„Veldslag" in Londonderry duurde de hele nacht
Bernadette Devlin:
„IERLAND IS ONBESTUURBAAR"
VOOR GEBAK
SMIDT'S
GEVECHTEN AAN CHINEES-
RUSSISCHE GRENS
ARTILLERIEDUEL AAN
ISRAELISCH-JORDAANSE GRENS
Sterkte van de
Chinese
strijdkrachten
HET WEER
Brandstichting
Tevoren
georganiseerd
Het volk is
belangrijker
Ook in Belfast
Interventie?
Troosteloos
Premier
waarschuwt
VN-ordetroepen?
Banketbakkerij
Astronauten
op rondreis
door Amerika
leren bezetten
gebouw in Londen
Tanks in de strijd
Zon- en
Protestnota
Sinkiang
Treinongeluk
in West-Duitsland
DONDERDAG 25e Jaargang
14 AUGUSTUS 1969 No. 6047
Uitgeefster K.V. vfb Fa. P. T- van de Sande, Ternenzen
In de stad Londonderry heeft
de gehele dinsdagnacht 'n veld
slag gewoed, waarbij meer dan
140 gewonden zijn gevallen.
Woensdagmorgen vroeg zijn
„uit voorzorg" drie Britse com
pagnieën infanterie (samen on
geveer 300 man) van 't regiment
van de prins van Wales naar een
marinebasis aan de rand van de
stad overgebracht. De regering
van Noord-Ierland heeft «tot dus
ver niet om ingrijpen van Britse
troepen gevraagd.
De onlusten begonnen tijdens
een mars van duizenden jonge
protestanten door de overwegend
katholieke stad bij de jaarlijkse
herdenking van de nederlaag van
de katholieke koning Jacobus de
tweede tijdens het beleg van
Derry 280 jaar geleden. Toen de
stoet de door barricaden afgeslo
ten wijk Bogside naderde, wer
den de marcherende protestanten
en de politie op stenen en ben
zinebommen onthaald.
Daarna braken straatgevech
ten uit. Op het hoogtepunt van de
strijd, omstreeks middernacht,
werden verscheidene gebouwen
in brand gestoken, waarna de po
litie met speciale toestemming
van minister van binnenlandse
zaken Robert Porter voor het
eerst sinds vele jaren tot het ge
bruik van traangas overging. De
katholieken trokken zich voor 't
merendeel terug in het centrum
van Bogside, maar de hele nacht
kwamen er gevechten voor. On
der de gewonden zijn bijna 100
politiemannen. De straten waren
woensdag bezaaid met stenen,
glas en verkoolde resten van bar
ricaden. Twee fabrieken en een
benzinestation waren door brand
ernstig beschadigd. Pogingen om
het gerechtsgebouw in brand te
steken zijn verijdeld-.
Volgens de politie moet het op
roer georganiseerd zijn geweest.
„Dit was geen spontane uitbar
sting'. Er zijn honderden benzine
bommen gebruikt en die moeten
tevoren zijn klaargemaakt", al
dus een woordvoerder.
De politie meldde 's nachts dat
katholieke betogers uit een ga
rage een grote hoeveelheid ben
zine hadden gestolen, dat ze over
een „onbeperkte voorraad ben
zine" beschikten en dat men
slechts kon hopen dat ze door dé
flessen zouden heenraken, die
voor de molotow-coektails wer
den gebruikt. Van 3 politieman
nen raakte door benzinebommen
de kleding in brand. Er gingen
tijdens de nachtelijke strijd ge
ruchten. dat zich onder de „op
roerlingen van Bogside" jonge
Franse revolutionairen bevonden.
Bernadette Devlin, die als af
gevaardigde van de rooms-katho-
lieken zitting heeft in het Britse
lagerhuis, heeft samen met een
andere leider van de beweging
voor gelijke burgerrechten,
i'lamon McCann, de Britse rege-
ing verzocht in Noord-Ierland
tussenbeide te komen en de
grondwet op te schorten. Er
■•mest onmiddellijk een constitu
tionele conferentie worden be
legd, met deelname van vertegen
woordigers van Engeland, Noord-
Ierland en de Ierse republiek. Het
land was onder de bestaande
grondwet onbestuurbaar, zo zei
den ze in een verklaring. De be
volking van Bogside zag zich ge
plaatst tegenover „een gecombi
neerde macht van politie en aan
hangers van Paisley".
