ZEEUWS HOOFDSTUK IN NATIONALE
ONTWIKKELING HEET: „ZEEHAVENS"
POCKET-
Gevaren eerder theoretisch
dan praktisch in raffinaderij
Gerucht:
Als je 'n magazijn van 5 tot 20 mille
nodig hebt moet je niet
naar Bruynzeel gaan
Gelooft u'took?
kiezen voor de
zeeuwse toekomst
v.vv.v.w.v
boeken
Vereniging Milieuhygiëne stelt vragen:
BRUYNZEEL MONTA MAGAZIJN SYSTEMEN
1945
1959
Havenspecialiteit
Stadsontwikkeling
Zeehavens
Sociaal-cultureel
Kritisch begeleiden
VAN DE SANDE
/.v.v.v.v.v.
Barnard gaat
in de
V.S. werken
V erkiezingsstrijd
in Oostburg doet
Amerikaans aan
Ingebroken bij
Raiffeisenbank
in Borsele
WOENSDAG 25 FEBRUARI 1970
DE VRIJE ZEEUW
In het begin van de jaren zestig
is voor Zeeland het keerpunt der
tijden aangebroken. Hondcrdvijf-
tig jaar probleemgebied liggen
dan achter ons. In het derde kwart
van de vorige eeuw kwani de
eerste industrialisatiegolf over
ons land, bijna vijftig jaar na Bel
gië en Noord-Frankrijk. Zeeland
doet daaraan nauwelijks mee.
Een nieuwe beweging van indus
trie-ontwikkeling trekt door Neder
land als het na 1945 voor een revo
lutionaire omschakeling komt te
staan door het verlies van de kolo
niën en door de hoge geboortegolf.
Weer komt onze provincie achter
aan. Zij wordt niet aangewezen als
probleemgebied, als dit omtrent
1952 met verschillende andere ge
westen wel gebeurt-
Zeeland is trouwens niet direct
rijp voör de industrie. De kerken,
de landbouw en de bestaande indus
trie verzetten zich; het openbaar
bestuur is niet positief gestemd. De
provincie is voorts te verbrokkeld,
zodat de gescheiden arbeidsmarkten
te klein zijn om vestiging van be
drijven aantrekkelijk te maken.
In 1959 wordt Zeeland stimule
ringsgebied met al spoedig als ker
nen: Terneuzen, Vlissingen-oost,
Goes, Zierikzee en Sint Maartens
dijk.
De tijden van Dow, Hoechst, Bil-
liton, Hercules, Péchiney en de
kernenergiecentrale breken aan. Is
deze keuze juist?.
Tussen 1945 en heden is duidelijk
gebleken dat de „normale" binnen
landse industrie weinig naar Zee
land trekt. Philips-Terneuzen, AKF-
Goes en Smit-F-olnes-Zierikzee zijn
uitzonderingen, evenals de kleine be
drijven die zich ook in Sint Maar
tensdijk vestigden. Zij zullen
geen ejnd maken aan het groeiende
proces, van ontvolking.
De toenemende problemen in ove
rig Nederland: het noorden, Lim
burg, Twente bijvoorbeeld, maken
het nodig de inlandindustrie daar
heen te sturen. De regering doet
dat ook. Meer en meer wordt dit
een kwestie van regionale speciali
satie;
De specialiteit van Zeeland ligt op
het terrein van de Zeehavens. Het
regeringsbeleid is er op gericht het
Westerscheldebekken in te richten
als derde complex naast Rijn- en
IJmond.
Er zijn talloze uitspraken dat
Rijnmond planologisch aan een af
ronding toe is, dat wil zeggen, dat
de Westerschelde moet, - presteren
Drs. M. C. Verburg
Door Drs. M. C. Verburg
Directeur ETI voor
Zeeland
Lid der Eerste Kamer.
