DRIEKWART EEUW IN DE BIOSCOOP MISDAAD LOONT LONDEN Polltie-jaarverslag toont aan Protesten Rinkelende kassa's Geen echte sex Buitenlandse sterren Mysterie T MARILYN MONROE MAE WEST MAKLèNE DIETRICH (Van een onzer verslaggevers) WE LEVEN in een tijd waarin de sex op ons wordt losgelaten als de leeuwen op de christenen van het oude Rome. Dat is zo klaar als een klontje. En die sexgolf blijft voorlopig aanzwellen, daar kan men donder op zeggen. Laten we maar eerlijk zijn, wie tien jaar geleden de ongekuiste versie van „Lady Chatterley's minnaar" op de boekenplank had staan was een viespeuk. Maar toen Jan Cremer enige tijd later een uitgever voor zijn vieze-woorden-vocabulaire had gevonden, verwees men het werk van Lawrence al gauw naar de categorie „kinderboeken voor volwassenen". Doch de honderdduizenden die gesnoept hebben van Jans onverbid delijke bestseller voelen de aanschaf van diens pikante geschriften nu als een miskoop, immers andere pornografen hebben Cremer allang gedegra deerd tot een derderangs sex-amateurtje. Zij gaven nog een hardere trap te gen de kuisheid. Maar de sex heeft niet alleen zijn wellustige tanden in de literatuur gezet. De mode bij voorbeeld propageert steeds korter wordende rokken, doorkijkbloesjes en zelfs zoals de Duitser het aller aardigst weet te zeggen „oben ohne" Het advertentiewezen manifesteert zich via bJote vrouwen die de ver koop van badschuim en slagroomge bak moeten stimuleren, of naakte manspersonen die in vliegtuigen en vergaderzalen ageren tegen namaak De grammnfoonplatenbranche draagt zijn sexsl '.je bij door ie dereen die over een platenspeler be schikt a raison van vier gulden ken nis te laten maken met de manier waarop Serge en Jane in „high fide lity" de geneugten van het huwelijks bed beleven. Ook zijn de muren van de tempel der sexuele taboes in de film, in de vijf-en-zeventig jaar dat dit medium bestaat, in een steeds sneller tempo geslecht. Kwam het rond het jaar 1900 nog voor dat benen en borsten van de actrices via perforatie van het cellu loid voor de bioscoopbezoeker on zichtbaar werden gemaakt, anno 1970 wervelt onverhuld bloot in mas sa's over het witte doek. De geschiedenis van de sexfilm is, zeker wat de beginperiode betreft, voor het grootste gedeelte geschre ven in de studio's van Hollywood, want nadat Edison in Amerika en de Franse gebroeders Lumière aan de overkant van de oceaan de techni sche mogelijkheden voor een renda bele exploitatie hadden geleverd, werd de film met name in de Ver enigde Staten op de kermissen gebo ren. Daar werden de eerste, nauwe lijks een minuut durende filmpjes vertoond in de „nickle-odeons", tent jes met een aantal kijkkastjes die na inworp van een muntstuk door de kijker met handkracht bediend moes ten worden- Dit soort kermisvermaak werd al spoedig volksvermaak nummer één, met het gevolg dat primitieve bios cooptheatertjes als paddestoelen uit de grond tevoorschijn schoten. Geen wonder, het medium was nieuw, het publiek vergaapte zich aan. de in ijl tempo over het doek voortrazende komieken die met gooi- en smijtwerk de lachspieren moesten kietelen, of lieten tranen bij de flikkerende beel den van het goedkope melodrama. Ofschoon dë film in die eerste ja ren vooral het gemeengoed van de ar beider was, werd het aanvankelijk nog met argwanende ogen gadege slagen door de middenstand in Uncle Sam's land. Want al waren de eerste filmpjes infantiel vain inhoud, in 1896 sloeg „The kiss" enorme pro testen I03 van vrouwenverenigingen geestelijken en „the legion of decen cy" het legioen dat met het allererg ste fanatisme vocht voor het behoud van de goede zeden in Amerika. Reden voor dit protest was het feit dat ir. kwestieus filmpje een sce ne voorkwam waarin een jonge man een meisje kust. En dat was heus geen zoen waarvan de sterren aan het firmament zouden verschie ten, maar