Tweede Kamer behandelt de «excessen» in Indonesië
MAI, vraagbaak voor
meisjes die naar het
buitenland trekken
P.v.d.A.-FRACTIE WIL ONDERZOEK
NAAR BLANCO VOLMACHT
WESTERLING
Lof van regeringspartijen voor nota
Derde termiin
afkoop rentekaart
verzekeringen
Woensdag 2 juli 1969
DE VRIJE ZEEUW
Pagina 5
Oprakelen
„Ontstellend
Geschokt
Vandaag spreekt
de premier
Havenstakingen
in Engeland
Israëlische
vliegtuigen
maakten
verkennings
vlucht hoven
Cairo
AU PAIR
KOSTEN
Dodelijk ongeluk
Twee doden en
drie gewonden bij
botsing
Jongen
verongelukt
Overstekende
voetganger
aangereden
Bij het debat tn de tweede ka
mer over de regeringsnota aan
gaande de militaire excessen in
Indonesië gedurende de jaren
1045—1950 heeft drs. J. M. den
Uyl, de voorzitter van de pvda-
fractie, de instelling gevraagd van
een parlementaire enquête naar de
bestuurlijke en politieke verant
woordelijkheden voor de blanco
volmacht aan de vroegere kapitein
Westerling verleend.
Een onderzoek naar dit punt kan
z.i. niet wachten. Hij constateerde
een duidelijke overschrijding van
de grenzen van de rechtsspraak en,
zo luidde de conclusie van de heer
Den Uyl, het parlement heeft hier
de taak om de verantwoordelijk
heden vast te leggen. Ook drs. E.
C. Visser (D '66) wees er op, dat
de mogelijkheid van een parle
mentaire enquête onder ogen moet
worden gezien.
om de heer Den Uyl te volgen in
het vragen naar een enquête.
Tijdens het debat werd de rege
ring veel lof toegezwaaid. Opge
merkt werd o.m. dat het rapport
een redelijk inzicht geeft van hét
geen is geschied.
Geheel afwijzend tegenover de
nota stelde zich op de heer Harm-
sen (van de groep-Harmsen). Hij
vroeg zich af welk belang is ge
diend met het „oprakelen" van
wat hij noemde oude zaken.
De woordvoerders van de*kvp,
vvd en chu, resp. de heren Schmel-
zer, Toxopeus en Mellema spraken
zich daarentegen uit. Laatstge
noemde zei vooralsnog te aarzelen
Drs. Den Uyl noemde het beeld
van het optreden van de Neder
landse militairen in Indonesië, zo
als dat in de nota naar voren
komt, „ontstellend en beschamend
en in zijn omvang en aard ontlu's-
terend", niet voor de Nederlandse
militairen maar voor al degenen,
die zolang de schijn hebben willen
ophouden dat wandaden een inci
dentele „uitspatting" waren.
De voorzitter van de pvda-frac-
tie wees er op, dat voor de over
grote meerderheid van hen, die
naar Indonesië werden gezonden,
geldt dat zij voor de bedreven
wandaden niet verantwoordelijk
kunnen worden gesteld.
De verantwoordelijkheid ligt el
ders. Hij wilde deze verantwoorde
lijkheid gelegd zien bij de bevel
hebbers, bij het gezag in Batavia,
bij regering en bij parlement in
Nederland. Spr. noemde het onbe
grijpelijk dat de regering zich niet
duidelijk in deze zin heeft uitge
sproken, maar bij haar oordeelvel
ling heeft gezwegen. Hij zei dit te
begrijpen als een late nawerking
van wat z.i. als het meest veront
rustende uit de nota naar voren
springt: de escalatie van het rui
me geweten, de deformatie van het
democratisch normbesef en het tot
systeem worden van de ruime
marges. De socialistische fractie
voorzitter concludeerde, dat in de
beschouwing van de regering over
de omstandigheden, waaronder de
aan de orde zijnde feiten zich heb
ben voorgedaan, elke verantwoor
delijkheid „verdampt".
