Willy Brandt gekozen tot bondskanselier Tweede Kamer over de drie Duitse oorlogsmisdadigers BENAUWDE MEERDERHEID VAN TWEE STEMMEN RADIO DE KOCK Prins Constantijn niet meer in couveuse MILITAIRE STAATSGREEP IN SOMALIË MIJNSTAKING IN ENGELAND UITGEBREID MOTIE VAN KVP'ER VAN SCHAIK VOOR VRIJLATING KAMERVOORZITTER SPRAK MET BETOGERS OP TRIBUNE HET WEER „Een beetje trots"' Oebeirne stemming De nieuwe kanselier In 1966 minister Ongehuwde moeder Noorse nationaliteit Russisch ultimatum Gescheiden Geen hulpbronnen RaiffeisenSpaarweek 27t/m 31 oktober „Anarchistisch" Weerbericht Zon- on „Onmenselijk". Willekeur Ernstig gestoord Militair verziekt Liberalen tegen Doornentuin Uitgehold Hoogwater WMHSertng bij abonnement: TERNEUZEN Direkteur-Hoofdredakteur: P. J. van de Sande Telefoon; (01150)2073. Gironummer: 38150 Redaktie- en Administratie-adres: Smidswal Abonnementsprijs: 8,per kwartaal; per maand 2,70 Losse nummers 15 cent, inclusief 4 B.T.W. DE VRIJE ZEEUW WOENSDAG 22 OKTOBER 1969 25e Jaargang No. 6096 Uitgeefster N.V. v/h Fa. P. J. van de Sande, Terneuzen Advertentieprijs: per mm 16 cent; minimum per advertentie 2,40, exclusief 4 B.T.W. Rubriek „Kleine Advertenties" (geen handels advertenties) 5 regels 1,15. Iedere regel méér 23 cent. Kleine advertenties bij vooruitbetaling. Vermelding: Brieven onder nummer, of Adres bureau van dit blad 50 cent verhoging. Inzending advertenties uiterlijk tot n.m. 2 uur. Voor het gecomb. maandag/dinsdag-nummer tot 10 uur voormiddag. De 55-jarige voorzitter van de Westduitse sociaaldemocratische partij Willy Brandt is dinsdag door het parlement in Bonn gekozen tot bondskanselier. Het is bijna 40 jaar geleden dat de functie door een sociaaldemo craat werd bekleed. Dat was rijks kanselier Hermann Müller, die in het voorjaar van 1930 ten val werd gebracht. Brandt kreeg de stemmen van 251 van de 495 aanwezige stemge rechtigden. Dat waren twee stem men meer dan de vereiste absolute meerderheid van 249. 235 stemmen zijn tegen Brandt uitgebracht, vijf afgevaardigden onthielden zich en vier stemmen waren ongeldig. De stemmen van de 22 afge vaardigden uit West-Berlijn werden niet meegeteld. Veertien stemden voor Brandt, acht tegen. Dinsdagmiddag is de nieuwe kanselier beëdigd. „Ik ben tevre den en dankbaar voor het ver trouwen en een beetje tróts dat ik dit hoge ambt mag vervullen", zei Brandt tot de verslaggevers die hem na de uitslag van de stem ming bestormden. De - afgetredenkaésetiër Kièsm- ger (c.d.u.) zei: „We zullen zien hoe lang het duurt". De kleine meerderheid waarmee Brandt is gekozen, is naar ziin mening ken merkend voor wat komen gaat. De nieuwe coalitie (van s.p.d. en f.d.p.) zal het erg moeilijk krijgen. Overi gens behoorde Kiesinger tot de eersten die Brandt geluk wensten. Twintig jaar geleden is Adenauer met een meerderheid van slechts één stem gekozen. De stemming was geheim. Voor het eerst bij een kanselierverkie zing werden stemhokjes gebruikt. Als alle aanwezige afgevaardigden van s.p.d. en f.d.p. voor Brandt hadden gestemd, zou deze 254 stemmen hebben gekregen, drie meer dan nu. Het aantal nee-stem mers was zeven kleiner dan het totaal van c.d.u.- en c.s.u.