De uitvoering van het Deltaplan
nog acht jaar! is trouwens ook
een sterk drijvende kracht
Ook je omvangrijke stadsontwik
kelingsplannen zijn anticipaties, die
niet gemakkelijk zijn terug te draai-
Zij zijn trouwens noodzakelijk, ge
zien de eisen die de moderne mens
aan zijn woonstede stelt. De belang
rijkste programma's kunnen worden
aangeduid met de gehanteerde toe
komstige inwonertallen.
1970 1980-'85
Vlissingen-
Middelburg 71.000 100.000
Terneuzen 22.000 40.000
Goes 18.000 36.000
Axel 9.000 12.000
tot 14.500
Hulst 0-700 10.000
Zierikzee 7.800 11.000
Het winkelapparaat, de parkeer
terreinen en de sociaal-culturele
voorzieningen worden in dit per
spectief gezien. Terugdraaien is uit
gesloten en niet wenselijk. Ook de
vele dorpen, die zich sedert de in
dustriële herleving redelijk ontwik
kelen, zijn met dat proces gediend.
De ontwikkeling van het bevolkings
cijfer is in dit licht nog onvoldoen-
wat in de Hoeksewaard voor niet-
wenselijk wordt gehouden. Er is
hiertegen een verzet gaande, dat
berust op de gezonde ideologie van
de leefbaarheid. Men dient er zich
echter van te overtuigen, dat men
het kind niet met het badwater
weggooit. Honderd laar geleden
heeft men de industrie niet opgeof
ferd omdat er misbruik van kinde
ren werd gemaakt. Een halve eeuw
terug heeft men het evenmin ge
daan omdat er veel meer dan acht
uur per dag werd gewerkt. Het is
beter binnen de bestaande structu
ren aan verbetering te werken- Ook
bij de milieuhygiëne zal zulks ge
beuren op grond van internationaal
groeiende maatstaven.
In fle eerste plaats ls het nodig
dat vastgesteld wordt welk volume
aan zeehavenactiviteiten vereist is
voor onze nationale economie.
Zou dit te klein zijn, dan ontstaat
er een vacuum met vooral gevaren
voor de werkgelegenheid en te ge
ringe draagkracht om aan de nog
talloze sociale en culturele eisen te
voldoen. Wordt het volume echter t.e
groot, dan krijgt de Randstad een
injectie, die groter isdan die van
1870, toen onder meer de Nieuwe
Waterweg werd gegraven. Hoe zal
men dan nog fondsen vinden om de
Herstructurering van overig Neder
land ter hand te nemen? Het is on
ze overtuiging dat dit het grote ge
vaar is van het Rotterdamse plan
2000.
Het wordt hoog tijd dat deze
vraag wordt opgelost. Onder andere
bij het centraal planbureau wordt
hieraan gewerkt. Het rapport „Ver
kenningen" (het groene boekje) van
het Overlegorgaan Zuidwest Neder
land heeft reeds een voorste] ge
daan.
Voor Terneuzen, Ossenisse, Vlis
singen-oost on Borsele-oost komt dit
neer op in totaal 10.000 hectare.
Als de tweede nota over de ruimte
lijke ordening Zeeland in het jaar
2000 zo'n 750.000 inwoners toedenkt,
heeft dat betrekking op een groter
areaal. Het provinciaal bestuur heeft
indertijd gekozen voor een model
met 600.000 inwoners Hiermee cor
responderen ongeveer 8.000 hectare.
De gedachten dienen dus bepaald te
worden op een oppervlakte van
8.000-10.000 hectare Dit is exclusief
Reimerswaal en Saeftinghe.
Wij mogen niet vergeten, dat wij
op dit alles reeds voorschotten heb
ben genomen. De Zeelandbrug, de
vaste Westerscheldeverhinding, de
kernenerp-iecentrale en de zoetwa-
terfabriek zijn hiervan sprekende
voorheelden.
de. De industrialisatie zal dus ver
der bevorderd moeten worden. Ge
beurt dit niet, dan is er *oor een
groot stuk van de noodzakelijke
zeehaven-industrialisatie in ons land
'geen plaats.
Dit alles leidt tot een belangrijke
constatering. Met deze politiek mikt
het provinciaal bestuur op de nood
zakelijke opvoering van het sociaal-
culturele peil.
