MAX ARAB: „DE FIL
LAAT ME NIET MEER LOS
A
kijk naar
luister naar
Het is voor
mij een sport
mezelf te
ridiculiseren
55
HET
BRABANTS
ORKEST
c
Voor gebak
SMIDT'S
JOSEPHINE
X
m JOSEPHINE
Banketbakkerij
NEDERLAND I
NEDERLAND II
BELGIë (NederIJ:
BELGIë (Frans):
DUITSLAND I
DUITSLAND II
Dit is het recept:
Kaasfondue van
Nederlandsekaas.
Woensdag 18 februari 1970
DE VRIJE ZEEUW
ARAB, pseudoniem voor
Evert Jan van de Vlekkert, 38
jaar, publicist, geboren te
Utrecht, woont sinds mei 1969 met
zijn vrouw Gerrie en zijn twee
geadopteerde kinderen Esther (3)
en Natan (2) in een gerestaureer
de boerderij aan de Boshoeker-
weg in Oene (in de buurt van De
venter),
Al op li-jarige leeftijd probeer
de Evert Jan door middel van
chemische proeven het vreedzame
gebruik van nitroglycerine te ont
dekken. Zijn vernuft liet hem op
dat moment nog in de steek. Hoe
wel hij besloten had dirigent te
worden, stuurden zijn ouders hem
naar de Academie voor Beeldende
Kunsten in Arnhem. Uit die tijd
dateert zijn eerste roman, een
schrijnende aanklacht tegen de
gevestigde orde", die nooit werd
uitgégeven,
In 1947 verhuisde hij naar Apel
doorn en werd etaleur. Hij schreef
een tweede boekje Reetjes Kij
ken, eenverzameling korte ver
halen, gedichten en cartoons, dat
werd uitgegeven- bij Semper
Agendo N.V. in Apeldoorn. In
1955 werd hij ontslagen door zijn
baas wegens verzet tegen de lei
ding. Max Arab ging zich toeleg
gen op het schrijven voor tijd
schriften en kranten. De op
brengst stelde hem echter niet in
staat te leven en hij richtte een
reclame-bureau op in Apeldoorn.
Hij schreef een kerstspel In
Mijn Huis en dat bracht hem in
contact met de film. In opdracht
van een zakenrelatie maakte hij
zijn eerste film in 1961. Wie komt
er in mijn Huisje, die onmiddel
lijk werd geaccepteerd.
Inmiddels getrouwd, experi
menteerde Max Arab verder met
zijn 16 mm-camera en maakte
achtereenvolgens: Thine is the
Kingdom, Ich ganz gross, Slogan
en Liever geen Bloemen. Zijn
werk werd op nationale filmfesti
vals bekroond met eerste en twee
de prijzen.
Nog krijgt Max Arab geen sub
sidie en moet hij zijn kost verdie
nen met het geven van lezingen
over het onderwerp „Dromen in
blik blijven langer vers", het or
ganiseren van discussieavonden en
het schrijven van een rubriek in
een provinciaal dagblad.
(Van een onzer verslaggevers)
„In hel begin van mijn carrière aan dat woord heb ik
overigens een afschuwelijke hekel dacht ik, dat de hek
wereld op het genie Arab stond te wachten. Je zit boorde
vol ideeën en denkt die allemaal te kunnen uitvoeren
Daar ben ik wel van terug gekomen. Je gaat met lege han
den de wereld in, grijpt in de duisternis en ondergaat d<
ene teleurstelling na de andere. Het gaat er niet om naam
te maken of wat dan ook. Ik wil alleen maar gelukkig zijn
en door mijn werk ontmoet ik veel mensen, fijne men
sen. Dat is een toevallige bijkomstigheid."
