Papoea-opstanden zonder resultaat
Jaarvergadering vereniging
walerleidingbelangen in Ylissingen
mijfiHBRDrs
EN IN DE VERENIGDE NATIES KIJKT
MEN EEN ANDERE KANT OP
WERKGEVERS: „HARDE KOERS
VAKBEWEGING IS VEROUDERD"
Geen fundamentele tegenstelling
tussen werkgevers en werknemers?
De toekomst van de watervoorziening in
Zuidwest-Nederland
Pagina 2
DE VRIJE ZEEUW
Vrijdag 9 mei 1969
Alleen zijn vulpen
Twee jaar eis tegen
dienstweïgerende
Jehova-getuige
Diefstal van
caravans door
Nederlanders?
Canadese omroep
weert
tabaksreclame
Vreemdelingen
Die tweede
zondag in mei
Is Bloemendag*
Wees royaal.
Met kleurige
boeketten of
bloeiende planten.
Zet moeder eens gezellig
in de bloemetjesl
Ledenverlies
Vruchtbaarder
De fusie
Financiële
problemen
Spaarbekkens
Twee fasen
HOOFDPIJN POEDERS
Amerika wil
27.000 ton gifgas
in oceaan lozen.
Nieuwe
zwaveizuurfabriek
te Antwerpen
Indiase regering
tegen
marine-voorstel
Demonstratie
op Hokkaido tegen
raketbasis
Uit Irian Barat voorheen Ne
derlands Nieuw-Guinea komen
berichten over opstanden die door
Indonesische parachutisten zijn
neergeslagen. De recentste was
die bij Enarotali, waarover de be
richten voornamelijk via het
Australische deel van het eiland
kwamen en pas nadien door Dja
karta werden bevestigd met ver
klaringen erbij, dat alles niet veel
te betekenen had.
Dat laatste is begrijpelijk. De
Indonesische overheid heeft er
geen belang bij dat de wereld te
veel aandacht gaat besteden aan
wat in West-Irian plaatsgrijpt.
Aan de andere kant wordt gespro
ken over het sturen van vijfhon
derd man parachutisten en dat is
een aanzienlijke strijdmacht voor
dit soort operaties, al zegt het op
zichzelf niet zo heel veel.
Djakarta heeft niet veel te duch
ten van al de belangstelling voor
West-Irian. Die zou ook kunnen
worden gewekt door de rapporten
van de waarnemer der Ver. Na
ties, Ortiz Sanz, die niet veel hoop
heeft dat de door de V.N. gelaste
volksraadpleging veel zal voor
stellen. Hij maakt een beetje ru
zie inet Djakarta, maar dat haalt
weinig uit, omdat Sanz van geen
andere machtsmiddelen is voor
zien dan zijn vulpen. En in de Ver.
Naties bestaat niet veel bereid
heid zich over het land der Pa
poea's op te winden.
Dat de volksraadpleging niet zal
worden gehouden op een manier
die iets lijkt op wat algemeen als
een stemming wordt beschouwd,
staal vast De Indonesiërs houden
het op hun „moesjawara"-systeem,
De advocaat-fiscaal bij 't hoog
militair gerechtshof mr. F. J. G.
baron van Voorst tot Voorst heeft
donderdag in hoger beroep twee
jaar gevangenisstraf geëist met
aftrek tegen de 20-jarige Jehova
getuige J. C. B. uit Dronten, die
wegens dienstweigering door de
krijgsraad in Arnhem tot veertien
maanden was veroordeeld.
De auditeur-militair bij de
krijgsraad had eveneens twee
jaar geëist. De krijgsraad in Arn
hem, die dienstweigerende Je
hova-getuigen steeds tot 21
maanden veroordeelde, wilde op
17 april door aan B. 14 maanden
op te leggen, het hoog militair
gerechtshof aan de hand van dit
vonnis een norm laten stellen.
De andere krijgsraden leggen
de Jehova's getuigen als regel
twee jaar op, aldus de advocaat
fiscaal voor het hof.' Hij achtte
twee jaar Blankenbosch het
centrum waar Jehova-getuigen
die dienst weigeren hun straftijd
uitzitten een juiste strafmaat.