Dit is de rechtvaardiging, dus het
doel, van het beleid en tegelijker
tijd het belangrijkste instrument,
het laatste, omdat de industrie en
vooral het aan te trekken personeel
vooral op goed toegeruste steden
zullen afkomen.
Wij zijn er bovendien van over
tuigd, dat de industrie zoals de
Verenigde Staten en het Ruhrge-
bied leren haar eigen nest niet
zal bevuilen, al erkennen wij gaar
ne dat een doeltreffende wetgeving
hiertoe onmisbaar is. Ook volksge
zondheid en de provincie zullen hun
eisen inbrengen. Tenslotte stelt het
groeiende vreemdelingenverkeer zijn
voorwaarden waaraan wij planolo
gisch zullen moeten voldoen.
De conclusie moet dus positief
zijn, met de eis van een kritische
begeleiding.
Vlissingen-oost en Terneuzen moe
ten worden afgerond, dat wil voor
al zeggen: met een raffinaderij. De
tweede fase Ossenisse en Borse-
le eisen een nog kritischer bege
leiding. Tenslotte zien wij in de der
de fase een met de Belgen samen
opgesteld ontwikkelingsplan voor
Saeftinghe. Of dit plaatsvervangend
zal zijn voor Reimerswaal zal be
studeerd moeten worden.
MIDDELBURG drs. M. C. Verburg
'ADVERTENTIE)
Boekhandel
MIDDELBURG Op orA
verzoek heeft drs. M. C. Ver
burg, directeur van het Econo
misch Technologisch Instituut
voor Zeeland en lid van de
Eerste Kamer voor de PvdA in
nevenstaand artikel de ontwik
kelingsproblematiek van het
Zeeland van gisteren, vandaag
en morgen uiteengezet.
De bijdrage van drs. Verburg
vormt het startschot van een
schriftelijke enquête die wjj heb
ben ingesteld onder de dertien
Zeeuwen die als lijsttrekker; een
politieke partij naar de arena van
provinciale staten moeten leiden,
om daar op 18 maart (naar zij al
len hopen) zegevierend binnen te
trekken. Alle lijsttrekkers kregen
een vragenlijst te beantwoorden.
Hun antwoorden op onze vragen
zullen iin de dagen die ons van 18
maart scheiden, in deze kolommen
verschijnen.
Hoewel geen lijsttrekker van eni
ge partij, heeft drs. Verburg onze
vragen ook beantwoord. Om de le
zer een indruk te geven van de
aard van de vragen en om alvast
in de sfeer van drs. Verburgs ar
tikel enkele mogelijke antwoor
den op tafel te leggeh, laten wij
hieronder vragen en antwoorden
volgen:
1. Welke taken zijn naar uw me
ning in het beleidsprogramma van
het provinciaal bestuur voor de
komende periode van vier jaren
het meest urgent?
Drs. Verburg: „De aanleg van
twee nieuwe havenbekkens en een
ambitieuzer programma voor cul
tuur, recreatie en maatschappelijk
werk".
2. Hoe staat u tegenover de vor
ming van een „Delta-provincie",
waarin Zeeland uiteraard zijn
autonomie zou moeten prijsgeven?
Drs. Verburg: „Eerst een natio
naal en operationeel ontwikke
lingsprogramma voor de Delta.
Daarmee krijgt de provincie ein
delijk een serieuze bestuurskans.
Daarna kam er bestuurlijk herver-
kaveld worden.
3. Ziet u mogelijkheden voor
praktische samenwerking en op
welke gebieden, met België?
Drs. Verburg: Samenwerken
met België voor Saeftinghe en het
Baalhoekkainaali, maar de fasen
Borssele en Ossenisse eerst veilig
stellen. Voor samenwerking met
België is beider houding nog niet
rijp.
4. Welke omschrijving geeft u
van het begrip „welzijn"?
