Senaat riskeert geen crisis
Volop onrust in
Brabantse
zuivelbedrijven
STRIJD
TEGEN
T.B.C.
MOET
OP DE
HELLING
Opmerkelijke procedure om conflict te vermijden
EERSTE KAMER BEHANDELT MET
NOODWEER BEMOEILIJKT VERKEER
WEEKBLAD
SPIEGEL
VERDWIJNT
Vroege kou meestal van korte duur
Fruittelers
trekken
naar
Den Haag
DAF stapt de
zeventiger
jaren in met
nieuwe serie
bedrijfsauto's
OORZAAK CONCENTRATIES
MOORDENAAR
LAMBRAKIS
IN VRIJHEID
Tweede Kamer
vraagt nota
Biafra
ZWARE STRAF
VOOR RIK I
Onderscheiding
voor Heintje
Koffie in België
10 °]o duurder
Spaarloon
Overleg
Rode Hertogin
op vrije voeten
Culturele uitwisseling
met België in 1970
i nachtrust
is
DirekteurP. J. van de Sande
Telefoon: (01150)—2073
Redaktie- en Administratie-adres: Smidswal
Abonnementsprijs:
f 8,per kwartaal; per maand 2,70
Losse nummers 15 cent, inclusief 4 B.T.W.
DE VRIJE ZEEUW
DONDERDAG
27 NOVEMBER 1969
Uitgeefster N.V. v/h Fa. P. J. van de Sande, Terneuzen
25e Jaargang
6122'
Advertentieprijsper mm 16 cent; minimum
per advertentie f 2,40. exclusief 4 B.T.W.
Rubriek Kleine Advertenties" (geen handels
advertenties) 5 regels f 1,15 Iedere regel m®er
23 cent. Kleine advertenties bii vooruitbetaling.
Vermelding: Brieven onder nummer, of Adres
bureau van dit blad 50 cent verhoging.
Inzending advertenties uiterlijk tot v.m. 11 uur.
Voor het gecomb. maandag/dinsdag-nummer
vrijdag tot n.m. 14 uur.
(Van een onzer verslaggevers)
TILBURG De tuberculose
in Nederland is voorgoed op de
terugtocht. De bestrijding van
deze eens zo vreselijke volksziek
te is in de eindfase gekomen. Het
steeds teruglopende aantal tu-
berculosegevallen heeft tot ge
volg dat het bestrijdingsapparaat,
dat in de loop van zestig jaar is
opgebouwd, voor de huidige si
tuatie veel te omvangrijk ge
worden is. De tijd is gekomen
om dit machtige apparaat, dat
miljoenen kost, kritisch te bekij
ken.
Degenen, die met de tuberculo
sebestrijding bezig zijn moeten
zich gaan afvragen of niet veel
te veel wordt gedaan wat niet
langer zinvol is. Als men dit niet
kan opbrengen dreigt de t.b.c.-
bestrijding een soort Don Qui-
chotterie te worden.
Deze duidelijke waarschuwing is
afkomstig van de heer R. Drion,
geneeskundig hoofdinspecteur
van de volksgezondheid in Til
burg. Hij sprak donderdag op
de vergadering van de zestigja
rige Noord-Brabantse vereniging
tot bestrijding van de tubercu
lose.
Volgens de heer Drion dient
overwogen te worden of het mas
sale bevolkingsonderzoek nog
zinvol is en of het frequente on
derzoek van scholieren nog aan
de eisen van de huidige situatie
voldoet.
De t.b.c. is nu een heel andere
ziekte dan 20 jaar geleden. Zij
moet, aldus de heer Drion, veel
meer als een epidemisch optre
dende explosie worden gezien.
Hij vroeg zich daarom af of de
consultatiebureaus niet beter cen
tra voor epidemologische bestrij
ding en bewaarplaatsen van de
kennis over deze ziekte zouden
moeten worden. Ook is z.i. de
vraag aan de orde of het aantal
bureaus moet worden ingekrom
pen.