een vluchtige beroering van de lippen op de linkerwang. Na een paar jaar echter raakte het publiek uitgekeken op de techni sche mogelijkheden van de cinema tografie. Men wilde iets anders. De inhoud van de film werd belangrij ker, de bioscoop werd volwassen en de eerste echte sexster werd gebo ren. Het was de kleermakersdochter Theodosia Goodman die als „sex- vampier" gelanceerd werd onder de naam Theda Bara, een anagram van Death Arab. De sex die zij de kijker via de projector voorschotelde mag in onze ogen lachwekkend lijken, maar aan het begin van deze eeuw geloofde er een hele natie in. De re clameteksten die rond haar werden opgebouwd logen dat ze in Egypte was geboren, gevoed werd met slan- genbloed, onderricht kreeg in de ge heimen van de liefde, op mysterieu ze wijze ten huwelijk was gegeven aan een sfinx, maar tenslotte ont voerd werd door een nomadenstam. Haar huiselijke bezigheden werden omschreven als het destilleren van exotische parfums, voorspellen van de toekomst en het krankzinnig ma- kon van mannen die naar haar gun sten dongen. Make-up en kleding moesten dit al lemaal sensueel accentueren. Zelfs haar hotelkamers werden omgeto verd tot mystieke oosterse tempels, compleet met dampende wierook staafjes. Niets mocht het mysterie dat de handige producers rond haar hadden geweven verstoren, niemand mocht weten dat het meisje met de gemelijk blikkende ogen de doch ter van een arm snijdertje uit Cin cinnati was. De kleren die zij in haar films droeg waren in deze, door een starre Victoriaanse moraal geken merkte tijd, uiterst gewaagd, en be perkten zich in sommige gevallen zelfs tot ragfijne gewaden, doorzich tig als een spinneweb, en metalen slangen die zich rond de contouren van haar borsten kronkelden. Een tegenpool van de fatale vrouw die Bara representeerde was de uit Canadese ouders geboren Mary Pickford, het meisje met het enge lenhaar, het pruimenmondje en ogen die kinderlijke onschuld uitstraalden. Op het doek zou ze haar hele car rière lang het volwassen kind blijven spelen, het schatje dat steeds om ringd werd door kwaadwillende ke rels die alsmaar haar kuisheid in ge vaar wilden brengen. Mary speelde met de mannen, liet hen naderen om op het moment dat toegegrepen moest worden met een glimlach het gevaar te keren- Maar Mary Pick ford was niet zo'n passieloze maagd als het zich liet aanzien. Critici durf den deze kunstjes zelfs te omschrij ven als pervers: eerst de man uit de sexuele tent lokken en dan vroom het signaal op rood zetten. Maar de bioscoopbezoeker uit de twintiger jaren werd ook volwassen en verlangde naar subtielere vormen voor hartstocht dan de vrouwelijke vampier die van haar minnaar bloed en ondergang eist. Men had schoon genoeg van de fatale Bara en de kinderlijke Pickford. 't Publiek wil de zichzelf in zijn lievelingsster her kennen. De sex moest niet irreëel maar koppelbaar zijn aan het dage lijkse leven. De kantoorbediende, het winkelmeisje of arbeider, zij wilden zich identificeren met de personen op het bioscoopdoek. De producers, met de rinkelende kassa's in hun achterhoofd, voldeden volgaarne aSn deze wens en voer den Gloria Swanson ten tonele. Door Cecil B. de Mille (Ernst Lubitsch deed hetzelfde met Pola Negri) werd zij geplaatst als een genotzuchtige vrouw m een mondaine wereld, een vrouw die seksueel verkeer noodza kelijk acht maar van mening is dat het huwelijk de erotiek afstompt, hetgeen een reden is dit verkeer dan maar buiten de echtverbintenis te zoeken. De toenemende welvaart en het feit. dat de Amerikaanse jeugd steeds frivoler werd en het grootste gedeelte van het bioscooppubliek ging vormen, was er de oorzaak van dat het met de populariteit van Swanson die haar carrière als- badnimf in de studio'? van hots- knots-bots-expert Mack Sennett be gon al gauw het nulpunt bereikte. Vanuit Frankrijk was een nieuw