In deze vervangende straf is
rekening gehouden met een voor
lopige invrijheidstelling na twee
derde van de straftijd. De advo
caat-fiscaal kondigde aan, dat er
aan zal worden gewerkt om de
vonnissen van alle krijgsraden
voor dienstweigerende Jehova
getuigen gelijk te trekken met de
gebruikelijke straffen van twee
jaar als uitgangspunt.
In Antwerpen en omgeving zijn
in de afgelopen maanden tiental
len caravans gestolen en vermoe
delijk naar Nederland gesmok
keld, zo schreef donderdag het
Brusselse blad „Het Laatste
Nieuws".
Het blad wijst erop, dat het in
België moeilijk is gestolen cara
vans op de markt te brengen, ge
zien de jaarlijkse controle door
de verkeersinspektie. Voorts is
grensoverschrijding naar Frank
rijk en Duitsland zonder goede
papieren niet gemakkelijk, maar
overschrijding van de Neder
landse grens niet meer dan een
formaliteit.
Niemand kan betwijfelen, al
dus „Het Laatste Nieuws", dat de
talrijke caravandiefstallen vèn de
laatste tijd het werk moeten zijn
van een goed georganiseerde
bende specialisten, die uit Neder
land opereren en die een middel
hebben ontdekt om de aanhan
gers op de markt te brengen.
De „Canadian Broadcasting
Corporation" heeft meegedeeld
dat zij zowel over radio als tele
visie geen reclame meer zal laten
maken voor tabakswaren in ver
band met de aan het roken ver
bonden gevaren. De inkomsten
uit die reclame bedroegen jaar
lijks circa 700.000 dollar.
een soort praten tot men het In
grote lijnen eens Is en het paaien
van de voormannen die het praten
duchtig kunnen beïnvloeden. Het
verzekert de Indonesiërs van een
uitslag zoals ze die wensen. Of
daarbij ook de wens van de bevol
king tot uiting komt, Is een andere
zaak.
Men hoeft zich geen overdreven
voorstelling te maken van het
politiek bewustzijn onder de pri
mitieve Papoea-stammen. Allerlei
details van de politieke regelingen
gaan hun begrip te boven.
Waartegen wel verzet bestaat,
dat is tegen de Indonesiërs, Vreem
delingen die zich met Papoea
zaken bemoeien en dat uit zich
dan in opstanden. Dat was trou
wens al van langere duur, vooral
in gebieden als Biak en Vogelkop
waar de bevolking een zekere ont
wikkelingspeil heeft bereikt en het
contact met de Indonesische over
heid het intenst is.
Nederland, als voormalige kolo
niale macht, heeft er geen be
moeienis mee. De Ver. Naties kij
ken liever de andere kant op. Die
hebben problemen genoeg en ze
verlangen er geen nieuwe bij. Nog
daargelaten dat men terwille van
de Papoea's geen zin heeft ruzie
te maken met Djakarta.
a' t
,3b
Het recente optreden van de
vakbeweging wijst op een har
dere koers. Het lijkt er soms op
dat de gerafelde draad van de
klassestrijd weer wordt opgeno
men. De gedachte echter dat er
een fundamentele tegenstelling
inbelangen tussen werkgevers en
werknemers zou bestaan, is on
juist en met name ook door de
confessionele vakbeweging van
meet af aan bestreden, aldus het
jaarverslag over 1968 van de
federatie van christelijke werk
geversverbonden.
Het opnieuw koesteren van
deze gedachte is op de weg naar
overleg een stap terug, die wij
niet gaarne zouden zetten, zo
wordt in het verslag verder opge
merkt. De huidige maatschappij-
struktuur kan niet meer worden
beschreven in termen van twee
conflicterende partijen, waarbij
de partfj van de arbeiders zich
met hand en tand zou moeten
verzetten tegen de materiële en
morele uitbuiting door onder
nemers.
Veeleer is het zo, dat alle so
ciaal-economische groeperingen
door middel van het overleg heb
ben samen te werken om een ge
stage groei van de welvaart te
garanderen in overeenstemming
met verworven maatschappelijke
inzichten en sociale maatstaven.
Het bevorderen van het welzijn
vordert de inspanning en samen
werking van alle betrokken par
tijen. Een agressieve confronta
tiepolitiek kan dit streven slechts
in de weg staan.
Men kan begrip hebben voor
de moeilijkheden die een bona
fide vakbeweging in deze wel
varende tijd ondervindt om haar
leden te binden. (Op een pers
conferentie is van de kant van de
federatie o.m. de aandacht geves
tigd op het ledenverlies dat de
vakbeweging ondervindt en op
de vergrijzing van het ledenbe
stand.)
Het begrip voor de moeilijk
heden van een bonafide vakbe
weging houdt tevens in, dat een
goed funktionerende vakbewe
ging grote betekenis voor de
samenleving bezit. Voor zover dat
geëigend is zou- men dan ook ge
zamenlijk over oplossingen kun
nen praten. „Het uitgangspunt
voor een dergelijk gesprek kan
voor ons echter niet zijn enige
bevoordeling van erkend georga-
niseerden. Men zou wederom
doodlopen op de discriminatie
motieven betreffende niet-geor-
ganiseerden.
Vruchtbaarder lijkt het aan te
knopen bij vakbondsaktiviteiten,
die tevens ten dienste staan van
het bedrijfsleven als geheel en
waarvoor ook de ondernemingen
verantwoordelijkheid bezitten.
Het uitgebreide terrein van de
scholing en vorming leent zich
hiervoor wel het meest".
„De produktie van drinkwater
zou minstens in zuidwest en mo
gelijk in nationaal verband ter
hand moeten worden genomen,
altha'ns als ik de ontziltingstech-
niek even uitschakel. Of dat hele
maal juist is, betwijfel ik. Im
mers, de daling van de kostprijs
bij ontzilting gaat nog sneller dan
de stijging van de kostprijs bij de
traditionele winning. Landelijk
heb ik nog meer wensen en niet
alleen op het gebied van de -
tervoorziening. Naast de proble
matiek van de^winning van wa
ter, waar een sterke concentratie
noodzakelijk is, lijkt de organisa
tie van de distributie zowel wat
water, gas als elektriciteit betreft,
aan herstructurering toe".
Dit zei de heer A. J. Kaland, lid
van G.S. van Zeeland, tijdens de
jaarvergadering van de vereni
ging voor waterleidingbelangen
donderdag in hotel „Brittannia"
te Vlissingen, waar direkteuren
en staffunktionarissen van wa
terleidingbedrijven uit het gehele
land aanwezig waren. De bijeen
komst werd in Zeeland gehouden
in verband met de jongste con
centraties in de provinciale wa
tervoorziening en de bouw van
een waterfabriek te Terneuzen.
Ir. T. Verheul, direkteur van de
waterleidingmaatschappij „Mid
den-Zeeland" te Goes, gaf een
uiteenzetting over de reorganisa
tie in Zeeland en de gevolgen
daarvan. Hij vestigde de aandacht
op de ontwikkeling van de tech
nologie en de opkomst van het
verschijnsel „management",
waardoor deze tijd zich volgens
hem onderscheidt van de vorige
periodes.
Ir. P. Stoter, per 1 september
a.s. direkteur van de waterlei
dingmij „Zeeuws-Vlaanderen" en
de industriewatervoorziening,
schetste de ontwikkeling in
technische zin. Hij wees hierbij
op de groei naar grotere een
heden.
Als de fusie ook juridisch een
feit zal zijn, en dat zal niet lang
meer duren, zal het voorzienings-
gebied van de nieuwe maatschap
pij zich uitstrekken,- aldus de heer
Stoter, over geheel Zeeland (ex
clusief St. Philipsland en de oor-
i
spronkelijke kern van de ge-
meente Middelburg) en een deel
van westelijk Noord-Brabant.
De nieuwe maatschappij zal
zich kenmerken door de volgende
gegevens: 1
Produktiemogelijkheden na af
bouw van het pompstation in .de
Braakman en de uitbreiding van
de produktie in H-uijbergen in
clusief de aanvoer van grondwa
ter uit Brabant, circa 60 miljoen
kubieke meter per. jaar, huidige
afzet 25 miljoen kubieke meter
per jaar, aantal aansluitingen
i 103.500, aantal medewerkers 340,
landoppervlakte van het voor-
zieningsgebied circa 185.000 ha
en een aanschafwaarde van de
aanwezige werken 180 miljoen.
De watervoorziening in Zee
land is thans, aldus de heer Ver
heul, in handen van één organi
satie, als het gemeentelijk bedrijf
van Middelburg buiten beschou
wing blijft. Deze organisatie is de
feitelijk bestaande waterleiding
maatschappij Zeeland. Juridisch,
zo zei hij, zal deze maatschappij
tot stand komen, indien de finan
ciële problemen zijn opgelost.
De heer Verheul kon verkla
ren, dat de bestuurders in de pro
vincie Zeeland het belang van de
watervoorziening steeds hoger
hebben gesteld dan het eigenbe
lang van de bestaande bedrijven.
De gedeputeerde Kaland was
van oordeel, dat ook in de be-
leidssfeer een zekere concentra
tie goed zou werken. „We hebben
daar in Zeeland", zei hij, „enige
ervaring mee opgedaan".
Volgens de heer Kaland brengt
meisim
door
Jakob Schopmani
38)
„En als ik u zeg, dat ik door
uw vader gezonden ben om de
groeten o-ver te brengen, gelooft
u me dan?" Het waren moeilijke
ogenblikken voor Dorus van
Dorenkamp. Hij trilde op z'n
benen dat hij z'n geheim verra
den zou eer hij de tijd daartoe ge
komen achtte.
„Mijn vader?" riep Annemarie
uit, „mijn vader? Kent u hem,
leeft hij dan nog?"
Opgewonden nam het meisje
hem bij de hand en nodigde hem
uit in huis te komen om alles te
vertellen, wat hij wist.
Met knikkende knieën stapte
Dorus naar binnen, waar hij snel
een leunstoel opzocht. Dezelfde
stoel, waarin hij Lena voor het
laatst gezien had
Hij had een brok in de keel, die
hem, het spreken bijna onmoge
lijk maakte. Tenslotte begon hij
hakkelend:
„In den vreemde heb ik jaren
lang met je vader samen geleefd
op de plantages van Het verre
Java, Wü hebben dezelfde hitte
gekend en dezelfde pracht van
bloemen, zee en bergen. Onder
dezelfde palmen sliepen wij. Het
leven had er vele schone dingen,
maar altijd droeg uw vader diep
in z'n hart een groot leed mee:
het heimwee naar zijn vrouw en
kind. Honderden malen riep hij
in eenzame uren hun namen en
nog vaker vouwde hij z'n handen,
dat de hemel hen beschermen
zou.
En nu is uw moeder dood, mijn
kind. Ik weet niet, hoe uw vader
die zware slag moet dragen".
Langzaam hief Annemarie haar
hoofd naar de vreemdeling op, 'n
kwellende vraag brandde haar oP
de lippen.
„Zal het nu tot een spoedig
weerzien met mijn vader komen?
Komt hij hier heen, of brengt u
mij naar hem toe?"
„Nog niet, Annemarie. Nog
e'veri geduld, en dan zal hij
komen. Het duurt misschien niet
lang meër."
„O, als u wist, hoe vaak ik vurig
gebeden heb voor hem!" Dorus
van Dorenkamp voelde hete tra
nen naar zijn ogen opwellen.
„Weet u, hoe en wanneer uw
moeder stierf, Annemarie?"
Er viel een gespannen stilte,
waarin het meisje met een aarze
ling scheen te kampen, terwijl
Dorus nerveus met zijn vingers
op de leuning van de stoei trom
melde zonder dat hij er zelf erg
in had.
„Toen m'n moeder stierf," zei
het meisje eindelijk, „was ik nog
zeer jong. Een kind van enkele
jaren oud. Ik kan me niet meer
voorstellen ho© zij er uit zag,
maar de mensen zeggen, dat ik
erg op haar lijk."
Dorus van Dorenkamp knikte
alsof hij dat laatste bevestigen
wilde, maar opeens bedacht hij
zich en wachtte gespannen af.
„Haar dood was zo vreselijk,
dat ik de indruk ervan nooit meer
uit m'n herinnering zal kunnen
wegwissen."
„Was u er dan bij toen ze
stierf?"
„Ja, ik alleen. Ze was met my
de heide in getrokken om vader
te zoeken. Ze wist niet, waarheen
hq was gegaan, maar ze zag im
mers voor zich uit in de richting
van de ondergaande zon. Ze ge
loofde hem op die weg te zullen
vinden. Toen ik vermoeid werd
monterde zij me op, dat we spoe
dig by hem zouden zqn. Nog een
heuvel moesten we over trekken,
maar ik was zo moe, dat ik niet
meer verder kon. Toen heeft zij
me in haar armen genomen en
daar ben ik ingeslapen, terwnl zij
zich verder voortspoedde „en wat
daarna is geeburd, weet ik niet"
alleen, toen ik de volgende mor
gen wakker werd,- was moeder
dood. Ze lag languit in de heide
en hield mij vast, omklemd, zo
stijf, dat ik het uitschreeuwde van
angst. Ik weet nog, dat ik met m'n
vingers aan haar ogen heb gepeu
terd, en dat er later twee mannen
kwamen die ons daar vonden. Mij
hebben ze toen naar m'n groot
ouders gebracht en die hebben
mij nog jarenlang als hun eigen
kind verzorgd."
„Wat is er toen met moeder ge
beurd?"
„Men heeft Haar riaar het dorp
overgebracht en daar is zij be
graven, naast Peter Beeren, die
omstreeks diezelfde tijd gestor
ven is. Hij had vroeger in ons huis
gewoond en grootvader zei altijd,
dat hij moeder de dood in gejaagd
Had. Maar dat geloof ik niet. Als
vader haar en my niet alleen ge
laten had zou het niet gebeurd
zyn!"
Als do°r een zweepslag getrof
fen kromp Dorus van Dorenkamp
ineen.
„O, zeg dat niet, zeg dat niet,"
smeekte hy, met een gevoel alsof
z'n hart brak. Maar waarom heeft
vader jullie dan alleen achter ge
laten?" vroeg hij met nauwelijks
bedwongen emotie.
(Wordt vervolgd.)
een rationele taakverdeling mee,
dat de rol van de gemeenten klei
ner en die van de provincies gro
ter wordt.
„Uit het voorlopig rapport van
de werkgroep basisplannen zuid
west-Nederland kan worden af
geleid, dat de dekking van de
Zeeuwse waterbehoefte het best
als volgt kan geschieden: tot
1983/1984 aansluiting op de Bies-
bosch (120 miljoen m3 per jaar);
na 1984 spaarbekkens te St. Phi
lipsland (150 miljoen m3 per
jaar). Een voorlopig onderzoek
naar de aanwezigheid van klei
lagen heeft uitgewezen, dat de
ondergrond bij St. Philipsland
gunstiger is voor het aanleggen
van de spaarbekkens dan in de
Grevelingen", aldus ir. Stoter.
Een gedetailleerd onderzoek
naar het geologisch profiel en de
mogelijkheden voor de spaarbek
kens in de hals van St. Philips
land wordt door het rijksinstituut
voor drinkwatervoorziening met
voorrang uitgevoerd. Het spaar
bekken te St, Philipsland kan pas
met bruikbaar zoet water worden
gevuld na afsluiting van de Oos-
terschelde en verzoeting van het
water. Hiervoor wordt gerekend
op 1983/'84. t
De maximale capaciteit van het
te ontwikkelen waterwinnings-
werk wordt op 150 miljoen m3
per jaar gesteld. Na benutting
van de aanwezige 60 miljoen m3
produktiecapaciteit (incl. Bra
bants grondwater en de uitbouw
van het pompstation in de Braak
man) moet:
a. de behoefte tot 1984 van el
ders worden betrokken;
b. de voor het jaar 2000 geraam
de hoeveelheid minus 60 mil
joen m3 van de bestaande
bronnen minus circa 150 mil
joen m3 uit de spaarbekkens
te St. Philipsland blijvend van
elders worden aangevoerd.
Op grond van deze overweging,
aldus de heer Stoter, moet circa
120 miljoen m3 per jaar van de
Biesboschproduktie worden ge
claimd 'voor de provincie Zee
land. De werken, die nodig zyn
voor de aanvoer en de zuivering
van deze 120 miljoen m3 per jaar,
kunnen in twee fasen, elk 60 mil
joen m3 per jaar, worden uitge
voerd.
Tussen de Biesbosch en het
splitsingspunt midden-Zeeland/
Zeeuws-Vlaanderen zal een lei
ding worden aangelegd, die na de
aftakking naar het industriege
bied aan de Moerdijk circa 60
miljoen kan transporteren. Van
dit splitsingspunt zal naar het
nieuw te bouwen zuiveringswerk
in het Sloe en naar het pompsta
tion Braakman een leiding wor
den gelegd, die kleiner kan zijn
in diameter.
Het ligt in de bedoeling van de
n.v. Biesbosch om „transporta
bel" water in te kopen, dat naar
gelang de behoefte in het Sloe of
in de Braakmn verder zal worden
behandeld tot drinkwater, voor
zover het niet rechtstreeks kan
worden afgezet.
Volgens een globale raming zal
de aanvoer uit de Biesbosch een
investering vergen van 125 tot
150 miljoen gulden. De uitvoe
ring van het projekt is o.m. af
hankelijk van het nationaal ba
sisplan. Een verzoek om 120 mil
joen m3 uit de produktie van de
Biesbosch voor Zeeland te be
stemmen is reeds gericht aan het
ryksinstituut voor drinkwater
voorziening.
WERKENDAM: Zoals eerder ge
meld is woensdag een hoge kraan,
die in gebruik was bij de con
structie van een 120 meter hoge
hoogspanningsmast in de Bies
bosch, omgevallen. De oorzaak
van dit ongeval is vooralsnog een
raadsel. Met de kraan viel ook
de machinist naar beneden, doch
hij werd slechts licht gewond. De
omgevallen kraan ligt nu. ernstig
beschadigd op de in aanbouw
zijnde hoogspanningsmast.
Het Amerikaanse leger overt
weegt circa 27.000 ton gifgas in de
Atlantische Oceaan te lozen. Het
Pentagon deelde woensdag mee
j dat het voornamelijk om mos-
terd- en zenuwgas gaat, dat is
overgebleven uit detweede
wereldoorlog en nu onbruikbaar
geworden.
Men denkt erover het gas' in
stalen of betonnen cilinders aah
boord van vier overtollige Liber-
ty-schepen op 250 mijl uit de
oostkust in 2.100 meien' diep wa
ter- tot zinken te brenjggjOIet .gas
zou van verschillende plaatsen ih
de V. S. per trein naar Earle iri
New Jersey moeten' worden ge-
bracht. Het plan was echter nog
niet definitief.
Het democratische congreslid
Richard McCarthy uit New York
heeft al by de ministeries van de
fensie en vervoer geprotesteerd
tegen de overbrenging van gif-
I tige stoffen in zulke hoeveelheden
I per trein. Volgens hem is dit in
strijd met de veiligheidsvoor
schriften.
Het Belgische kernkabinet voor
economische en sociale coördina
tie heeft besloten overheidssteun
te verlenen voor de bouw van een
zwaveizuurfabriek door de B.A.
S.F. te Antwerpen. Met deze fa
briek, die voornamelijk voor
eigen behoeften van Bayer zou
werken, zijn investeringen van
1,25 miljard francs (circa 90 mil
joen gulden).
De Indiase regering heeft zich
donderdag uitgesproken tegen
een voorstel van een studiegroep
van de marine, volgens welke
India samen met Japan, Austra
lië en Maleisië het vacuum in
de Indische Oceaan zou moeten
opvullen dat ontstaat door het
vertrek van de Engelsen uit het
gebied. Minister van defensie
Swaran Sing deelde de raad van
staten mee dat het eerste be:
lang voor India is de beveiliging
van eigen grondgebied. Op dé
tweede en derde plaats komen de
beveiliging van de koopvaardij
en de verzekering dat geen span*
ningsgebieden ontstaan. In ve'r-
band hiermee heeft de verster
king van de marine de bijzon
dere aandacht.
De studiegroep had voorge
steld dat genoemde landen- met
steun van de Sowjet-Unie of de
Verenigde Staten een defensie
verdrag voor het gebied zouden
sluiten er van uitgaand, dat
daardoor de politiek van niéfy
verbondenheid zou moeten wor
den opgegeven.
In Naganoema op het Japanse
eiland Hokkaido znn donderdag
meer dan 40 studenten en politie-,
mannen gewond bij een treffen
tijdens een studentenbetoging
tegen de bouw van een raketbasis
voor de Japanse defensie. Onge
veer 200 betogers zyn gearres
teerd. Een politie-auto werd in
brand gestoken.