Max Arab leidt me zijn atelier binnen en verontschuldigt zich voor
de chaos. Op een plank aan de muur liggen films, netjes opgestapeld
In een hoek zijn 16 mm-projector en het scherm. Hij gaat achter zijn
bureau zitten, ordent een ravage van papieren en staat dan op: „Of
wil jij hier soms zitten?" En dan lachend: „Laten we er geen officiële
toestand van maken. Daar houd ik niet van." Hij ploft in een grote
fauteuil en praat langzaam zonder stemverheffingen verder:
„Mijn boekje Reetjes kijken was
eigenlijk niet zo'n succes. Ik weet
niet waarom, maar ik denk dat de
mensen niet naar de winkel durven
te gaan en vragen of ze ook Reetjes
mogen kijken met Max Arab.
Vreemd is dat. Ik bedoel gewoon
hertjes, meer niet".
Zijn Joodse afkomst heeft hem van
jongs af aan beziggehouden. Hij
ontdekte, dat hij zich nauw verwant
voelde met de Oosterse mentaliteit.
Zijn studie over de cultuur van het
Verre Oosten leerde hem, dat er in
eeuwen nog weinig veranderd is. Het
gezang van de chassans (Joodse
voorzangers) vormde een enorme in
spiratiebron voor zijn films en ver
halen.
„In mijn werk en ook in mijn da
gelijkse leven probeer ik een appèl
te doen op het verlangen van de
mens naar geluk en wede. Dat heb
ben we na tweeduizend jaar Chris
tendom nog steeds niet bereikt. Er
zijn wel hoopgevende signalen in de
subcultuur en underground."
Zijn kinderen Esther en Natan ko
men uit een kindertehuis in Amster
dam. Het heeft hem jaren gekost
hen te adopteren. „Ik ben me,t Ger
rie naar het tehuis gegaan en heb
eerst Esther en later Natan gekozen
omdat dit kinderen waren, die het
minste kans op een gelukkig leven
hadden Ik geloof in geestelijk ouder
schap. Ze zijn vrij in hun optreden,
vooral Esther, en dat wil ik zo hou
den.
De publicist Arab zou geen kritiek
op de maatschappij hebben, wanneer
hij er geen alternatief voor wist. Hij
stelt zich Nederland voor, geregeerd
door amateurs, die op basis van vrij-
willigheid twee jaar de touwtjes in
handen hebben. „Zo bescherm je die
mensen", meent Arab", want na
twee jaar vallen ze terug in hun ou
de beroep. Ze zien) hun ministerschap
dan niet als een soort kroon op hun
werk. Bovendien voorkom je dat de
verkeerde mensen te lang de leiding
hebben, zonder dat iemaind er maar
wat aan han doen."
Arab wil de creativiteit van het
kind op scholen ontwikkelen in plaats
van de taaie leerstof in te pren
ten. .Leerlingen moeten onderricht
krijgen in de cultuur van andere vol
keren. Dat brengt onze Westerse
maatschappij misschien uit de droom
dat we de voor ons klimaat aange
paste cultuur naar andere landen
moeten brengen. Volkeren met an
dere normen en andere levensge
woonten noemen wij al gauw luie
flikkers. Die mensen hebben hele
maal geen behoefte aan ons jachte-
rig bestaan. Onze welvaart gaat ten
koste van ons welzijn omhoog.
Neem me niet kwalijk dat ik zo
aan het kletsen ben. De mensen gaan
je zo gauw zien als Arab het keuter
boertje Gods. Daar moet je voor op
passen. Ik ben eigenlijk humoris
tisch Het is voor mij een sport me
zelf belachelijk te maken. Ik probeer
in mijn films ook wat humor te leg
gen maar de mensen zien het vaak
niet of ze durven niet te lachen.
„Ik heb een hekel aan die potenti
ële kunstkopers, aan snobisme. Wan
neer de kinderen nu vanaf hun eer
ste schooljaren kennis maken met de
kunst dan vermijd je dat".