-afge- vaardigden. Tegenover een verslaggever heeft Brandt verklaard dat de nieuwe bondsregering bij haar streven naar hervorming de nadruk zal leggen op* onderwijs en weten- sehao. Als Polen geïnteresseerd Wijkt, is de regering bereid bespre kingen met dat land te beginnen. De regering zou het toejuichen als binnen afzienbare tijd diploma tieke betrekkingen met Polen kunnen worden aangeknooot. Zij zal voorts zo spoedig mogelijk de voorwaarden scheppen voor een ondertekening van het non-prolife ratieverdrag. Een man uit één stuk, geen be krompen partijpoliticus, maar een ondogmatische progressieve figuur, zo is de sociaal-democraat Willy Brandt, die dinsdag bondskanselier van West-Duitsiand is geworden, wel eens gekenschetst. Brandt, die vloeiend Frans, En gels, Noors en Zweeds spreekt, is een goed spreker, wiens kracht ligt in korte toespraken. Hij be schikt over een uitstekend massa- psychologisch inzicht. Zo wist hij in 1956 bij hevige anti-Russische demonstraties opgewonden massa's tot bedaren te brengen door ze te laten zingen. Het is niet de eerste maal dat hij bondskanselier wilde worden. Zijn eerste poging mislukte. Dat was in 1961. Ondanks de winst die de S.P.D. in dat jaar wist te behalen, zag Brandt het bondskan selierschap gaan naar zijn grote christen-democratische rivaal dr. Konrad Adenauer, die deze functie reeds sinds 1949 bekleedde. Ook de tweede poging in 1965 had geen succes. Nu werd het de chris ten-democraat Ludwig Erhard. Brandt* Noorse vrouw Rut «dyi» seerde hem: „Blijf nu maar in Ber lijn". En Brandt ging terug naar West-Berlijn, waar hij sinds acht jaar burgemeester was. Nog geen vijftien maanden later was hij' terug in Bonn als vice-kan- selier en minister van buitenlandse .-n He coalitieregering van dr. Kurt-Georg Kiesinger. Het was voor het eerst sinds 1930, dat de sociaal-democraten zitting hadden in een Duitse regering. Tiidens zijn ministerschap was Brandt verant woordelijk voor de behoedzame buitenlandse politiek. Deze ooli- tiek is de laatste jaren gericht ge. weest op een toenadering tot de Sowiet-Unie en Oost-Europa, op de Europese eenheid en het ver laten van de zogenaamde „Hall- steindoctrine". Deze uit 1955 date rende politieke leer, die is ge noemd naar de toenmalige staats, secretaris van buitenlandse zaken, Walter Hallstein, houdt in dat de bondsregering de erkenning van de D.D.R. (Oost-Duitsland)ïdoor een buitenlandse mogendheid als een „viiandige daad" besehouwt. Na 1966 werd mede door toe doen van Brandt minder star aan dit standüunt vastgehouden. Dit bieek uit de nol'tiék ten aan- z;en vgn i?^»menië (1967) en Zuid. Slavïë (1968). Willy Brandt is in 1913 in LU- heek "eboren als Herhert Trnsf Karl Frahm. Ziin (ongehuwde! moeder was verkoooster in een coöneratieve winkel. Hii werd on- gevoerl door zün grootvader, die van linksen huize kwam. Ondanks de armoedige omstandigheden was hii in staat het gymnasium te be- »OP''en. Na zfn eindevamen werk te hii als journalist en als jeugd leider. Na de machtsovername door Hitier vluchtte hij, toen de gestapo hem op de hielen zat, naar Noor wegen waar hii familie had. In Oslo studeerde hij geschiedenis en werkte hij als journalist. In 1936 studeerde hii een half jaar onder de schuilnaam „Wiüy Brandt", die hij in Noorwegen had aangenomen, aan de universiteit in Berlijn. In 1937 ging hii als oorlogsverslag gever voor Noorse socialistische bladen naar de burgeroorlog in Spanje. Na de Duitse inval in Noorwe gen vluchtte Brandt als Noors sol daat vermomd-naar Zweden, waar hii later van de Noorse regering-in- ballingschan (Londen) de Noorse nationaliteit verkreeg. De eerste na-ooriogse jaren was hit corresnondent voor Scandinavi sche bladen in Duitsland, waar voor hij ook de processen van Neu renberg versloeg. Over Neurenberg schreef hij het boek „Misdadigers en andere Duitsers". In januari 1947 ging hij naar Berlijn als pers attaché van de Noorse regering. Aan het eind van