Praag weer in gareel voor Moskou De veilige manier van sparen Rijkspostspaarbank altijd safe! De spanning tussen Rusland en China duurt voort Aanval Egyptische commando's op Israëlisch vliegveld Stijgend dodental als gevolg van de orkaan „Camille" DE VRIJE ZEEUW CHINESE PROTESTNOTA AAN MOSKOU Rusland beschuldigt de Ver. Staten Israël meldt doden van Arabische guerrilla-strijders Verklaring van Iers republikeins leger Ierse regering distancieert zich van IRA Vliegtuigkapers waren artsen De Sowjet-vloot in de Middellandse Zee Israëlisch vliegtuig neergeschoten Prinses Radziwill veroordeeld Huiselijke twist leidde tot reusachtige brand Eis van Noordierse strijders voor gelijke burgerrechten Egypte maant Boekarest tot voorzichtigheid Woensdag 20 augustus 1069 5 BILOXl (VS.): Beeld van de ra- vtige, die hier werd aangericht door de wervelstorm „Camille". De storm, is inmiddels uitgeraasd, een spoor van vernieling achter vich latend. „Komsomolskaja Prawda", het blad van de communistische jeugd in de Sowjet-Unie, meldt dinsdag dat de in China bekende persfotograaf Van I Bin waar schijnlijk gesneuveld is bij het jongste gevecht aan de grens tussen de Sow jetrepubliek Ka- zaohstan en de Chinese provin cie Sinkiang. Russische soldaten hadden na hèt gevecht om een strategische heuvel een filmcamera met zijn naam erop buitgemaakt. Volgens het blad werkte Van X Bin voor het persbureau Nieuw China. Van I Bin was ook de maker van de tegen de Sowjet-Unie gerich te docyijjenfaire films die pas in Peking vertoond zijn. b'i ;Wij;wet«V' niet of hij is kun nen ontkomen, maar wij geloven het niet, aldus „Komsomolskaja Prawda". Bij het gevecht aan de grens van Sinkiang zijn tientallen Chi nezen gesneuveld. Intussen gaat de campagne te gen China in de Russische pers door. Zo schreef „Rode Ster", het blad van de Sowjetstrijd- krachten, dinsdag dat Peking 't Chinese volk zowel voorbereidt op een conventionele als kern oorlog tegen de Sowjet-Unie. Het blad verwijst in dit verband naar een recente verklaring van partijleider Brezjnev over de grote kloof tussen wat de Chi nezen beweren te kunnen op kernwapengebied en waartoe zij feitelijk in staat zijn. Egypitsche commando's van de verzetsbeweging in de Sioai heb ben dinsdag met raketten het vlieg veld van El-Arisj in de Gazastrook beschoten. Dit is meegedeeld door radio-Cairo. Er zou aan de instal laties van het vliegveld „belang rijke schade" zijn aangericht. Een Israëlisch vliegtuig zou zijn ver nietigd. Het is de eerste maal dat deze organisatie, die bestaat uit jonge mannén uit de Sinai, bij een ope ratie van deze omvang, met de Egyptische generale staf heeft samengewerkt, aldus Cairo. Communistisch China heeft van de Sowjet-Unie geëist dat zij on verwijld haar „gewapende provo caties" tegen Chinees gebied staakt. De regering in Peking deed dit dinsdag in een in krachtige be woordingen gestelde protestnota aan de Sowjet-ambassade. Herhaalde protesten tegen deze provocaties hebben niets uitge haald, aldus de nota. Zo had de Sowjet-Unie tussen 1 juni en 31 juli 429 „uitdagende incidenten" veroorzaakt. Het ergstigste inci dent vond op 13 augustus plaats in het district Joemin in 't noord westelijke autonome gebied Sin kiang, waar Russische hefschroef- vliegtuigen en bijna 100 militairen Chinese militairen hadden bescho- Nóch Alexander Dubcek, nóch Josef Smrkovsky, nóch Jan Pa lach, nóch de verbeten strijdende Tsjechoslowaakse ijshockeyers hebben het kunnen beletten. De Praagse lente heeft geen zonnige zomer gekend, maar is terugge draaid naar