jeugdigheidsideaal overgewaaid: de nonchalante tengere vrouw met smalle heupen, platte boezem en jongensachtige haardracht. In Parijs „la garconne", in New- York „flapper" (bakvis), genaamd. Ofschoon zich in Hollywood meerde re exponenten van dit ideaal aan dienden zoals Colleen Moore, Joan Crawford en Louise Brooks, werd roodharige Clara Bow een straat arm meisje uit Brooklyn de popu lairste. In haar films verscheen ze als een dame van twintig met de on schuld van een kind van tien jaar en de ervarenheid van een rijpe vrouw. Zij gaf uitdrukking aan de sex door te flirten met een paar ogen die daartoe op bestelling geleverd kon den zijn, het vluchtig aanraken van mannen en de neiging steeds weer te willen stoeien met de leden van de andere sekse. Tot de depressie, die aan het eind van de twintiger jaren in de „States" inzette, was er maar weinig sprake van echte sex in de films. Minneko zen werd zeer summier en statisch gefilmd, de zoen beperkte zich tot het „plakgenre" en leek meer op mond-op-mond-beademing, terwijl de camera bedeesd wegzwenkte wan neer de explorerende mannenhanden lager dan de vrouwenhals wilden af zakken. De Amerikaanse depressie ging ook niet aan het filmbedrijf voorbij. Dankzij de opkomst van de geluidsfilm konden de grootste maat schappijen het hoofd boven water houden- De depressie had eveneens tot gevolg dat het publiek in een tijd van alom heersende werkloosheid meer interesse toonde voor het mis daadgenre, met nieuwe idolen die de „struggle for life" in die dagen aan konden. Het misdaadgenre bleef tot 1937 populair, waarna plotseling gro te vraag ging bestaan naar onver hulde sex. Aan deze sexhonger dankten Jean Harlow en Mae West hun grote po pulariteit. Jean Harlow werd in 1911 als Har- lean Carpentier geboren. Haar vader en moeder, welke laatste dochters carrière niet hoger waardeerde dan de reputatie die een slet geniet, gin gen weldra uit elkaar. Ofschoon haar maten (85-60-88) bepaald niet sensationeel waren, wordt Harlow de eer gegeven dat zij de belangstel ling voor de benen naar de borsten verlegde. Voor de depressie immers beschouwde men de benen als de meest erotische delen van het li chaam, waardoor de vrouwen uit die tijd als strijkplankachtige wezens over het scherm huppelden. Dankzij de „brassière", die de boezem plat drukkende „bandeau" verving en de dingen beter liet zien, ontdekte het publiek via Jean Harlow dat de vrouw ook nog andere charmes be zat. Doch Harlow's zinnelijkheid was niet alleen gelegen in de borstenom- vang, maar meer nog in haar weel derige platinablonde haardos en een roomblanke albino-achtige huid. Jean, van wie gezegd wordt dat ze nooit ondergoed droeg behalve op de dag dat president Roosevelt haar ont ving, etaleerde de sex als een grap. Mae West was een nog radicalere vertegenwoordigster van dit idee. Deze dochter van een geëmigreerde Ierse beroepsbokser was bijna veer tig jaar toen ze haar, zonder steun van buitenaf opgebouwde carrière als filmster begon. En dan te beden ken dat Mae nog geen een meter zestig groot was, haar figuur op stra tegische plaatsen met vullingen geac centueerd moest worden, zich zeer log voortbewoog en haar stem nota- bene als een krakende deur klonk. Voor ze in Hollfwood terecht kwam zong en danste Mae West in Vaude villes die in die dagen floreerden dankzij dubbelzinnige en vulgaire teksten. Deze afkomst verloochende zich dan ook niet in haar films waarin ze zorgde voor pittige dialo gen en songteksten die de moralisten tot in alle vezelen schokten. Vele anti-film-campagnes waren meer tegen Mae dan tegen het me dium gericht. De censuur was er dan ook als de kippen bij haar om te buigen tot een andere vrouw. Ook buitenlandse actrices hebben een be langrijk aandeel geleverd in het A- merikaanse sexgebeuren op het witte doek. Een ware legendarische popu lariteit wisten de