dat jaar werd hij op verzoek van de leider van de Duitse sociaal-democraten, dr. Kar) Schumacher, Beriijns vertegen woordiger van de S.P.D. In 1948 kreeg Brandt de Duitse nationaliteit terug en werd zijn schuilnaam officieel aanvaard. Hij werd tijdens de blokkade van Ber lijn belast met het onderhouden van de betrekkingen met de weste lijke geallieerden. Een jaar later volgde zijn verkiezing tot afge vaardigde van de bondsdag in Bonn, wat hij tot 1957 bleef. In het parlement hield hij zich bezig met vraagstukken inzake de hereniging van Duitsland en de buitenlandse polifiek. In 1957 volgde hij de overleden dr. Otto Suhr op als burgemeester van Berlijn. Hij was de jongste burgemeester die de stad ooit had gehad. In november 1958 zegde de Rus sische premier Chroesjtsjow het bezettingsstatuut van Berlijn en alle overeenkomsten betreffende de bezettingszones op. De Sowjet- Unie wilde van West-Berlijn een gedemilitariseerde vrije stad ma ken en het bestuur over Oost-Ber- lijn overdragen aan de regering van de D.D.R. Brandt wees het Russische „ultimatum" van de hand. Het was voor een groot deel zijn werk, dat de westelijke geal lieerden hun garanties versterkten. In 1964 werd Brandt gekozen tot voorzitter van de S.P.D.. waarvan hij sinds 1962 vice-voorzitter was. In december 1966 werd hij lid van het kabinet van Kiesinger. Brandt is voor de tweede maal gehuwd. Uit zijn eerste huwelijk dat in 1946 door echtscheiding werd ontbonden, heeft hij een dochter Ninja. die In Oslo woont. Bij ziin tweede vrouw, de Noorse journaliste Rut Hansen, met wie hij in 1948 in het huwelijk is ge treden, heeft hij drie zoons, Lars, Peter en Mathias. Noordstraat 107 - Tel. 01150-4255 TERNEUZEN Prof. Haspels, dr. Drukker en mej. dr. Kingma, kinderarts van de couveuse-afdeling van het academisch ziekenhuis te Utrecht deelden dinsdagmorgen mee dat het herstel van prins Constantijn zo ver is gevorderd, dat hij niet meer in een couveuse wordt ver pleegd. De rijksvoorlichtings dienst zal donderdag het volgen de communiqué verstrekken. Radio Mogadiscio heeft dins dag meegedeeld dat in Somalië in de nacht van maandag op dinsdag om drie uur plaatselij ke tijd een staatsgreep is ge pleegd. Leger en politie zouden de macht in handen hebben en als eerste maatregel de gren zen en vliegvelden hebben ge sloten. De leiders van de staats greep hebben verklaard dat niets zal worden gewijzigd aan de algemene politiek van de af gezette president. Maandag was in Somalië president Abdirashid Ali Sher- marke begraven, die vorige week was vermoord op een be zoek aan het noordoostelijke deel van het land. Wegens de moord is een politieman aange houden. In Nairobi hebben So- maliers gezegd dat de staats greep onbloedig is geweest. Tot nader or^gr mogen geen vliegtuigen over Somalië vlie gen, ook niet de geregelde lijn- vluchten. De republiek Somalië beeft een overwegend Mohammedaan se bevolking van 2,6 miljoen zielen. Somalië werd in juli 1960 een onafhankelijke repu bliek door samenvoeging van 2 voormalige kolonies, Brits en Italiaans Somaliland. Het land heeft weinig natuurlijke hulp bronnen. Wel heeft de regering bekendgemaakt dat in 1968 grote uraniumertsvóorraden zijn ge vonden. De bevolking is groten deels nomadisch. Met Kenya en Ethiopië heeft het land jarenlang bittere grens geschillen gehad, maar de be trekkingen met deze landen zijn de laatste tijd verbeterd. Somalië streeft naar een groot- Somalie door toevoeging van het naburige voormalige Frans Somalilancl en tracht daarvoor bij de Arabische wereld steun te