Keuze beperkt huwelijkspartners Bij J. van Baarsel uil Venlo begon hel meubelontwerpen als 'n hobby OPVOEDINGS- EN MILIEU- INVLOEDEN ZIJN STERK Zaterdag 3 mei 1969 DE VRIJE ZEEUW Pagina 13 Vrije partnerkeus romantisch ideaal Ook andere standen Uit eigen dorp De romantiek Milieu Het eigen kringetje Tegenwoordig is men het er over eens, dat jongens en meisjes vrij zijn om zelf hun huwelijkspartner te kiezen. Tot op zekere hoogte gebeurt dat ook. Niet als vroeger grijpt de samenleving of de familie dwingend in bij de partnerkeuze. Koppelen gebeurt in onze tijd alleen nog door de commerciële huwe lijksbureaus, maar niemand kan gedwongen worden zich bij een dergelijk bureau te laten inschrijven. De „partnerdistributie" is verleden tijd, maar toch is ook in onze dagen de partner keuze aan beperkingen onderworpen, is ze sociaal geconditioneerd. Door zijn opvoeding en milieu ondergaat ieder mens een onbewuste vorming, die op hem inwerkt en die later van beslissende be tekenis is bij de partnerkeuze. In romans mag u dan lezen, dat verpleeg sters vaak met een dokter trouwen en secre taresses met hun directeur, in de praktijk zoeken de meeste mannen en vrouwen een partner uit het zelfde sociale milieu. In de afgelopen vijftig jaar hebben er in onze samenleving tal van sociologische verande ringen plaatsgegrepen, die ook het huwelijk èn de partnerkeuze niet onaangetast hebben gelaten. Toen ruim anderhalve eeuw geleden koning Willem II in het huwelijk wilde treden met de Russische tsarendochter Anna Paulowna, hadden er eerst uitvoerige diplomatieke be sprekingen plaats en er ging heel wat corres- pendentie aan vooraf. In vorstenkringen werden dikwijls huwe lijken beklonken, zonder dat de betrokken jongen en het meisje hierover werden geraad pleegd. Het huwelijk tussen Lodewijk XVI en Marie Antoinette is hiervan een der bekend ste voorbeelden. De huwelijken van prinses Beatrix en prinses Margriet wekten bij een groot deel van de bevolking daarom zoveel enthousiasme, om dat hier sprake was van een vrije keus, die in vroegere tijden voor vorstenkinderen nau welijks was weggelegd. Maar niet alleen in de regionen van de aristo cratie was „koppelen" vroeger de gewoonste zaak van de wereld. Ook onder de boeren bevolking en in zakenmilieus werd deze sociale procedure veelvuldig toegepast. Een schrijver als Multatuli heeft er geducht de spot mee gedreven en dat is nog geen eeuw geleden! Huwelijken in boeren- en middenstandskrin gen gingen vroeger vooraf door uitvoerige onderhandelingen waarbij de ouders natuur- l,ijk een hoofdrol speelden. Overwegingen van standenbezit en natuurlijk ook van religie speelden mee in deze onderhandelingen. Bij de lagere klassen deed een dergelijke pro cedure zich zelden voor. Maar de huwelijks keuze van de jongens en meisjes uit deze be volkingsgroep was eveneens beperkt. In kleine plaatsen doen katholieke ouders hun kinderen nog op een R.K. vereniging, omeen gemengd huwelijk te voorkomen. In diverse gemeenten was het regel, dat een jongen of meisje niet met iemand uit een ander dorp trouwde. En wie zijn geliefde toch buiten de stadspoorten zocht, werd in eigen kring met de nek aangekeken. Knapen die in een andere gemeente een aardig meisje ten dans vroegen, liepen kans door haar plaats genoten te worden afgerost. Jonge vrouwen, die onvruchtbaar bleken, werden soms onenlijk van de mogelijkheid tot een huwelijk uitgesloten. In boerenkringen huwde de oudste zoon bijna altijd. Maar onder de jongere zoons was het aantal vrijgezellen opvallend groot. De samenleving greep dus vaok dwingend in bij de partnerkeuze. Natuurlijk waren er altijd