RegeringsvoorstelBelgië drie gewesten Vrijheid radio en tv België belaagd Nixon: plaats van Europa is voor vrede beslissend VERHOOR HANS y. Z. GAF ETHISCHE PROBLEMEN ACTIE OM MEER STAATSCONTROLE Ook vragen KYP-fractie aan Schut een kwestie van "etiquette" KAMERLID G. RUYGERS OVERLEDEN Méér priesters verlaten ambt Scheeps bouw zit zonder grote orders rivella: Nog ongunstiger Protest tegen duurdere crèches in Amsterdam MOTIES OVER DE WEST VERWORPEN OLIEBORINGEN OP W.-IRlAN NELISSEN Waardering Commentaar I' Geen politieman altp RIVELLA thuis, op Uw gezondheid! In memoriam Geert Ruygers el v Intensievere hulp geslachtszieken Donderdag 19 februari 1970 DE VRIJE ZEEUW (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG Minister Nelissen (Ec. Zaken) heeft gisteren in de Tweede Kamercommissie voor econo mische Zaken meegedeeld, dat do orderpositie van de Ne derlandse scheepsbouw nog niet gunstig is. Hierover moeten we be zorgd zijn, zei de minister. Sinds half januari zijn nieuwe orders voor 140 tot 150 miljoen gulden afgesloten. Hij heeft echter goede hoop dat binnen afzienbare tijd een grote order voor grote schepen kan worden verwacht. De minister zei dat de mogelijkhe' den aanwezig zijn op op middellange termijn de rentabiliteit van de scheepsbouw te verbeteren. Voor waarde hiervoor is een verbetering van de produktiviteit. Niet alleen Verolme heeft verliezen geleden op de grote tankerbouw. Die verliezen deden zich bij deze nieuwe bouw over de gehele wereld, voor. Minister Nelissen zei, dat door de recente verliezen in de scheepsbouw de vermogens zijn ingeteerd. Te ver wachten is dat binnen niet al te lan ge tijd het rapport over de middel grote en kleine werven gereed zal zijn. Over de steunverlening door het rijk zei hij dat deze niet alleen be perkt moet zijn, maar in principe als een aflopende zaak moet worden be schouwd. De heer Nederhorst (P.v.d.A.) liet waardering voor het beleid van de minister horen. „Wij juichen de ver andering in dit beleid toe. De invloed van de regering op de gang van za ken bij Verolme is vergroot. Mede door het terugtreden van de heer Verolme uit de. leiding van het be drijf zijn wij op de goede weg", zei de heer Nederhorst. De kamercom missie toonde vertrouwen in de ka binetsbeslissing ten aanzien van het voortbestaan van het Verolme-con- cern. Minister Nelissen zei verder dat thans in brede kringen bij de Neder landse scheepsbouw het inzicht leeft dat er nauwer samengewerkt zal moeten worden. Hij wilde met veel klem de indruk weg werken alsof de moeilijkheden bij het Verolmecon- cern het onprettige resultaat zijn van persoonlijke fouten van de heer Ver olme. Er is sprake geweest van ver keerde calculaties voor de grote tan kers bij alle bedrijven, maar ook bij de oliemaatschappijen. De allerlaatste cijfers over de wo ningbouw in 1969 wijzen uit dat de woningproduktie dat jaar nog ongunstiger was dan werd aan genomen. Minister Schut (Volkshuisvesting) is nog maar korf geleden door de oppositie op het matje geroepen omdat er minder was gebouwd dan hij had beloofd. Dat gesprek is toen dank zij de regeringspartijen met een sisser afgelopen. Kan de achterstand van 1969 dit jaar worden goedgemaakt? Dat lijkt gezien ook het ongunstige weer in de eerste maanden van 1970 niet waarschijnlijk. Tenzij er bijzon dere maatregelen worden genomen. De woningnood is 25 jaar na de bevrijding nog steeds een kan kergezwel in onze samenleving. Wie iets weet van de ellende van jonge gezinnen die al jaren wach ten op een eigen huis en van de tragiek van jonge mensen, die niet kunnen trouwen, omdat ze geen dak boven het hoofd kunnen vin den, kan niet berusten in de hui dige situatie. Hij minister, politi cus of bouwvakarbeider moet kiezen voor bijzondere maatregelen. Nederland dient zich geweldig kwaad te maken als die maatrege