N'
IWEIDS WITBROOD dwarsgebakken van STRIEM
s Sande
Boekhandel Van d
polymeerfabrieken breda nv
door uitbreidingen met
nieuwe fabrieken
VIERKLEUREN BALPEN
Boekhandel VAN DE SANDE
MARIO PUZO
fjtü*
Het ideale weekendbrood
Van de SanJe
hebben wij gelegenheid tot plaatsing van
enige
ELEKTRICIENS
die in staat zijn reparaties en wijzigingen aan
de elektrische installaties uit te voeren.
Voor huisvesting in Breda verlenen wij onze
bemiddeling.
Schriftelijke sollicitaties onder vermelding
van leeftijd, opleiding en ervaring aan de per
soneelsdienst.
Telefonische inlichtingen 01600 - 25955.
Boekhandel Van de 5ande
gesprek met
staatssecretaris
kruisinga
sterftecijfers
ictiviteiten
geen recept
Een praktisch
St. Nicolaasgeschenk
heeft ze in alle prijzen!
Zo juist verscnenen:
Noordstraat 79 - Terneuzen Telefoon 3819
Vrijdag 2 januari 1970
DE VRIJE ZEEUW
de
mensen
moeten
minder
lui zijn
Drukkerij
Noordstraal 55
Terneuzen
Uw a <1 es voor
GEBOORTE-
KAAR IJfcS
HUWELUKS-
K AART EN
ROUW-
CIRCULAIRES
ENVELOPPEN
NAAM
KAARTJES
Industrieterrein „De Krogten", Lijndonk 25, Postbus 355 te Breda.
De onderneming maakt onder Nederlandse directie deel uit van het wereld
omvattende concern FARBWERKE HOECHST A.G. met ruim 91.000 perse
neelsleden, een omzet van 8 miljard DM in 1968 en een arbeidsterren
omvattende anorganische en organische chemicaliën: kunstmeststoffen, kleui
stoffen, oplosmiddelen, bestrijdingsmiddelen, kunststoffen en pharmaceutisch
artikelen.
In Breda worden grondstoffen (polystyreen) vervaardigd voor de piastir
verwerkende industrie, welke produkten over de gehele wereld worden vei
kocht onder de handelsnaam HOSTYREN.®
VERL.VAN STEENBERGENLAAN 5
JERNEUZEN TEL. 2971
Doctor Roelof J. H. Kruisinga, 46
jaar is sinds april 1967 staatssecreta
ris van sociale zaken en volksge
zondheid. Hij is van huis uit me
disch specialist, oefende een aantal
jaren praktijk uit in Leeuwarden en
was volgens geneeskundig inspec
teur van het staatstoezicht op de
volksgezondheid in Friesland, direc
teur wetenschappelijk onderzoek,
plaatsvervangend directeur-generaal
van de volksgezondheid en tenslotte
directeur-generaal. De provincie
Friesland zou hem gaarne terugheb
ben als commissaris van de konin
gin.
•ederland toont het
beeld zoals ook veel
andere landen van een
hoge frequentie van
hart- en vaatziekten.
Het is momenteel zelfs de belang
rijkste sterfte-oorzaak. We zien
bovendien nog een toename in de
frequentie van de hart- en vaat
ziekten." Een deel van die oorza
ken van die stijging van hart- en
vaatziekten ligt in ons leefpa
troon. De voedingsgewoonten, de
rookgewoonten en het gebrek aan
beweging. Bij het opvoeren van
de materiële welvaart hebben wij
onvoldoende stil gestaan bij de
consequenties die dat heeft voor
de lichamelijke gesteldheid van
het volk. Wij beseffen feitelijk
niet de negatieve invloed van de
welvaart", aldus dr. R.J.H. Krui
singa, staatssecretaris van volks
gezondheid, tijdens een onderhoud
dat hij dezer dagen toestond over
de meest ernstige volksziekte
waarvoor men zich niet alleen in
Nederland, maar in de gehele
"ontwikkelde" wereld voor ge
plaatst ziet.