nonconformistische jongelui, die zich van deze sociale druk niets aantrokken en terwille van hun vrije keus vele moeilijkheden trot seerden. Maar de vrijbuiters vormen in elke samenleving een kleine minderheid. Het grootste deel van de trouwlustigen confor meerde zich aan de heersende sociale spel regels. De geestesstroming die men aanduidt als de Romantiek, bepleitte echter sen volledige vrijheid van keuze. Volgens de romantici had de maatschappelijke ordening niets te maken met intieme relaties, die in een huwelijk re sulteren. Maar in brede lagen van ons volk kregen deze romantische opvattingen in de 19de eeuw geen voet aan de grond. In de laatste halve eeuw is er sociologisch gezien meer veranderd dan in de vele, daar aan voorafgaande eeuwen. Het wordt nu als vanzelfsprekend gevonden dat jongens en meisjes vrij zijn om hun huwelijkspartner te kiezen. Er is niets wat een rijke boerendoch ter kan beletten met een eenvoudig werkman in het huwelijk te treden en een doctorandus in de economie kan gerust met een waren huisverkoopster naar het stadhuis gaan. De bruiloft wordt even opgewekt gevierd. Maar is het desondanks juist om van een v r ij e huwelijkskeus te spreken? Vrijheid is een der ingewikkeldste begrippen uit ons taalgebruik. Een mens denkt vaak dat hij vrij is, zonder te zien dat hij in werkelijkheid met handen en voeten gebonden is aan de opvat tingen, die er in zijn sociaal milieu heersen en waaraan hij zich moeilijker kan onttrekken dan hij zich misschien bewust is. Sociale onderzoekingen hebben uitgewezen dat de sociale herkomst van de huwelijks partners meestal overeenstemt. Terwijl wij leven in een tijd dat duizenden de landsgren zen overtrekken, is het aantal huwelijken met buitenlanders zeer gering. In ons land wonen enkele tienduizenden buitenlandse vrijgezellen van beiderlei kunne, maar het aantal huwelijken met iemand van een ande re nationaliteit blijft laag. In Nederland wordt vaak scherp geprotes teerd tegen rassendiscriminatie, maar hoeveel Nederlanders trouwen met een Surinaamse, Antilliaanse of een negerin? In Duitsland, België en Zwitserland is het niet anders. Ook 't aantal gemengde huwelijken, bijvoor beeld van rooms-katholieken met niet-ka- tholieken is veel geringer dan de uitgebreide publiciteit rondom deze huwelijken zou doen verwachten. Huwelijken van meisjes of jongens uit een eenvoudig milieu met iemand uit de hogere kringen zijn nog altijd zeldzaam. Een jongeman uit een "arbeidersmilieu of een middenstandsgezin, die aan de universiteit studeert, komt in een hoger milieu, waar door zijn levensstijl verandert. Hij zal dus eerder huwen met een meisje uit een ander sociaal milieu, maar voor de meeste man nen en vrouwen geldt toch dat zij hun part ner zoeken in hun eigen kring. Natuurlijk zijn ©r eenvoudige meisjes, die zich verbeelden dat zij alleen met een academicus gelukkig kunnen worden. Het resultaat van hun verwachtingen is niet zelden, dat zij lang ongetrouwd blijven en er niet in slagen een duurzame relatie met iemand te creëren. Ondanks de tegenwoordig veel meer voor komende stijging op de maatschappelijke ladder is de doorsnee-burger ingekapseld in gezin, familie, beroepsstand en sociale milieu, waar van hij sterke invloeden ondergaat. Slechts zelden slaagt hij er in de sociale verhoudingen, waarmee hij krachtens zijn opvoeding ver trouwd is geraakt te doorbreken. Als gevolg hiervan worden zijn individuele ontplooiingsmogelijkheden ook in sociale zin zeer beperkt, ook wat zijn partnerkeuze be treft. Meestal zal zijn keus vallen op iemand, die de zelfde levensvormen heeft gekozen. De partnerkeus is hierdoor beperkt