vinden. KAAP KENNEDY: Op de Ame rikaanse basis Kaap Kennedy wordt op het ogenblik hard ge werkt aan de voorbereiding voor de lancering van de Apollo-12 op 14 november. Op de foto helpt de piloot van het maanlandings vaartuig Alan Bean de Apollo-12 commandant Charles Conrad met zijn „leef pakket"Conrad en Bean zullen het maanoppervlak betreden, terwijl collega Richard Gordon om de maan zal cirkelen. Tan jong tot oud met sparen vertrouwd De onofficiële staking van En gelse mijnwerkers, die al een week duurt, is verder uitgebreid. Ongeveer 100.000 mijnwerkers in de belangrijkste mijnstreken in het Engelse Yorkshire en in Zuid- Wales werken niet meer en ook in Schotland en in het zuiden van Engeland is in enige mijnen het werk neergelegd. De transportbanden staan nu in ongeveer 120 mijnen stil. Al leen al in Yorkshire betekent de staking een verlies van ongeveer een miljoen ton steenkool. In de ijzer- en staalindustrie en ook in de textielindustrie; worden de eerste tekenen van, een kolente- kort merkbaar,..DvJmt<>industrie beschikt "overvöldoënde 'voor raad. evenals de gas- én elektrici teitsfabrieken. De voorzitter van de nationale kolenraad, lord Robens, noemt de toestand in de mijnbouw anar chistisch. De mijnwerkers vergis sen zich echter wanneer zii den ken dat zij de regeringsfunctio narissen een pistool op de borst kunnen zetten, zei hij. Lord Ro bens heeft een algemene verho ging van de weeklonen met 27 shilling en zes pence aangebo den. Het gaat nu praktisch alleen nog om de 20 minuten schafttijd per dag. De arbeiders willen een veertigurige werkweek met in begrip van de schafttijd. De raad wil de schafttijd niet meetellen a]s werktijd. RUSTIG HERFSTWEER De lüehtdrukverschillen waren dinsdag slechts gering boven west-Europa. Hierdoor was er weinig wind en verdween de mist die zich op vele plaatsen gevormd had slechts langzaam. Boven de Noordzee bevond zich een uitge strekt mistgebied dat zich tot over het noordelijk deel van ons land uitstrekte. De middagtempe- raturen die op enkele plaatsen in ons land tot Ï9 graden opliepen, konden in de mistgebieden niet hoger komen dan 14 graden. Voor vandaag wordt slechts weinig verandering verwacht in het weerbeeld. De mist die zich in de nacht opnieuw boven een groot deel van ons land zal vormen lost slechts langzaam op. De middagtempera- turen zullen dan ook in die ge bieden waar de mist blijft hangen lager zijn dan gisteren. Elders, waar mogelijk enkele opklarin gen voorkomen zullen de tempe raturen tot ongeveer dezelfde waarden stijgen als gisteren. medegedeeld door het K.N.M.I., geldig tot hedenavond. Weinig verandering- Op de meeste plaatsen droog weer met plaatselijk mist maar ook enkele verspreid voorko mende opklaringen. Weinig wind en dezelfde tetmperaturen als gisteren of iets lagere. t ~n "7 ^«len ZON MAAN op onder op ondeï Okt 22 07.17 17.32 16.27 03.26 23 07.18 17.30 16.38 04.49 24 07.20 17.28 16.49 06.12 25 07,22 17.26 17.03 07.34 De aangekondigde motie van het ktp-kamerlid dr. Van Schalk in zake de voorwaardelijke invrij heidstelling van de drie in Breda verblijvende Duitse oorlogsmisda digers is gisteren bij de begro tingsbehandeling van justitie inge diend. In de motie wordt de regering uitgenodigd alsnog de indiening van een wetsvoorstel tot wijziging van art. 15 van het wetboek van strafrecht te bevorderen, waardoor voorwaardelijk invrijheidstelling ook voor levenslang gestraften mo gelijk wordt. Mr. Van Schaik meende dat het Nederlandse volk lijdt onder de aanwezigheid van deze drie omdat, zoals de nationale