Péchiney-Parijs: geen enkel gevaai
Kotalla dient
^dachten in
wegens smaad
Ziekenhuisbouw in
landelijke planning
Indien geen
afdoende
maatregelen
Biafranen
lopen weg
uit Addis
Abeba
TE KOOP:
Fout kost V.N. miljoenen
WETSONTWERP KRUISINGA UITGEBREID
Telefoongids
wordt (veel)
dikker
origineel bevervoertnig als bouwpakket
VRIJDAG
19 DECEMBER 1969
25e Jaargang
No. 6138
Commentaar
Péchiney
WAT gaat de vestiging van Péchi
ney betekenen voor de volks
gezondheid in Zeeland
RUSSISCHE
JONGEN WINT
NEDERLANDSE
PRIJSVRAAG
Vliegers willen
doodstraf voor
vliegtuigkapers
1EGEN JOURNALISTEN EN JURIST
Journalisten
Proces
College
DirekteurP. J. van de Sande
Telefoon: (01150)—207J
Redaktie- en Administratie-adres: Smidswal
Abonnementsprijs:
t 8,per kwartaal; per maand 1 2,70
Losse nummers 15 cent, inclusief 4 B.T.W.
Uitgeefster N.V. v/h Fa. P. J. van de Sande, Terneuzen
Voor het gecomb. maandag/dinsdag-nummer
vrijdag tot n.m. 14 uur.
(Van onze Parijse correspondent)
PARIJS Met de meest moge
lijke nadruk heeft een der direc
teuren van het Péchineybedrijf in
Parijs ontkend dat de nieuwe fa
briek in Zeeland ook maar enig ge
vaar zou opleveren voor de bevol
king.
„Wij hebben", aldus een der di
recteuren die onze Parijse corres
pondent gistermiddag ontving,
„geen kennis van het rapport van
de Koninklijke Academie over
luchtverontreiniging. Wél zijn wij
wat de oprichting van de nieuwe
fabriek betreft, in voortdurende on
derhandeling met de Nederlandse
regering besprekingen die van
beide kanten achter gesloten deu
ren worden gevoerd en waarover
naar buiten vanzelfsprekend geen
inlichtingen kunnen worden ver
strekt maar in die vertrouwe
lijke gesprekken is de zaak van
benz-pyrenen nooit ter sprake ge
komen omdat dit gevaar eenvoudig
niet bestaat.
Péchiney heeft over de gehele
wereld ongeveer tien aluminium-
fabrieken waar zich nog nooit enig
gevaar van benz-pyrenen heeft
voorgedaan. Sterker nog: in de we
reld werken tussen de 250.000 en
300.000 arbeiders in aluminiumfa-
brieken. Als in die fabrieken ook
maar een hoofd- of handarbeider
zou zijn besmet, zouden wij er als
directie zeker van hebben gehoord
en zou in elk geval de pers er vol
van hebben gestaan. In dat geval
zouden wij onmiddellijk de vakbe
weging bij ons thuis hebben gehad.
Met de vakbeweging hebben wij
voortdurend te maken maar nimmer
is het probleem van besmetting aan
de orde gesteld. In al onze fabrie
ken wordt regelmatig een strenge
medische controle uitgeoefend. De
resultaten ervan hebben nooit, nooit
enig positief resultaat opgeleverd.
Wél is er een flur-probleem. Fluor
levert echter geen enkel gevaar op
voor de mens. Het kan wel schade
berokkenen aan regelmatien gras-
etende dieren.
Fluor heeft op bepaalde gewas
sen, b.v. op dennebomen, een n
delige invloed. Bijgevolg hee
Péchiney maatregelen genomen o.
bij alle aluminiumfabrieken di
werken in streken met veel vee, d
uitlaatgassen zs te zuiveren di
voor dieren geen gevaar meer ka
bestaan. Ook voor Zeeland zulle
de vrijkomende gassen voor de vol'
honderd procent worden gezu'
verd". Aldus de Péchiney-directeu
Hij besloot zijn verklaring m-
deze woorden: „In de aluminiumf:
brieken komt geen enkele beroeps
ziekte voor. Naar en gewete
mag ik mede op gro ri van alle m.
dische rapporten constateren dr
voor welke bezorgdheid dan oo'
geen enkele redeo bestaat".