ondanks alle leuzen van volstrekte vrijheid van keuze voor iedereen. dr. J. HOLTHAUSEN. Men kan het bijna niet geloven, wanneer men een aantal nieuw ontworpen meubelen van J. van Baarsel uit Venlo kritisch bekijkt. En toch begon voor deze industriële vorm gever meubeldesign als een hobby. Deze hobby is echter in enkele jaren uitgegroeid tot een volwaardig vak. Het ont werpen geschiedt momenteel binnen een duidelijk omlijnd werkterrein te weten het creeëren van modellen in een voudige vormgeving, maar geheel afgestemd op de eisen van deze tijd. Van Baarsel werkt hoofdzakelijk voor de meubelfabriek „De Ster" uit Géldermalsen. Jacobus van Baarsel kan men tot de jonge ontwerpers rekenen in het wereldje van Nederlandse meubelvorm gevers. Hij werd in 1937 in het voormalige Nederlands Indië geboren. Zijn opleiding tot industrieel vormgever ge noot hij aan de Akadmie te Eindhoven. In 1962 deed hij daar examen in prodiuktontwerpen, één van de drie keuzerichtingen die men toen kende. Na zijn studie trad hij in dienst bij Van de Grinten te Venlo, waar hij ge durende een aantal jaren meewerkte aan het ontwerpen van lichtdrukapparatuur. Voor dit bedrijf verzorgde hij ook de complete „huisstijl". Hij richtte rijdende show's in, ver zorgde de standbouw op beurzen en ook de grafische ver zorging behorende tot zijn terrein, waaruit blijkt, dat hij een veelzijdig gebruik wist te maken van het industrieel ontwerpen. In die periode proberde E. van Baarsel al eens enkele meu belmodellen te ontwerpen, waarvan er sommige door meu belfabriek „De Ster" te Geldermalsen werden vervaardigd. Hij zegt daar zelf van: „Dit was gewoon een hobby". In 1964 vestigde hij zich als free-lance ontwerper. Meubel design begon toen een belangrijk deel van zijn werk te wor den. De relatie met meubelfabriek „De Ster" werd verste vigd en nadat hij zich eerst de nodige kennis van de pro- duktie-mogelijkheden van dit bedrijf had eigen gemaakt be gon hij met een vastomlijnd doel meubelen te ontwerpen. De jongste resultaten van Van Baarsel, ontworpen voor de jubileumshow van „De Ster", (dit bedrijf vierde eind vorig jaar namelijk har vijftig-jarig bestaan) zjjn ongetwijfeld het meest opvallend. Het zijn geen spectaculaire creaties, maar Van Baarsel toonde duidelijk aan, dat hij veel gevoel heeft voor het scheppen van eigentijdse meubelen. Hij benutte ook de mogelijkheden binnen het kader van hetgeen pro- duktie-technisch gezien kon worden gerealiseerd. Hij moest concessies doen Zelf zegt hij daarvan: „als industriële vormgever blijven er honderduizenden kritieken op het werk te leveren". Toch is hij tevi%den. Hij is zich ook bewust, dat het een moeilijk gevecht is om uit het conventionele vandaan te komen. Maar een ontwerper kan zich pas waar maken, wanneer hij getoond heeft zich in de leefwereld van de fabrikant te kunnen verplaatsen. Wanneer er een zekere vertrouwensrelatie is gegroeid wordt het naar zijn mening mogelijk meer creatief te gaan werken Ook dan pas kan men gaan experimenteren. Door de scherpe concurrentie is de Nederlandse meubelfabrikant over het algemeen wars van experimenten, aldus Van Baarsel. Toch zullen dezé dringend nodig zijn, zo meent hij. De jeugd van morgen zal hoe langer hoe minder in vaste patronen willen leven en men zal zich daar wat de produk- tie van meubelen betreft ook op moeten instellen. Bij de foto: Bankstel met losse kusens in een wollen bckle- dingsstof. Het houten frame van stoelen en bankstel is bij zonder fijn afgewerkt. Bij passende salontafel in dezelfde houtsort. Ontwerp: J. van Baarsel.

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1969 | | pagina 13