeg is voortgeschreden
dat een agent u na een Iers aantal
biertjes of whiskey's aanhoudt en in 't
zakje laat blazen. Want de wegen zijn
smal en onverlicht, en het aanrijden
van een paard is een doodzonde. De
aanrijder is altijd schuldig, want „you
can think and look out",
PAUL TOBY
DEN HAAG De familie Jan
sen zou het deze zomer eens
wat verder van huis zoeken.
Een land met veel zon, machti
ge panorama's en gouden strar
den. Voor die gelegenheid werd
een fototoestel aangeschaft me
alles erop en eraan. Omdat
hij ergens gelezen had, dat
een geélf'üter eigenlijk onont
beerlijk was, kocht hij dat er
meteen bij. Terug van vakan
tie werden de kleurenfilms on
middellijk naar de ontwikkel
centrale gestuurd. Het wachteri
duurde veel te lang. Einde
lijk kwamen de dia's en kleuren
vergrotingen terug. Een grote
teleurstelling. De enige foto's
die goed waren, bleken die te
zijn, welke zonder zeifilter
•waren gemaakt. Mijnheer Jan
sen wist namelijk niet, dat je
bij kleurenfilms nooit en te nim
mer een geelfïlter mag gebrui
ken. Een dure les.
Een ervaring waarmee vele va
kantiefotografen wellicht hun
voordeel kunnen doen. Want al
is de techniek de amateur
een heel eind tegemoet geko
men, het blijft toch altijd zaak,
alvorens te beginnen, iets
meer over fotograferen te lezei
of aan de winkelier om raad
te vragen.
Over filters gesprokeneen
kleurloos UV-filter kan nooit
kwaad. Ten eerste is het een
extra-beveiliging voor de lens
en ten tweede kan dit filter wel
eens hard nodig zijn in de ber
gen. Met geelfilters worden
soms wel prachtige resultaten
bereikt, wanneer we in zwart-i
fotograferen.
Waar geen enkele camera te
gen kan, is zand. Aan het strav
dus dubbel en dwars oppassen.
Wij nemen altijd een plastic
zak mee, die we volkomen
afsluiten en waarin de camera
rustig een oogje kan dicht doen
Maar leg hem alstublieft niet
in de zon, want dan dringen
zon en warmte toch nog door
dat dichte oog heen. De film
heeft daar iets tegen.
PANORAMA'S
De familie Jansen had zich van
alles en nog wat voorgesteld vai
de machtige panorama's in hun
vakantieland. Zelfs bij de goed
gelukte foto's viel dat achteraf
toch wel een beetje tegen. Voor-
eerst hebben de meeste ama
teurs, maar zij niet alleen, een
'deinbeeldcamera. Nu wordt
nogal eens gemakkelijk verge
ten, dat kleinbeeldfotografie in
wezen dichtbijfotografie is.
leel dat grootse panorama sa-
nenpersen op een heel klein op-
tervlak moet wel tegenvallen.
Moet je dan al dat moois maar
liet fotograferen? Dat hoeft nu
tok weer nietNomt gezien, dat
■en mens, boom, hek of iets der
lelijks op de voorgrond nu net
Ie afstand suggereert om dat
schouwspel voor ons oog het
lodige effect te geven? Maar zet
nu niet de hele familie ervoor,
want ten eerste is dat meestal
zen stijf gedoe en ten tweede
blijft er van de p- ichtige ach
tergrond niets meer over. Fo
tografeer uw huisgenoot gerust
eens, als hij of zij met de rug
naar u toestaat te genieten van
het landschap. Eerlijk we heb
ben iets tegen die kiekjes met de
hele familie stijf poserend voor
de Eiffeltoren of de vuurtoren
van Egmond.
HET DETAIL
Wat u ook fotografeert, bedenk
wel, dat het detail vaak belang
rijker en interessanter is dan
het geheel. Welke films neemt u
mee? Om te beginnen een goede
raad. Neem zoveel films mee al
u denkt nodig te hebben, voor
al als het om kleurenfilms
gaat. Dan hebt u ze tenminste
meestal van dezelfde serie en
van hetzelfde kleurgehalte. En
als u naar zonnige streken of
naar het strand gaat, vooral niet
zulke snelle films gebruiken.
"Wanneer u dia's maakt n heel
interessante tak van de amateur
fotografie probeer die dan eens
aaneen te rijgen tot een verhaal
Wat de filmer doet met zijn "be
wegende beelden, kan de foto
amateur enigszins bereiken door
van zijn vakantie een kleurige
aaneensluitende serie dia's te
maken voor vertoning in de hui
selijke kring en voor belangstel
lende vrienden.
Om dit verhaal niet te lang te
maken: denk erom, camera
goed stil houden, juist belichten
en bovenal leren zien. En niet
in de auto blijven doorjakkeren,
want dan ziet u niets of niet veel.
Mooie plekjes verdienen heus wel,
dat u even halt houdt. Dat is ook
goed voor de gezondheid. Zie, dat
u goed uitgerust van de vakan
tie terugkomt en dan liefst met
een schat aan fotografische her
innering en^
I A. TEE KEPT
