Compensatie prijsstijgingen
Bij „Veenendaalse"
650 ontslagen
Tsjechoslowaken
vreugde-uiting
betalen
moeten
duur
46 doden bij
vliegtuigongeluk
in Polen
DUBCEK
WAARSCHUWT
Het paasverkeer
aan de Zwitsers-
Italiaanse grens
Nederlands
tankschip in
Keulen ontploft
V akbewegingsplan
Portugal meldt
overgave 60.066
verzetslieden
HET WEER
VRIJDAG
4 APRIL 1969
25e Jaargang
No. 5957
Uitgeefster N.V. v/h Fa. P. T van de Sande, Terneuzen
Ernstige situatie
Einde nog niet
in zicht
Twee procent
Niet bekend
Loonkosten
stijging
Terugduwen"
fiescjtillen
Amerikaanse
verliezen hoger
dan in de
Koreaanse oorlog
KIND BIT BRAND
OMGEKOMEN
Gevaarlijke
periode
Weerbericht
Hoogwater
Zon- en
Maanstanden
fnmktttfig Wj abönaemeaïs ÏÊRNEÜZEN
Dficcttour-Hoofdredacteur s P. 3. van de Sande
Redactie» en Administratie-adres: Smidswaï
Telefoon: (01150)—2073, Gironummer: 381S0
Afceaaeasentsprljs
per kwartaal; per maand ƒ2,70
Losse nummers 15 cent, inclusief 4 B.T.W.
DE VRIJE ZEEUW
Advertentieprijs: per mm 16 cent; minimum
per advertentie 2,40, exclusief 4 B.T.W,
Rubriek „Kleine Advertenties" (geen handels
advertenties) 5 regels 1,15. Iedere regei méér
23 cent. Kleine advertenties bij vooruitbetaling.
Vermelding: Brieven onder nummer, of Adres
bureau van dit blad 50 cent verhoging.
Inzending advertenties uiterlijk tot n.m. 2 uur.
Voor het gecomh. maandag/dinsdag-nummer
tot 10 uur voormiddag.
Het overlegorgaan van de drie
vakcentrales heeft donderdag
middag de werkgevers- en onder
nemersvoorzitters deelgenoot ge
maakt van zijn voorstel de prijs
stijgingen te compenseren. Dat
voorstel houdt in: laat de werk
gevers sociale verzekeringspre
mies die de werknemers betalen
op korte termijn voor hun reke
ning nemen.
Dit bleek, nadat de voorzitters
van de drie vakcentrales op hun
verzoek in het gebouw van het
verbond van Nederlandse onder
nemingen in Den Haag, met de
werkgevers hadden gesproken.
Aan dit gesprek namen o.a. deel
de heren KJoos (N.V.V.), Van
Eibergen (C.N.V.), Spit (N.K.V.,
de in Suriname vertoevende heer
Mertens vervangende), Lanser
(C.N.V., die binnenkort de heer
Van Eibergen als voorzitter van
het C.N.V. zal opvolgen), ir. Bos-
ma (voorzitter verbond van Ne
derlandse ondernemingen),
Bruynzeel (vice-voorzitter van
dat verbond), Wemmers (voor
zitter federatie van christelijke
werkgeversverbonden), Van der
Weele (namens de middenstands
bonden) en drs Zijlstra (namens
de centrale landbouworganisa
ties).
Ir. J. Bosma verklaarde dat hij
woensdagavond de uitnodiging'
had ontvangen om donderdag
met zijn collega's en de voorzit
ters der drie vakcentrales te pra
ten over de, naar de mening van
het overlegorgaan van de drie
vakcentrales, zeer ernstige situa
tie op het gebied van de prijzen.
Na die mededeling gaf hij het
woord aan de heer A. H. Kloos,
voorzitter van het overlegorgaan
die begon met de opmerking dat
hij geen akkoord kon melden,
maar dat was ook niet de bedoe
ling geweest.
Het gesprek van gistermiddag
moet z.i. worden gezien als een
vooroverleg voor het volgende
week vrijdag in het bestuur van
de stichting van de arbeid te voe
ren overleg over de situatie.
In dat overleg hebben de vak
centrales de werkgevers en on
dernemers op de hoogte gebracht
van hun zienswijze over de prij-
zenontwikkeling, opdat het over
leg van volgende week vrucht zou
kunnen dragen.
De heer Kloos zei dat januari
1969 vergeleken bij januari 1968
een prijsstijging te zien heeft ge
geven van 7,3 procent, februari
1969 t.o.v. februari 1968 een van
7,6 procent en maart 1969 t.o.v.
maart 1968 een van 7,9 procent.