een mistige kille winter. Een jaar na de brute in val van de Warschaupact-troepen loopt Tsjecho-Slowakije weer in het gareel van het Kremlin en het ziet er naar uit_ dat het land zich daar niet binnen afzienbare tijd aan zal kunnen ontworstelen. Het communistisch-partij appa raat in Praag zal daartoe ook voorlopig geen pogingen onder nemen. Moskou is er nu reeds, zo kort na de inval in geslaagd alle leidende liberale figuren in de partij uit te rangeren of op een lager plan te plaatsen en de open gevallen plaatsen te doen bezet ten met „orthodoxe" Russisch-ge- (Vervolg van pag. 1) De orkaan „Camille" heeft volgens de laatste berichten hon derd mensenlevens geëist.Men vreest, dat het dodencijfer zelfs nog de 200 zal passeren. Het aan tal jot dusver getelde gewonden bedraagt 2.000. Het zoeken naar slachtoffers en stoffelijke resten onder de puinhopen duurt voort. Naar verluidt zijn de drie stad jes Boothville, Triumph en Veni ce in Louisiana volkomen ver woest. Het aantal daklozen bedraagt thans 200.000. Duizenden huizen zijn verwoest en steden in puin hopen veranderd. In de V.S. zijn geteisterd de kusten van Florida, Mississippi, Alabama en Loui siana. Medicamenten, levensmidde len, dekens en drinkwater stro men naar Biloxi en Gulfpoort, de steden, die „de volle laag" ge kregen hebben en windstoten moesten verduren van 320 km per uur. In deze twee plaatsen zijn 2.000 huizen verwoest en 2.000 zwaar beschadigd. Er is een uitgaansverbod van kracht van 18.00 uur tot 06.00 uur, dit om plunderingen tegen te gaan. Het uitgaansverbod is ook van kracht in Bogaloesa. De 6.000 inwoners van de ver dwenen stadjes Boothville, Triumph en Venice waren voor de komst van „Camille" geëva cueerd. Zij mogen van de politie niet terug om te zien wat er van hun huizen is overgebleven. Andere zwaar getroffen plaat sen zijn Bay St. Louis, Pass Christian en Waveland. 'De hulpverlening wordt be moeilijkt doordat talrijke brug gen verwoest en vele wegen on begaanbaar zijn. De schade wordt geschat op enkele honderden miljoenen dol lars. Het gehele getroffen kust gebied is tot rampgebied ver klaard en heeft recht op de toe gezegde federale regeringshulp van een miljoen dollar. De Sowjet-Unie heeft dinsdag de V. S. beschuldigd van schen ding van het Noordkoreaanse luchtruim. In de Prawda, het blad van de Sowjetrussisehe communistische partij, wordt gezegd dat Wa shington in toenemende mate provocerend optreedt in Noord- Korea en onder meer het Noord- koraanse luchtruim op „flagran te wijze" (heeft geschonden. Hier uit blijkt, aldus het blad, wat de Amerikaanse imperialisten be doelen als zij het hebben over een „nieuwe houding tegenover de vraagstukken in Azië". Volgens de Prawda is het Pen tagon van plan een groot deel van zijn zware wapens metter tijd van Zuid-Vietnam naar an dere Amerikaanse bases in Azië over te brengen. Israëlische troepen hebben vijf Arabische guerrilla-strijders ge dood. twee guerrillastrijders ge wond en tien gevangengenomen bij een overval ten oosten van Gaza. Volgens een Israëlische militaire woordvoerder werd aan Israëlische zijde niemand ge wond. In het noordelijke deel van de strook van Gaza is dinsdagoch tend het met kogels doorzeefde lijk van een 40-jarige Arabische vrouw gevonden. Drie weken ge leden was haar achttienjarige zoon op dezelfde wijze vermoord. Volgens de politie zou het om een wraakoefening gaan, omdat de vrouw en haar zoon verdacht werden van samenwerking met de Israëlische autoriteiten. Zich voorstellend als „de voor lopige regering van de Iegse re publiek" heeft het verboden Ier se republikeinse leger (IRA) de regeringen van Engeland en Ul ster een „oorlogsverklaring" overhandigd. De verklaring is ondertekend door Cathal Goul- ding, het hoofd van de organisa tie. Afschriften zijn gestuurd aan de regering in Dublin, aan de ministers van buitenlandse za ken van alle landen en aan secretaris-generaal Oe Thant van de V. N. In de verklaring kondigt de organisatie aan dat zij haar mi litairen in staat van paraatheid heeft gebracht en dat zij al troe pen met volledige uitrusting naar Noord-Ierland heeft ge stuurd. De IRA waarschuwt de Britse troepen in Noord-Ierland dat „zij zelf de gevolgen zifllen moeten dragen als zij zich vrij willig laten gebruiken om te strijden tegen de gerechtvaar digde eisen van het volk dat zich wil verdedigen tegen de hulp troepen van de politie en tegen de afzonderlijke moordenaars benden van de oranje-orden". Bovendien eist de IRA in haar verklaring dat „de Ierse repu bliek onmiddellijk troepen inzet ter verdediging van de vervolgd- de bevolking van de zes graaf schappen van Ulster". Eerste minister Jack Lynch van Ierland heeft gisteren ver klaard dat zijn regering zich distancieert van de activiteiten van het verboden republikeinse leger (I.R.A.). Hij doelde daar bij met name op de uitlatingen van de I.R.A. dat het volledig uitgeruste troepen naar Noord- Ierland heeft gestuurd. „De Ier se regering zal niet dulden dat haar macht wordt overgenomen door welke groep dan ook", aldus Lynch. „In verband met de ver klaring van gisteravond die klaarblijkelijk afkomstig was van het verboden Ierse republi keinse leger verklaar ik uit naam van de regering en het volk van Ierland dat geen enkele groep de macht heeft uit naam van het Ierse volk te spreken of te han delen". Lynch veroordeelde te vens „de vernielingen, de brand stichtingen en de onwettige acti viteiten van een kleine minder heid die de afgelopen dagen in Dublin en andere plaatsen zijn voorgekomen". Een woordvoerder van de Egyptische binnenlandse lucht vaartmaatschappij „Misiar" heeft dinsdag gezegd, dat de „kapers" van het Egyptische vliegtuig dat maandag met 30 passagiers koers moest zetten naar Saoedi- Arabië, twee Egyptische artsen zijn en tevens broers. Zij zijn uit Saoedi-Arabië naar Egypte teruggestuurd. De man nen heten Soliman Kassem el Moniry en Mohammed Kassem el Moniry. Het onderhavige vliegtuig, van de „Misair", was op weg van Cairo naar Luxor en Aswan toen het door het artsenpaar met de revolver in de hand „gekaapt" werd. De Sowjet-Unie beschikt nu over 62 tot 65 oorlogsschepen in de Middellandse Zee, het hoog ste aantal sinds april j.l. Dit heeft een Navo-woordvoerder dinsdag in Napels verklaard. Maandag werd de Sowjet-vloot uitgebreid met het grote hef- schroefvliegdekschip „Moskva", dat met raketten is uitgerust en drie andere schepen. Volgens ge noemde woordvoerder bestaat de Russische vloot in de Middel landse Zee uit 20 oppervlakte- schepen, zeven a tien onderzee- boten en 35 bevoorradings- en verkenningsschepên. Er tifn 2300 vMffgwow*. Op «e posnwmown tont a d« hél* dag terecht Een aantel deaivan is zelfs ook op vrijdagavond of de plaatselijke koopavond geopend. Voor de postagentschappen gelden eparte openingstijden. Ten westen van het Suezka- oaal is dinsdag' een Israëlisch straalvliegtuig neergeschoten, zo is in Tel Aviv meegedeeld. Het toestel kwam op 20 km van het kanaal terecht. Andere Israëlische piloten die aan de missie tegen doelen in Egypte deelnamen, zagen dat de bestuurder van het neergescho ten toestel