De leeftijd van de Nederlandse man
loopt sinds 1967 terug; de levenskan
sen van een 40-jarige man zijn mo
menteel nauwelijks gunstiger- dan
in 1900. Bijna de helft van alle
sterfgevallen in Nederland zijn het
gevolg van hart- en vaatziekten Di
recteur P. J. H. Kierkels van de Ne
derlandse Hartstichting noemt -deze
volksziekte „een middeleeuwse
plaag in de moderne tijd" De Harl
stichting voert samen met de Neder
landse Sport Federatie (actie trim
men) en de bond van leraren in de
lichamelijke opvoeding acties om de
mensen nteer te doen bewegen en
minder te doen eten en roken.
Dr. Kruisinga: ,,ln 1967 stierven in
Nederland ruim 24 000 mensen aan
ischaemische hartziekte Onder hen
bevonden zich 15 000 mannen en
9.000 vrouwen. Voor mannen van 3F
tot 44 jaar is de sterfte aan ischae
mische hartziekte vergeleken me'
1950 verdrievoudigd; voor manner
van 45 jaar tot 59 jaar is dat cijfc
verdubbeld. Hoe dat komt?
Zodra de welvaart toeneemt, krijgt
men te maken met de zogenaamde
welvaartsziekten. De hart- en vaat
ziekten zijn daar een typisch voor
beeld van. Hand in hand met de
verstedelijking en met de verande
ring van levenswijze van plattelands
naar mode stadspatroon is de sterf
te van kransslagaderziekte bv. reeds
geruime tijd gestegen. Tenminste:
van de mannelijke bevolking. Pas se
dert begin van de jaren '60 zijn wij
ons van deze toestand bewust ge
worden. De afgelopen jaren heeft bo
vendien aan het licht gebracht dat
deze ziekte ook in opmerkelijke ma
te voorkomt onder de mannelijke
zowel als de vrouwelijke ambtena
ren. Nederland is overigens geen uit
zondering: in Finland en Schotland
liggen de sterftecijfers als gevolg
van hart- en vaatziekten nog hoger;
in Joegoslavië en Frankrijk zijn de
cijfers weer iets gunstiger".
TE OVERVLOEDIG
Wat kunnen we eraan doen om die
stijgende curve van hart- en vaat
ziekten een halt toe te roepen én ze
doen verminderen?
Dr. Kruisinga: „De overheid stimu
leert het wetenschappelijk onder
zoek sterk en helpt bij het tot stand
brengen van nieuwe eenheden voor
het herstel van patiënten die een
hartziekte hebben gehad. Verder ge
ven wij ook subsidies aan cardiologi
sche afdelingen. Als medicus zou ik
daar echter aan toe willen voegen,
dat ook de mensen zelf er veel aan
kunnen doen.
Het lijdt geen twijfel, dat het gebrek
aan lichaamsbeweging, het overvloe
dige en te vette eten en het roken
van sigaretten hoge risicofactoren
zijn De nauwkeurige waarden van
deze factoren kennen wij echter
niet, met name niet met betrekking
tot de bloeddruk, de vetzucht en de
cholesterol-lipide en glucosespiegels.
De gemiddelde voedselconsumptie
om daar mee te beginnen is aan
zienlijk gestegen tot bijna 3.000 calo
rieën per dag. Wij eten te veel en
wij eten te vet. Wij moeten dus wa
ken voor overvoeding. Wij moeten
echter tegelijkertijd zorgen voor een
regelmatige lichaamsbeweging; bo
vendien heft voldoende lichaamsbe
weging een anders teveel aan calo
rieën tot zich genomen voedsel
enigszins op. Daarnaast zullen de
rookgewoonten beperkt moeten wor
den tot b.v. een enkele sigaret pet
dag indien je er tenminste niet bui
ten kunt. De sigarettenconsumptu
steeg van 913 in 1952 tot 1321 in
1967 per hoofd van de bevolking per
iaar Sinds 1967 is dat cijfer nage-
aoeg constant gebleven, mogelijk
ook mede een gevolg'van de anti
rookacties".