Duitse Mariene Dietrich en de Zweedse Greta Gar- bo te verwerven. Mariene Dietrich werd 1901 - 1902 of 1903, daarover wil men nogal eens bekvechten, te Berlijn geboren- Haar vader en daarna stiefvader waren officier in het Pruisische le ger en dus voorstanders van een strenge discipline. Marlenes opvoe ding was er geheel op gericht haar gevoelens te maskeren. Dit zou de essentie van haar filmcarrière wor den, die ondanks het feit dat Mar lenes moeder haar dochter liever violiste had zien worden begon onder regisseur Josef von Sternberg die Dietrich bij toeval ontdekte tij dens een auditie. Ofschoon deze Duit se meesterregisseur Mariene in „Der blaue engel" lanceerde als de vrouw met de goddelijk mooie benen, gaf hij er later in Amerika de voorkeur aan haar te omhullen met geheim zinnigheid. Hij kleedde haar zelfs van top tot teen in mannenkleren om te bewijzen dat zinneprikkeling niet alleen afhankelijk is van een paar welgevormde benen. Juist door die geheimzinnigheid, bereikt door be lichting, kleding en cameragebruik, wist hij zonder naaktheid een erotic sche sfeer te scheppen. Helaas ontstond na zes jaar een breuk tussen Dietrich en Von Stern berg. Ze gingen uit elkaar, de Ame rikaanse maatschappijen hapten hon gerig toe en poogden uit Mariene ka pitaal te slaan. De studio's gingen haar hoe langer hoe meer zien als een mooie meid met veel sex-appeal. De glans van geheimzinnigheid werd vervangen door de glans van onbe schaamdheid. Haar succes takelde af en eindigde in optreden voor sol daten aan het front. Met nog meer geheimzinnigheid was Greta Garbo gehuld. Om haar had men een mysterie geweven dat eigenlijk nooit heeft bestaan, maar dat kunstmatig Jn stand wercLgehou- den door de actrice aan het publiek voor te spiegelen als een vrouw die elk contact.met de buitenwereld als een schuw dier trachtte te ontwijken. Om dit te bereiken liet men tijdens de opnamen geen pers en slechts de meest noodzakelijke technici toe. Garbo werd in 1903 in Stockholm geboren als Greta Gustafsson, doch ter van een boerenechtpaar. Die af komst verloochende zich niet. Met haar lange ledematen, platte li chaam en andere plompe proporties is het eigenlijk een raadsel dat zij die legendarische filmroem wist te oog sten. Behalve de geheimzinnigheid droeg daartoe het feit bij dat men haar de liefdesscènes, gezien haar abnormale lichaamslengte, liggend liet spelen Hierdoor riep ze bij het bioscooppubliek nog meer sexuele verwachtingen op. Na het verlaten (in Amerika) van haar ontdekker en regisseur Mauritz Stiller zou Garbo „veramerikaniseren". De legende die men rond haar geweven had bleek bedrog te zijn, en het publiek liet haar vallen- Met het einde van de tweede we reldoorlog kwam ook het einde van de filmster die op de eerste plaats ac trice was en op de tweede plaats met haar typerend sex-appeal het ero tisch bewustzijn van de bioscoopbe zoeker wist los te weken. De na-oor- logse welvaartsmaatschappij in Amerika raakte verziekt door de sex. De filmster werd meer als een wandelende vleestentoonstelling dan actrice beschouwd. Het grootste slachtoffer van die tendens werd Marilyn Monroe de vrouw wier l lichamelijke maten 98-60-93 belang- rijker werden geacht dan haar ac- teertalent voor de camera's. Monroe, geboren als Jean Morten- son, was een buitenechtelijk kind j waarvan de vader onbekend, was. Al j vroeg verloor ze haar moeder, waar- na ze achtereenvolgens onder de J hoede gesteld werd van een. Califor- nisch weeshuis, een reeks pleegou ders en tenslotte twee jaloerse tan tes. Marilyns carrière begon met een enorme rel door in een wulpse hou- ding naakt te poseren voor 'een beel- tenis die een kleurenkaleniier ging sieren. „Ik wil dat de hele wereld mijn lichaam ziet", wanen haar woorden die de rel pareerden. En de hele wereld heeft haar lichaam, het handelsmerk dat haar