Voorzitter A. Tajminiau gaf spre
kende cijfers over de snelle te
rugtocht van de t.b.c. in ons
land. De sterfte aan t.b.c. is de
laatste 10 jaar teruggelopen van
3,6 tot 1,4 op 100.000 inwoners.
Tuberculose is steeds meer een
ziekte van mensen boven de zes
tig jaar geworden. De helft van
het aantal nieuw ontdekte ziek
tegevallen vindt men terug in de
ze leeftijdsgroep. De besmettings
kansen zijn sterk afgenomen.
(Van onze Brusselse correspondent)
BRUSSEL De koffie wordt in
België bijna 10 procent duurder: de
prijzencommissie heeft het verzoek
tot prijsverhoging van de koffie-
branders gisteren gedeeltelijk inge
willigd. De goedkopere koffiesoor-
ten, die nu 110 frank of minder per
kilo kosten, zullen 10 franc üuurtter
worden, andere kcffiesoorten wor
den 20 frank duurder.
REGGIO CALABRIA (Reuter)
Ongeveer 240 Italianen zijn plotse
ling miljonair geworden nadat een
strijd om een erfenis die meer dan
een eeuw heeft geduurd beslecht is.
De gelukkigen zijn nakomelingen van
baron Francesco Trombetta, die in
1868 is overleden. Hij liet meer dan
honderd feodale leengoederen op
Sicilië en in Zuid-Italië na. De waar
de van deze bezittingen wordt ge
schat op meer dan 2.2 miljard gulden.
Zware sneeuwval heeft in grote
delen van Midden-Europa het
verkeer bemoeilijkt. In Oosten
rijk en Italië zijn verscheidene
bergpassen versperd. In Zuid-
Duitsland viel gisternacht 15 tot
20 cm sneeuw. Ook Praag kreeg
een sneeuwkleed.
Een hevige storm zette de stra
ten van de stad voor een groot
deel blank (foto). Gistermorgen
vonden vele automobilisten hun
trouwe voertuig tot ver over de
assen in het water. Op sommige
plaatsen stond het water bijna
een meter hoog
WAGENINGEN (ANP) Het ge-
illustreerde weekblad „Spiegel" zal
met ingang van januari 1970 zijn ver
schijning staken. De directie van n.v.
gebr. Zomer en Keunings Uitgevers
maatschappij te Wageningen heeft
hiertoe zeer ongaarne en na uitvoe
rig beraad besloten, aldus een com
muniqué.
De aandelen Zomer en Keuning
zijn in handen van de n.v. Uitgevers
maatschappij Kluwer te Deventer.
Op 9 september j.l. maakten beide
vennootschappen bekend te hebben
besloten tot volledige concentratie
van hun activiteiten, waarbij hun
werkzaamheden zelfstandig zouden
worden voortgezet.
Aangezien het advertentie-aanbod
tot ver beneden het reële minimum
was gedaald, waardoor de redactie
over onvoldoende middelen zou ko
men te beschikken om de kwaliteit
van het blad, die haar voor ogen
stond, te handhaven, is de exploita
tie van het weekblad niet langer ver
antwoord In geen der sectoren van
het bedriji zal dit voor het personeel
tot enig nadelig gevolg leiden.
(Van een onzer verslaggevers)
BREDA - HAARLEM Vanuit Brabant en Limburg wordt een
sterke drang op ons uitgeoefend door de werknemers om verbetering
te krijgen in de zuivel-c.a.o., aldus een woordvoerder van de katho
lieke bond van personeel in Agrarische-, Voedings- en Genotsmid-
delenbedrijven (AVG). Er wordt in het zuiden niet direct met staking
gedreigd, maar onrust is er volop, zei hij.
Zoals bekend zijn de werkgevers
organisaties in de zuivelindustrie
kwaad op Lijempf in Leeuwarden,
die aan haar duizend werknemers
een loonitoeslag van f 12,50 per week
heeft verleend. Door de Federatie
van Nederlandse Zuivelbedrijven
werd gisteren meegedeeld, dat de
werkgeversorganisaties overwegen
een kart geding aan te spannen tegen
de directie van de Lijempf, wegens
het openbreken van de c.a.o.