A. K..L, iND
sleuterlol
PÉCHINEY
KAN GEVAAR OPLEVEREN
Deze vraag, waarover een geladen
debat in de begrotingsvergadering
van de Zeeuwse staten alleen maar
nieuwe vaagheid en nieuwe onrust
heeft gewekt, begint antwoorden te
krijgen. Wat een diep geheim be
raad moest zijn over een geheim
rapport van een deskundige op het
gebied van de millieuhygiëne, le
vert (en niet alleen in Zeeland) stof
voor soms panische discussies op.
Nu licht De Stem een tipje van de
sluier op.
De grote misère bij het oplichten
van tipjes van sluiers is, dat de
feiten onsamenhangend een eigen
leven gaan leiden en dat veronder
stellingen worden vereenvoudigd
tot conclusies. Het is de ideale at
mosfeer voor paniek.
Tot in de lengte van jaren zal van
aluminiumsmelters worden gezegd:
„Dat zijn fabrieken waarvoor hele
landstreken geëvacueerd moeten
worden!" Die faam is even kwalijk
als voorlopig onverdiend.
Intussen is daar Péchiney het
bedrijf dat (laten wij dat we! in het
oog houden) zelf (heel erg vertrou
welijk) de gegevens heeft verschaft
die één der deskundigen in de hin
derwetprocedure tot de illustratieve
verklaring heeft gebracht: vier
Zeeuwse dorpen worden.feitelijk on
bewoonbaar als Péchiney over een
tiental jaren op zijn maximum-capa
citeit draait. Het bedrijf ook, dat zich
in beginsel bereid heeft verklaard
om het beste systeem voor zuivering
van de afvalgassen te zullen toe
passen, als dit nodig zou zijn.
Daar is verder de vrij ernstige
communicatiestoornis tussen de de
partementen van economische en
van sociale zaken. Economische za
ken gaf de principiële toestemming
lot vestiging en bovendien een ste
vige bonus van, naar verluidt, 50
miljoen gulden, terwijl sociale zaken
nog geen oordeel had over de ge
volgen van de Pécljiney-vestiging
voor de volksgezondheid.
Er dient op nationaal niveau, bij
volledige openbaarmaking van ge
gevens opheldering te worden vei-
«ehaft. Het woord zal aan de rege
ring moeten zijn niet aan enkele
figuren in de regio waar zich het
orobleem toevallig toespitst. Daar
voor heeft de zaak te ernstige pro
porties.
Graag wordt in Zeeland verwe
zen naar de weigering van het Ca
nadese asbestbedrijf „Asbestos", als
of deze weigering de zorgvuldig
heid zou staven waarmee de indus
triële vestigingspolitiek in Zeeland
wordt gevoerd.
Indien bevestigd wordt - en hiei
moet het verlossende woord door
Middelburg worden gesproken
dat Asbestos nog geen aanvraag tot
vestiging in Zeeland heeft inge
diend, dan komt de „weigering" als
legitimatiebewijs voor een zorgvul
dig en waakzaam beleid, uiteraard
op losse schroeven te staan.
(Van een onzer verslaggevers)
VLISSINGEN Ondanks de geheimzinnigheid, waarmee
momenteel over de gevolgen van de vestiging van het Franse
aluminiumbedrijf Péchiney in het Sloegebied wordt gesproken,
is een deel van die consequenties bekend geworden. In een
spoedvergadering van de Zeeuwse raad voor de luchtveront
reiniging heeft een van de experts, die daarin zitting hebben,
nieuwe berekeningen ter tafel gebracht. Deze hebben, wanneer
de Zeeuwse Péchiney-vestiging volledig is uitgebouwd, o.m.