Loopt Nederland niet achte bij het
wetenschappelijk onderzoek naar de
oorzaken van de hart- en vaatziek
ten en is men bij de bestrijding
vooral op het gebied van de hart
transplantaties in het buitenland niet
verder?
Dr. Kruisinga: „Toen jaren geleden
bleek, dat de stijging van de hart
en vaatziekten min of meer parallel
liep met de stijging van het natio
naal inkomen, was dat voor Neder
land reden om samen met de delega
ties van Polen, Tsjechoslowakije en
de Sowjet-Unie bij dé Wereld Ge
zondheidsorganisatie aan te dringen
op intensivering van onderzoekingen
op het gebied van de hart- en vaat
ziekten. Het gevolg is inmiddels ge
weest, dat in verschillende landen
thans vergelijkende proefobjecten
zijn ingesteld. Een voorbeeld daar
van is het Nijmeegse project: in een
gebied van 200.000 inwoners worden
alle gevallen van coronaire hartziek
ten geregistreerd.
Wat die bestrijding van hart- en
vaatziekten betreft zou ik eerder
willen stellen dat Nederland een
eervolle plaats inneemt. Alleen wat
de revalidatie van hartpatiënten be
treft heeft men in Schotland en Fin
land meer vooruitgang gemaakt.
Ik mag er verder op wijzen dat
hier niet eens zover vandaan in Lei
den, de elektrocardiograaf is uitge
vonden welke een omwenteling te
weeg heeft gebracht bij de bestude
ring van hartziekten. De namen van
Nederlandse medische wetenschaps
mensen als Einthoven en Wencke
bach zijn onverbrekelijk verbonden
aan de moderne studie van de hart
ziekten. Wij staan in Nederland al
leen misschien wat aarzelender tege
nover de in het buitenland toegepas
te harttransplantaties. Terughouden
wil ik niet zeggen, dat is een tt
groot woord. Als ik denk aan eer
ander type transplantatie, de nier
transplantatie, daar zijn wij ook la
ter mee begonnen dan in het buiten
land, maar onze resultaten met de
niertransplantatie zijn thans bijzon
der goed. Ook op het gebied van de
techniek van de transplantaties ne
men wij een bijzondere plaats in
Denk alleen maar aan het testen var
goede vaccins tegen de afstotingsre
acties bij transplantaties".
itaatssecretaris Kruisinga pakt et
/oor hem liggend lijstje van vei
schillende activiteiten op het gebiei
van de hart- en vaatziekten waaraai
dit jaar is begonnen:
Landelijke registratie van hart
patiënten om zo een inzicht te kun
nen krijgen in de spreiding en hei
voorkomen van de ziekte.
Het proefobject rond Nijmegen
dat vanwege de goede samenwerkin
tussen de twee ziekenhuizen en de
„hart-renwagen", een speciaal inge
richte ambulance waarin snel hulp
geboden kan worden aan hartin
farctpatiënten, gekozen werd om op
internationaal niveau vergelijkbare
resultaten te krijgen.
Een onderzoek van prof. dr. C. J.
F. Bottcher naar de veranderingen
in het menselijk organisme ten ge
volge van aderverkalking.
Een TNO-onderzoek naar de uit
werking van technieken en hulp
technieken bij harttransplantaties b
dieren.
Een onderzoek in Zutphen, reeds
in 1960 begonnen, naar het verband
tussen voeding en aderverkalking bij
mannen.
Een 3-jerig onderzoek, deze
maand een jaar geleden begonnen
onder leiding van prof. Snellen, op
het verkrijgen van zuiverder indica
ties voor de anti-stollingstherapie.
Een onderzoek in Groningen
naar de mogelijkheden van revalida
tie van hartpatiënten.
Een onderzoek van prof. dr. D.