len zouden uitblijven. Zelfs al zouden die maatregelen veel geld kosten. BRUSSEL (ANP) Eerste mi nister Eyskens heeft gisteren in de Belgische kamer van volksverte genwoordigers in een regeringsver klaring de hoofdlijnen aangegeven van de oplossing die zijn kabinet voor ogen staat voor de zogeheten gemeenschapsproblemen. De oplos sing behelst nieuwe regelingen voor de betrekkingen tussen Vlaanderen en Wallonië en voor de positie van de hoofdstad Brussel. De nieuwe grondwettelijke be palingen welke de Belgische rege ring voorstelt, omvatten drie ter reinen, namelijk de culturele auto nomie, de regionale organisatie en hervormingen van de staat met inbegrip van bescherming van min derheden op nationaal zowel als provinciaal en plaatselijk niveau. De nieuwe grondwettelijke prin cipes betreffende de culturele au tonomie luiden als volgt: België om vat vier taalgebieden, een Neder lands, een Frans, een tweetalig ge bied Brussel-hoofdstad en een Duits taalgebied. Het tweetalig gebied Brussel-hoofdstad strekt zich uit over de (huidige) 19 gemeenten. België omvat drie cultuurgemeen schappen, de Nederlands, de Franse en de Duitse. Een nieuwe wet geeft de organen van de Nederlands en Franse cultuurgemeenschappen de bevoegdheid culturele aangelegen heden en het gebruik van de talen te regelen. Er komt een Duitstalige cultuurraad die nog nader te om schrijven bevoegdheden krijgt. De grondwet zal wat de regionale organisaties betreft vastleggen dat België drie gewesten omvat, name lijk het Vlaamse, het Waalse en het Brusselse. Een nieuwe wet zal ge westorganen in het leven roepen, die nader te regelen bevoegdheden krijgen. Eventueel krijgen de ge. westen een eigen fiscaliteit. Het Belgische parlement reageer de gisteren zonder enig spoor van enthousiasme op het plan van de re- gering-Eyskens. (Van onze correspondent) BRUSSEL Belgische politici en sociale leiders zijn begonnen met een actie om de nieuwsdien sten van radio en televisie aan een grotere staatscontrole te on derwerpen. Voornaamste aanlei ding tot deze voorlopig vooral ondergrondse actie vormt de berichtgeving over de pas geëin digde mijnwerkersstaking in Lim burg. Men neemt het de radio en tv kwalijk dat zij aan deze staking waaraan op een bepaald ogen blik 23.000 mensen deelnamen ook al keurden de vakbonden de staking af, zo veel aandacht heb ben besteed. Men verwijt de radio- en tv-jour- nalisten, dat zij mensen die tot geen enkele „erkende" sociale of politieke organisatie behoorden, voor microfoon en camera aan het woord lieten. De nieuwsdiensten van de BRT zijn officieel totaal onafhankelijk van om het even welke politieke partij: in de praktijk mag men evenwel de BRT na Spanje en Portugal de minst vrije omroep van West-Europa noe men. De Belgische radio en t.v. wor den beheerd door een raad, waarin vertegenwoordigers van de politieke partijen, sociale organisaties, de dag bladpers en de industrie zetelen. De ze raad staat onder controle van het parlement. Van meer dan de helft van de le den van de raad kan men echter zeg gen dat z(j gebonden zijn door par tijdiscipline; hetzelfde kan beweerd worden van de meeste journalisten. Benoemingen van journalisten in de BRT gebeuren officieel op grond van een examen, maar er bestaat een po litiek evenwicht bij benoemingen, waaraan strikt de hand wordt ge houden. Via een partij-organisatie (in dit geval de christelijke GVP en de so cialistische BSP) hebben de BRT- journalisten opdracht gekregen alleen nog „positieve" berichten om te roe pen. Volgens het weekblad „Links" be staat dat uit: het verzwijgen van berichten over barricades, stakersposten en derge lijke, waardoor mogelijke werkwilli gen kunnen worden afgeschrikt; het niet vermelden van geruchten; het beperken van berichten over wilde stakingen; het verzwijgen van andere cijfers over