Vanavond vind in het Berghotel te
Amersfoort een bespreking plaats
tussen de werknemers- en werkge
versorganisaties in de zuivelindustrie.
De onrust in Brabant wordt
ev-nals op vele andere plaatsen
veroorzaakt door de snel toenemende
concentraties in de zuivelindustrie.
Deze concentraties beogen ondermeer
een doelmatigere en efficiëntere
werkwijze. De werknemers andervin-
(Van onze weerkundige
medewerker)
DE BILT De laatste
jaren kondigt zich de win
ter dikwijls in november
al aan. In 1965 zaten wij
in het midden van de
maand al in de kou met in
het noorden op 16 novem
ber 13 graden vorst, verle
den jaar ook vorst' en eni
ge sneeuw in het midden
van november ,dit jaar azl
de laatste week van deze
herfstmaand een winters
karakter houden.
Engeland dat in het be
gin van deze maand al
waarschuwde voor enkele
koude-uitvallen van pool-
lucht maakte de laatste
weken al kennis met
sneeuwbuien zoals die
vanaf maandagavond ver
spreid in ons land worden
waargenomen.
De ervaring met de mees
te voorafgaande vorstpe
rioden in november is dat
ze in de regel van korte
duur zijn (een of twee we
ken). Een heel enkele keer
volgt er een lange en
koude winter op waarvan
het jaar 1890 een voor
beeld si, maar dat mag een
uitzondering worden ge
noemd.
In november 1952 begon
het rond 25 november ook
winters te worden. Deze
kou bereikte op 29 novem
ber een dieptepunt met
tien graden vorst, te Em-
meloord gemeten. Vlak
vóór Sinterklaas was de
kou verdwenen, In 1925
brak de winter op 28 no
vember door en duurde tot
10 december met een diep
tepunt op 5 december toen
het in Sittard 18 graden
vroor arme Sinterklaas,
die blijkbaar toch alles
overleeft)
De extreemste koude
golf in de laatste week van
november beleefde ons
land in 1921. Het begon
toen rond 22 november te
vriezen en deze vroege
vorstperiode duurde tot 7
december. Op 5 en 6 de
cember in De Bilt nog 15
graden vorst.
De laatste novemberda
gen waren ongewoon koud.
Op 30 november in De Bilt
-14.4 graden, in Warnsveld
(KNMI-station bij Zutphen
-16.2 C als laagste tempe
ratuur in november waar
genomen. Onze grote ri
vieren lagen, toen decem
ber op de kalender ver
scheen, geheel met ijs be
dekt.
Er zijn uitzonderingen
(1890 noemden wij reeds)
maar meestal is de winter
niet koud of streng wan
neer de vorst in november
reeds zijn entree maakt.
Op een warme en droge
herfst hebben wij over een
periode van 200 jaar een
voorkeur kunnen bespeu
ren voor een normale tot
zachte winter, waarbij de
januarimaand dikwijls wel
naar de te koude kant uit
viel. Er Is en blijft echter
niets veranderlijker dan
het weer.
den hiervan soma financiële nadelen.
Op de kleinere bedrijven konden zij
vroeger namelijk vanwege de onre
gelmatige werktijden nog al eens ex
tra toeslagen incasseren, die een wel
kome compensatie betékenden voor
het niet al te hoge basdsloon. Nu door
de stroomlijning vain de produktie
onregelmatig en extra werk in veel
gevallen wordt voorkomen vallen
voor tal van werknemers de extra
toeslagen weg.
De werknemers gaan niu meer dam
voorheen hun lonen vergelijken met
die uit andere bedrijfstakken. De ver
gelijking valt aldus de A.V.G.
nog al eens nadelig uit voor de zui
velindustrie. Een gevolg is, deut de
onrust die zich o.a. demonstreert
in het personeelsverloop snel toe.
neemt.