gevangen werd geno men. Het was de eerste maal sinds de zesdaagse oorlog in' 1967 dat een Israëlische piloot krijgs gevangene werd gemaakt. Drie Israëlische vliegtuigen zijn dinsdag neergeschoten bij een aanval op het gebied ten zui den van het Suezkanaal. Dit is volgens het persbureau voor het midden-oosten meegedeeld door een militaire woordvoerder in Cairo. Prinses Lge Radziwill, de'zus ter van mevrouw Jacqueline Onassis, is dingdag in de Engelse plaats Henley tot een boete van ongeveer 260 gulden veroordeeld wegens roekeloos rijden. Met haar sportauto veroorzaakte zij in mei een ongeluk, waarbij zij zelf haar neus brak. Pornografisch geachte lectuur in beslag genomen Rechercheurs van de zedenpo litie hebben bij een tijdschriften- handel in de Amsterdamse bin nenstad een kleine partij porno grafische lectuur, waaronder een honderdtal tijdschriften, veertig boeken en drie films in beslag genomen. In verband hiermede werd te gen de 28-jarige G. J. H. en diens 26-ajrige broer J F. H. proces verbaal opgemaakt. Zondag zijn in het stadje Lebak Pasar, bij Bogor, op 60 km van Djakarta 143 huizen door .brand verwoest en 816 mensen dakloos geworden. De oorzaak van de brand was een echtelijke twist, waarbij een olielamp omver geworpen werd, die hét huis der echtelieden in lichterlaaie zette De organisatie, waarbij alle I groeperingen in Noord-Ierland die strijden voor gelijke burgerrech ten zijn a.ngesloten, heeft in een brief aan premier Wilson van En geland verklaard dat er een cam pagne op grote schaal voor bur gerlijke ongehoorzaamheid in N.- Ierland zal worden gevoerd als de Britse regering niet rechtstreeks Ulster gaat besturen. In de brief wordt gezegd dat de huidige Noordierse regering het vertrou wen in haar onpartijdigheid en bestuurscapaciteiten niet kan her stellen. Om te voorkomen dat er nog meèr bloed gaat vloeien, is er maar één oplossing, namelijk rechtstreeks bestuur door Londen. Mocht deze eis worden verworpen, aldus de brief, dan zal er een campagne voor burgerlijke onge hoorzaamheid op grote schaal wórden ontketend in N.-Iêrland. zinde communisten. Onder vrij wel de gehele bevolking echter smeult een vuur-, waarvan de om vang weliswaar niet precies is vast te stellen, maar dat de Tsje choslowaakse en Russische lei ders toch de nodige angst inboe zemt. Waaram anders zouden de Russische leiders zo kort voor de eerste „verjaardag" van de inval in de Krim geheime besprekingen hebben gevoerd met president Svoboda en partijleider Husak, waarom moeten de Warschau- pacttroepen nu juist grote troe penmanoeuvres in Tsjecho-Slo wakije houden en wat te zeggen van de dagorde!- die minister van defensie Martin Dzur vorige week uitgaf en waarin met een duidelijke verwijzing naar de 21-ste augustus het Tsjechoslo waakse leger opdracht krijgt zich gereed te houden om alle „uitin gen van emoties en hartstocht die schadelijk kunnen zijn voor de verhouding met Rusland" te on derdrukken. In ieder geval de studenten hebben via hun „tien geboden" de bevolking opgeroe pen tot passieve demonstraties op 21 augustus door o.m. het boycot ten van het openbaar vervoer, café's bioscopen e.d. Liberale ontwikkeling Het waren ook de studenten die het eerst pogingen onderna men een meer liberale ontwikke ling door te voeren. Deze ontwik keling kwam pas goed op gang toen od 4 januari 1968 de stalinis tische Tsjech Novotny zijn func tie van partijleider verloor aan de Slowaak Alexander Dubcek. Deze begon met voortvarendheid tegemoet te komen aan de wen sen van tegenstanders van de „oude