Zijn lekenspel in Mijn Huis vertelt
het kerstgebeuren, geplaatst in deze
tijd. De herdertjes zijn arbeiders in
een continu-bedrijf. Jozef en Maria
zijn op de vlucht voor het heersende
regime. Zowel de Joden als de ne
gers worden door Herodes achter
volgd. He( kerstspel werd uitgege
ven door uitgeverij Vink in Alkmaar
en wordt nu nog ieder jaar opge
voerd. Na Wie komt er in Mijn Huis
je, een filmopdracht van een zaken
relatie, maakte hij Thine is the
Kingdom in 1962. De film behaalde
een derde prijs op een wereldfestival
in Kopenhagen. Deze film was voor
hem alleen „maar e,en vingeroefe
ning om te Ieren hoe hij met zijn
camera moest omgaan". Zijn vol
gende succes was Ich ganz Gross in
1963. Arab vergelijkt hierin de speel
se agressiviteit van een kind met.
Hitier, wiens wil om te moorden en
te vernielen nooit tot ontwikkeling is
gekomen Stukjes van een legpuzzel,
knap gemonteerd, vragen van de
toeschouwer zelfwerkzaamheid. Ich
Ganz Gross haalde een zilveren me
daille, tweede prijs in Amsterdam
op een landelijk festival.
In Antwerpen kreeg hij voor deze
film een ereprijs voor het scenario
en werd tevens benoemd tot erelid
van de filmgroep 1958 Antwerpen.
„Jean Luc Godrrd is voor mij wel
de meester van deze tijd. Vooral
van Le Weekend kwam ik bijna ka
pot thuis. Boeiend en tegelijkertijd
actueel Zijn films zetten je aan tot
denken. Zijn film Het Huis van
Louis van Gasteren heeft mij ge
leerd hoe ik de factoren tijd en ruim
te volkomen onbelangrijk kan ma
ken".
Vier maanden filmen in Stockholm
betekenden voor Arab een breuk met
vele relaties die hij in korte tijd in
Nederland opbouwde. Hij maakte
opnamen voor de AVRO, die te rea
listisch bleken en niet uitgezonden
konden worden. Hij moest opnieuw
beginnen en zocht naar een nieuwe
montage-techniek, die hij vond in
zijn film (gedeeltelijk in kleuren)
Slogan, d'e een tweede prijs haalde
op net Benelux-festival in Leuven,
1968. „Slogan is een filmgedicht op
het motto Hebt elkander lief en de
ontwaarding daarvan. Er zit veel
humor in verweven, die beslist na
één keer zien niet overkomt".
In korte tijd verandert Max Arab
zijn stille atelier in een bioscoop en
projecteert zijn werk, zijn gedach
ten van de afgelopen tien jaar tegen
het witte scherm. Na iedere film
volgt een gespannen pauze en nog
vol indrukken van de vorige, kon
digt de nieuwe zich alweer aan.
Zijn laatste film Liever geen Bloe
men gaat waarschijnlijk naar een
Westduits filmfestival. De construc
tie vraagt weer van de toeschouwer
mee te denken. Het zijn fragmenten,
stukjes van een legpuzzel, verscho
ven achter symbolen, die iedereen
kan toepassen zoals hij dat wil.
„Wie met de. film in contact wordt
gebracht ziet een wereld voor zich
opengaan. Mijn camera heeft me ge
grepen en laat me niet meer los".
(ADVERTENTIES)
1722. Het is Avidis, de koopman, die Aram zo iafhartig in de rug heeft
aangeval'en. Met kracht sleurt hij de ridder achterwaarts aan de mantel
over de stenen. Agua en Collo stormen schreeuwend naderbij, maar juist
als zij het tweetal bereikt hebben, laat Avidis Aram los en springt haastig
terzijde. „Broeder. De knop. Snel!!" schreeuwt hij. De tweede koopman is
naar de muur gesneld en drukt haastig op een knop, die daar in de houten
lambrizering is aangebracht. Plotseling voelen Aram en zijn vrienden hel
tapijt, waarop zij staan, onder zich wegzakken en terwijl de schelle lach
van de oudste koopman hen in de orén klinkt, stort het drietal met kreten
van sdhrik in de diepte.