de volgende consequenties :v
het uitstoten van ongebonden fluor neemt zodanige vormen aan,
dat evacuatie van de bevolking van Borssele, Nieuwdorp, 's Hee-
renhoek en Nieuw- en St.-Joosland onvermijdelijk wordt. De
concentratie van het z.g. agressieve fluor is zodanig, dat mense
lijk en dierlijk leven in deze kernen en binnen het gebied, dat
zij omringen, ernstig bedreigd wordt. Voor bejaarden en baby's
- is er zelfs levensgevaar;
ADDIS ABEBA (Rtr) De
Biafraanse onderhandelingsdelegatie
heeft de voorbereidende vredesbe
sprekingen, die gisteren in Addis
Abeba zouden moeten beginnen voor
tijdig verlaten en is naar huis terug
gekeerd zonder af te wachten of een
onderhandelingsdelegatie uit federaal
Nigeria bereid was hun te ont
moeten.
De leider van de Biafraanse dele
gatie, Pius Okigbo, las op de lucht
haven van de Ethiopische hoofdstad
een verklaring voor, waarin stond,
dat de Ethiopische regering had toe
gegeven dat de besprekingen zouden
worden gehouden onder auspiciën
van de Organisatie van Afrikaanse
Eenheid. De Biafranen waren echter
naar Ethiopië gekomen na „de dui
delijke verzekering" van keizer
Haile Selassie dat hij op eigen ini
tiatief handelde.
De moeilijkheden ontstonden toen
Nigeria wilde weten of de voorberei
dende besprekingen wel of niet on
der auspiciën van de Organisatie van
Afrikaanse Eenheid gehouden zouden
worden. De Biafraanse leider Ojoek-
woe verklaarde dinsdag in een radio
rede dat dit niet het geval zou zijn
en dat het ook niet zou gebeuren
binnen het raam van de resolutie van
de organisatie, die als voorwaarde
voor vredesoverleg de erkenning door
beide partijen eist van het bestaan
van een onverdeeld Nigeria.
Zoals bekend heeft Nigeria er altijd
op gestaan dat eventuele vredesbe
sprekingen met Biafra gehouden
zullen worden onder auspiciën van
de Organisatie van Afrikaanse Een
heid en op basis van genoemde re
solutie van deze organisatie. Ojoek-
woe stuurdevzijn delegatie naar Addis
Abeba omdat het voorbereidende
vredesoverleg onder auspiciën van
keizer Haile Selassie niet aan deze
voorwaarden gebonden zou Zijn.
DE AMSTERDAMSE officier van
justitie, mr. J. F. Hartsuiker, heeft
de klacht die de voormalige Griekse
minister Andreas Papandreoe jr. bij
hem had ingediend tegen kolonel b.
d. A. C. H. Kanters uit Den Haag,
doorgezonden naar zijn Haagse ambt
genoot, mr.. A. W. Rosingh.
de fluorconcentratie is zo sterk,
dat ook gebouwen van andere
vestigingen in het Sloegebied
(Hoechst met name) gevaar lo
pen. Glas bijvoorbeeld wordt bin
nen een straal van 5 tot 10 kilo
meter „geëtst" en verpulvert op
den duur. Bovendien neemt de
aanvaardbare belasting met fluor
van de buitenlucht door de Pé-
chineyvestiging zodanig toe, dat
Hoechst (zelf eveneens een fluor-
bron) niet tot uitbreiding kan
overgaan;
door een nieuw produktieproces
komen behalve fluor ook bitumi
neuze stoffen vrij, die groot ge
vaar voor de volksgezondheid op
leveren. Op grond van soortgelij
ke gevaren (bitumineuze stoffen
zijn o.m. kankerverwekkend) is
kort geleden de vestiging van de
Canadese Asbestos Corporation
in Zeeland geweigerd;
het werken in het bedrijf zelf
is alleen mogelijk wanneer er voor
het personeel verregaande veilig
heidsmaatregelen worden getrof
fen. Verwacht mag worden dat
buiten het (Franse) stafpersoneel
slechts gastarbeiders willen wer
ken, zoals bij de Amerikaanse
aluminiumfabrieken alleen maar
negers werken, die nergens an
ders meer aan het werk kunnen
(aldus een ervaring van dr. J.