Drs. Verburg: „Welzijn is: mi
lieuhygiëne en een omvangrijke
urbanisatie. Het gaat welvaart,
koopkracht ver te boven, maar is
wel een belangrijke voorwaarde.
5. Meent u dat Zeeland in de
beleidsfilosofie van de landsrege
ring met gelijke ogen bezien moet
worden als alle andere randpro-
vincies?
Drs. Verburg: De regering moet
zich richten op zeehavenontwikke-
linig iaZeeland. Elders zijn er an
dere specialiteiten.
6. Kunt u aangeven wat het ant
woord van bestuurlijke organen
e.d. zou moeten zijn op de vraag
naar inspraak van niet-gekozen
vertegenwoordigers, met name van
de jeugd?
Drs. Verburg: Het is goed dat de
publieke opinie een klankbord
vormt, al zal men extremistische
visies geen weerklank kunnen toe
zeggen.
7. Kunt u een globale beschrij
ving geven van de kwaliteiten
waaraan het college van G.S. van
Zeeland in elk geval dient te vol
doen?
Drs. Verburg: „De kwaliteiten
van een bestuurscollege in pro
vincie en gemeente moeten een
dosering zijn van theorie (grote
lijnen) en praktijk (concrete za
ken). /Men moet hieraan collectief
voldoen; individueel is dit natuur
lijk niet nodig en vrijwel uitgeslo
ten. Een langdurige bestuurserva-
ring brengt echter beide hoedanig
heden wel dichter bij elkaar.
Drs. Verburg maakte een keuze
uit in totaal twaalf vragen. De vijf
die hij niet beantwoordde waren
in zijn geval niet relevant, doch
des te meer voor de politieke lei
ders in Zeeland wier inzichten wij
door middel van de enquête in de
komende dagen een ruimere be
kendheid hopen te geven.
(Van een onzer verslaggevers)
MIDDELBURG De vereniging „Milieu Hygiëne Zeeland i.o." wil een
antwoord aan het College van G.S. ontlokken naar aanleiding van een rede,
die gedeputeerde A. Kaland op 11 februari voor de West Zuid-Bevelandse
Z.L.M.-afdeling heeft gehouden.
De heer Kaland gat daarbij als zijn overtuiging te kennen, dat vestiging
van een raffinaderij in Zeeland gewenst is om een industrie-agglomeratie aan
de Westerschelde te voltooien.
Bovendien betoogde hij dat de
luchtverontreiniging door een raffi
naderij te verwaarlozen is, omdat bij
voorbeeld zwaveldioxide bij een tem
peratuur van 200 graden via een zeer
hoge schoorsteen tot grote hoogten
zou worden uitgestoten. „Op de grond
merkt men er niets van", zei hij. De
Vereniging Milieu Hygiëne heeft nu
in een brief aan het college van G.S.
gevraagd of die de mededelingen van
de heer Kaland onderschrijft, waarna
een aantal kritische vragen wórdt
gesteld.
Toevallig is tegelijk met de brief
van de vereniging, een rapport in de
openbaarheid gebracht dat op ver
zoek van de provincie Zeeland is op
gesteld door de Hoofdinspectie voor
de Milieu Hygiëne van het Ministerie
van Sociale Zaken en Volksgezond
heid. Dit rapport, dat gisteren door
G.S. is gepubliceerd, wijst inderdaad
op bepaalde gevaren die raffinade
rijen kunnen opleveren, maar zegt
tevens dat bij een deugdelijke con.
structie en bij voldoende discipline
van het personeel, deze gevaren eer
der theoretisch dan praktisch aanwe
zig zijn.
Bij gebruik van schoorstenen van
150 meter hoog, zijn er op grondni
veau weinig of geen'bezwaren. Al
dus dit door prof. ir. H. Eilers on
dertekende rapport. Het van tijd tot
waarnemen van overigens onschade
lijke oliegeuren, is niet geheel en al
uitgesloten, zegt het. rapport. Op een
ontwijken van „onverzadigde kool
waterstoffen", waaronder etheen, dat
een plantengif is, bestaat weinig
kans.