1822. Als Aram en zijn dienaren na een val van enkele meters weer
overeind krabbelen, bevinden zij zich in een donkere ruimte. Boven hen
valt het valluik langzaam weer dicht. In de opening kijken de gebroeders
Avidis en ridder Crithon spottend op hen neer. „Gij hebt u toch niet be
zeerd', edele heer?", grijnst de jongste koopman. „Wel, veel plezier daar
beneden, wij komen over een maand of twee wel eens kijken, hoe ge het
maakt, hahaha. De oudere koopman barst bij deze woorden van zijn broei
uit in- een hoog kakelend schaterlachje. Maar dan klinkt achter hen het
rinkelen van een brekend glas. Een steen vliegt door het venster en het
lachen van Avidis breekt af door een luid „aaaaaaaaauw" als de steen hem
onzacht tegen het achterhoofd treft.
donderdag 19 februari 20.15 uur
4e abonnementsconcert serie A
dirigent hein jordans
m.m.v het philips
philharmonisch koor
werken van monteverdi,
bach/strawinsky en
beethoven.
het turfschip breda
O
X
ty>
O.
m
LU
■o
ir
is het adres
Nieuwediepstraat 1
TERNEUZEN
NOS-NOT
10 45 KIJK, ALS JE TEKENT ZIE
JE MEER
11.10 BEELDVERHAAL VAN DE
kfrk
11.35 WALTER AND CONNIE
12.00 SLUITING
NCRV
17.00 KIJKKAST
17 35 SLUITING
NOS
18.45 DE FABELTJESKRANT
(Kleur)
18.55 JOURNAAL
19.04 SCALA
CVK-IKOR-KRO-RKK
19.30 KENMERK
•NOS
20.00 JOURNAAL
20.20 POLITIEKE UITZENDING
PPR.
20.30 STICHTING SOCUTERA
20.35 HET GROTE CARNAVAL
Een film uit 1952 van Billy Wil
der, waarin de sensatiejourna-
Hstiek aan de kaak wordt ge
steld.
22.20 PERSOONLIJK
22.45 JOURNAAL
NOS
18 45 DE FABELTJESKRANT
(Kleur)
18.u5 JOURNAAL
19.04 SCHEEPSJONGENS VAN
BONTEKOE
Coen Flink gaat verder met
zijn verhaal van het boek van
Johan 'Fabricius.
19.13 TWIEN
Men kan kennis maken met de
Engelse groep „Collosseum" e.a.
20.00 JOURNAAL NOS
20.20 LA STRADA
21.-25 ATTENTIE VOOR SPORT
(Kleur)
22.10 DS A. V.D. BOSCH
22.15 JOURNAAL NOS
TELEAC
22.20 VAMOS A VF® (les 5)
23.00 STUDEREN
23.30 SLUITING
16.30 SCHOOLTELEVISIE
17.30 JEVANJONG
19.30 ZANDMANNETJE
19.85 OPENBAAR KUNSTBEZIT
19.45 HIER SPREEKT MEN NE
DERLANDS
19.50 ZOEKLICHT
19.55 MEDEDELINGEN EN DE
WEERMAN
20.00 NIEUWS
20.25 SHOW VOOR JONGEREN
Vanuit Amerikaans Theater.
20.55 PANORAMA
21.40 DE AFSTAMMELINGEN VAN
DE KONING VAN SHEBA
22.30 NIEUWS
(ADVERTENTIE)
17.25 NIEUWS
17,30 FEU VERT
Gevarieerd jeugdprogramma
18.40 A VOS MARQUES
Interscholair wedstrijdspel
19 25 VOOR DE KLEUTERS
19.30 VIVE LA VIE!
20.00 JOURNAAL
20.30 AUJOURD'HUI.
22.00 KORTE FILMS
22.50 JOURNAAL
20.00 JOURNAAL EN WEERBE
RICHT
20.15 EEN VOLKSSCHOOLKLAS IN
DE JAREN TWINTIG
21.00 DAS FERNSEHGERICHT
TAGT
Taxiroofgeïmproviseerd pro
ces voor de grote strafkamer,
22.30 JOURNAAL, COMMENTAAR
EN WEERBERICHT
22.50 WEENS PHILHARMONISCH
ORKEST
17.30
17.35
18.05
18.48
19.10
19.45
2015
21.00
22.25
23.55
JOURNAAL EN WEERBE
RICHT
MOSAIK
DIE DREHSCHFIBE
WESTLICH VON SANTA Fé.