Sommige bedrijven zijn al genood
zaakt buitenlandse werknemers in
dienst te nemen. „St. Jan" in Den
Bosch moest in verband met een be
drijf suitbreiding bijvoorbeeld tien
Marokkanen aantrekken.
ATHENE (AFP) Spyros Kotza-
manis, de man die in mei 1963 het
linkse parlementslid Lambrakis in
Saloniki met zijn motorbakfiets
doodreed, bevindt zich op vrije voe
ten.
Aangezien hier sprake was van
een politieke moord, werd Kotzama-
nis tot elf jaar gevangenisstraf ver
oordeeld. Een deel van zijn straf
heeft hij in een arbeidskamp door
gebracht.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De vaste commissie voor Sociale Zaken uit
de Eerste Kamer heeft te kennen gegeven, niet bereid te zijn
de loonwet in haar huidige formulering te behandelen.
Slechts de liberalen in de commissie hebben een ander standpunt.
Door de omstreden loonwet, die door de Tweede Kamer reeds is
aanvaard, niet in behandeling te nemen, voorkomt de senaat dat zij
de wet moet verwerpen. In de Tweede Kamer heeft minister Rool-
vink, gesteund door premier De Jong, gesteld dat verwerpen het
aftreden van het kabinet tot gevolg zou hebben.
Het struikelblok in de loonwet is het befaamde artikel 8, dat de minister
van Sociale Zaken de macht wil geven in te grijpen in afzonderlijke c.a.o.'s
als de daarin overeengekomen loonstijging naar het oordeel van de bewinds
man te hevig zou zijn.
De vakcentrales N.V.V. en N.K.V.
vinden dit zo'n „wurgartikel" en zo'n
aantasting van de vrijheid van het
sluiten van overeenkomsten, dat zij
nu al uit elke vorm van loonoverleg
in de Sociaal-Economische Raad
(SER) zijn getreden. Het CNV neemt
een milder standpunt in, al is het
ook niet gelukkig met het artikel.
N.K.V. en N.V.V. zouden ongetwij
feld voldoende steun voor hun stand
punt hebben verworven in de Twee
de Kamer, als minister Roolvink niet
met aftreden van het kabinet had
gedreigd. Na dit dreigement ging mem
door de wind. De senaat is kennelijk
niet bereid het hoofd te buigen, maar
wil ook geen kabinetscrisis riskeren.
Vandaag deze opmerkelijke proce
dure: men behandelt de wet niet,
waardoor deze niet van kracht kan
worden. In politiek Den Haag ziet
men hierin de hand van KVP-er Mid
delhuis en ATi-P' De Gaay Fortman,
tqrwijl Pvv ongetwijfeld
ook zijn invloed heeft doen gelden.
(Van «in onzer verslaggevers)
GOES Het actiecomité Fruit
teelt Zeeland bereidt een groot
scheepse demonstratie in Den Haag
voor. Hierbij zal de aandacht wor
den gevraagd voor de benarde posi
tie waarin de Nederlandse fruitteelt
is geraakt door de protectiemaatre-
gelij voor de Franse fruitteelt en
door het uitblijven van doeltreffen
de regeringsmataregelen voor de Ne
derlandse fruitteelt.
De bedoeling was: op 2 december
a.s„ als de E.E.G.-ministersconferen-
tie in Den Haag wordt gehouden, te
demonstreren. Men heeft i.v.m. de
voorbereidingstijd een later tijdstip
moeten kiezen, dat binnenkort
wordt bekendgemaakt.
De Zeeuwse en Westbrabantse
fruittelers hebben d.m.v. een en
quête bij honderden tegeleijk laten
weten dat zij actie willen. Er wer
den suggesties gedaan als: „Stort het
Binnenho fvol fruit" en „Blokkeer
de Kreekrakdam en de Zeelandbrug
met onze onverokopbare appels".
Het actiecomité „Fruitteelt Zee
land" wil de demonstratie op een
waardiger en overtuigender manier
in elkaar zetten. Het doel ervan is
niet alleen de regering te doordrin
gen van de nood waarin de fruitte
lers zullen komen te verkeren als
steun uitblijft. Tevens wil men de
officiële organisaties, die de belan
gen van de fruitteelt in Nederland
moeten behartigen, tot krachtiger
opterden aansporen.