De politiemannen handelden
in strijd met de orders van hun
superieuren en konden niet meer
als vertegenwoordigers van wet
en orde worden beschouwd. Het
land bevindt zich in een chaos,
aldus Bernadette Devlin en
Eamojï McCann, premïër'~Wilson
en zijn regering op hun verant
woordelijkheid wijzend: „Wij vin
den dat. het leven van het Ierse
volk belangrijker is dan de car
rière van Harold Wilson".
henzsra^'
Bernadette Devlin had eerder
op een van de barricaden vergeefs
geprobeerd haar jonge landge
noten van verdere gewelddaden
te weerhouden.
Ook in andere Noordierse ste
den zijn ongeregeldheden voor
gekomen. In de hoofdstad Belfast
werden woensdagochtend vroeg
benzinebommen geworpen naar
een politieauto en de woning van
een rechercheur, die in 1966 als
getuige was opgetreden in een
proces waarbij drie personen tot
levenslang werden veroordeeld
voor het doodschieten van een
katholieke cafèbediende. Er vie
len geen slachtoffers. In de 20 km
van Londonderry gelegen stad
Strabane bekogelde een menigte
een politiebureau met stenen en
werd een auto in brand gestoken.
Explosies van benzinebommen
zijn verder gemeld uit Coalisland,
Newry en Dungannon.
De premier Chiehester-Clark
heeft met bet oog op de gespan
pen situatie besloten zijn voor
komende maand vastgestelde be
zoek aan Amerika uit te stellen.
De regering van Noord-Ierland
heeft woensdag optochten en be
togingen verboden. Het verbod
geldt itot het eind van de maand.
De politie was genoodzaakt traan
gas te gebruiken om te voor
komen dat zij onder de voet werd
gelopen door jongelui met ben
zinebommen. Veel huizen brand
den woensdag nog in London
derry.
De overwegend katholieke krot
tenwijk van Londonderry was
woensdagmiddag nog steeds het
toneel van felle strijd. De bewo
ners van Bogside schijnen over
voldoende benzine te beschikken.
Volgens de politie zijn reeds meer
dan duizend benzinebommen ge
worpen.
Buiten Londonderry werden 3
compagnieën Britse troepen iu
gereedheid gehouden voor het ge
val da* de politie de toestand niet
langer het hoofd kan bieden. In
terventie door Engelse troepen
zou echter een ernstige politieke
nederlaag betekenen voor de re
gerende protestantse partij en
kunnen leiden tot een volledige
Engelse overname van Noord-
Ierland.
De regering heeft alle openbare
bijeenkomsten en optochten tot
het einde van de maand verboden
Het is echter de vraag of dit ver
bod succes zal hebben. De bur
gerrechtenbeweging heeft ge
dreigd op te roepen tot demon
straties in geheel Noord-Ierland
wanneer de politie haar optreden
in Bogside niet wijzigt.
De grauwe en troosteloze stra
ten van Bogside waren bezaaid
met glas en stenen, omvergewor
pen auto's en ten dele verbande
barricades. De andere wijken van
Londonderry bieden een normale
aanblik
Edward MeAteer, een der lei
ders van de nationale partij, be
pleitte interventie van de Ver
enigde Naties of. indien dit niet
mogelijk zou zijn, van de repu
bliek Ierland.
Woensdagmiddag kwamen bei
de partijen overeen de strijd een
half uur te staken om twee ploe
gen brandweerlieden in staat te
stellen een brandend huis (te blus
sen. Na verloop van het half uur
werd de strijd hervat.
De premier van Noord-Ierland,
majoor Chiohester-CIark, heeft
het parlement van zomerrecès
teruggeroepen om de situatie te
bespreken. Hij waarschuwde in 'n
radio- en televisietoespraak dat
de regering er niet voor zal te
rugschrikken, andere hulpmidde
len te baat te nemen indien de
toestand dat noodzakelijk maakt.
Dit wordt algemeen geïnterpre
teerd als een verwijzing naar de
mogelijkheid. Engelse troepen te
hulp te roepen om de politie bij
te staan.