„Zo vrij als een vogel".
JOHN KLINGS AVONTUUR
„De Seton story".
HEUTE
ZDF-MAGAZINE
SIRKKU
Een Fins tv-spel van Ari Kos-
kinen.
LIMBO
(Kleur) Een ballet in kleur met
de Alwin Nikolais Dancers.
Muziek, choreografie en regie
van Alwin Nikolais.
SLUITING
Woensdag 18 februari
HILVERSUM I 402 M
VARA: 12.00 Stereo: Berlijns Fil
harmonisch orkest: balletmuz. (gr).
12.25 Stereo: Metropole-orkest met
zangsolisten: amusementsmuz. 12.54
Voor het platteland. 13.00 Nws.
13 11 Actualiteiten 13.25 Stereo: Uit
eigen huis (opn). 13.45 Gesproken
portret, 14.00 Stereo: Licht instru
mentaal octet. 14.25 Stereo: Reis
zonder einde, hoorspel. 15.15 In de
Toonzaal: modern muziekprogram
ma vooi de jeugd met commen
taar. 16.00 Nws. 16.03 Sociëteit Zes
tig minuten voor boven de zestig.
NOS: 17 02 Onder de groene linde:
oude lied,ies. VARA: 17.20 Stereo:
Radio Vrouwenkoor: klassieke ge
wijde muz 17.35 Stereo: Pianoreci
tal: moderne muz. 17.55 Meded.
18.00 Nws 18.11 Actualiteiten. Poli
tieke Partij. 18.20 Uitzending van
de Pacifistisch Socialistische Partij.
VARA: 18 30 Stereo: Klink Klaar -
zonder nonsens. 19.30 Nws. 19 35
Buitenlands Weekoverzicht. 19.45
Stereo: Licht vocaal en instrumen
taal ensemble met zamgsolist. 20.10
Nederlandse cabaretliedjes. 20.25
Plaats gevonden: gevar. program
ma uit Zutph.cn. 21.15 Vragenvuur.
21.35 Stereo: Melodieën Expres.
22 00 Lett er-Grepenliterair progr
22 30 Nws. 22.38 Meded 22 43 Ac
tualiteiten 22 55 Stereo' Contrasten:
klassiekt en moderne muziek (gr)
23 55-24 00 Nws.
HILVERSUM II 298 M
KRO: 12.00 Van twaalf tot twee.
gevar. progr. (12.22 Wij van het
land; 12.26 Meded. t.b.v. land- en
tuinbouw: 12.30 Nws.; 12.41 Actuali
teiten; 13 00 Raden maar...) NCRV:
14.15 Stereo: Moderne en klassieke
muz. 15 00 ïn 't zilver: progr, voor
oudere luisteraars 16.00 Nws 16.03
Stereo: Jeugdprogr. 17 00 Stereo:
Twien-Popradio voor t(w)ieners
17 50 Overheidsvoorlichting: O en W
levenslange scholing Vraaggesprek
van Joop van Zijl met drs. H Veld
kamp, chef van de afdeling onder
zoek en planning van het ministerie
van Onderwijs en. Wetenschappen.
18.00 Strictly Country Style: country
and western rubriek. 18.30 Nws.
18.41 Actualiteiten NOS: 19 00 Open
baar kunstbezit 19.10 Morele Her
bewapening: Kersvers terug uit In
dia. gesprek. NOS: 19.20 Stromen
van kracht, reportage. 19.35 Geen
onderdaan maar burger: een reeks
uitzendingen over de staatkundige
vorming van de Nederlander 19.50
Progr voor blinden en slechtzien
den. 2000 Stereo: Avondconcert:
oude en moderne muz (opn). In de
pauze: ong. 20 45 Fermate, een
luchtig pauzeprogr. 22.00 Weer 'ns
wat anders: licht muziekprogram
ma 22.30 Nws. 22.38 Parlements-
overzicht 22.45 Stereo: X, een
sprong in het duister: lichte gram
mofoonmuz en reportages. 23.55-
24.00 Nws
HILVERSUM IH 240 M EN FM
NOS: 12.00 Nws. AVRO: 13.00
Nws 13.03 Actualiteiten. 13.06 Zet
m op: platenprogr. (14.00 Nws.).