Tesink, directeur van de provin
ciale gezondheidsdienst voor die
ren in Zeeland, die een studiebe
zoek aan deze bedrijven heeft
gebracht).
Een en ander is ons uit zeer be
trouwbare bron bekend geworden.
Het rapport, waarin de bovenvermel
de bevindingen zijn neergelegd is on
der meer bekend bij de Zeeuwse ge
deputeerde A. Kaland, evenals bij de
staatssecretaris van Volksgezondheid
en Sociale Zaken. Zij weigeren er
mededelingen over te doen in ver
band met de geheimhoudingsplicht,
die hun is opgelegd. De staatssecreta
ris ontkende tegenover ons dan ook
geruchten als zou Sociale Zaken een
voorlopige weigering van de Péchi
ney-vestiging hebben uitgesproken.
Het is geen geheim gebleven, dat
er met name door de vertegenwoor
digers van Sociale Zaken en Volks
gezondheid krachtig stelling is ge
nomen tegen de overrompelende wijze
waarop slechts door enkele mensen
in Zeeland over een industrie
vestiging met zulke consequenties
is gehandeld en besloten. Zelfs het
woord amateuristisch is gebruikt toen
de vestigingsprocedure aan de orde
kwam. Tevens is de heer Kaland, ook
voorzitter van de raad voor de lucht
verontreiniging, verweten dat hij niet
tijdig het advies heeft ingewonnen
van deze raad.
Om misverstanden te voorkomen:
eerder genoemde gevaren dreigen
wanneer de uitbouw van Péchiney
is voltooid. In de eerste twee fases
van de uitbouw speelt dit probleem
niet, aldus de heer Kaland dinsdag
tegen de statenvergadering. Voor Pé
chiney staat het nog niet vast of de
derde fase wel ooit zal worden uit'
gevoerd.
ZIE VERDER PAGINA 5
»fcST\
(Van onze correspondent)
UTRECHT Een zestienjari
ge Russische jongen, Yoeri Har
bus die in het dorpje Oecraina
Dncpzopelrowsk woont, heeft als
een van de 25.686 kinderen die
deze zomer hebben deelgenomen
aan een Nederlandse kleurwed-
strijd een spaarbankboekje met
100,gewonnen.
De wedstrijd werd opgezet door
de afdeling markt-, straat- en
rivierhandel van het hoofdbe
drijfschap detailhandel in ver
band met de deelname van praal,
wagens van de afdeling aan het
Bloemencorso in Aalsmeer.
Een van de tien hoofdprijzen
ten bedrage van 100,elk gaat
naar Yoeri Harbus die zijn kleur
plaat vermoedelijk tijdens een
vakantie in Nederland verkre
gen met bruin, geel, rood en
blauw bewerkte tot een mozalek-
achtig fraai geheel.
LONDEN (Rtr.) De internatio
nale .fedpratie van verkeersvlieger^
eist de doodstraf voor vliegtuigka
pers. Dit is na een besloten confe
rentie in Londen meegedeeld. De pi
loten hebben ook gedreigd met een
reeks internationale 24 uuxs-stakin-
gen om de regeringen tot maatrege-
len tegen vliegtuigroof te dwingen.
(Van een onzer verslaggevers)
BREDA/MAASTRICHT Jo
seph Kotalla (61), één van de drie
Duitse oorlogsmisdadigers in de
Koepel-gevangenis te Breda, heeft
bij de officier van justitie in die
plaats een drietal klachten inge
diend wegens smaad en belediging.
Zijn klachten zijn gebaseerd op
een aantal artikelen in een week
en een dagblad, die zijn versche
nen in de periode dat de 'mogelij
ke vrijlating van de Drie van Bre
da in discussie was. Dit heeft mr.