Verschillende afgevaardigden
stelden de vraag of de militaire en|
politieke leiders in hun richtlijnen
de menselijke uitwassen voldoende,
hebben trachten in te dammen en
of zij in hun berechting voldoende
zijn opgetreden. De vraag of niet'
alsnog tot strafvervolging zou
moeten worden overgegaan werd
vrijwel unaniem ontkennend be
antwoord. In dit verband werd ge
wezen op de verjaringsproblema-
tiek, op de bewijsmoeiliikheid en
op de opportuniteit, op de amnes
tie-ordonnantie en op de onmoge
lijkheid om in individuele gevallen
een duidelijk beeld van de feiten
en omstandigheden te reconstrue
ren. Drs. Schmelzer (kvp) noemde
het ondenkbaar dat met vervol
ging, voor zover mogelijk, het be
lang van generale of speciale pre
ventie of de bevrediging van het
rechtsgevoel kan worden bereikt.
De woordvoerder van de ch-
fractie, de heer Mellema, die op-|
merkte geschokt te zijn over de
gegevens die betrekking hebben
op de gebeurtenissen op Zuid-Ce
lebes, noemde het onbegrijpelijk
dat de hierbij betrokken officieren
vrijuit zijn gegaan.
Mr. Toxopeus (wd) uitte kritiek
op de methode, waarbij op Zuid-
Celebes alle macht werd gelegd in
de handen van enkele commandan
ten. Hij noemde dit onaanvaard
baar.
Er werd voorts nog aandacht ge
schonken aan de door de regering
aangekondigde geschiedschrijving.
Ook dient zoveel mogelijk mate
riaal uit particuliere bron bij het
onderzoek te worden betrokken.
Van arp-zijde werd nog gevraagd
naar een onderzoek naar de be
voegdheden van de militaire
rechtsspraak in Zuid-Celebes.
Drs. Schmelzer, die de rege
ringsnota veelzijdig en informatief,
omvangrijk en openhartig had ge
noemd, stelde de vraag of het niet
gewenst in ter completering van
een evenwichtig beeld ook een
geschiedkundig onderzoek te doen
verrichten naar de gebeurtenissen
tussen 19401945 in Indonesië en
wellicht naar de gebeurtenissen in
de periode daaraan voorafgaande.
Vandaag (woensdag) zal minis
ter-president De Jong de kamer
antwoorden.
Twee belangrijke Engelse ha
vens, Liverpool en Southampton,
zijn dinsdag getroffen door een
staking van havenarbeiders. In
Souhampton hebben tweeduizend
en in Liverpool negenduizend
man het werk neergelegd. De ar
beiders stellen looneisen.
Als gevolg van de staking lig
gen in Southampton honderden
tonnen fruit te rotten.
Een Israëlische woordvoerder in
Tel Aviv heeft dinsdagonthuld, dat
Israëlische vliegtuigen twee we
ken geleden een verkenningsvlucht
boven Cairo hebben gemaakt.
Volgens hem mag worden aan
genomen, dat dit feit heeft bijge
dragen tot het ontslag van de op
perbevelhebbers van de luchtmacht
en van de luchtverdediging van
Egypte. De woordvoerder vermeld
de niet, hoeveel vliegtuigen bij de
actie betrokken waren en of zij op
Egyptisch verzet waren gestuit.
BREDA Vroeger had je de
vereniging tot Bescherming van
Meisjes en hoe goed werk die in
stelling ook deed, er hing altqd
een waas van preutse tuttigheid
omheen. Misschien lijkt mij dat
nu alleen maar zo omdat ik toen
jong en recalcitrant was.
Thans bestaat het M.A.I., het
Maatschappelijk Advise en Inlich
tingenbureau. En er bestaan nog
steeds jonge meisjes, die zo mo
gelijk nog eigenwijzer zijn dan
die van vroeger. Ook absoluut
zelfstandiger, maar daarom nog
niet bij machte alle mogelijke be
narde posities te overzien of er
zich uit te redden.
MAI heeft een toegankelijker
naan. Niet preuts, niet tuttig. Hoe
reëel en vooruitziend men daar
denkt, blijkt al uit de zeer eenvou
dige folder AU PAIR, waar °P een
pagina maar vier regels staan
Huishoudelijk wenk in het bui
tenland;
oomtzctle op betrouwbaarheid
vwn: as. werkgevers, pen-
frdends, logeeradressen;
advies inzake internationaal hio-
weüjkarecht;
vertrouwde contactadressen in
het bwtenÉand.