Darrer in Amsterdam naar het ef
fect van de lichamelijke activiteit
voor revalidatie van hartpatiënten.
Dit wordt gecombineerd met een on
derzoek naar de sociale aspecten
van dr. Romme in het Instituut voor
Sociale geneeskunde.
De oprichting van een revalida-
tie-inrichting in het Enschedese zie
kenhuis „Ziekenzorg", en een in
Maastricht.
Een onderzoek naar de belast
baarheid van het hart tussen specia
listen van het St. Antonius Zieken
huis in Utrecht en het Fysiologisch
'aboratorium van de rijksuniversiteit
aldaar.
Wetenschappelijke onderzoekin
gen gedurende drie jaar naar de spe
cifieke arbeidstraining in een cen
trum in Katwijk, verricht door de
Nederlandse Hartstichting samen
met het zeehospitium Rotterdam.
Dr. Kruisinga: „Onze cardiologen
stellen veel belang in de revalidatie
en in verschillende ziekenhuizen
worden afdelingen gebouwd voor
kransslagadergevallen. Het voorko
men van nieuwe infarcten door de
anti-stollingsbehandeling is in Ne
derland snel gemeengoed gewoden
De Hartstichting heeft in de korte
tijd van haar bestaan een aantal za
ken ter hand genomen inzake de be
strijding van hart- en vaatziekten
iie van de grootste betekenis zijn.
Een belangrijke factor bij de bestrij
iing is de tijd die verstrijkt tussen
het ontstaan van het infarct en de
opname. Snel en deskundig vervoer
(de zgn. hart-renwagen! en de vor
ming van specifieke „Eenheden van
Intensieve Behandeling" zgn. EIB's,
in de ziekenhuizen (afdelingen, die
ingericht zijn voor intensieve bewa
king van patiënten, verdacht van of
hebbende een acuut hartinfarct, met
de bedoeling de complicaties van het
hartinfarct die de dood tot gevolg
kunnen hebben, zoveel mogelijk te
beperken) zijn actueel. De instelling
van zo'n EIB kan een beperking van
20 tot 30 procent van de sterftege-
vallen inhouden.
Van belang is daarnaast ook een ge-
standariseerd landelijk systeem voor
het bijeenbrengen van de gegevens
die betrekking hebben op hartaan-
doeningen, waardoor tevens een
voortdurende toetsing omtrent de
goede werking van het systeem van
behandeling kan worden bereikt".
De maatregelen die op het medisch
vlak genomen worden om iemand
die een hartaanval gekregen heeft,
te redden wanneer dat mogelijk is,
zijn uiteraard prachtig. Een andere
vraag is: kunnen er geen maatrege
len genomen worden om het aantal
hartinfarcten te doen voorkomen?
Een van die maatregelen zou zijn
het stimuleren van de lichamelijke
opvoeding op de scholen, met name
op de lagere scholen wat dringend
verbetering behoeft.
Staatssecretaris Kruisinga: „U komt
daarbij op een terrein dat niet het
mijne is. Ik ben niet de aangewezene
iets over die lichamelijke opvoeding
op de scholen te zeggen. Ook niet
wat de sport aangaat. Een recept ge
ven om een hartinfarct te kunnen
voorkomen, kan ik niet. Zo eenvou
dig is het niet. Er is echt geen sim
pel briefje op te maken van wat
men wel en niet mag doen om een
hartziekte te voorkomen. Er zijn
wel adviezen: voldoende beweging,
zo mogelijk sport; juiste voeding en
natuurlijk minder sigaretten roken.
Ik ben een groot voorstander van
sport ik tennis als het kan iedere
zaterdag mijn vrouw tennist
graag en dus.... en ik fiets dan
wel wat, maar dat is alles bij elkaar
nog te weinig.
