Europese
top nog geen s
Moskou gereserveerd over
Nederlandse voorstellen
Kolonel
Engelen
speelde
rol juist
„GROSHEIDE IS LIEF"
Liichtmachtdodelijk
schot geen gevolg van
frustratie bewakers
WEG MET DE MINIROK OF
BESTAND TUSSEN
VAKBONDEN EN
LOMEFA
Onlusten in Manilla
SER eens
met
fusie-regels
Weer zelfverbranding
in
El Salvador
en Honduras
opnieuw
in conflict
Brazilië zet
Nederlandse
socioloog
over grens
Klucht voor
drie kolonels (II)
Grenzen
Verband
Vrijstelling voor
bouwvakkers
Winter blijft
kwakkelen
KORT GEDING VAKBONDSTIENTJE
Regering houdt
oog op school
voor sabotage
I
DirekteurP. J. van de Sande
Telefoon (01150)—2073 *'F
Redaktie- en Administratie-adresSmidswal
Abonnementsprijs
8,per kwartaal; per maand t 2,70
Losse nummers 15 cent, inclusief 4% B.T.W.
VRUE ZEEUW
ZATERDAG
31 JANUARI 1970
25e Jaargang
Uitgeefster N.V. v/h Fa. P. J- van de Sande, Terneuzen
No. 6166
Advertentieprijsper mm 16 cent; minimum
per advertentie f 2,40, exclusief 4% B.T.W.
Rubriek „Kleine Advertenties" (geen handels-
advertenties) 5 regels f 1,15. Iedere regel méér
23 cent. Kleine advertenties bij vooruitbetaling.
Vermelding: Brieven onder nummer, of Adres
bureau van dit blad 50 cent verhoging.
Inzending advertenties uiterlijk tot van. 11 uur.
Voor het gecomb. maandag/dinsdag-nummer
vrijdag tot n.m. 14 uur.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De Europese Veiligheidsconferentie is
nog geen stap dichterbij gekomen. Hoewel het zo is dat
wat de Sovjet-Unie betreft een dergelijke conferentie
nog dit voorjaar zou kunnen beginnen, lijkt het er meer
op dat er dit jaar niets meer van komt.
juist geknipt
niet geknipt
(Van een onzer verslaggevers)
GILZE-RIJEN Naar aanlei
ding van onze publikaties over
de gang van zaken bij het in ge
bruik nemen van de nieuwe
automatische telefooncentrale op
de vliegbasis Gilze-Rijen
(„Klucht voor drie kolonels", in
DE STEM van gisteren), maakte
kolonel M. Engelen, comman
dant van het op de vliegbasis
gevestigde Depot Vliegtuig Ma
terieel er ons op attent dat hij
met het doorknippen van de te
lefoondraad precies volgens de
instructies had gehandeld, die
hem tevoren waren verstrekt.
Zowel kolonel A. C. Haers, de
commandant van de vliegbasis,
als kolonel Engelen hadden een
draad moeten doorknippen, zo
dat dan het tweede gesprek (via
de automatische centrale) tot
stand had kunnen komen. Vol
gens kolonel Engelen vergat
echter kolonel Haers „zijn"
draadje door te knippen, zodat
het telefonisch contact niet tot
stand kwam.
Overigens zei kolonel Enge
len bijzonder in zijn schik te zijn
met de nieuwe automatische
centrale. Hij meende dat verbe
tering van het communicatie
systeem zal bijdragen tot een
betere bedrijfsvoering.
MANILLA (Reuter). Gister
avond zijn bij gevechten tussen beto
gers en veiligheidstroepen buiten het
presidentiële paleis in Manilla een
student gedood en 25 gewond.
De politie vuurde in de lucht in
een poging ongeveer 15.000 studenten
te verjagen, van wie enkele het ter
rein om het paleis probeerden binnen
te dringen en branden wilden stich
ten.