De Ierse regering heeft Enge
land verzocht, onmiddellijk te
verzoeken om de uitzending van
een politiemacht van de Verenig
de Naties naar Noord-Ierland om
de orde te helpen bewaren.
Dit heeft de Ierse premier, Jack
Lynch, in een radio- en teleivisie-
rede bekend gemaakt.
LONDONDERRY: In het Noord-
'ierse stadje Londonderry is het
dinsdagmiddag tot ernstige on
geregeldheden gekomen tijdens
de mars door de straten van dui
zenden jonge protestanten ter
herdenking van de opheffing van
het r.-k. beleg van Derry, nu 280
jaar geleden. Hier wordt een ge
wonde politieman door zijn col
lega's weggedragen.
Premier Lynch deelde verder
mee, dat hij het lerste leger had
verzocht veldhospitalen in te
richten langs de grens tussen de
Ierse republiek en Noord-Ierland
ten behoeve van slachtoffers van
de onlusten in het onder Brits be
stuur staande Ulster.
Het is naar de opvatting van
Lynch duidelijk, dat de Noordier
se regering niet 4 ager de toe
stand beheerst. De Ierse repu
bliek kan, aldus Lynch, niet lan
ger lijdelijk (toezien hoe onschul
dige mensen worden verwond of
nog erger.
ENSCHEDE: Op een buiten-
opslag van de chemische fabriek
Fischer en Perton brak dinsdag
middag een brand uit, die ge
paard ging met daverende explo
sies van vaten wasbenzine, ter
pentine en zwavel. De brand
weer werd bij de blussingswerk-
zaamheden ernstig gehinderd
door de giftige zwaveldampen.
is het adres
Nieuwediepstraat I
Torneuzen
J
De drie Apollo U-astronau
ten Armstrong, Aldrin en Col
lins zijn woensdag in New York
begonnen aan een driedaagse
reis door Amerika. Naast New
York zullen zij op hun reis
ook Los Angeles en Chicago
aandoen.
In New York werden de as
tronauten door' een grote me
nigte ontvangen met de tradi
tionele „ticker tape-parade".
Zes Ieren die zich woensdag
morgen als toerist aandienden
bij het kantoor van de Noord
ierse regering in Londen, ver
klaarden nadat zij waren uitge
nodigd binnen te komen, dat zij
de „beweging voor de burger
rechten in Noord-Ierland" ver
tegenwoordigden. Zij wilden het
gebouw „voor onbepaalde tijd"
bezetten.
Tezelfdertijd hielden zes leden
van dezelfde beweging een
demonstratie voor het gebouw.
Zij droegen spandoeken met de
leuzen „Bogside (de katholieke
wijk van Londonderry) staat in
brand. Aan wie is nu de beurt?"
en „Callaghan (de Britse minis
ter van binnenlandse zaken)
heeft zijn handen met bloed be
smeurd".
Sinds woensdagmorgen half ne
gen Ned. tijd woedde aan de Jor-
daan een artillerieduel tussen
Israëliërs en Jordaniërs. Een
woordvoerder in Tel Aviv maak
te hekend, dat Jordaanse pant
serwagens waren begonnen Is
raëlische militairen te beschieten
in het gebied van de Abdallah-
brug ten noorden van de Doode
Zee. Korte tijd later openden Jor
daanse vuurmonden het vuur, dat
door de Israëliërs werd beant
woord.
Een militaire woordvoerder van
Jordanië heeft later verklaard dat
Israelisohe troepen een mortier
aanval hebben uitgevoerd op Jor
daanse stellingen in bet gebied
van de Abdallahbrug. Het ge
vecht duurde vijf minuten.
Een uur Iater zou volgens de
woordvoerder „de vijand" de
bombardementen op het gebied
hebben hervat. Daarbij werd ge
bruik gemaakt van zware artille
rie, mortiergranaten en tanks.
Deze aanval duurde twee uur en
werd door Jordaans gevechtsbat
terijen beantwoord.
Maanstanden
MAAN
OP
onder
OP
ondei
Aug.
20.40
14
05.22
20.06
06.28
15
05.23
20.04
07.42
20.50
16
05.25
20.02
08.57
20.59
17
05.72
20.00
10.13
21.10
18
05.28
19.58
11.32
21.22
19
05.30
19.56
12.55
21.37
20
05.32
19.54
14.21
22.00
Russische troepen hebben
woensdag bij gevechten aan de
Chinees-Russische grens in de
provincie Singkiang een aantal
Chinese militairen gedood en an
deren gewond. Dit maakte ra
dio Peking woensdag bekend.