Het lag in de bedoeling dat het
actiecomité „Fruitteelt Zeeland"
(voorzitter A. Suy, Sandeeweg 1,
Kruiningen), alle Nederlandse fruit
telers via een enquête zou benade
ren, maar aleen de Zeeuwse flruit-
veilingen, die niet afwijzend tegen
over de inzichten van het actiecomi
té staan, waren bereid steun te ver
lenen.
Het officiële orgaan van de Neder
landse Fruittelers Organisatie, het
blad „Fruitteelt", weigerde adverten
ties, waarin het actiecomité zich bü
de collega's in den land had willen
presenteren, aldus verklaarde ons de
heer Suy.
DEN HAAG (ANP) De voor
zitter van de Tweede Kamer zal de
minister van Buitenlandse Zaken
vragen zo spoedig mogelijk en nog
vóór de behandeling van de begro
ting van diens departement op 18
december, de kamer een nota toe te
sturen inzake de kwestie Biafra.
Het verzoek hiertoe werd gister
morgen gedaan door de heer Den
Uyl van de Partij van de Arbeid. De
heer Den Uyl wil van minister Luns
weten welke activiteiten de regering
heeft ontplooid.
De sociale commissie uit de Eerste
Kamer heeft gesteld, dat minister
Roolvink eerst maar eens moet zor
gen, dat de vrede hersteld wordt en
dat de twee grote vakcentrales te
rugkeren in het overleg.
De minister zou al een heel eind
komen, zo meent men in politieke
kringen, als hij zou toelaten dat het
„teveel" in cao's wordt omgezet van
contant loon in enigerlei vorm van
spaarloon. Maar met een belofte in
deze geest zal ook weer geen genoe
gen worden genomen. Een toezegging
bindt immers slechts een minister,
reden waarom een wetswijziging on
vermijdelijk zou worden. Met die
wijziging moet de heer Roolvink ech
ter eerst naar de Tweede Kamer en
die zal ongetwijfeld vreemd opkijken,
dat dan mogelijk is door interven
tie van de Eerste Kamer wat zij
zelf niet kon bereiken.
Het heeft er dan ook alle schijn
van, zo redeneert men in Den Haag,
dat minister Roolvink de „zwarte
piet" in handen heeft en er nauwe
lijks van los kan komen: wat hij ook
onderneemt, een van de kamers zal
hij in het harnas jagen, als hij ten
minste prijs stelt op het binnenlood
sen van (het grootste deel van) de
loonwet.
Overigens zou deze loonwet, ook als
de senaat niet dwars zou liggen, voor
1970 nog weinig effect sorteren. Het
zou ook in die situatie nog geruime
tijd duren, voordat de Eerste Kamer
aan behandeling toekomt en dan zijn
al heel wat cao's afgesloten. Verwacht
wordt, dat minister Roolvink thans
in eerste aanleg met de vakcentra
les in overieff zal treden om na te
Kr\© yrpxv hii
zou moeten gaan om de loonwet voor
hen aanvaardbaar te maken.
MADRID (Reuter) De „rode"
hertogin van Medina Sidonia is gis
teren op vrije voeten gesteld, nadat
zij acht maanden had uitgezeten van
een gevangenisstraf van één jaar we
gens het leiden van een protestmars.
Haar vervroegde vrijlating was een
gevolg van goed gedrag.
De 32-jarige hertogin had in 1967
in het Zuidspaanse dorp Palomares
honderden boeren op de been ge
bracht om te protesteren tegen de
volgens hun te lage schadevergoe
ding in verband met het opsporen
van enige Amerikaanse waterstof
bommen. Deze vier bommen waren
in de omgeving van het dorp terecht
gekomen zonder te ontploffen
toen een Amerikaanse bommenwer
per en een tankvliegtuig in de lucht
met elkaar in botsing waren geko
men.