De gehele dag lang was er reeds
betoogd tegen „de bruutheid van de
politie".
De studenten wierpen benzinebom
men naar de politie, die 2000 man
sterk was en later met mariniers
versterkt werd.
Volgens een woordvoerder van het
presidentiële paleis heeft president
Marcos schorsing van de burgemees
ter van Manilla gelast, die geweigerd
zou hebben de orde te handhaven.
Met deze bevindingen keerde gister
middag jhr. mr. J. A. de Ranitz terug
uit Moskou. Mr. de Ranitz is secreta
ris-generaal politieke zaken van het
ministerie van Buitenlandse Zaken en
in Moskou leidde hij een delegatie
van het Nederlandse ministerie van
Buitenlandse Zaken bij besprekingen
me' Sovjet-regeringsleiders (minister
van Buitenlandse Zaken Gromiko e.a.
over de Europese topconferentie.
Er bleek nog geen overeenstemming
mogelijk over de onderwerpen waar
over op een dergelijke veiligheids
conferentie gesproken zou moeten
worden.
De Sovjetleiders willen alleen pra
ten over afzien van geweld en econo
mische samenwerking. Maar Neder
land wil dat er ook onderhandeld zal
worden over ontwapening in Europa
op beperkte schaal en in bepaalde ge
bieden en over de kwestie der Duits-
landen. Niettemin gaat op diploma
tiek niveau de voorbereiding van de
topconferentie actief door.
De Sovjet-Unie vindt dat bespre
kingen over beperkte en regionale
ontwapening thuishoren op de ont
wapeningsconferentie in Genève, en
da de kwestie der Duitslanden een
zaak is van alleen de grote vier. Ne
derland wenst zich te houden aan een
NAVO-uitspraak dat een Europese
topconferentie niet mag uitlopen op
bevestiging van de bestaande toestand
in Europa wat betreft de Duitse gren
zen en de verdeling in blokken.
Op deze stelling is door de Sovjet
leiders niet geantwoord. Toch zou de
Russische opvatting over een Europe
se veiligheidsconferentie in feite neer
komen op bevestiging van de bestaan
de toestand in Europa. Moskou acht
de huidige grenzen in Europa niet
voor verandering vatbaar, ook niet
langs vreedzame weg.
Naar verluidt zou Nederland, dat
over het algemeen het NAVO-stand-
punt in Moskou heeft vertegenwoor
digd, het wel eens kunnen zijn met de
agenda zoals Moskou die wil. als er
eerst eensgezindheid komt over wat
Moskou verstaat onder afzien van ge
weld en onder niet inmengen in inter
ne zaken van andere staten in Euro
pa. Niet-inmenging is volgens Neder
land het afzien van militair ingrijpen
in een andere staat, onverschillig in
welk pact of blok die staat zit. Op de
ze opvatting zou Moskou nog geen
antwoord gegeven hebben.
Als plaats van de conferentie zou
den de Sovjetleiders graag Finland
zien. Van de volkenrechtelijke erken
ning door de Westeuropese landen
van de D.D.R. zou Moskou geen punt
w-illen maken. Het vraagt alleen dat
de D.D.R. als aparte en volwaardige
gesprekspartner op de conferentie
aanwezig zal zijn.
De huidige gesprekken tussen
bondskanselier Brandt en Polen en
tussen Brandt en de Sovjet-Unie schij
nen in Moskou in goede aarde tg val
len, hoewel in Den Haag niet ver
wacht wordt dat er spoedig concrete
resultaten uit de bus komen.
Moskou zou een duidelijk verbapd
zien tussen de Europese veiligheids
conferentie en de gesprekken met
Bonn. Niet duidelijk is hoe Moskou
zal reageren op een akkoord tussen de
Bondsrepubliek en de D.D.R., voor
al als daarbij bepaalde besluiten zou
den worden genomen over de Duitse
grenzen die niet helemaal zouden
kloppen met de Sovjet-stelling dat de
grenzen in Europa niet mogen veran
deren.