Een gemiddelde prijsstijging in
drie maanden dus van 7,6 procent,
aldus de heer Kloos.
Het einde van de prijsstijgin
gen is nog niet in zicht. De mi
nister van economische zaken
heeft hoop en vertrouwen uitge
drukt in de werking van de con
currentie, maar de vakcentrales
delen die hoop en dat vertrouwen
niet. Integendeel, aldus de heer
Kloos, er zullen nog wel meer
prijsstijgingen komen wellicht.
Dat betekent dat de situatie nu
zó is dat de loonstijging in nomi
nale bedragen, al te niet is ge
daan nu.
De heer Kloos onthulde dat
volgens de nieuwste gegevens de
produktiviteitsstijging voor de
totale bedrijven niet 6 procent
heeft bedragen, zoals was ge
raamd, maar 7,5 procent. Dat
komt neer op een herverdeling
van het nationale inkomen van 1
miljard in 1968.
De verwachte prijsstijging van
5,5 procent is nu becijferd op 7
procent en dat betekent een
nieuwe herverdeling van 1 mil
jard gulden.
De produktiviteitsstijging zal
ook in 1969 doorgaan en het is,
volgens de heer Kloos de vraag
of ze bij de door het centraal
planbureau verwachte 3,5 procent
zal blijven.
Dit alles overziende, is het
overleeorcaan tot de conclusie
gekomen dat het met een voor
stel bij de werkgevers moest ko
men.
Wij wilen koersen in de rich
ting van een compensatie van de
prijsstijgingen voor de werkne
mer, door de werkgever een deel
van de sociale lasten die op de
werknemer drukken op korte
termijn van hem overneemt.
Dat wegnemen van een deel
van die last zou ongeveer twee
procent moeten zijn.
Deze door de vakcentrales aan
bevolen weg heeft naar hun me
ning grote voordelen: hij kan
snel ten uitvoer komen, hij is van
algemene gelding, hij helpt een
grote groep in één slag, hij voor
komt openbreking van collectie
ve arbeidscontracten en hij voor
komt onderhandelingen per be
drijfstak of onderneming.
De vakcentrales menen dat een
snelle maatregel als deze nodig
is omdat onrust in de bedrijven,
zeker in het westen, latent aan
wezig is. Het voorstel biedt naar
het oordeel van de vakcentrales
een reële compensatie voor de
prijsstijgingen die zich op zo gi
gantische schaal in het eerste
kwartaal van dit jaar hebben ont
wikkeld.
De heer Bosma, in een eerste
persoonlijke reactie overleg
over het voorstel van de vakcen
trales wordt dinsdag a.s. met de
achterbannen" gehouden
merkte op dat de werkgevers van
te voren niets hebben geweten
van de inhoud van het voorstel.
Hij herinnerde er aan dat het
vroegere „zeven voorzitters-
overleg" ook wel de „brandr
weer" genoemd altijd in de be
slotenheid werd gehouden. Om
dat de vakcentrales gistermiddag
hebben meégedeëia dat na het'
overleg van gisteren mededelin
gen konden worden verwacht, is
die beslotenheid verdwenen
(overigens bestaat het vroegere
„zeven voorzitters-overleg" niet
meer, omdat zich aan werk
geverskant inmiddels een fusie
van twee verbonden heeft voor
gedaan en er een federatie van
twee verbonden is ontstaan. Red.
A.N.P.).
De heer Bosma zei voorts dat
het cijfermateriaal dat het over
legorgaan heeft aangedragen
over het algemeen bij de werk
gevers nog niet bekend was.
De tweede kritiese kantteke
ning van de heer Bosma had be
trekking op de overheveling van
een deel van de lasten van de
premie voor sociale verzekerin
gen van de werknemer naar de
werkgever. Die overheveling be
tekent ook een loonkostenstij
ging. Ze houdt, volgens het voor
lopige oordeel van de heer Bos
ma in, dat daardoor het grote ge
vaar van een extra-impuls aan
de prijsstijgingen ontstaat en een
verdere versnelling van de loon-
prijsspiraal.
Daar komt nog bij dat deze
overheveling een extra-last zou
leggen op die bedrijfstakken die
door hun coneurrentieoositie heel
weinig hebben bijgedragen tot
prijsstijgingen. Daardoor dreigt
de werkgelegenheid weer in ge
vaar .te komen.
De heer Bosma merkte met na
druk op dat deze persoonlijke
kritiese kanttekeningen niet in
houden dat het voorstel niet het
overwegen waard is. Integen
deel, intern beraad daarover
volgt volgende week teneinde een
goed gefundeerd overleg in de
stichting te komen.