werkwilligen dan de cijfers die worden meegedeeld door het ministe rie of directies en zoveel mogelijk het aantal stakers verzwijgen. Behalve al deze richtlijnen, die re gelrecht indruisen tegen de Belgi sche omroepwet, wordt de nieuws diensten van radio en t.v. opgedragen alle teksten van nieuwsuitzendingen en magazines binnen 24 uur toe te sturen aan de minister van cultuur, terwijl tevens wordt verboden nog te knippen in interviews met ministers. Het bestaan van deze richtlijnen is tot op heden niet officieel ontkend. (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG Het Tweede Ka merlid Andriessen (K.V.P.) zal van daag aan minister Schut (Woning bouw) mondelinge vragen stellen over de meest recente statistische cij fers van de woningbouw in 1969. De ze cijfers wijzen uit dat de woning produktie vorig jaar nog ongunstiger was dan steeds is aangenomen. „Deze klap had ik niet verwacht. Er zal nu meer moeten worden gedaan om de achterstand in te halen", aldus mr. Andriessen. Zoals gisteren gemeld, heeft ook P.v.d.A.-Kamerlid drs. Van den Doel hierover vragen gesteld. r i mmm (Van onze redactie buitenland) WASHINGTON De plaats van Europa is beslissend voor de vrede in de wereld. Deze waarheid, een les waarvoor in de twintigste eeuw verschrik kelijk leergeld is betaald, is een centraal uitgangspunt van de Amerikaanse buitenlandse politiek. Europa moet voor de afzienbare toekomst dan ook een hoeksteen in het gebouw van een duurzame vrede blijven. De successen van het verleden moeten worden ingepast in het bondgenootschap. Waarachtig deelgenootschap moet in toenemende mate het bondgenootschap karakte riseren. Amsterdamse werkende moe ders hebben gistermiddag gepro testeerd tegen de verhoging van het crêchegeld tot de volle kos ten van 65,per week. De vrouwen ontvingen tot eind vo rig jaar onder de bijstandswet - afhankelijk van hun inkomen - ongeveer f 40,-. Dit is nu afge schaft. De protesterende moeders trokken met spandoeken van de Dam naar het stadhuis om - te vergeefs - een onderhoud te vra gen met wethouder Bootsma van Sociale Zajcen. Deze liet weten volgende week woensdag wèl een afvaardiging te willen ontvan gen. Aldus de Amerikaanse president Nixon in de „State of the world" (de toestand in de wereld), een meer dan 40.000 woorden (119 pagina's) tellend verslag over de Amerikaanse buitenlandse politiek, zoals hij dat gisteren onder de titel „Een nieuwe strategie voor de vrede" aan het Con gres heeft aangeboden. Het is de eerste maal in de geschiedenis van de Ver. Staten dat een president los van zijn jaarlijkse „State of the union" (,,troon"-rede) het Congres een nota aanbiedt over de Ameri kaanse buitenlandse politiek. Sommigen zullen de overschakeling (in de Amerikaanse buitenlandse po litiek) van dominering naar deelge nootschap zien als een stap naar los making. Maar de Verenigde Staten kunnen zich van Europa niet méér losmaken dan van Alaska. De Ame rikaanse bijdrage in bepaalde gebie den als handhaving van het kern- schild en een zekere mate van be trokken zijn om de machtige mili taire positie van de Sovjet-Unie in Oost-Europa in evenwicht te houden moeten worden voortgezet, aldus Nixon. Enkele van de andere kernpunten uit de boodschap: De Ver. Staten zouden het als een kwestie van „grote verontrusting" be schouwen als de Sovjet-Unie met haar steun aan de zaak van de Ara bieren een overheersende positie in het Midden-Oosten zou trachten te bemachtigen. Ondanks vooruitgang op andere terreinen blijven „onze al gehele betrekkingen met de Sovjet- Unie verre van bevredigend". Op andere terreinen, vooral op het gebied van vermindering van de be wapeningswedloop, is wel sprake van vooruitgang. De regering in Washington blijft haar verdragsverplichtingen nakomen en zal de niet-communistische landen blijven verdedigen, maar Amerika zal