Kijk, wij moeten beseffen, dat bewe
ging gezondheid is. Vooral voor de
groep tussen de 35 en 65 jaar: fiets
wanneer het kan, neem de trap en
laat de lift voor wat hij is. Lopen,
fietsen, sporten moeten een gezonde
gewoonte zijn. Dat moet ook de kin
deren reeds jong bijgebracht worden
vooral ook door de ouders. Ais je
vroeg leert dat beweging gezondheid
betekent, ga je er op latere leeftijd
wel mee door. De mensen moeten
zichzelf opvoeden; de mensen moe
ten lichamelijk wat minder lui zijn
Daar komt het eigenlijk op neer".
NOORDSTRAAT 55 - TERNEUZEN
Heden overleed in de
hope des eeuwige le
vens onze gedief.de man,
vader en grootvader
MIC HIEL DEES
echtgenoot van
S. Hamelink
eerder weduwnaar van
F. van Vessem
in de ouderdom van
ruim 75 jaar.
Zaamslag:
S. Dees-Hamelink
Goes:
C. A. A. Dees
J. M. Dees-Dieleman
Frangoise
Zaamslag, 31 dec. 1969.
De begrafenis zal D.V.
plaatsvinden op zater
dag 3 januari 1970 te
Zaamslag. Des namid
dags om 15.00 uur.
DE
PEETVADER
Publiek èn gangsterwereld ontsteld
Sensationeel en actueel zonder weerga
Eindelijk de sluiers opgelicht!
I) hebt
al vele malen gelezen en.... op de TV gezien, hoe in bet machtige
Amerika gangsterbenden vrij spel schijnen te hebben en op .erst ge
raffineerde en meedogenloze wijze hun misdaden volvoeren.
U hebt zich ongetwijfeld óók wel eens afgevraagd, hoe de misdaden
mogelijk zijn met zo'n uitgebreid politie-apparaat en of men nu wer
kelijk geer. paal en perk kan stellen aan al die wandaden.
Hebt u wel eens gelezen over de Maffia in Italië en haar terreurdaden
en moorden? Welnu, ook in Amerika bestaat zo'n Maffia-organisatie
en zij heerst daar oppermachtig.
In de opzienbarende roman „De Peetvader" van MARIO PUZO, die
J?!"®?' is verschenen, leest U niet alleen alles over die Amerikaanse
Maffia, maar in een ademloze spanning als in de beste misdaadroman,
wordt u betrokken in de activiteiten van die machtige en perfect ge
organiseerde misdadigersbenden, die te zamen de Maffia vormen en
die een net over de Verenigde Staten zijn verspreid. U maakt kennis
met Don Vito Corleone, die gevlucht voor de bloedwraak op Sicilië,
als „de peetvader" onbeperkt heerst over de vijf families (oftewel
benden), die de Maffia-misdaden in Amerika leiden. Don Corleone is
mateloos rijk en zijn machtige invloed reikt tot in de kringen van rege-
ging en politici, rechtspraak, vakbondtn, politie en zelfs tot in
Hollywood, waar bekende acteurs in de greep van Maffia zijn geraak*.
Don Corleone heeft zijn rijk met bloed en een onstellende wreedheid
gesticht en hij is erin geslaagd misdaad in „recht" te doen veranderen.
Naast een dringend beeld van de Peetvader, een voorname, indruk
wekkende figuur, die door zijn optreden en bijzondere kwaliteiten
sterk uw aandacht zal trekken, maakt u ook kennis met de vele an
dere leiders, hun families, de lijfwachten en de „killers", kortom, met
het hele, ingewikkelde apparaat van de Amerikaanse onderwereld, de
Cosa Nostra. U zult, geachte lezer, dit boek gewoon niet meer uit de
hand kunnen leggen, zodra u eraan bent begonnen, want een ge
heel onbekende, satanische wereld gaat voor u open
Vanzelfsprekend eiste deze unieke feitenroman in de hede wereld voor
zich op en hij werd in Amerika een bestseller van de eerste orde.
Noordstraat
Terneuzen
Hierlangs afknippen
Hierbij bestel ik:
ex. MARIO PUZO „De Peetvader"
a 18,90
NAAM:
ADRES:
PLAATS:
Handtekening: