GRATIS!
Tweede Kamer verwierp
zes moties over Curasao
REGERING BEREID TOT MEER
SOCIALE HULP
Aan koninkrijksstatuut wordt (nog)
niet getornd
Verwerpelijk
Acute nood
De minister
Een -tweede
G.S. VAN ZEELAND EN NOORD-BRABANT
VOERDEN BESPREKINGEN
Bezoek aan P.Z.E.M.-centrale annex
zoetwaterfabriek
PRIJSSTOF IS EEN TIJDELIJK
NOODZAKELIJK KWAAD
Eerste Kamer keurt „economisehe
zaken" goed
Pagina 2
DE VRIJE ZEEUW
Donderdag 5 juni 1969
Commentaar
van het daeblad
„Suriname"
ni
Zeehavenoverleg
Oeververbinding Benei uxcontacten
Waterwinning
Bisschop
Bekkers-actie
passeert de zes
miljoen
Overval op
vestiging H.B.U.
in Buenos Aires
Produktie steeg
Loonkosten hoog
Bij het debat over de regerings
verklaring over Curacao kwamen
twee tegengestelde meningen naar
voren. Enerzijds was daar de op
vatting, dat moet worden overge
gaan tot beëindiging van het sta
tuut voor het koninkrijk en ander
zijds werd een Nederlands initia
tief tot wijziging of beëindiging
van het statuut afgewezen. Ook
over het inzetten van mariniers
was een duidelijk verschil van me
ning aanwezig. Daaraan was, zo
werd opgemerkt, niet te ontkomen,
maar anderzijds werd gevraagd on
verwijld de Nederlandse troepen
te doen terugkeren.
Deze eis werd neergelegd in een
motie van de communistische af
gevaardigde Hoekstra.
De heer Nederhorst (p.v.d.a.)
diende twee moties in, de eerste
betreffende een rondetafelconfe
rentie en de tweede voor de uit
voering van een sociaal plan.
De heer Van Mierlo (D '66) ver
zocht de regering in een motie met
kracht te streven naar een zodani
ge wijziging van het statuut, dat
het inzetten van militaire eenheden
in de toekomst onmogelijk zal zijn.
Een motie-Wiebenga (p.s.p.) no
digde de regering uit het initiatief
te nemen om te geraken tot be
ëindiging van het statuut en drong
er op aan de Nederlandse militaire
eenheden onmiddellijk terug te
trekken.
Handhaving of beëindiging van
het statuut stond centraal bij de
bespreking van de regeringsver
klaring.
De liberale heer Vonhoff noem
de opzegging „een verwerpelijke
zaak". Hij meende dat het statuut
ruimte bevat voor een voortgezet
overleg.
Mr. Biesheuvel (a.r.p.) merkte
op. dat van zijn fractie geen initia
tief was te verwachten om te ko
men tot wijziging of beëindiging
va: het statuut. Tot een overleg
over de inhoud van het statuut
verklaarde hij zich bereid.
Ook de heer Mellema (c.h.) had
geen behoefte aan een wijziging.
Hij noemde het in de steek laten
van de koninkrijksdelen juist thans
„misdadig". Voor wijziging of be
ëindiging yan het statuut spraken
zich uit de woordvoerder van de
p.v.d.a., c.p.n., D '66 en de p.s.p.
De heer Nederhorst (p.v.d.a.)
bepleitte de vervanging van het
statuut door een volkenrechtelijke
band, waardoor de landen overzee
volledige onafhankelijkheid zouden
kunnen krijgen.
Een bezinning op de toekomst
van het statuut is naar de mening
van de heer Van Mierlo (D '66)
noodzakelijk.
Er werd aangedrongen op het
in zo groot mogelijke mate hulp
Het dagblad „Suriname"
schrijft in een commentaar op de
gebeurtenissen op Curasao dat 't
onzin is om het inzetten van Ne
derlandse mariniers in dit geval
neo-kolonialistisch te noemen.
Aan de andere kant is het statuut,
dat het inzetten van Nederlandse
strijdkrachten regelt, een ge
vaarlijk wapen, aldus „Surina
me". Een regering, die democra
tische rechten vertrapt, die zich
aan corruptie schuldig maakt en
die niet langer representatief is,
zou zichkunn en handhaven door
gebruik te maken van dit artikel.
In dat geval zouden Nederlandse
strijdkrachten worden gebruikt
om een niet gewenste regering in
het zadel te houden. Dit is in Su
riname bijna gebeurd, schrijft
„Suriname". De leider van de
vorige regering heeft zelf ver
klaard, dat hij op een bepaald
moment eraan heeft gedacht de
noodtoestand af te kondigen, hoe
wel er geen sprake was van
brandstichting en plundering.
„De gecompliceerdheid van de
riiaterie brengt mee, dat wij niets
li eb ben aan kreten, maar wel aan
een gedegen studie", aldus het
dagblad.
bieden. De heer Nederhorst wilde
Suriname en de Antillen niet in de
steek laten. De woordvoerders van
de c.h.-, a.r.p.- en k.v.p.-fracties
bepleitten meer sociale hulp en
minder economische hulp.
„Van de regering mag worden
verwacht dat in overleg met de
Antillen een wezenlijke bijdrage
wordt geleverd tot leniging van de
acute nood, met name van de
sociaal minst draa"krarhri<"»u",
aldus de heer Schmelzer. De heer
Biesheuvel bepleitte hetzelfde door
op te merken, dat meer hulp van
sociale aard dient te worden gege
ven in plaats van projecten met
een sterk „kneuterdijks-accent".
De p.v.d.a. had de regeringsver
klaring vergeleken met het rap
port van een vlootvoogd en de
c.p.n.-afgevaardigde Hoekstra
noemde de verklaring een leger
communiqué. Uit de kamer werd
aangedrongen op het in sterkere
mate inschakelen van de (Neder
landse) vakbeweging bij het ont
wikkelingswerk. Gevraagd werd
of de regering bereid is steun te
verlenen aan de wederopbouw van
Willemstad, of daarvoor fondsen
aanwezig zijn en zo neen, of deze
fondsen in het leven zullen wor
den geroepen.
Minister Bakker zei dat thans
niet het ogenblik is aangebroken
om te komen tot wijziging of be
ëindiging van het koninkrijkssta
tuut Hij vroeg zich af, of het rede
lijk is en in overeenstemming met
onze morele plicht juist een wijzl
ging door te voeren, nu de autori
teiten op de Antillen onder grote
zorgen gebukt gaan.
De bewindsman, die zei aan de
moties geen behoefte te hebben,
wees er met nadruk op dat het
detachement mariniers zo spoedig
mogelijk naar ons land za! terug
keren, als althans de orde en rust
op Curagao zijn verzekerd.
Op vragen uit de Kamer deelde
hij mee, nog geen inzicht te hebben
in de omvang van de schade en hij
zei niet te weten hoe de gevolgen
van de „catastrofale ramp" kun
nen worden opgevangen. Het ligt
in het voornemen te komen tot
een verhoging van de ontwikke
lingshulp voor sociale projecten.
Staatssecretaris Van Es (marine'
zaken) noemde het uitgesloten, dat
de Nederlandse militairen worden
gebruikt om hervormingen tegen
te houden dan wel om stakingen
te breken. Hij deelde niet de me
ning dat de aanwezigheid van de
mariniers provocerend zou wer
ken. De aanwezige zeestriidkrach-
ten noemde de staatssecretaris
„aan de krappe kant" en hii zou
graag een tweede jaaer in de na
bijheid van de Antillen gestatio
neerd zien. maar de financiën
laten dat niet toe.
De ingediende moties werden
alle verworpen.
De colleges van gedeputeerde
■daten van Noord-Brabant en
Zeeland hebben dinsdag te Mid
delburg besprekingen gevoerd over
een aantal belangrijke onderwer
pen. Voordat de besprekingen be
gonnen, werd een bezoek gebracht
aan enkele delen der provincie.
Na de begroeting der Brabantse
collega's aan de veerhaven Krui-
ningen, maakte men met de „Prin
ses Christina" de overtocht naar
Perkpolder. In restaurant „Vijver
hof" te Terneuzen gaf ir. A. A.
Romeijn een toelichting op de
bouw en de betekenis van de
PZEM-centrale Terneuzen annex
zoetwaterfabriek, die daarna werd
bezocht.
Later werd een rit gemaakt
door het haven- en industriegebied
Vlissingen-oost.
bezwaar zal worden gemaakt. Het
ligt voor de hand. dat een „twee
de" vaste verbinding over de
Schelde in een verre toekomst een
aanmerkeliik oostelijker tracé zal
volgen. red.)
Een korte beschouwing werd ge
wijd aan de samenstelling van de
commissie zeehavenoverleg (de
z.g. commissie-Posthumus), waar
in van de havenbeheerders zitting
hebben Rotterdam, Amsterdam,
Delfzijl, het havenschap Vlissingen
i.o. en het toekomstige haven
schap Terneuzen.
Noord-Brabant acht het onju'st,
dat deze provincie geen zitting
beeft in deze commissie.
Het eerste punt van bespreking
vormde de vaste oeververbinding
Zoals bekend hebben G.S. en -Ie
provinciale staten zich akkoord
verklaard met een tracé bij Krui
nineenPerkpolder.
Hoewel Noord-Brabant bij een
nog oostelijker verbinding meer
zou zijn gebaat, werd meegedeeld
dat tegen het gekozen tracé geen
De beide colleges hebben aan
dacht besteed aan de wenselijk
heid van intensivering der Bene-
luxcontacten. Geconstateerd werd,
dat op velerlei gebied informele,
zij het niet intensieve, contacten
bestaan tussen de naburige pro
vincies over de grens. De conclu
sie was, dat op de ingeslagen weg
moet worden voortgegaan.
Aan de orde kwamen ook enke
le vraagstukken op hét gebied van
de waterwinning. Voorlopige con
clusies van een werkgroep zijn,
dat wat betreft Zeeland de huidi
ge produktiemiddelen tot 1973 vol
doende zullen zijn en dat van
1973 tot 1983 additionele levering
van 12Q miljoen, kuhieke meter
water per jaar uit de Biesbosch-
bekkéns noodzakelijk zal zijn.
In de periode 1983 tot 2000 zal
additionele levering van 150 mil
joen kubieke -meter uit een spaar
bekken bij Sint Philipsland nodig
zijn.
Tot het moment waarop water
uit de Biesbosch kan worden ge
leverd heeft Zeeland een over
bruggende aanvulling nodig. Daar
toe zal de bestaande grondwater-
levering door noordwest Brabant
aan Zeeland waarschijnlijk worden
verhoogd van 5 tot 10 miljoen ku
bieke meter per jaar. De toekom
stige levering van Biesboschwater
behoeft geen problemen op te le
veren.
MAASSLUIS GROEIT HARD
Woensdag 4 juni schreef de ge
meentesecretarie te Maassluis de
25.000e inwoner in. Op 1 januari
1960 bedroeg het inwoneraantal
van Maassluis ruim 12.000. In
negen jaar tijd is de bevolking
dus verdubbeld. Maassluis is
daarmee een van de snelst groei
ende gemeenten in Nederland.
GRENSVOLK
door
Jakob Schopmans
55)
Hoe ze bijvoorbeeld over Toon
Janssen en diens vrouw spraken
als ze te veel jenever op hadden.
Dan vermaakten ze zich met aan-
schouwelijke voorstellingen te
geven hoe hij in de Zwanentoren
zou zitten, en lalden ze Over
vrouw Janssen dat ze op het veld
van eer gestorven was en het
eikenloof had verdiend, waarna
men weer eens het glas op haar
eeuwige gezondheid liet vullen.
Toen hij eens met somber ge
zicht het gedoe vanuit een hoek
stond aan te zien gaf Piet van der
Staay een geduchte klap op de
schouder van Dorus van Doren
kamp:
„Kerel, waar sta jij toch altijd
aan te denken. Waarom doe je
niet eens 'n keer met ons mee. Dat
zal je gedachten wat verzetten!"
„Ik sta er over te prakkizeren,
dat ik laatst een stomme streek
heb uitgehaald door me aan de
grensbewakers bekend te ma
ken!"
„Kom kom," zei Van der Staay
bemoedigend, „zelfs een slimme
kip legt wiel eens in de netelen!"
„Dat kan zijn. Maar dat ver
andert toch niets aan het feit, dat
ik voor 'n groot deel het leven
van die vrouw op m'n geweten
heb."
„Je bent niet erg lekker in je
hoofd. Dood is dood. Daarover
hoef jij je geen kopzorg te maken.
Wj,e smokkelt moet er nu eenmaal
rekening mee houden, dat z'n
leven altijd op zekere dag plotse
ling in hei of bos een einde kan
nemen," oordeèlde Van der Staay,
en weer terugkerend tot zijn
vrienden stelde hij hun voor om
naar de kermis te gaan.
„Ja, we moeten ons eerst wat
in de stemming drinken, zodat we
niet al te nuchter op karwei be
hoeven te gaan!" viel Jan van
Elsteren bij.
„Zo is het, zo is het," bracht
Kromme Grades als een papegaai
in het midden, en hij dook al weer
achter de tapkast om nog gauw
de glazen even te vullen. Dikke
Marie begon een nummertje te
zingen, en dat verwekte zoveel
vrolijkheid, dat de glazen weldra
weer leeg stonden. Piet van der
Staay was de kermis al weer ver
geten. Hij had ontdekt, dat
Kromme Grades er zo waar een
zwarte bolhoed op na hield en
nadat hij dit hoofddeksel op pot
sierlijke wijze op z'n haren had
geplant, begon hij dansend rond
te springen.
De anderen meenden, dat zij
nu niet mochten achterblijven, en
weldra volgde de ene voordracht
na de andere en vlogen de platte
moppen over tafel.
Dikke Marie oordeelde, dat ze
nu rustig haar moederlijke plich
ten kon gaan vervullen, en ver
dween naar het optrekje, waar
haar zeven kinderen ais orgel
pijpen op een rijtje, lagen. Ze
lagen rustig te slapen het klein
ste in de slaap nog zuigend op z'n
duim. De aanblik daarvan ver
tederde de waardin en ze ging
naar de keuken om er een fles
geitenmelk te halen. Toen ze
terugkwam duwde ze haa.r ben
jamin de speen tussen de lippen,
die nog altijd slapend begon te
zuigen.
Ze luisterde nog even en haal
de toen voorzichtig de deur ach
ter zich dicht.
„Zo," zei ze opgeruimd, „die
zijn verzorgd en behoeven geen
omkijken meer. Nu kunnen wij
ook eens naar de kermis gaan."
Kromme Grades was terstond
klaar om mee te gaan. Hij haalde
de kettinghond in huis en gren
delde de deuren. Toen trok hij
z'n beste pak aan, en was niet
weinig trots op z'n Marie, zoals
zij daar in haar blozende welge
daanheid verscheen, omkleed met
een japon, waarop allerlei bloem
figuren waren gedrukt. Ze glun
derde van genoegen, dat zij voor
het eerst sinds jaren ook weer
eens op de kermis zou komen.
Toen ze nog niet getrouwd was
had ze goed kunnen dansen. Maar
toen was ze nog niet zo dik. Ze
was nieuwsgierig hoe het haar nu
zou afgaan.
Piet van der Staay had van hei
destruiken een krans gevlochten,
die hij haar om de hals wilde leg
gen, maar Marie verzette zich.
„Doe nou maar niet zo dwars,"
knorde Grades, „we gaan toch
naar de kermis en daar zullen we
als zakenmensen wel meer onzin
moeten slikken."
Marie stribbelde niet langer
tegen. En terstond merkte Jan
van Elsteren boosaardig op:
„Alsjeblieft. Marie, je ziet er
uit, als een bekroonde Paas-os!"
Een uitbundig gelach klonk
over de heide. Zelfs Kromme Gra
des lachte aarzelend mee, maar
een paar stekende ogen uit het
vollemaansgezicht van Marie
deden z'n trekken terstond ver
strakken. Zij toonde zich zeer be
ledigd en wendde voor naar huis
terug te willen keren.
Maar het 'gezelschap toonde
zich weinig onder de indruk van
die bedreiging. „O, o, o, Marietje,
doe ons dat niet aan, jij de schoon
ste ster. die op de dansvloer zal
flonkeren."
De vrouw kon het maar moei
lijk verkroppen het voorwerp van
de spotlust der mannen te zijn. Ze
rukte haar arm los/van die van
Grades, trok een gezicht als een
onweer, en draaide zich demon
stratief om. Maar door drie, vier
man tegelijk werd ze bij de armen
genomen en meegetrokken. Piet
van de.r Staay vond dat men de
stemming niet bederven moest
door het met Marie al te zeer op
de spits -te drijven. Daarom trok
hij een forse heidestruik uit de
g.rond, zwaaide er mee, en begon
te zingen:
„Zo leven we, zo leven we alle
dagen.en weldra vielen de
anderen bij om dit smokkellied
ver te doen uitklinken, zo ver, dat
ook de ergens op de loer liggende
grensbewakers het zouden kun
nen horen.
(Wordt vervolgd.)
BRUSSEL: Prinses Astrid heeft
haar eerste communie gedaan in
de kapel van het Instituut van
de Gelovige Maagd. Vlnr Groot-
Hertogin Josephine-Charlotte
van Luxemburg, prinses Astrid,
prins Philip en prinses Paola.
De opbrengst van de „Bisschop
Bekkers-actie" heeft de zes mil
joen gulden overschreden. Het
streefbedrag was 4,5 miljoen gul
den en is dus ruimschoots gehaald,
terwijl nog dagelijks geld binnen
komt. De stichting maakt zich on
gerust over de z.g. charitatieve
activiteiten van personen en onder
nemingen, die artikelen trachten
te verkopen met het argument dat
een deel van de opbrengst de actie
ten goede komt. De secretaris van
de stichting weet dat men deze
argumentatie kalenders, toiletreini-
gers, brandblusapparaten en ball
points te koop zijn aangeboden.
Het bestuur heeft met deze activi
teiten niets te maken en waar
schuwt het publiek waakzaam te
zijn. Alleen die grammofoonplaat
van de t.v.-uitzending ten bate van
de actie is met instemming van
het actiebestuur en ten dele ten
bate van de actie in verkoop.
Zeven onbekende mannen heb
ben dinsdag op klaarlichte dag 'n
vestiging van de (."HOHandsche
Bank Unie" in dé- Argentijnse
hoofdstad overvallen en een be
drag van 21 miljoen Argentijnse
pesos (ongeveer 210.000 gulden)
geroofd.
In de drukke stadwijk Belgrano
overmeesterden zij twee politie
agenten voor de ingang van de
vestiging en overrompelden het
bankpersoneel. De rovers lieten
geen spoor achter.
Minister De Block ziet de
nriisstop als een noodzakeP'k
tijdelijk kwaad. Hii zei dit gis
teren in de eerste kamer tijdens
de begrotingsbehandeling. De
minister kon nog niet zeggen
wanneer de prijsstop kan wor
den opgeheven. Hij streeft naar
een overgang naar een minder
rigoreuzé greep op de prijzen,
teneinde te grote spanning te
voorkomen. Eerst zullen wij er
varingen moeten opdoen en be
schikken over de C.B.S.-cijfers
inzake de stijging van de ge
zinsconsumptie, aldus de minis
ter.
De prijsstop zal worden ver
zacht, als van werkelijke teke
nen van concurrentie zal zijn
gebleken. Van primair belang is
het zo goed mogelijk prijscorri-
gerend op te treden. Voor de be
slissing over de beëindiging van
de prijsstop en voor de overwe
ging van alternatieven is het van
belang eveneens te beschikken
over het halfjaarlijkse econo
misch rapport van de sociaal-
economische raad.
Overigens gaf de minister als
zijn indruk dat de stijgende be
weging in de prijzen aan het
minderen is.
De economische ontwikkeling
kan in het algemeen als gun
stig worden bestempeld. Door de
ontwikkeling op de arbeidsmarkt
en het hoge niveau van beste
dingen is er kans op toenemende
spanning. Opvallend noemde de
bewindsman de toeneming van
de binnen- en buitenlandse
vraag.
Wat betreft de produk.iekant
valt het op, dat in het eerste
kwartaal de industriële produk
tie 11 pet. lag boven het peil
van 1968. Hoezeer dit cijfer tot
verheugenis stemt, wilde minis
ter De Block vooropstellen dat
de betekenis daarvan niet mag
worden overschat. Het meeval
lend resultaat is nl. te danken
aan de hoge produktie van aard
gas en elektriciteit in verband
met het slechte -\eer. Als men
alleen de verwerkende industie
neemt, resulteert een stijging iri
dezelfde periode van 8% pet!
Ook dit cijfer impliceert een wat
minder sterke extra stijging!
Het is aannemelijk dat de extra
groei voor een belangrijk deel
het gevolg is van extra produk-
tiviteitsstijging. Bij dit alles moet
worden overwogen, dat het aan
deel van de industrie in de pro
duktie van bedrijven niet meer
is dan ca. 35 pet. en dat de pro-
duktiviteitsgroei in de diensten
sector veel zwakker is.
Ten aanzien van de loonkos
tenstijging merkte minister De
Block op, dat Nederland inter
nationaal gezien hoog genoteerd
staat. Voor de concurrentieposi
tie lijkt hem dit een bedenkelijke
ontwikkeling. Hij ging nader in
op de uitbreiding van de wereld
handel. Begin 1968 werd deze
op 5 geschat. Het is echter
10 geworden, onder meer door
het sneller herstel in Duitsland
en het tegenvallend effect van
de devaluatie van het pond ster
ling.
De wereldhandel als totaal
stijgt, dus ook de Nederlandse
uitvoer. Daardoor neemt onze
productie toe, dus ook de in
voer en de productiviteit, even
als de investeringen. Een onver
wachte meevaller was het gun
stige weer voor landbouw en
bouwnijverheid.
Het centraal economisch plan
bureau heeft deze wijzigingen
niet in de hand evenmin als de
overheid. Wel draagt de over
heid verantwoordelijkheid voor
beleidsaanpassingen in de loop
van het jaar.
De kamer keurde tenslotte de
begroting goed.