(Van een onzer verslaggevers)
MIDDELBURG In 1970 zullen er
verschillende uitwisselingsactivltei-
ten op cultureel gebied tussen België
en Zeeland zijn.
Dezer dagen hebben hierover be
sprekingen plaatsgevonden tussen het
college van GS van Zeeland en de
bestendige deputatie van West-Vlaan
deren. Binnenkort, zo delen GS van
Zeeland aan de Staten mee, zullen
hierover nadere mededelingen wor
den gedaan.
(Van een onzer verslaggevers)
EINDHOVEN Na bijna twintig
jaar presenteert DAF drie geheel
nieuwe series bedrijfsauto's, gericht
op de toekomst. Een intensieve voor
bereiding van vier jaar is aan de
produktie vooraf gegaan. Een re
search die 60 miljoen gulden heeft
gekost was er voor nodig. De series
omvatten het hele gebied van de
midden- en zware klasse DAF be
drijfsauto's.
De nieuwe generaties, drie series,
zijn alle uitgerust met moderne rui
me kantelcabines. Bij de ontwikke
ling, er is met de prototypen hon
derdduizenden kilometers gereden
door geheel Europa onder alle weers
omstandigheden, is uitgegaan van de
specialisatie die ook in het wegtrans
port plaatsvindt.
De drie series, de f 1600. de F 1800
en de F 2000, omvatten verschillende
chassis, voor trekkers, kippers, be
tonmixers en vrachtwagens. De
vraag naar meer motorvermogen is
door DAF positief beantwoord. De F
1600 serie is standaard uitgericht
met een 138 P.K. D.F. 615 motor
met drukvulling. De F 2000 serie
heeft standaard een 8,25 liter diesel
motor. In de eigen researchafdeling
zijn allerlei opvallende vernieuwin
gen en verbeteringen in de motoren
aangebracht. Een zeer interessante
verandering in de aandrijflijn is de
lichte versnellingsbak. De chassis-
constructie van de nieuwe typen valt
op door het ruime gebruik van klink
verbindingen, ook in de remtechniek
zijn enkele interessante nieuwighe
den doorgevoerd.
De cabines van de nieuwe series,
alle door een doordacht kiepsys-
teem met enkele handgrepen naar
voren te kantelen, vallen op door ve
le luxueuze snufjes. De cabine is ui
terst compact en doordacht. Elke
cabine heeft drie ruime zitplaatsen,
verstelbare stoelen, een naar voren
buigend stuur als aanrijdingen zou
den plaatsvinden en zeer veel berg
ruimte. Het kantelen van de cabine
vereist hoogstens 1 minuut. Daarna
komt de achterwaarts geplaatste mo
tor vrij. Kleine reparaties kunnen
ten gevolge daarvan snel geschieden.
ANTWERPEN (ANP) Het voor
malige Belgische wieleridool Rik van
Steenbergen is door een rechtbank in
Antwerpen in hoger beroep veroor
deeld tot zes maanden gevangenis
straf, een geldboete van 2000 Belgi
sche franken en vijf jaar ontzetting
uit de burgerrechten.
Van Steenbergen (Rik I) had in
november 1968 hooglopende ruzie
met een vriend over een speelschuld.
De twist laaide zo hoog op, dat er
een handgemeen ontstond, waarbij
Van Steenbergen zijn tegenstander
Van Ingelghem enkele vuistslagen
toediende. Daarna poogde hij hem
met zijn auto op het voetpad aan te
rijden en tenslotte moest Van In
gelghem onder bedreiging 'n schuld
bekentenis ondertekenen.
SAARBRÜCKEN (DPA) Hein
tje, Peter Alexander, Petra Pascal en
drie andere vertolkers van het lichte
lied zijn onderscheiden met de prijs
die de Europazender in Saarbrücken
dit jaar voor de tweede maal op dit
gebied heeft toegekend. De prijzen
zullen op 5 december op een film
bal in Wiesbaden worden uitgereikt.
(ADVERTENTIE)
OLGA