niet langer de rol van wereld politieman vervullen die het na de tweede wereldoorlog op zich nam. De Amerikaanse strategische en diplomatieke planvorming zou in de jaren zeventig in ernstige mate kun nen worden bemoeilijkt door de gro ter wordende Russische sterkte op het gebied van kernwapens en het vooruitzicht dat China in staat is Intercontinentale ballistische raketten te bouwen. (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG (ANP) De Tweede Kamer heeft gistermiddag alle vier moties met betrekking tot de West verworpen. Minister Bakker had reeds dinsdag aanvaarding van deze moties ontraden. ADVERTENTIE Is het bij U thuis a/_ een zaak van „etiquette" om een frisdrank te drinken die wérkelijk fris, puur-natuurlijk en kristalzuiver is? Die frisdrank heet Rivella en er zijn twéé soorten: Rood etiket: voor de liefhebbers van een zachte, milde smaak. Blauw etiket (zonder suiker): een pittige drank voor iedereen die „de slanke lijn" eerbiedigt. DEN HAAG (ANP) De com missarissen R. Trip en Tj. P. de Vries, die indertijd het onderzoek in de zaak Hans van Z. geleid heb ben, zijn in „Het tijdschrift voor de politie" ingegaan op een aantal ethische facetten in deze zaak. „Van 'Z. was een meervoudige koelbloedige en sadistische moorde naar. Hij was niet zo maar een in- brekertje. Mag men bij zo'n moor denaar „verder gaan" dan bij een diefje?", zo vragen de politieman nen. Bepaalde verhoormethodes waren bij Hans van Z. niet bruikbaar: bij het wat hardere verhoor „klapte Van Z. diecht", het toepassen van „trucjes" bij het verhoor had even min veel zin, aangezien Van Z. dit meteen door had. Alle bekentenis sen die hij deed, kwamen na (meest al langdurige) „zachte" verhoren, waarbij langzaam een zeker ver trouwen tussen de partijen ont stond. Het „harde verhoor" lever der dus geen ethische problemen op, aldus de commissarissen, wel de'tijdsduur van het verhoor. Op de vraag hoe lang achter elkaar en tussen welke tijdstippen men een man als Van Z. mag ho ren laat de wetgeving ons vrijwel in de steek, vonden de heren Trip en De Vries. Bij het verhoor van Hans van Z. was de langste tijds duur 14 uren onafgebroken per et maal; dit gedurende enkele dagen. Het werd afgenomen door twee, soms door drie rechercheurs. Van Z. mocht tijdens het verhoor roken en kreeg koffie en brood tegelijk met de rechercheurs. De beide com missarissen vragen zich af hoe de Nederlandse recherche tegenover deze tijdsduur van het verhoor staat. Ze zeggen Van Z. niet zwaarder te hebben willen aanpakken uit tak- tische overwegingen. Een bijzonder probleem was bij het verhoor nog, dat Van Z. een sterke figuur was, bij wie de re chercheurs zelden vermoeidheids verschijnselen hebben waargeno men. Die werden wel geconsta teerd bij de verhorende recher cheurs zelf. Wellicht is men in andere lan den over een „third degree" ver hoor nog enthousiast, wij zijn (ge lukkig) niet zover gekomen", zo menen zij. Bij het verhoor heeft zich tijde lijk een ethisch probleem voorge daan, toen besloten werd zonder Van Z. daarin te kennen, een ver borgen microfoon op te stellen. De verhoren werden op de bandrecor der opgenomen en konden ook door een aantal mensen mee worden aan gehoord. Deze methode is alleen gebruikt als opsporingsmiddel. Het opgeno- mene mocht nimmer ais bewijsmid del worden gehanteerd. Van Z. had geen enkel bezwaar tegen het benutten van de bandre corder. De commissarissen maken ook en kele opmerkingen over de eis van de officier van justitie en het vonnis van de rechtbank in de zaak Hans van Z. De eis van de officier was op het eerste gezicht een merkwaardige eis, vinden ze, n.I. levenslang, ge vangenisstraf en t.b.r. De rechtbank is de officier niet gevolgd in deze eis en heeft alleen levenslange ge vangenisstraf uitgesproken (Van onze parlementair^ redactie) DEN HAAG Het