Mr. De Ranitz verklaarde op Schip
hol dat hij de Sovjetleiders ook had
meegedeeld dat Nederland de tijd rijp
vindt om met meerdere landen ge
zamenlijk de topconferentie voor te
bereiden. Op het ogenblik hebben 28
landen onderling contacten over de
conferentie, zonder in ruimer verband
de zaak voor te bereiden. De Sovjet-
regering toonde begrip voor deze Ne
derlandse gedachte maar zag nog
niet in hoe een gesprek in ruimer
verband tot stand gebracht moet
worden.
DEN HAAG. Het kabinet heeft
in beginsel besloten dienstplichtige
bouwvakkers van de nieuwe lichting
vrijstelling van militaire dienstplicht
te verlenen, aldus heeft premier De
Jong gisteren na afloop van de we
kelijkse kabinetszitting meegedeeld.
„Grosheide is lief", was een van de
leuzen, waarmee gisteren in Den
Haag studenten van verschillende
onderwijsinstellingen protesteer
den tegen de „trage democratise
ring" van de bestaande bestuurs
structuren. Op de foto: de studen
ten, zittend in de Haagse straten.
(Van onze pari. red.)
DEN HAAG. Hoewel het offi
ciële onderzoek nog niet is afgeslo
ten, heeft men bij de luchtmacht de
voorlopige indruk, dat het dodelijk
schot, dat enige tijd geleden werd
afgevuurd binnen het bewakmgs-
korps van de luchtmacht, niet het
gevolg is van het onaangename van
de bewakingsdienst, maar van een
technisch te reconstrueren ongeluk.
Het betreft hier het geval nabij de
Westduitse gemeente Vorden, waar
een Nederlands luchtmachtkorps is
belast met de bewaking van geleide
luchtverdedigingsraketten. Tijdens
een wacht heeft een militair twee
schoten gelost, waardoor een andere
militair dodelijk werd getroffen.
In verband met recente onderzoe
kingen betreffende mentaliteitsver
anderingen bij militairen, die dienst
doen in bewakingskorpsen als gevolg
van de bijzondere aard van het werk,
is de veronderstelling geuit, dat ook
in dit geval sprake zou zijn van een
frustratiepsychose.
Volgens een woordvoerder van de
luchtmacht mag nu wel worden aan
genomen, dat dit laatste niet het ge
val is geweest. Op korte termijn
wordt het rapport van het technisch
onderzoek verwacht, waarna dan nog
een rapport van een militair-juri
disch onderzoek komt over de vraag,
of er aanleiding is voor een straf
vervolging.
Los daarvan is een onderzoek gaan
de naar de levensomstandigheden,
waaronder de militairen hun dienst
verrichten bij de bewakingskorpsen
van de luchtmacht.
Tijdens een radio-interview heeft
de vader van de getroffen militair,
de heer Van Moorsel, er zich over
beklaagd .dat hem ondanks herhaalde
vragen geen informatie is verstrekt
over de toedracht van het incident.
De woordvoerder van de lucht
macht trekt in twijfel, dat een derge
lijk verzoek herhaaldelijk zou zijn
gedaan, maar in elk geval zal de
familie over de toedracht worden ge
ïnformeerd als het onderzoek is af
gesloten.
(Van onze pari. red.)
DEN HAAG. De Sociaal Econo
mische Raad heeft gisteren zijn in
stemming betuigd met de gedrags
regels, na te komen bij fusies, zoals
die door een voorbereidingscommis
sie onder leiding van prof. Van der
Grinten waren opgesteld.
Een week geleden publiceerden wij
deze regels reeds. De bedoeling van
de regeling is, dat zowel de geld
gevers (aandeelhouders) als de werk
nemers zo weinig mogelijk worden
geschaad als gevolg van een ingrij
pende maatregel als het samenvoegen
van meerdere ondernemingen.