R. H. F. H. M. Grasco, officier van
justitie en hoofd van het parket
in Breda ons meegedeeld.
Hij heeft de klachten doorgezon
den aan zijn ambtgenoten in
Maastricht, Amsterdam en Dor
drecht. Voor deze drie zal de offi
cier van justitie in Maastricht, mr.
Houben als coördinator bekijken
in hoeverre de klachten gegrond
zouden kunnen zijn.
Mr. Houben deelde ons gister
middag mee dat hij momenteel
nog niet kon zeggen of hij tot ver
volging zou overgaan of de zaak
zou seponeren
Kotalla heeft de klachten inge
diend tegen een tweetal journa
listen en een advocaat, zo hebben
wij van welingelichte zijde verno
men. De door Kotalla gewraakte
artikelen zijn verschenen in het
weekblad „Vrij Nederland" en het
„Limburgs Dagblad".
De „aangeklaagde" Journalisten
zijn J. van den Berg van VN, die
interviews heeft gehad met i.
Kreeuwen uit Voorburg, een oor
logsinvalide en T. Pasing uit
Hoensbroek, die een gesprek heeft
weergegeven met de heer J. Na
gelhout, een oorlogsinvalide uit
Hoensbroek. Daarnaast zou Kotal
la zich beledigd hebben gevoeld
door uitlatingen van mr. G. Ch.
Aalders uit Dordrecht, voorzitter
van de Stichting Expogé (Ex-poli
tieke Gevangenen).
Mr. Grasso lichtte desgevraagd
toe dat Kotalla hem schriftelijk
heeft gevraagd hoe hij moest han
delen om bepaalde personen aan te
klagen in verband met het feit dat
h(j zich beledigd voelde door uitla
tingen over zijn optreden in het
kamp Amersfoort tijdens de Twee
de Wereldoorlog. Het zou hier met
name passages betreffen, waarin
hem handelingen en gedragingen
worden ten laste gelegd, die in
werkelijkheid nooit bewezen zou
den zün; ook niet tijdens het pro.
ces tegen hem binnen het kader
van de bUzondere rechtspleging.
Mr. Grasso zei tenslotte; „Ik heb
hem gezegd schryf uw klachten
maar op, dan zal ik ze wel door
sturen. Dat is de normale proce
dure".
NEW YORK (Reuter) Een ad
ministratieve vergissing gaat de Ver
enigde Naties miljoenen guldens kos
ten. En dat omdat er één woord is
weggelaten op de reeds vervaardigde
postzegels en medailles, die de vol
kerenorganisatie gaat uitgeven ter
gelegenheid van haar 25ste verjaar
dag, volgend jaar.
Dat woord is „justice" en het op
schrift had volgens een besluit van
de algemene vergadering in oktober
moeten luiden „peace, justice and
progress" („vrede, rechtvaardigheid
en vooruitgang").
Diverse afgevaardigden vonden dat
het VN-secretariaat zijn boekje ver
te buiten was gegaan door opdracht
HET BRITSE Hogerhuis heeft een
voorstel om de uiteindelijke beslis
sing over de afschaffing van de dood
straf uit te stellen tot juli 1973 met
220 tegen 174 stemmen verworpen.
Hiermee komt definitief een einde
aan de doodstraf.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Staatssecretaris Kruisinga (Volksgezond
heid) wil alle nieuwe ziekenhuisvoorzieningen onderbrengen
in een landelijke planning. Hij heeft daartoe zijn wetsontwerp
„Wet Ziekenhuis" uitgebreid en het de nieuwe naam „Wet
Ziekenhuisvoorzieningen" gegeven.
De onderwerpen, die de staatssecretaris ook onder de werking
van de wet wil brengen, zijn
Aanschaf van kostbare apparatuur voor ziekenhuizen;
Wijziging van de bestemming van ziekenhuizen of van,delen
daarvan;
Bepaalde nader aan te wijzen specialistische praktijken, bijvoor
beeld nier- en harttransplantaties.