Tweede-Kamerlid voor de PvdA Geert J. N. M. Ruygers is in de afgelopen nacht overleden in het gemeentelijk ziekenhuis in Den Haag, waar hij ongeveer twee weken geleden was opgenomen. Hij was 58 jaar. De heer Ruygers woonde de laatste jaren in Rijswijk. Hij werd op 21 augustus 1911 in Rotterdam geboren. Hij volgde een gymnasiale opleiding en behaalde de middelbare onder wijsakte Nederlandse taal. Daarna was hij leraar aan het Norbertus ly ceum te Roosendaal. In die tijd was hij ook medewerker aan verschillen de dagbladen, weekbladen en tijd' schriften. In de oorlogsjaren was hij actief werkzaam in de illegaliteit. Direct na de bevrijding werd hij hoofdredacteur later voorzitter van de redactieraad, van het blad „Je Maintiendrai, de stem van Nederland" (1945-1948). De heer Ruygers behoorde tot de zogenaamde doorbraakfiguren. Als katholiek werd hij niet alleen iid van de Partij van de Arbeid, maar ook een vooraanstaande figuur in die partij. Ten tijde van het mandement van de Nederlandse bisschoppen werd hij voor een ernstig gewetensconflict geplaatst. Met anderen vond hij even wel, dat hij zijn binding met de socia listische partij diende te handhaven. In juli 1946 was hij lid van de Tweede Kamer geworden. Hij specia liseerde zich op buitenlandse zaken en kreeg daardoor ook internationaal bekendheid. Van zijn vele functies kunnen voorts worden genoemd het voorzitterschap van de pauselijke commissie Justitia et Pax - Neder land, het vice-voorzitterschap van de Pax Christi beweging en het bestuur lidmaatschap van de Willibrordver- eniging. De heer Ruygers was ridder in de orde van de Nederlandse Leeuw. Het overlijden woensdagochtend van het Tweede-Kamerlid Geert Ruygers op achtenvijftig jarige leeftijd, kwam helaas niet on verwacht. Eind januari was hij let terlijk doodziek van uit Straatsburg, waar hij een zitting van de Raad van Europa bijwoonde, naar Den Haag getransporteerd. We kunnen dan ook rustig stellen dat Geert Ruygers in het parlementaire harnas is gestor ven. In juli 1946 was Ruygers op vijfen- dertigjarige leeftijd lid geworden van het eerste gekozen parlement in Nederland na de Tweede Wereld oorlog. Hij heeft zich in de P.v.d.A.- fractie hoewel hij eigenlijk meer een onderwijsdeskundige was, hij was voordien immers leraar geweest aan het Norbertuslyceum in Roosen daal vooral gespecialiseerd op buitenlandse zaken en de ontwikke lingssamenwerking. Vooral dit laat ste onderwerp was de grote passie van Ruygers. Niet alleen in de Twee de Kamer hij was tenslotte vier entwintig jaar kamerlid was hij een vurig pleiter voor meer ontwik kelingshulp. Ook in internationaal verband trad Ruygers veelvuldig en doeltreffend op. Meermalen is hij lid geweest van de Nederlandse delegatie naar de Verenigde Naties in New York. In 1968 hebben we samen, tijdens de wereldhandelsconferentie in New Delhi, geprobeerd wat meer bereid heid bij de regeringen van de rijke landen te bewerkstelligen voor een echte ontwikkelingsstrategie, die een einde zou moeten maken aan het tijdperk van vrijblijvendheid in de ontwikkelingshulp. Rechten en plichten van zowel rijke als arme landen zullen vermoedelijk dit na jaar door de algemene vergadering van de Verenigde Naties in een soort ontwikkelingshandvest worden vast gelegd. Ruygers kan dat helaas niet meer meemaken. Ik aarzel echter niet te zeggen dat Geert Ruygers ook al deelde ik zjjn politieke opvatting niet veel voorbereidend werk heeft verricht voor de ontwikke lingsstrategie van de zeventiger ja ren. Drs. TH. E. WESTERTERP, Tweede-Kamerlid (K.V.P.) LONDEN (RTR) De Amerikaan se oliemiljonair dr. Wendell Phillips heeft gisteren in Londen verklaard dat hij met de Indonesië staatsolie maatschappij Pertamina een overeen komst op basis van produktiedeling heeft gesloten voor de exploratie en exploitatie van olie in een