Au Pair wHi zeggen: arbeid (ca.
zes uur per dag) in ruil voor koet,
towoming en een zakgeld. In tallo
ze buitenlandse gezinnen zijn onze
meisjes van harte welkom. De meis
jes willen weL Je kunt tegenwoor
dig niet meer met je mond vol tan
den staan als er Engels of Frans ge
sproken moet worden. De eenwor
ding van Eumopa brengt een steeds
intensiever contact tussen de betrok
ken landen. Bij elke voortgezette
studie, bij elk soort beroep is talen
kennis van belang.
Maar om in den vreemde te gaan
werken moet je op de hoogte zijn
van de arbeidsvoorwaarden, die in
eflfc land anders kunnen zijn. Ook
van de leefgewoonten, die hier in
ons eigen land al zo verschillen tus
sen stad en land, of tussen het ene
milieu en het andere. Hoe is de ge
woonte in het gezin waar een meisje
komt werken? Zal zij beschouwd
worden als lid van de familie?
Krijgt zij kans naast het werk ook
ToUetmakan in keufcearaiMte o» cm niet *o geetoegd adres.
een of andere cursus te volgen?
Het MAI-bureau beschikt over ge
controleerde adressen van werkge
vers. Het is ook bereid adressen,
die men buiten dit bureau om heeft
gekregen, te controleren. Men gaat
voornamelijk de volgende belangrij
ke punten na: de morele betrouw
baarheid van de familie, de werk
kring van de man, het aantal kin
deren, het ai* of niet buitenshuis
werken van de huisvrouw. Het MAI
kan echter niets garanderen over
de verhouding van de echtelieden-
En evenmin kan het beloven, dat
het verblijf op het gecontroleerde
adres een absoluut succes gaat wor
den.
Wij kennen een meisje, dat bij een
zeer betrouwbare Engelse familie
ging werken, maar alle rusturen die
zq in huis doorbracht, moest slijten
in de keuken bij zes honden, of op
haar moeilijk te verwarmen uiterst
kleine kamertje. Zij hield nbet van
honden.
-Een aade? meisje dat in Frankrijk
te werk gesteld werd bij een Pirin-
cesse de Zus en Zo (motabene nog
in de verte familie) wend zo op een
afstand bejegend, dat zij bet kerst
feest alleen op haar kamer in de
stad vierde, terwij! de prinselijke
familie de feestdagen a kt campag
ne doorbracht.
Een derde die vol goede moed
maar slechts kennis van zaken naar
het buitenland toog moest ontdek
ken, dat bet vrolijke gezin met drie
kinderen en een buitenshuis wer
kende moeder haar geen apart ka
mertje kon aanbieden. Dan maar
bij de kinderen slapen zou je J»
zeggen Nee, dat ging niet, om wél
ke reden dan ook. Zij kreeg 'n bed
achter een gordijn in de werkkamer
van meneer die tekenaar was, en
maakte haar toilet in een keuken-
mme.
Men kan niet goed genoeg geïn
formeerd zijn. En wannéér ouders
nog iets in de melk te brokkelen
hebben bij hun kroost is het nog
zo'n gek idee niet, even zelf een
kijkje te gaan nemen in het toe
komstige tehuis van de dochter.
Alleen al het feit dat de ouders
dit opbrengen maakt indruk op de
ontvangende familie en kan bet
meisje heel wat plezier gewen.
Als papier niet geduldig was,
zouden er vefe] minder papieren
vriendschappen bestaan en zouden
er minder teleurstellingen uit voort
vloeien. De service van MAI om a-
dres en andere gegevens van een
onbekende penfriend na te gaan, is
er een oni met beide honden aan
te grjjpen.
Deze en dergelijke informaties o-
ver families, adressen en correspon
dentievrienden kosten bijzonder wei
nig: vanaf f 10,- tot misschien een
f 25,- toe. Dat is niet veel voor ent-
ge zekerheid over de mensen bij wie
je enige tijd gaat doorbrengen of
met wie je bezig bent vriendschap
te sluiten. Het is moeilijk tevoren
een nauwkeurig bedrag van de on
kosten op te geven, omdat ze af
hankelijk zijn van de stappen en te
lefoons die men ervoor moet onder
nemen en plegen en van het Jand
waar de informaties worden inge
wonnen. Aan ieder meisje dat er
om vraagt (of zij haar a.s. werk nu
door middel van MAI heeft gekre
gen of niet), wordt een z-g. con
tactadres gegeven. Dat is een adres
buiten haar werkkring, waar zij met
elke vraag of moeilijkheid kan aan
kloppen. In grote steden is dat een
organisatie „Union Bureaux". Maar
in kleine plaatsen fungeert pastoor
dominee of sociaal werkster graag
als vraagbaak en adviesbureau
Bn - de adviezen over Internatio
naal huwelijksrecht „Die kosten
nietsf", roept het hoofd van MAI
uit.