Met name gaat het om een tijdige
informatie van aandeelhouders en
vakbeweging en het bieden van de
gelegenheid aan laatstgenoemden om
over het hele fusiegebeuren mee te
spreken.
Tijdens de discussie werd er de
aandacht op gevestigd, dat het hier
gaat om een vrijwillige regeling voor
het bedrijfsleven.
Zo'n regeling zal het grootste ef-
fekt sorteren, als alle partijen het
over de formulering eens zijn. Van
daar dat de vakbeweging op een
aantal punten meegaand is geweest,
hoewel zij in wezen soms wat verder
zou willen gaan.
Van de zijde van de vakbondsver
tegenwoordigers werd dan ook ge
steld, dat men de voorkeur geeft
aan een wettelijke voorziening en
die ook zal blijven nastreven.
De wisseling van januari naar
februari geeft over het algemeen
koud weer. Vrijdag lag zuidwes
telijk Nederland juist aan de
rand van een depressie die over
Noord-Frankrijk naar het oos
ten trok. Daarbij viel wat regen
en ook plaatselijk wat sneeuw.
De oostenwind gaat nu drogere
en tevens wat koudere lucht uit
Duitsland aanvoeren. Daarbij is
's nachts en in de morgenuren
lichte vorst te verwachten en in
de middag weer wat lichte dooi
door opklaringen.
Vooral in Rusland, Folen en
ook in Oost-Duitsland komt nog
strenge vorst voor met zelfs
overdag temperaturen beneden
—10 graden.
Van de Oceaan nadert een
nieuwe depressie Frankrijk en
daarvan kunnen wij na zondag
weer een aanval met wat zach
tere lucht en regen verwachten
zodat het entree van februari
zondag nog wel koud en winters
is, maar daarna weer kans op re
gen en zachtere lucht.
PERPIGNAN, 30 jan. (ANP).
Het verbrande lijk van een 25-jarige
leraar is gisteren langs de weg vlak
bij de Spaanse grens gevonden.
Dit is het negende geval van zelf
moord door verbranding in Frankrijk
sinds 17 januari. Een andere man die
zichzelf in brand probeerde te ste
ken wordt nog steeds in het zieken
huis verpleegd.
Volgens de politie had de leraar,
Claude Chabry uit Layrac, zichzelf
met benzine overgoten en daar een
lucifer bijgehouden.
CAIRO (RTR). Een religieuze
sekte in Cairo heeft gedreigd de fa
culteit van schone kunsten in de
Egyptische hoofdstad in brand te zul
len steken, indien binnen drie da
gen geen verbod wordt uitgevaardigd
op het dragen van minirokken.
Ondanks protesten uit religieuze
kringen zijn de zomen van de Egyp
tische meisjes gedurende het afgelo
pen jaar centimeter voor centimeter
gestegen. De politie onderzoekt de
ernst van het dreigement, dat geuit
werd in een brief aan de deken van
de faculteit, dr. Ahmed Hoessaini.
De brief was ondertekend door „de
gemeenschap van de conservatieve
gelovigen".
In het Islamitische Egypte heeft de
minirok schoorvoetend terrein ge
wonnen. President Nasser zelf heeft
een stroom van kritiek van de zijde
van ultra-conservatieve sheiks een
jaar geleden onderdrukt, door te zeg
gen dat mode een zaak is waarover
de meisjes zelf en hun ouders moeten
beslissen. Eerder deze week hebben
twee godsdienstleiders een aanval
gedaan op de haardracht en schoon
heidsbehandeling van vrouwen en
gezegd dat deze „zondig" zijn.
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG Voor de president van de Haagse rechtbank, mr.
J. H. C. Slotemaker, diende gistermorgen een kort geding, aanhangig
gemaakt door de industrie- en handelsmaatschappij Lomefa N.V.
in Hoorn tegen de drie werknemersbonden in de metaalindustrie.