Een vergelijking met het Water
weggebied trekkend, zegt het rap
port. dat men daar met 's-werelds
grootste raffinagecentrum te maken
heeft, waarnaast de eigenlijke raffi
nage veel petrochemische installaties
in werking zijn. Bovendien zo zegt
het rapport is de industrie daar in
ruim twintig jaar opgebouwd, waar
bij vooral in de beginperiode de op
bouw van de nationale economie en
de verschaffing van de werkgelegen
heid voorop stond. In die jaren werd
algemeen weinig rekening gehouden
met mogelijke luchtverontreiniging.
De vereniging Milieu Hygiene Zee
land ziet met het bovengenoemd rap
port niet al haar vragen beantwoord.
Zo wil zij weten wat voor soort in
dustrie-agglomeratie het college vau
G.S. nu eigenlijk voor ogen staat.
„Gaat het om een agglomeratie met
zoveel mogelijk arbeidsintensieve be
drijven, óf, een waarbij ieder ook
maar enigszins aanvaardbaar bedrijf
een plaats in Zeeland krijgt Wij
hebben de indruk dat dit laatste het
geval is, zegt de vereniging, met als
resultaat: vrijwel uitsluiterid ruimte-
verslindende chemische bedrijven
met (herleid ^per ha) een minimaal
aantal arbeidsplaatsen en een maxi
male verontreiniging van lucht, wa
ter en bodem. Wie is, buiten de eige
naren der veelal buitenlandse
bedrijven, eigenlijk gediend met dit
industriebeleid?" informeert de ver
eniging.
Voorts wordt, wat betreft de ho
ge schoorstenen van raffinaderijen,
opgemerkt, dat de zwavellucht van
Pernis op dertig kilometer afstand,
in Zoetermeer, te ruiken is. Is het
waar, zo wordt verder gevraagd, dat
men ten gerieve van de vestiging van
Péchiney heeft aanvaard, dat er een
strook woestijn rondom dit bedrijf zal
ontstaan, om rendabele exploitatie
van de fabriek mogelijk te maken?
Uit het verloop van de onderhan
delingen tussen Péchiney en de pro
vincie Zeeland meent de vereniging
te kunnen opmaken, dat de wijze
waarop met gegadigden voor indus
trievestiging wordt onderhandeld om
de luchtverontreiniging minimaal te
houden, niet zeer bekwaam worden
gevoerd.
De vereniging komt tot de conclusie
normen voor toelaatbare verontreini
ging per industrie vast te leggen.
Daarbij wordt gedacht aan een pro
gressieve vergoeding van aangerichte
schade door de bedrijven naarmate zij
dichter bij een te stellen maximum
aan luchtverontreiniging komen.
PALM BEACH (AP) De
Zuidafrikaanse hartchirurg dr.
Christiaan Barnard heeft ver
klaard, dat hij een aanbod heeft
aanvaard om adviseur in de
ruimtevaartgeneeskunde te wor
den bij de afdeling ruimtevaart
en projectielen van General
Electric.
De 47 jaar oude Barnard ont
hulde de aanvaarding van het
aanbod in een interview, dat hij
zondag toestond aan een dagblad
uit Palm Beach.
De chirurg en zijn 19 jaar oude
bruid Barbara waren zaterdag
in Palm Beach, waar hij eregast
was op het jaarlijkse „Heart
Ball".
Barnard sprak niet verder over
zijn nieuwe baan bij General
Electric, maar hij verklaarde te
hopen in Kaapstad te kunnen
blijven wonen. Hij zei evenmin
welke gevolgen zijn adviseurs
functie zou hebben voor zijn art
senpraktijk.
Barnard zei gaarne als eerste
mens hartexperimenten te willen
doen in een om de aarde cirke
lend ruimtevaartstation.
(Van onze correspondent)
IPOSTBURG De verkiezings
strijd in West-Zeeuwsch-Vlaanderen
is in alle felheid losgebarsten en be
gint zo langzamerhand Amerikaanse
allures te krijgen.