15 00 Nws 15 03 Arbeidsvitaminen:
popuiair verzoekplaten progr 16 00
Nws. 16.03 Gimmick: platenprogr.
17.00 Nws 17.02 Actualiteiten. 17.05-
18.00 Toppoppology: toppertips en
eountryhits.
BRUSSEL NEDERLANDS 324 M
12 00 Nws. 12.03 Gevar. muziek.
(12 40-12 48 Weerbericht, meded. en
SOS-berechten voor de schippers).
12.55 Buitenlands persoverzicht.
13.00 Nws.. weerbericht, dagklap
per en beursberichten. 13.20 Tafel-
muz. 14.00 Nws. 14.03 Schoolradio.
14.20 Lichte muz. 14.30 Waarom wij
niet? 14 50 Koorzang. (15.00 Nws.).
15 15 Voor de kinderen. 16^00 Nws.
16.03 Beursberichten. 16.09 Rus
sische volksliederen. 16.30 Volksmuz.
17.00 Nws., weerbericht en meded.
17.15 Jazzmuz 18.00 Nws 18.03 Pop-
muz. 18 20 Lekenmoraal en -filoso
fie. 18 50 Sport. 18.55 Taalwenken.
19.00 Nws., weerbericht en actuali
teiten. 19.40 Radioscoop. 20.00
Klankbeeld. 21.30 Klassieke muziek.
22.00 Nws., berichten en De Zeven
Kunsten 22.20 Gevar. muz. (23.00
Nws.) 23 40 Nws. 23.45-0.30 Voor de
zeelieden
Donderdag 19 februari
HILVERSUM I 402 M
AVRO' 7.00 Nws 7.11 Ochtend
gymnastiek. 7.20 Stereo: Lichte
grammofoonmuz. 8.00 Nws. 8.11 Ra
diojournaal. 8.20 Stereo: Lichte
grammofoonmuz. (8.30-8.33 De
groenteman). 8.50 Morgenwijding.
9 00 Stereo. Klankjuwelen (gr). 9.35
Waterstanden 9 40 Schoolradio.
10 00 Voor de kleuters. 1010 Ar
beidsvitaminen (gr). (11.00-11.02
Nws.) 1130 Rondom 12: Program
ma voor de vrouw. (11.55 Beursbe
richten
HILVERSUM II 298 M
KRO' 7 00 Nws 7.11 Het levende
woord 7.16 Stereo- Badinerie: klas
sieke en moderne muz (gr) (7.30
Nws.; 7 32 Actualiteiten; 7.50 Over
weging; 8 00 Nws) 8 30 Nws. 8.32
Voor de huisvrouw. (9 00-9.10 Gym
nastiek voor de huisvrouw). NOS:
10 00 W-t. heeft dat kind? pedago
gische lezing 10.20 Stereo: Muz. uit
de Baros (opn). KRO' 1100 Nws.
11.03 Vocii de zieken. 11.55 Meded.
HILVERSUM m 240 M EN FM
NCRV' 9.00 Nws 9.02 Terug van
weggeweest: muz. van toen voor
luisteraar?, van nu 10.00 Nws. 10.03
Muz. oü de koffie. (11.00 Nws.).
ADVERTENTIE)
Caquelon inwrijven met knoflook.
Dan 4 dl halfdroge witte wijn in
de pan verwarmen tot de wijn
gaat bruisen. Vervolgens 500 gr
fijngesneden jong beiegen Goudse
toevoegen, goed roeren en weer
aan de kook brengen. Binden met
maïzena, op smaak
afmaken met
zout, peper,
nootmuskaat
en wat kirsch.
gen. Binden mi