Onderwerp: het vakbondstientje.
Lomefa eist van de honden een dwangsom van honderdduizend gulden
voor iedere dag dat de staking in het bedrijf na de uitspraak van de
president van de rechtbank zal worden voortgezet. De directie heeft na
melijk niet gereageerd op de eis van de vakbonden om met hen een
gesprek te beginnen voor een c.a.o. voor dit jaar.
De termijn voor dit gesprek liep
afgelopen maandag af. Lomefa wei
gert nog steeds te voldoen aan de eis
van de vakbonden per werknemer
een tientje aan de bonden te betalen.
De directie van de N.V. is van me
ning dat door de uitkering van het
tientje de georganiseerde werkne
mers worden voorgetrokken, wat in
strijd met de wettelijke bepalingen
zou zijn. Lomefa heeft hierbij steun
gekregen vam de Metaal-Unie, één
van de werkgeversorganisaties in de
klein-metaal.
Mr. P. J. W. de Braauw, die optrad
voor Lomefa, vond de zaak van het
grootste belang omdat het hier gaat
om ongeveer 180.000 werknemers in
30.000 metaalbedrijven. Hij conclu
deerde dat de staking bij Lomefa on
rechtmatig is.
Mr. M. G. Rood, die optrad voor de
vakbonden, zei dat er 2% jaar over
het tientje is onderhandeld en dat
een beslissing steeds op de lange
baan is geschoven, totdat dan nu ein
delijk aan de werkgevers is meege
deeld dat het tientje in de nieuwe
c.a.o. moet worden opgenomen. Hij
bracht naar voren dat de werkgevers
zelf de onderhandelingen hebben af
gebroken en „dat de maat nu wel
vol is".
Na re- en duplieken werd tenslotte
besloten tussen beide betrokken par
tijen het ultimatum aan Lomefa voor
lopig in te trekken en de staking op
te heffen.
In de loop van volgende week zal
door de werkgevers overleg worden
gepleegd om artikel 10 van de c.a.o.
groot-metaal om het tientje ook te
doen opnemen in klein-metaal.
Volgende week vrijdag zal het kort
geding worden voortgezet en worden
bepaald of men tot overeenstemming
is gekomen.
Van de kant van de werknemers
wordt hierbij gesteld dat men zich
het recht voorbehoudt om eventueel
de staking voort te zetten.
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG. De regering volgt
nauwlettend de activiteiten van de
onlangs opgerichte „volkshogeschool
voor sabotage te Amsterdam". Dit
temeer omdat deze volkshogeschool
in het openbaar en in geheime bij
eenkomsten van werkgroepen jonge
ren instructies geeft hoe vooral in
het leger te saboteren. De leiders van
deze volkshogeschool zijn het Am
sterdamse provo-raadslid Roel van
Duyn en de Haarlemse biologie-le-
raar Ruud Kater.
Roel van Duyn heeft enige tijd ge
leden reeds opzien gebaard met zijn
sabotage-nota, die na enkele conflic
ten met burgemeester Samkalden van
Amsterdam tenslotte zij het hier
en daar gezuiverd in het gemeen
teblad opgenomen mocht worden. De
biologie-leraar Ruud Kater verwekte
destijds in de Tweede Kamer bij de
begrotingsbehandeling van defensie
opschudding op de publieke tribune
toen hij zijn oproep voor militaire
dienst in brand stak.
De activiteiten van deze school
voor sabotage richt zich in de aller
eerste plaats op het leger. Wanneer
dit opgeheven is („uitgeroeid" vol
gens sommige instructeurs) moet de
school zich bezighouden met het
ontwrichten van de bestaande maat
schappij.
Niet de openbare bijeenkomsten,
die vrij doorzichtig zijn maar de ge
heime studie-ontmoetingen met werk
groepen zijn voor de activiteiten het
belangrijkste. In deze werkgroepen
wordt tot in de kleinste details bestu
deerd hoe de legeronderdelen als ge
decentraliseerde eenheden voortdu
rend te ontwrichten, desnoods met
harde maatregelen.