garde". Hij kondigde meer openheid in het staatsbestel aan; bevorderde de uitvoering van bestaande plannen van moderne economen als professor Ota Sik; zegde toe dat de schendingen van het socia listische wetsbestel onder het oude regiem zoveej mogelijk on gedaan zouden worden gemaakt en ijverde voor meer vrijheid op het gebied van Pers en. cultuur. Toen Novotny ook zijn functie van staatshoofd verloor en „de held van de Sowjet-Unie" Ludvik Svoboda zijn plaats innam scheen Tsjecho-Slowakije regelrecht op een van Rusland onafhankelijk politieke status af te koersen. Na korte tijd echter werd op pijnlijke wijze duidelijk dat Rus land deze ontwikkeling niet wen ste te tolereren, 't Vond de ande re partners van 't Warschaupact (behalve Roemenië) bereid Tsje cho-Slowakije een ulitimatum (de z.g. brief van Warchau)) te stellen: de communistische partij in Praag moest haar absolute heersersrol hervatten; de censuur herstellen en de „rechtse anti-so cialistische krachten" resoluut aanpakken. Dubcek weigerde daarop in te gaan maar verklaarde zich bereid tot tweezijdige besprekingen. Deze vonden plaats van 29 juli tot 1 augustus in 't Slowaakse grens plaats) e Cierna Nad Tisou. Het compromis dat daar werd bereikt, en dat allerwegen ais een over winning voor Dubcek werd uit gelegd, werd later in Bratislava bekrachtigd. Beschuldigingen Spoedig daarna echter begon de Sowjet-pers opnieuw anti-so cialistische krachten in Praag er van te beschuldigen dat de „geest van Bratislava" schonden. De geruchten over grootscheepse troepenmanoeuvres langs de Tsje choslowaakse grenzen werden steeds sterker en nadat vanuit Moskou werd vernomen dat daar het centrale partijcomité in bui tengewone zitting bijeen was, vie len op 20 augustus tegen midder nacht strijdkrachten van Rus land, Polen, Oost-Duitsland, Hon garije en Bulgarije het land bin nen. De Russen verklaarden te heb ben gehandeld op verzoek van „partij. en staatsfunctionarissen van de Tsjechoslowaakse socialis tische republiek", zonder ooit te onthullen wie dat dan wel waren geweest. Dubcek, Cernik. Smrkovcky en anderen werden weggevoerd maar toen de Russen niemand konden vinden om een marionet tenregering te vormen waren zij gedwongen Dubcek en de zijnen als gesprekspartners te erkennen. Wat er bij de besprekingen in Moskou is afgesproken is nooit bekend geworden. Hoewel Dub cek en Svoboda bij hun terugkeer tot tranen toe bewogen zeiden dat de in januari ingeslagen koers zou worden voorgezet, werd al spoedig duidelijk dat ze veel concessies hadden moeten doen. Een van de voornaamste con cessies was een verdrag over „tij delijke legering" vén troepen van het Warschau-pact. Bergafwaarts Vanaf dat tijdstip ging het bergafwaarts niet de liberale koers in het land. Aanvankelijk verzekerden de leiders het Tsje- schoslowaakse volk nog dat de li beralisering zou worden voortge zet doch de bevolking scheen er niet veel vertrouwen in te stel len. De populariteit van Dubcek en Svoboda verminderde en toen bleek dat de Russen parlements voorzitter Smrkovsky als een van de gèvaarlijkse opponenten za gen, bleef die al gauw als voor naamste symbool van de liberali sering over. De Russen slaagden er echter in Smrkovsky zonder veel omhaal van zijn functie te ontheffen: in januari van dit jaar werd hij be noemd tot president van de volkskamer. Ondertussen had premier Old- rich Cernik bij diverse geheime besprekingen met de Russen be reikt dat alleen de Russische troepen in het land zouden blij- namen. Nieuwe crisis Op 16 januari van dit jaar kwam he* land