land- en zeegebied van 32.000 vierkante kilo meter in het noordelijke deel van West'-Irian. Nou, volgens mij staat er daar er gens in Den Haag een hoe langer hoe meer te Schutteren. Ik kan me nog levendig voor de geest halen, dat on ze bewindsman voor Woningbouw gelukkig lachend en minzaam bui gend naar het volk van Nederland meedeelde dat er in 1969 toch zoveel huizen waren gereed gekomen. Ruim boven het gestelde programma van 125.000 weet u 'nog? Goed, dat fabeltje verdween even snel als sneeuw voor de zoon, voorna melijk onder druk van andere cijfers, d-ie veel somberder taal spraken. In de Tweede Kamer werd de heer Schut daarop wel niet op een voet stuk geplaatst, maar wel degelijk ge sauveerd (zo heet da-t in Den Haag). De regeringspartijen lachten breed om de oplossing die ze gevonden had den: „We spreken voortaan over wo- ninigequivalenten (de huizenproduk- tie, gemeten in gereedgekomen delen, M.), want dan hoeven de huizen nog niet klaar te zijn. En dat zijn er na tuurlijk veel meer dan 125.000"! Ja, goed dat er een CBS is. Want die publiceerde de waarheid, de naak te feiten, de cijfers zoals ze werkelijk zijn: ruim 120.000 woningequivalen ten. Vijfduizend onder het program ma. Zo. En daar staat Schut. Zonder equivalenten, zonder vooruitzichten Zonder huizen. E-n dat in een tijd dat (zoals een Amsterdamse collega schreef) een huis in Amsterdam thans even kost baar ir als een zak aardappels in de hongerwinter! Woningbouw: ge-Schut met losse flodders! Dooi breekt door: winter blaast de aftocht, stond er gisteren in deze krant, 't Is wel een fris aftochtje. „Fijn trouwens dat dat geld van de Duitse lotto komt. In 1945 heb ik bij het oversteken van de Maas naar bevrijd gebied acht Duitse kogels in mijn body gekregen. Ik heb twee jaar in een ziekenhuis gelegen zonder dat ik een uitkering kon krijgen. Nu maakt dat Duitse geld het weer goed" (A. Teeuwen, Limburgse lotto-win naar). Lotto-prijs: herstelbetaling! Van der Zwan: De Sade slaat nog steeds! „Het nabuurschap van Canada met de V.S. lijkt op het slapen met een olifant. Hoe vreedzaam het beest ook, door iedere beweging wordt men bedreigd" (P. Trudeau, premier Ca nada). Je hoeft niet eens buurman te zijn. Anastasi(j)a(mmer). Even een kort verzoek- groeten- programma. De hartelijke groeten vandaag aan: de sneeuwruimers, zout'strooiers, Tello, minister Veringa en president Nixon. MERIJN. (ADVERTENTIE) DEN HAAG (ANP) De staats secretaris van Volksgezondheid, dr. R. J. H. Kruisinga heeft de aandacht gevraagd voor de toename van ge slachtsziekten. Hij heeft voorstellen gedaan en aanwijzigingen gegeven om het be- strijdingsapparaat tegen geslachts ziekten beter te organiseren. In de loop der jaren is het aantal geslachtszieke patiënten dn Nederland vrij sterk toegenomen. De praktische uitvoering van een georganiseerde geslachtsziektenbestrijding zal in handen gelegd kunnen worden van een dienst, uitgaande van de kruis verenigingen en G.G. en G.D.'n. Dr. Kruisinga heeft de ziekenfonds raad verzocht een regeling te treffen, waardoor onderzoek en behandeling voor een geslachtszieke ook zonder verwijzing van de huisarts voor zie kenfondsrekening door de huisarts kan geschieden. NEW YORK De Nederlandse pater dr. L. Alting von Geusau die secretaris is van het Internationale Kerkelijke Documentatie - centrum, heeft in New York verklaard, dat er steeds meer priesters uit het ambt treden na de toespraak van Paus Paulus in januari, waarin hij zei dat de celibaatswet gehandhaafd zal blij ven. Die toespraak had vele priesters „he t beslissende duwtje" gegeven. In 1969 hebben volgens hem 3.000 Amerikaanse priesters hun ambt neergelegd. In Nederland en Italië hebben resp. 400 en 1500 priesters dit gedaan, aldus dr. Altin von Geuaou.

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1970 | | pagina 5