federatievoor de geestelijke volksgezondheid het heeft geformuleerd, zij het zicht op in onze cultuur geëvolueerde normen voor de strafvoltrekking dreigen te versluieren; omdat zij in toenemende mate veroorzaken dat een jongere generatie de oude re in haar emoties niet kan volgen en omdat hun straf dreigt terug te slaan op hen die haar voltrek ken. „Ik ervaar het als een onver draaglijke zaak dat men die drie steeds met een vage hooD vervult en hen dan weer uitzichtloos laat voortleven, zonder dat zij weten waar zij in feite aan toe zijn. In dien zij iedere hoop om ooit vrijge laten te worden moeten laten va ren, indien zij moeten ervaren dat de rechtsregels die wij voor ons volk aanvaarden, niet op hen van toepassing zijn, laten wij het dan ook duidelijk zeggen en indien zij wel hoop mogen koesteren om via een voorlopige invrijheidstelling in vrijheid te worden gesteld, laten wii het dan ook nu zeggen. Het Nederlandse volk of een deel daarvan mag niet blijvend ge schokt worden, terwijl de drie in Breda thans na de zoveelste uit voerige discussies via alle moge lijke publiciteitsmedia recht heb ben op een duidelijk antwoord van de kamer. Een stilzwijgen nu wordt door mij als een onmense lijke daad jegens die drie be schouwd", aldus mr. Van Schaik. De kvp-afgevaardigde zette uit een dat er ook een willekeur jegens hen heeft plaatsgevonden door de toegepaste gratiëring. In totaal werden van de 14 Duitsers die ter dood werden veroordeeld, er 5 ge- executeerd, terwijl er bij 129 Ne derlanders die ter dood werden veroordeeld, 35 werden geëxecu teerd. Alle overigen hebben met uitzondering van deze drie eerst het leven gered en zijn daarna in vrijheid gesteld. Zowel Fischer als Aus der Fünten hebben in eerste instantie levenslang gekregen en vervolgens eerst in cassatie de doodstraf, op grond waarvan zij naar analogie van art. 5 lid 2 van het besluit buitengewoon straf recht gratie kregen. Zij zitten nog, aldus mr. Van Schaik, terwijl bijv. de Duitsers Belmer, Frankenhuizen, Haase en Hoffman, die zowel in eerste als in tweede instantie des doods schuldig werden bevonden, via dubbele gratie zijn vrijgekomen. Kotalla werd na zijn veroordeling ernstig psychisch gestoord bevon den en kreeg zijn straf omgezet in levenslang. Waarom deze ernstig gestoorde verminderd toereke ningsvatbaar persoon in de gevan genis houden, terwijl anderen wor den vrijgelaten en waarom tenslot te wèl deze drie Duitsers vasthou den als monument van collectieve volksschuld, terwijl alle Nederland se ter dood veroordeelden, die naast misdaden ook nog verraad aan het eigen volk pleegden, via een dubbele gratie vrijlaten. Uit gangspunt moet naar de mening van mr. Van Schaik blijven, dat ook deze levenslang veroordeelden uitzicht hebben op vrijlating. Drs. Wiebenga (psp) stelde dat de drie oorlogsmisdadigers in een situatie verkeren, die afwijkt van het normale patroon van gestraf ten. Wat men ook doet, in de ogen van grote groepen zal het altijd verkeerd zijn, maar doorslaggevend zal het standpunt moeten zijn dat men niet gerechtigd is slachtoffers en nabestaanden zo sterk te grie ven als blijkbaar bij vrijlating ge beurt, terwijl er bovendien reper cussies te vrezen zijn in Duitsland. Bovendien hebben de drie geen moreel recht op de vrijheid. Hun daden liggen in het verlengde van het patroon dat oorlogvoering mo gelijk maakt. Totale psychische verzieking is geen specifiek Duits verschijnsel, maar een militair ver ziekt denkpatroon, aldus drs. Wie benga. Mevr. mr. SingerDekker (pvda) zei dat een meerderheid in haar