De Chinese regering heeft bij
de Sowjet-Unie tegen deze
„moedwillige provocatie" gepro
testeerd en de terugtrekking van
Russische troepen uit het ge-
vechtsgebied geëist, zo meldde
de Chinese radio. In de protest
nota wordt gezegd dat verschei
dene honderden Russische mili
tairen met tanks en pantserwa
gens twee kilometer diep op Chi
nees grondgebied waren door
gedrongen. Zij hadden daarbij
de steun van enkele he'kopters.
Volgens Peking waren de Russen
de strijd begonnen, waarbij Chi
nese grenswachten zijn gesneu
veld of gewond.
Het nieuwe grensincident komt
nog geen week nadat de Sowjet-
Unie bekendmaakte, dat zij na
twee maanden van geheime on
derhandelingen met de Chinezen
in Chabarovsk tot een akkoord
was gekomen over de navigatie
op de grensrivieren.
De autonome Chinese provincie
Sinkiang kan worden beschouwd
als het kernwapenarsenaal van
communistisch China.
In dit enorme gebied waar in 15
mijnen uranium wordt gewonnen,
hebben de Chinezen sinds 16 okto
ber 1964 acht kernwapenproeven
genomen. In Sinkiang staan ook
verscheidene fabrieken voor de be
werking van plutonium.
De grens van deze meest weste
lijke provincie van China met de
Sowjet-Unie is langer en minder
beschermd dan die van de andere
Chinese provincies. Sinkiang is
driemaal zo groot als Frankrijk
maar dun bevolkt. Er wonen maar
7 miljoen mensen ofwel nauwe
lijks 1 percent van de totale bevol-
De Chinese strijdkrachten om
vatten ruim twee en driekwart
miljoen man, aldus heeft de In
diase minister van defensie
Swaran Singh woensdag in het
parlement in New Delhi ver-
klssrd.
Het leger telt ongeveer twee
en een half miljoen man, ver
deeld over 115 frontlijn-divisies
en ondersteuningsdiensten en
wapens. De luchtmacht omvat ca.
120.000 man en ca. 2.500 ge
vechtsvliegtuigen, de marine
140.000 man, inclusief de marine
luchtvaartdienst. De vloot om
vat 33 duikboten, vier torpedo-
bootjagers, vier jager-escor-
teurs en ca. 300 mijnenleggers
en -vegers, patrouille-vaartuigen
en torpedoboten.
Minister Swaran Singh deel
de voorts mee dat India sinds
het begin van dit jaar 43 maal
heeft geprotesteerd tegen Chi
nese schendingen van de gren
zen van India en Sikkim. Ten
noorden van de grenzen van In
dia blijft een sterke Chinese
troepenmacht gelegerd, maar de
ze is de laatste tijd niet ver
strekt, aldus minister Swaran
Singh.
king van China. Het gebied is om
ringd door bergen en er stroomt
maar een rivier door, de 2700 km
lange Tarim. Een kleindeel is in
cultuur gebracht. Toch levert de
provincie koren, katoen en tropi
sche vruchten aan de rest van Chi
na. Het gebied is rijk aan minera
len, waaronder kolen, ijzer en olie,
maar de ontginning is pas in de
beginfase. Sinkiang is diverse ma
len het toneel van conflicten ge
weest.
In 1954 kwamen de mohamme
daanse Oeigoeren in verzet tegen
het bewind in Peking. Het verzet
werd onderdrukt. In 1958 brak er
een opstand uit toen bekend werd
gemaakt dat bij het hoger onder
wijs niet meer de taal van de Oei
goeren maar het Chinees zou wor
den gebruikt. In 1959 kwamen jon
ge mohammedanen, nu samen met
Tibetanen, weer in opstand tegen
Peking. In 1962 kwam het tot ern
stige ongeregeldheden die ertoe
leidden dat autochtone bevolkings
groepen, onder wie 50.000 Oeigoe
ren, naar de Sowjet-Unie trokken.