STAD MEXICO (AP) Opnieuw
zijn vijandelijkheden uitgebroken
tussen Honduras en El Salvador. Bei
de partijen zeggen dat de andere be
gonnen is met schieten. Het is nog
niet bekend of er doden en gewonden
zijn gevallen.
In juli brak na een soortgelijke
schietpartij een „100-daagse oorlóg"
uit tussen beide landen.
El Salvador, het kleinste Spaans
sprekende land van het westelijke
halfrond, zegt, dat Honduraanse
vliegtuigen het Salvadoraanse lucht
ruim schonden en (lat Honduraanse
troepen en gewapende" "burgers dé
slecht verdedigde grens waren ge
passeerd. De invallers, aldus El Sal
vador, werden door Salvadoraanse
troepen na een gevecht van drie uur
teruggedreven.
Honduras verklaarde, dat 100 man
schappen van de Salvadoraanse na
tionale garde en vier Salvadoraanse
vliegtuigen Honduras hadden aange
vallen. Zij werden teruggedreven na
een gevecht dat enkele uren duurde.
Gewapende conflicten in het berg
achtige grensgebied zijn sinds juli
aan de orde van de dag geweest, maar
dit leek het ernstigste incident sinds
op 18 juli een wapenstilstand werd
afgekondigd. De meeste grensschen-
dingen zijn van geringe betekenis ge
weest en hebben weinig verliezen
aan mensenlevens ten gevolge gehad.
Afgevaardigden^ van beide landen
waren in San José in conferentie bij
een onder auspiciën van de Organi
satie van Amerikaanse Staten toen de
nieuwe vijandelijkheden uitbraken.
Zodra de afgevaardigden het nieuws
vernamen, werd de conferentie voor
onbepaalde tijd geschorst.
DE JOURNALISTEN van het Franse
persbureau AFP hebben zich giste
ren volledig achter de eisen van hun
nationale federatie geschaard en me
dewerking toegezegd aan elke actie,
met inbegrip van een staking voor
onbepaalde tijd, waartoe de federatie
mocht besluiten.
De journalisten eisen met name
snelle invoering van de vijfdaagse
werkweek, pensionering op 60-jarige
leeftijd op basis van vrijwilligheid,
een minimumsalaris van tweeduizend
francs (1.300) gulden per maand, ver
hoging van de salarisschalerf met
twaalf procent en opheffing van de
onderbezetting op de redacties.
RIO DE JANEIRO (AP). Een
Nederlandse socioloog, beschuldigd
van subversieve activiteiten, is gis
teren uit Brazilië uitgewezen, nadat
hij op verzoek van de Nederlandse
ambassade uit de gevangenis was
ontslagen.
Johannes F. W. Bongers zou vol
gens krantenverslagen hebben be
kend dat hij lid was van een com
munistische cel en dat hij aan ver
schillende subversieve activiteiten in
Brazilië had deelgenomen.
Volgens deze verslagen werkte
Bongers wiens bijnaam „Hansi"
was ook als „geheim agent voor
de Nederlandse ambassade".
Hij is door de politie vrijgelaten
nadat ambassadeur Van den Brande-
ler had toegezegd Bongers direct het
land uit te zullen brengen.
Pers-attaché K. R. Jonker van de
ambassade ontkende de berichten in
de pers: „Het is volmaakte nonsens.
Wij hebben van de arrestatie van
Bongers gehoord via een Nederlander
die in Rio woont. Ik heb hem tot
gisteren nooit gezien. Niemand van
de ambassade trouwens".
Bongers werkte voor de Unesco.
Hij heeft voor een Nederlands dag
blad artikelen geschreven over Bra
zilië, waarin hij zich kritisch uitliet
over het Braziliaanse regime.