Verder wil de staatssecretaris dat
nieuwbouw of aanschaf van een
nieuwe voorziening door de over
heid op doelmatigheid wordt gecon
troleerd. Voor een nieuwe voorzie
ning in de gezonheidszorg wordt pas
een vergunning gegeven wanneer is
aangetoond dat er behoefte aan is.
Plannen voor een nieuwe voorzie
ning of nieuwbouw worden niet goed
gekeurd wanneer ze een stijging
van de tarieven tot gevolg zullen heb
ben. Alleen een strikt noodzakelijke
stijging is toegestaan. Toestemming
voor een nieuwe voorziening kan
de overheid binden aan afspraken tot
onderlinge samenwerking van zie
kenhuizen en verpleeginrichtingen.
Staatssecretaris Kruisinga wil bo
vendien dat ziekenhuizen voortaan
hun jaarstukken (balans en winst
en verliesrekening) ter inzage leg
gen. Hjj wil zo meer openheid tot
stand brengen. Daardoor wordt het
de overheid mogelijk tot een goede
beoordeling van plannen in een ge
ïntegreerd stelsel te komen.
De staatssecretaris hoopt, dat de
particuliere organisaties van het
ziekenhuiswezen zelf een college
voor ziekenhuisvoorzieningen zul
len oprichten, dat de overheid gaat
adviseren bij de landelijke planning
van de voorzieningen. Mocht dit col
lege er niet komen, bijvoorbeeld
doordat de particuliere organisaties
het niet eens kunnen worden over
taak- en' zetelverdeling, dan zal de
adviserende taak worden toegewezen
aan de centrale raad voor volksge
zondheid, zo bepaalt het gewijzigde
wetsontwerp. Staatssecretaris Krui
singa schrijft in zijn antwoord op
het verslag van de Tweede Kamer
over het oorspronkelijke wetsont
werp, dat hij van plan is een wet
telijke regeling te treffen voor de
overgangsfase naar de werking van
de komende wet.
ZIE VERDER PAGINA 5
te geven alleen „peace and progress"
af te laten drukken. De Saoedd-Ara-
bische gedelegeerde Jamil Baroody
stond er op dat het woord „justice"
er alsnog aan werd toegevoegd.
Ondanks een geraamde extra-uit
gave van circa 2,5 miljoen gulden
wat neerkomt op zo'n 350.000 gulden
pér letter keurde de assemblee
het voorstel goed.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De PTT. gaat het
systeem van de telefoongidsen reor
ganiseren. Door een ander lettertype
te gebruiken en de namen van tele
foonabonnees niet meer in hoofd
letters te schrijven wil de telefoon
dienst alle nummers van de dertien
distrdetsgidsen onderbrengen in acht
provinciale gidsen.
Van enkele provincies bijvoorbeeld
Groningen en Drente, met relatief
weinig aansluitingen zou één geza
menlijke gids gemaakt kunnen war
den. In de zomer van 1971 wordt een
proefgids in gebruik genomen.
Het systeem van acht provinciale
gidsen komt in de plaats van een
dubbel systeem: hehalve de ddstricts-
gidsen verstrekt PTT nu ook vier
gidsen met alle plaatsen met net
nummer in alfabetische volgorde,
plus nog eens drie aparte gidsen voor
de grote steden Amsterdam, Rotter
dam en Den Haag.
Ook het uiterlijk van de gidsen
wordt vernieuwd. De omslag van de
acht nieuwe gidsen zal in vier kleu
ren worden uitgevoerd. De dienst-
nummers die bij de huidige districts-
gidsen op de vooromslag staan, ver
huizen naar de eerste pagina.
(ADVERTENTIE)
weer een fijne Fina attraktie. Het bever- Slechts 2.50. Zolang de voorraad strekt
\FINAf ,aeÜSe ™t Ed Firn. ook nor een fabelachtige service.
V J «P Willem. Alteen bri Fna. Kom tanken bij Bij elk Fina- berainedation.herkentair
Fma «i neem uw tweede voertuig mee! aan het raambiljet