Daar werden zij met open armen
ontvangen door de stamverwante
bevolkingsgroepen van Russisch
Turkestan. Chinese grenstroepen,
die de vluchtelingen achtervolgden,
overschreden verscheidene malen
de grens wat tot incidenten met
Russische eenheden leidde.
Bij het treinongeluk, dat dins
dagavond op het trajekt Bremen-
Hamburg bij Meckefeld in Neder-
saksen aan vier mensen het leven
kostte, is een Nederlandse vrouw
gewond geraakt. Het is de 60-
jarige mevr. Paula van Leeuwen
uit Den Haag. Over de ernst van
haar verwondingen zijn geen bij
zonderheden bekend. Het aantal
zwaar gewonden bedraagt 24.
Verscheidene andere passagiers
raakten licht gewond.
Het ongeluk gebeurde toen
een sneltrein van Bielefeld naar
Hamburg achterop de voor een
onveilig sein wachtende interna
tionale „Gambrinus-expres" bot-
ste„.Re laatste twee wagens van
de exprestrein werden ingedrukt
en sloegen om. Verscheidene
passagiers raakten bekneld. De
bestuurder van de sneltrein
kwam met de schrik vrij. De ex
pres was op weg van München
naar Kiel. De Duitse spoorwegen
maakten woensdagochtend be
kend dat het verkeer op 't baan
vak was hervat.
IETS WARMER
Woensdag bevonden wy ons in
koelere lucht achter een koufront,
dat in de voorgaande avond en
nacht in noordoostelijke richting
over ons land was getrokken en,
na een droogte periode, plaatse
lijk 10 tot 20 mm regen bracht.
De middagtemperaturen waren
dan ook een graad of 5 lager dan
dinsdag en werden in het binnen
land omstreeks 22 graden, terwijl
het in de kustgebieden, bij een
zuidwestelijke wind, ongeveer 20
graden werd.
Zonnige perioden werden thie?
en daar nog afgewisseld door een
bui. Het koufront behoorde bij 'a
depressie boven Engeland, die nu
geleidelijk opvult.
Omdat bovendien een zwakke
rug van hogedruk zich van het
Kanaal en Noord-Frankrijk naa®
onze omgeving zal uitbreide^
wordt er voor vandaag in het al*
gemeen weinig wind verwacht,
Onder invloed van laatstge»
noemd druksysteem zal het vrij
zonnig en op de meeste plaatsen
droog zijn.
De middsgtemoeraturen kunnen
waarden bereiken tot ongeveer
25 graden. Langs de kust plaatse
lijk enkele graden lager bij wind
van zee.
aflteer&ericSn*
medegedeeld door het K.N.l^I.,
geldig tot hedenavond.
Weinig wind
Vrij zonnig en op de meeste
plaatsen droog weer. Weinig
wind, langs de kust in de middag
plaatselijk wind van zee. Iets ho
gere middagtemperaturen dan
woensdag. p
DONDERDAG 14 AUG.
v.m.
n.m.
Cadzand
2.12
2.29
Breskens
2.37
2.54
Terneuzen
3.13
3.30
Hansweert
3.52
4.09
Walsoorden
3.56
4.13
VRIJDAG 15 AUGUSTUS
v.m.
n.m.
Cadzand
2.47
3.01
Breskens
3.12
3.26
Terneuzen
3.48
4.02
Hansweert
4.27
4.41
Walsoorden
4.31
4.45
Advertentieprijsper mm IS cent; ndnbmni
per advertentie ƒ2,40, exclusief 4% B.T.W»
Rubriek „Kleine Advertenties" (geen handels
advertenties) 5 regels 1,15. Iedere regel mééi
23 cent Kleine advertenties bij vooruitbetaling
Vermelding: Brieven onder nummer, of Adntf
Bureau van dit Mad 80 cent verhoging.
Inzending advertenties uiterlijk tot nna. 2 oor
Voor bet gecomb. maandag/dinsdag<mimmaj
tot 10 uur voormiddag
Frankering bi) abonnementTERNFUZEN
Directeur-HoofdredacteurP. J. van de Sande
Telefoon: (01150V--2073. Gironummer: 38150
Redactie- en Administratie-adresSmidswai
Abonnementsprijs
ƒ8.— per kwartaal; per maand ƒ2,70
Losse nummers 15 cent inclusief 4 B.T.W.