Het merendeel van de vragen
stellers ter persconferentie richtte
zich tot de voorzitter van het
overlegorgaan. Deze herinnerde
aari zijn uitspraak tijdens de de
monstratief bijeenkomsten van
weVkhéitiersbfgahisótiës in de
metaalnijverheid tegen het even
tueel niet goedkeuren van de
o.a.ó.-grootmetaal. Openbreken
van collectieve arbeidscontracten
is voor de vakbeweging een zeer
ongebruikelijke weg. Contract is
contract.
Maar, daarbij doelend op de
destijds door hem in Utrecht ge
uite mening', als er een situatie
van force majeure ontstaat, b.v.
door een prijzenchaossituatie
en met die kwalificatie zei hij
heel dicht te zijn bij de huidige
situatie ais de vakbeweging
geen andere weg wordt openge
laten dan zou een gesprek met
bedrijfstakken over additionele
loonsverhoging niet achterwege
kunnen blijven.
Dat er, als de vakbeweging die
weg zou moeten inslaan, dan on
rust gaat optstaan op grote schaal
is zijns inziens duidelijk.
De heer Kloos betreurt dat de
vergadering van de tweede ka
mer van woensdag voorafgaat
aan de vergadering van het be
stuur van de stichting op vrij
dag. Het had omgekeerd moeten
zijn, maar op het ogenblik dat de
vakcentrales de vergadering van
het stichtingsbestuur op 11 april
bepaalden, was hun niets bekend
van de vergadering van de twee
de kamer. De zaak van de lonen
hoort hier, bij het bedrijfsleven,
thuis en niet bij de kamer, zo zei
hij.
it
Hoewel hij persoonlijk geen
bezwaar zou hebben tegen een
algemene prijsmaatregel, meent
hij dat zo'n prijzenstóp nu te laat
zou komen. Men is er nu in de
fase „dat de grote slag geslagen
is", daarom moet men nu geen
heilzaam effect van een prijzen
stóp verwachten. Een her-prij
zing van alle artikelen is immers
onmogelijk en van een terugdu
wen kan dan ook wel haast geen
sprake zijn, hoogstens van een
bevriezen. Men moet echter niet
vergeten dat 'er nog meer prij-
zenverhogende tendenzen in aan
tocht zijn, zoals b.v. de huren.
NABLUS: Minister van defensie
van Israël, generaal Mosje Dayan
verlaat hier het stadhuis, waar
hij besprekingen heeft gevoerd
met de gemeenteraad van Nablus
na de sit-in demonstratie van
Arabische vrouwen in het stad
huis.
Een vliegtuigongeluk in de buurt
van Krakow heeft woensdagmid
dag 51 mensen het leven gekost.
Het was een vliegtuig van de
Poolse luchtvaartmaatschappij
„Lot", dat met 46 passagiers en 5
bemanningsleden op weg van War
schau naar Krakow verongelukte.
Het toestel, van het Russischê type
„AN-24", moest om 16.15 uur op
het vliegveld van Krakow aan
komen. Over de toedracht van het
ongeluk zijn nog geen bijzonder
heden bekend
Nog voor de fabrieksvakantie
zal de afvloeiing van 550 perso
neelsleden van de koninklijke
Veenendaalse stoomspinnerij en
weverij gerealiseerd zijn. De di
rectie zal voor 15 april iedere
werknemer afzonderlijk inlich
ten in hoeverre er nog voor ieder
werkgelegenheid zal zijn en tot
welke datum.
Naar in Beira verluidt hebben
het opperhoofd van opstandige
stammen in het noorden van Mo
zambique Lazaro Kavandame, en
60.090 verzetsstrijders zich on
voorwaardelijk aan de Portugese
autoriteiten overwegen.
Na een week gezwegen te heb
ben, heeft het hoofdkwartier van
de Portugese strijdkrachten in
Mozambique gisteren bekendge
maakt, dat Kavandame zich op
16 maart heeft overgegeven.
Hij geldt als een van de in
vloedrijkst^ hoofden van de
strijdlustige Makonde-stam, die
de ruggegraat van de „Frelimo-
verzetsstrijders (Frelimo is het
bevrijdingsfront van Mozam
bique) in het noord-oost van Mo
zambique vormt. De Makondes
hebben in de sinds 1964 woeden
de verzetsstrijd in Mozambique
tot dusver de meeste offers ge
bracht.
Aan het overlopen van Kavan
dame zouden maanden van ge
schillen voorafgegaan zijn .tussen
de Maconde-leiders en leiders
van de Frelimo. Deze bereikten
een hoogtepunt na de moord op
Frelimo-voorzitter dr. Eduardo
Mondlane in Dar Es Salaam.