„Wij vinden dit so enorm belang
rijk dat we er niets voor vragen
Jammer genoeg wordt er veel te
weinig of veel te Iaat gebruik van
remaak t. Meestal horen de jonge-
ieden pas van de ambtenaar op de
secretarie dat ze hierover wel eens
tun licht konden opsteken. Maar
(an zijn ze al aangetekend.- De
-leisjes moesten al informaties ko
nen inwinnen als hup voor de eer-
Je keer de gedachte door het hoofd
speelt: lk zou misschien we) met
hem willen trouwen..
LONDEN: Een van de gasten bij
de kroning van prins Charles tot
prins van Wales was Tricia Nixon,
de dochter van de Amerikaanse
president.
De vereniging van raden van
arbeid vestigt er de aandacht op,
dat van de twee jaar geleden be
gonnen afkoopregeling van de
rentekaartverzekeringen op 13
juli het derde jaar is ingegaan.
Thans zijn voor de afkoop rente
verzekering aan de beurt degenen
die zijn geboren in de jaren 1909,
1910,1911, 1912, 1914, 1942 of 1943,
mits voor een verzekering in to
taal voor minder dan 286 gulden
aan rentezegels is geplakt. Aan
vragen tot het verkrijgen van de
afkoopsom kunnen worden inge
diend bij de raad van arbeid. De
daarvoor bestemde aanvraagfor
mulieren met toelichting zijn ver
krijgbaar bij alle postkantoren en
raden van arbeid.
In de afgelopen twee jaren
konden degenen, die in een der
jaren 1902 tot en met 1908 en 1944
tot en met 1950 zijn geboren, een
afkoopsom aanvragen. Een groot
aantal personen uit deze leef
tijdsgroepen heeft tot nog toe
geen aanvraag ingediend. Aange
raden wordt dit alsnog te doen.
Personen die tot andere jaar
gangen dan de genoemde beho
ren, komen later aan de beurt.
Het 13-jarige Zwolse meisje
G. Volkers is gisteren bij het
oversteken van de Ceintuurbaan
te Zwolle door een vrachtauto
overreden en gedood. Zij zat ach
ter op de fiets bij een 14-jarige
vriendinnetje, G. J. de. Leeuw,
dat ernstig gewond werd. De kin
deren waren op weg naar de be-
graafpaats om bloemen te leggen
op de graven van hun vaders.
Op de provinciale weg in Reste
ren zijn dinsdag omstreeks half
acht tijdens een inhaalmanoeuvre
twee auto's in frontale botsing ge
komen.
De bestuurder van een der wa
gens, de 33-jarige heer J. Sihasale
werd op slag gedood, evenals me
vrouw Kakerissa, die ook in deze
auto gezeten was. De twee overige
inzittenden, alsmede de bestuur
der van de andere auto werden
ernstig gewond en naar een zie
kenhuis overgebracht.
De echtgenoot van mevr. Kake
rissa is in de loop van de avond in
het Juliana-Ziekenhuis teVeenen-
daal aan zijn verwondingen overle
den.
Dinsdagavond kort na zes uur
is op het Mauvezand te Laren (Nd-
Holl.) de 12-jarige fietser Rudi
Jaegers uit die gemeente aangere
den door de- 19-jarige autobestuur
der H. B. v. J. uit Blaricum. Toen
de auto de fietser inhaalde, week
deze plotseling scherp naar links
uit. De jongen werd zeer ernstig
gewond opgenomen in het St. Jans
ziekenhuis te Laren, vanwaar hij
later naar de neurologische kliniek
te Utrecht werd overgebracht.
Daar is -hij later op de avond
overleden.
De 72-jarige heer F. Stoter uit
Venlo is dinsdagmiddag in zijn
woonplaats bij het oversteken van
de Hakkestraa: nabij de Nljmeeg-
seweg door een vrachtauto gegre
pen.
De bejaarde man werd vrijwel
op slag gedood.