Een karavaan met ongeveer tien
auto's van de VVD maakte een
rondrit door de nieuw te vormen ge
meente Groot-Oostburg en werd al
spoedig gevolgd door lijst 4 (CH
AR) eveneens met fleurig versierde
auto's.
Tegen het middaguur volgden ove
rige groeperingen als D'66 en Partij
van de Arbeid met al even uitbundi
ge muziek en aanmoedigingskreten
luid uit de geluidswagens slingerend
om woensdag toch vooral de juiste
keuze te maken bij de samenstelling
van de nieuwe gemeenteraad.
Nog nooit hebben politieke groepe
ringen zo hard om de gunst gedon
gen van de West-Zeeuwsch-Vlaming,
die er zelf zo blijkt uit menige re
actie nogal koud onder blijft. Lijken
de verkiezingsprogramma's van de
verschillende groeperingen reeds
veel op elkaar, de karavanen, bijna
allemaal met dezelfde ballonnetjes
getooid en gelijksoortige slogans sla
kend, zijn helemaal niet meer uit el
kaar te houden. Politieke duidelijk
heid zat hem zaterdag meer in de
kracht van de luidsprekers dan in de
programma's.
Hoe hei ook zijde kandidaat-
raadsleden hebben hun besté'„auto-
tje" in elk geval voorgezet en hun
vrije zaterdag aan het belang van
de gemeenschap geofferd. En nu
maar hopen dat ze dat na woensdag
ook nog zullen blijven doen.
BORSELE Tussen vrijdag en
maandagmorgen is ingebroken in het
gebouw van de Raiffeisenbank in
Borsele. De dader(s) heeft (hebben)
zich door het inslaan van een ruit
aan de achterzijde van het gebouw
toegang verschaft.
Mevrouw S., werkzaam bij de
bank, heeft de inbraak maandagmor
gen vroeg ontdekt. Men bleek te
hebben geprobeerd om met een snij
brander een brandkast te openen
hetgeen niet gelukte. Er wordt niets
vermist.
Vingerafdrukken zijn niet aange
troffen, althans geen bruikbare; wel
voetafdrukken buiten. Van deze
voetafdrukken zijn afgietsels ge
maakt. Het onderzoek wordt ver
richt door twee leden van de tech
nische recherche uit Den Haag in
samenwerking met de recherche uit
Middelburg.
Al bewijs je dagelijks de onjuistheid van e'en gerucht, uitte ban
nen is het nauwelijks. Dus halen we onze schouders maar op. En
werken we dóór aan onze Monta Magazijn Systemen. Die even
perfect geschikt zijn voor iemand die een half miljoen in zijn ma
gazijn of archief moet investeren, ais voor iemand die er niet
meer dan 500 gulden voor kan uittrekken.
Monta is een veelzijdig systeem. Het werkt met oneindig scha
kel- en stapelbare componenten. Zodat uitbreiding altijd een
eenvoudige, probleemloze zaak is.
Bovendien is de montage kinderlijk eenvoudig. Dat sp'aart geld.
Op een kleine bestelling merk je dat al, op een grote wordt het
van essentieel belang.
Voor de volledigheid; Monta is er in hout en in staal. Er zijn vas
te rekken, verrijdbare stellingen en etagebouwsystemen. We
zouden zo zeggen: geknipt voor een magazijn van 5 tot 20 mille.
En grotere. En kleinere.
-I
O Ja, ik geloof het, maar wil het tegendeel wel eens bewezen
zien.
I Nee, ik geloof het niet, maar wil het toch wel eens uitgere- I
kend zien.
I G Het kan me niet schelen. Ik ben alleen maar nieuwsgierig
naar Monta.
I Ik zit met een magazijnprobleem. Kunt u dat voorme oplos- I
sen?
I Ik bel wel.
Naam
Adres
Telefoon
I Aard van het bedrijf
IJ
Sturen naar Bruynzeel Monta Magazijn Systemen,
Postbus 205, Zaandam. Telefoon 02980-26440, toestel 2101/2200/2223,