wereldbe- roemd maakte, gezien. "Wat men nooit heeft willen zien wan. Marilyns verbeten gevecht zich voor alles te étaleren als een goede afctrice. Dat heeft de man in de bioscoopfauteuil nooit aanvaard. Marilyn werd slechts geaccepteerd als een stuk be koorlijk vlees. Het gevecht om er kenning als actrice eindigde in 1962 in Monroe's dood tengeyol'ge van een overmatig gebruik van. slaaptablet ten. Haar existentie op bet witte doek heeft de sluizen van oinverhulde sex in de film opengedraaid. Na haar verschenen honderden vrouwen voor de camera's om bloot, te kunnen-zijn terwille van de populariteit. De sex film vloeide over de hele wereld uit als een druppel op een vloeiblad. de sexfilm stelde het werk van de gro te artistiek filmende cineasten in de schaduw, en daaraan was niet alleen de veranderde moraal of de - commerciële dreiging van de televi- sie debet. Vele sterren heb'oen zich tegen het systeem van de sex.hom pur sang ver zet. Weinigen waaronder Brigitte Bardot, Claudia Gardinale, Gina Lol- lobrigida, Rague'i Welch, Elizabeth Taylor en Sofia Loren slaagden erin uit te groeiem boven het niveau van de ordinaire sexbom, al was dat vanwege hun gestroomlijnde figuur- - tjes uitermate moeilijk. Wat dan overblijft zijn de meis- kes die vooral in de Franse, Skandinavische, Italiaanse, Duitse en Engelse films als naamloze stukken vlees in „technicolour" rondhuppelen tot meerdere com merciële eer en glorie van de pro ducer met de /rinkelende kassa's in het achterhoofd, en de bioscoop exploitant die zijn voortbestaan slechts kan continueren dankzij de naakte lichamen van de honderden naamlozen. LONDEN Wanneer slechts één van de vier plegers van een mis drijf van het wegnemen van een flesje Maggi tot vadermoord door de politie „gepakt" wordt, kan er nauwelijks meer sprake zijn van het in gerechtelijke kringen graag gebruikte adagium: misdaad loont niet. Wie het jaarverslag van de Lon- dense politie, de Metropolitan Po lice, over 1968 leest, moet tot de conclusie komen dat misdaad het is niet anders heus wel kan lo nen. In groot-Londen (8.250.000 in woners) zijn in '68 welgeteld 275.222 misdrijven ter kennis van de politie gekomen, zoals dat heet. Dat houdt in dat er uiteraard ettelijke meer zijn gepleegd, maar daar heeft de politie niet eens lucht van kunnen krijgen. Van die dikke 275.000 mis drijven zijn er „maar" 68.391 opge lost. Dat komt neer op een percen tage van 24,8. De politie in de Britse ttoofdstad moet bijna aan zichzelf gaan twijfelen, zou je bij het zien van dergelijke cijfers willen zeggen. Om een sprekend voorbeeld te ge ven: In Londen, dat altijd nog een oppervlakte heeft gelijk aan de hele provincie Utrecht, zijn in 1968 7.019 auto's gestolen. Van die auto's is er maar één van de vier teruggevon den (1 779). De totale waarde van de gestolen auto's vertegenwoordig de een bedrag van twintig miljoen gulden. Hiervan is dus maar voor ongeveer vijf miljoen teruggehaald: een bedrag, waar menig garagebe drijf van zal dromen. De verzeke ringsbedrijven zullen echter heel an dere gedachten hebben over die cij fers. Om acht en een kwart miljoen mensen in de gaten te houden be schikte de Metropolitan Police in '68 over een leger van 19.876 mannelijke en vrouwelijke politiefunctionarissen. Binnen dit politiekorps hebben 3.100 rechercheurs handenvol werk. Over het algemeen hebben de Londense politiemensen het te druk. Een per soneelstekort van niet minder dan 5.441 man geeft nu eenmaal proble men. Zo'n immense horde politiemensen komt voor allerlei moeilijke situa ties te staan. In 1968 waren er en kele duizenden Londenaren die het helemaal niet eens waren met hun veelgeroemde „bobbies": In totaal zijn bijna drieduizend klachten tegen leden van de Londense politie inge diend. Ter geruststelling wordt in het jaarverslag van de Londense po litie aan dit getal de opmerking