in een nieuwe cri sis terecht. De student Jan Palach stak zichzelf uit protest tegen de politieke ontwikkeling op het Wencseslasplein in brand en door zijn dood een levend sym bool van het verzet tegen de par tij en tegen de Russen. Er volgden meer gevallen van zelfverbranding en de studenten hielden weer demonstraties, Be gin april kwam het verzet tot een dramatisch hoogtepunt; de Tsje- ohoslowaakse ijshockeyers slaag den er tot tweemaal toe in de Rus sen bij de wereldkampioenschap pen te verslaan. Bij hun terug keer in het land vonden er hefti ge anti-Russische demonstraties plaats, waaraan volgens de Rus sen ook diverse partijleden deel namen. li Mosko protesteerde krachtig en slaagde erin een passend ant woord te geven: 15 april: Smrkovsky uit zelf kritiek; 16 april; Vele „verraders en collaborateurs" worden gere habiliteerd; 17 april: Alexander Dubcek wordt als partijleider vervan gen door de meer Russisch- gezinde Gustav Husak. In Praag werd meegedeeld dat de vervanging op eigen wens van Dubcek plaatsvond. De totale ondergang van de in januari ingezette liberalisering I werd hiermee een feit. Op 22 juli slaagden de Russen erin vele uit gerangeerde liberale leiders te laten zeggen dat het land voor de inval inderdaad werd bedreigd door anti-socialistische krachten. Dit was een grote overwinning voor Moskou omdat bijna alle communistische partijen in het buitenland de inval hadden ver oordeeld. Een nog duidelijker be wijs dat het land weer geheel on der de vleugels van het Kremlin was teruggekeerd werd onlangs geleverd door het Tsjechoslo waakse partijblad „Rude Pravo" die de „Praags® lente" toeschreef aan het werk van Westerse gehei me diensten. Het broeit Nu, aan de vooravond van de eerste „herdenkingsdag" van de Russische inval biedt het land eenzelfde rustig beeld als voor 21 augustus 1968. Doch „achter de coulissen" broeit het. Zogenaam de „illegale vlugschriften" wor den in het openbaar verspreid en ondanks eht feit dat de partij di verse waarschuwingen heeft ge uit, kan men soms dagenlang op grote uithangborden vlugschrif ten tegenkomen zonder dat ze door trouwe commuisten worden weggehaald.. Het is duidelijk dat deze vlug schriften de werkelijke houding en bedoeling van de bevolking tonen en dat de machthebbers in Praag zich niet erg zeker voelen. Het valt op dat Praag thans een groot aantal geüniformeerde po- litie-agenten heeft en men ver wacht dat ook militairen zullen worden ingezet. De toekomstige ontwikkeling van het land is nog niet te over zien. Opmerkingen van verant woordelijke politici dat men in ieder geval niet terug zal keren naar de methoden van de vijfti ger jaren worden niet door feiten gestaafd. De vrees is algemeen dat het nn 21 augustus tot een „grote schoonmaak" zal komen. De regering van Egypte heefl Roemenië dinsdag gevraagd hel besluit om de diplomatieke be trekkingen met Israël tot ambas sade-niveau op te vijzelen nog eens goed te bezien. Dit is dins dag in de Egyptische hoofdstad vernomen. Cairo zou verder hebben gezegd een dergelijk initiatief van het be vriende Roemenië niet te kunner, accepteren omdat het in feite neerkomt op „een beloning van de bezetting van grondgebied van drie Arabische landen door de Is raëlische agressor". Welingelichte kringen zeggen dat de Roemeense ambassadeur in Cairo, Titus Sinu, dinsdagmorgen is ontboden op het ministerie van buitenlandse zaken in Cairo waar een ambtenaar hem duidelijk heeft gemaakt dat Egypte „ontevreden" is.

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1969 | | pagina 5