fractie tegen vrijlating is. Een min derheid, waartoe zijzelf behoort, zal vóór de motie-Van Schaik stem men. De liberale fractieleider mr. Geertsema was niet bereid terwille van de drie in Breda de voortref felijke Nederlanders die nog dage lijks de gevolgen van het gedrag van de drie misdadigers en hun bondgenoten ondervinden, extra leed te bezorgen. „Eens zullen wij er anders over denken, maar wij hebben nu te maken met de reali teit", aldus mr. Geertsema, volgens wie de overgrote meerderheid van zijn fractie er zo over denkt. De communistische afgevaardig de Wolff meende dat de actie tot vrijlating indruist tegen het rechts gevoel van de meerderheid van het Nederlandse volk. De brief van minister Polak had het laatste woord moeten zijn. Zoals het nu gaat, is het folterend voor de slachtoffers en hun nabestaanden. Het gaat hier om Aus der Fünten, die tienduizend slachtoffers heeft gemaakt; het gaat ook om Kotalla, die de rozentuin van Amersfoort tot een doornentuin heeft gemaakt, aldus de heer Wolff. D ft De heer P. Jongeling (gpv) con* cludeerde dat in de zaak van de oorlogsmisdadigers geen recht werd gedaan en dat er in het ver leden fouten zijn gemaakt die nooit meer kunnen worden goedge maakt. Hij benadrukte, dat de ver* antwoordelijkheid ligt bij de rege* ring. Deze zal zelf een beslissing moeten nemen, Spr. zei zich te zullen uitspreken tegen de motie* Van Schaik. Mr. Kronenburg (eenmansfrac* tie) sprak zich uit voor aanvaar* ding van die motie. Hij noemde de zaak van de drie oorlogsmisdadi gers voor christenen en voor hu* manisten een duidelijke zaak, want vergeeft uw broeders niet zeven maal, maar zeven maal zeventig maal. Een voortzetting van de straf noemde hij 'zinloos en de „uitgeholde" mensen moeten haar zijn mening worden vrijgelaten. WOENSDAG 22 OKTOBER v.m. n.m. Breskens 11.40 Terneuzen 0.58 12.16 Hansweert 1.37 12.55 Walsoorden 1.41 12.59 DONDERDAG 23 OKTOBER v.m. n.m. Breskens 0.13 12.29 Terneuzen 0.49 1.05 Hansweert 1.28 1.44 Walsoorden 1.32 1.48 De voorzitter van de tweede kamer, mr. Van Thiel zag zich dinsdagmiddag gedwongen de be handeling van de begroting van justitie te onderbreken, toen van de publieke tribune op hinderlijke wijze werd geschreeuwd op het moment dat de kvp-afgevaardigde dr. Van Schaik het vraagstuk van de drie oorlogsmisdadigers in Bre da ter sprake bracht. Een vijfentwintigtal personen haalde spandoeken te voorschijn onder het schreeuwen van tegen de vrijlating gekeerde leuzen. Toen de rijkspolitie de betogende bezoe kers met lichte drang begon te verwijderen, greep kamervoorzit ter Van Thiel in. Hij deelde door de microfoon aan de politiemannen mee dat hij zelf naar de publieke tribune zou komen om met de be togende aanwezigen te praten. Een drietal betogers deed de voorzitter na een kort gesprekje op handslag de belofte het debat niet meer te zullen onderbreken, waarop de voorzitter hen uitnodig de hun plaats weer in te nemen. Tot de betogenden, die zeer emotioneel optraden, behoorde de 68-jarige communiste Koba Velt- man -uit de hoofdstad, die ruim vier jaar in Ravensbrück gevangen heeft gezeten. Zij verklaarde nooit eerder in het kamergebouw te zijn geweest en niet met de gang van zaken op de hoogte te zijn. Ook de heer W. Kicken uit Amsterdam zei geen „parlementaire" ervaring te hebben. Voorzitter Van Thiel deed, al* vorens de vergadering te herope* nen, een beroep op beide publieke tribunes om geen betuigingen van bijval of afkeuring te doen horen. C

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1969 | | pagina 1