toe gevoegd. dat na diepgaande onder zoeken „maar" tweehonderd klach ten inderdaad gegrond werden be vonden. Wanneer deze cijfers rela tief bekeken worden valt het alle maal best mee; maar één op de 2.750 Londenaren voelde zich zo ge tergd, dat hij een officiële klacht te gen de politie aanhangig maakte. De politiemeldkamer in de Britse hoofdstad is dat een soort continu werkende luister- en beveel- fabriek kreeg in dat ene jaar '68 422.672 alarmmeldingen binnen. Omgerekend betel»nt dat cijfer, dat de politie in Londen eigenlijk niets anders doet dan ergens in staat van alarm verkeren: Elke vier minuten komen namelijk drie alarmmeldin gen op de bureaus. Over netwerk planning gesproken! Niet elke melding is van ernstige aard. In het jaarverslag van de Metropolitan Police wordt met grote verontrusting gesproken over het sterk toenemend aantal gevallen van loos alarm. Deze moderne vorm van „agentje pesten" enof van misplaatste bezorgdheid heeft grote vormen aangenomen: Maar liefst 67.737 maal kwam de politie voor niets in het gareel na een loze mel ding. Op het terrein van de misdaad wordt ze meer geroepen voor ern stige zaken dan haar lief is. In 1968 is de Londense politie voor 57 moordzaken geplaatst; voor 115 ver- krachtingsgevallen; 5.300 zware mis handelingen en 1.900 diefstallen met geweldpleging. Daar tussendoor dienden zich in de loop van '68 ook nog 43.647 kleine en grote inbraken aan en maar liefst 37.866 gevallen van joyriding. Alle daarbij gebruik te auto's zijn binnen een maand te ruggevonden. Uit 14.221 auto's bleek iets te zijn gestolen. Niet berekend is hoeveel tomlen papier de politie in Londen nodig heeft om ruimte te geven aan alle „ambtsedige processen-verbaal", maar het zullen er heel wat zijn. In Londen neemt het aantal roof overvallen snel toe. Eén op de drie van deze gewelddadige zaken (31,7 procent) wordt opgelost. Het opmer kelijke bij deze overvallen is dat de helft van de arrestanten in deze za ken voor het eerst met de politie in aanraking komt. De helft is ook nog geen 21 jaar. Wie zich in Lon den met de misdaad onledig wil gaan houden moet zijn „kimde" kennelijk met roofovervallen bewij zen. In 1968 had Londen nog een iets grotere aantrekkingskracht op de jeugd dan Amsterdam. In dat jaar zijn in de Britse hoofdstad en hip pie-metropool 3.377 personen ver volgd, omdat ze drugs in bezit had den. Postzegels en kunstwerken raken in Londen steeds meer „in" bij de onderwereld. De laatste vijf jaar is in Londen voor een slordige vijf miljoen gulden aan postzegels gesto len. Er zijn inmiddels speciale re- cherchegroepen opgericht ter be strijding van diefstallen van postze gels en kunstvoorwerpen; de jon gens van het zogenaamde kunst- en postzegelwerk. De straten in Londen worden net als elders op alle mogelijke manie ren volgepropt met auto's. Ongeval len zijn er met de regelmaat van de klok te noteren. Londen-68 offer de 689 personen aan het verkeer. Bijna 9.500 personen zijn in dat jaar zwaar- en 46.000 licht gewond. Tenslotte nog iets over de open bare orde die de Londense politie op zo'n geheel eigen wijze in de hand tracht te houden. Ontelbare keren kwam de politie oog in oog te staan met massale ordeverstoringen, ver oorzaakt door uit de hand gelopen demonstraties. In het jaarverslag over '68 wijst de Londense politie leiding er ondanks het feit, dat vaak het uiterste van de bobbies is gevergd op, dat ze er de voorkeur aan blijft geven ordeverstoringen op de traditionele manier te bestrijden: arm-aan-arm, rug-aan-rug. Zonder schilden, lange latten, waterkanon nen, traangas en prikkeldraadver sperringen, om enkele geliefkoosde middelen uit andere landen te noe men. PIM GAANDERSE De Londense bobbies preferen bij ordeverstoringen nog de conventionele meiihode. steeds

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1970 | | pagina 9