Diens opvolger, Oeria Simango,
stelde Kavandame onder toe
zicht, maar Kavandame wist te
ontsnappen.
Kavandame zou als voorwaar
de voor het staken van de ver
zetsstrijd van zijn stam gesteid
hebben: staking van de militaire
operaties in Maconde-gebied, een
belofte tot eerbiediging van de
Maconde-leiders en de stamorga-
In de Vietnamese oorlog zijn
meer Amerikanen gesneuveld
dan in de Koreaanse, zo blijkt uit
cijfers die donderdag door het
Amerikaanse opperbevel in Sai
gon zijn gepubliceerd. Het doden
tal vorige week in Vietnam be
droeg 312 waardoor de totale
Amerikaanse verliezen sedert 1
januari 1961 op 33.641 kwamen,
12 meer dan in de gehele
Koreaanse oorlog.
De verliezen van vorige zijn 'n
weerspiegeling van de toegeno
men militaire activiteit, vooral in
de noordelijke provincies waar de
Amerikanen vorige maand vijf
nieuwe operaties begonnen.
Ook de verliezen aan Noord-
vietnamese en Vietcong-zijde
nemen, volgens de Amerikaanse
opgaven, toe. Zij verloren vorige
week 4314 man aan doden waar
mee het totaal steeg tot 474.472
sedert 1961.
De Tsjechoslowaakse partijleHe
Dubcek heeft donderdagavond m
een toespraak voor de televisie
zijn landgenoten gewaarsch--—'
dat zeer strenge maatregelen zui
len worden genomen om de toe
stand in Tsjechoslowakije te sta
biliseren en om de besluiten die
het centrale comité in november
heeft genomen te doen eerbie
digen. De Tsjechoslowaken zullen
zeer duur moeten betalen voor het
gebeurde in de nacht van 28 op
29 maart. De recente gebeurtenis
sen hebben bewezen dat er in
Tsjechoslowakije nog anti-socia-
'istische en anti-Russische krach-
en bestaan, zei hij.
Dubcek verzocht de Tsjecho
slowaken alles te doen om een
herhaling van de toestand na 21
augustus (inval van de Sowjet-
Russische troepen) te vermijden.
De gebeurtenissen van 28 en 29
augustus hebben in de socialisti
sche buurlanden veel deining ver
ooizaakt en aanleiding gegeven tot
gerechtvaardigde diplomatieke pro
testen.
Dubcek sprak twintig minuten. Hij
had geen kritiek op andere Tsje
choslowaakse leiders en maakte
geen gewag van eventuele functie
wisselingen in partij of regering.
De jongste gebeurtenissen heb
ben de positieve koers van de
partijleiding ter uitvoering van de
politiek van nu januari opnieuw
Dit heeft de directeur van het
in ernstige moeilijkheden verke
rende bedrijf, de heer L. M. Bon-
nike, gisteravond op een pers
conferentie in Veenendaal mee
gedeeld. De afvloeiing zal worden
uitgevoerd door een interne com
missie en zal in nauw overleg
met de vakbonden en het ar
beidsbureau geschieden. Bij de
nisatie, de toestemming, dat de
Maconde het gezag in eigen ge
bied mag handhaven en dat de
stam hulp krijgt op het gebied
van de landbouw, het onderwijs
en de medische zorg.
ontslagen personeelsleden zijn
bijna alle 170 buitenlandse werk
krachten. Over nieuwe werkge
legenheid voor hen wordt mo
menteel onderhandeld met tex
tielbedrijven in Twente.
Hoeveel de afvloeiing het be
drijf zal gaan kosten, kon direc
teur Bonnike niet exact zeggen.
Met een paar ton is het niet be
keken, aldus zijn commentaar.
Van het bijna 900 werknemers
tellende bedrijf, is het percentage
ouderen relatief groot.
De vakbonden zijn tevreden
over de afvloeiingsregeling die is
getroffen. Kritiek werd door de
vakbondsbestuurders geuit op de
houding van het Engelse concern
Staflex International dat 76 pro
cent van de aandelen bezit. De
directie van Staflex werd verwe
ten dat het bij de overname van
de koninklijke V.S.W. al de be
doeling was geweest alleen de
renderende afdeling voort te zet
ten. Dit werd door de heer Bon
nike ontkend. Bovendien werd
door de vakbonden gesteld dat
het conflict tussen oud-directeur
J. C. Bottenheim en de huidige
direceur, dat leidde tot het ont
slag van eerstgenoemde, van
grote invloed is geweest op de
ontstane situatie. De heer Bon
nike onderschreef dit en sprak
van een gevechtssituatie, waar
door de aandacht van de directie
voor het beleid van de onderne
ming te gering was geweest.
Voorgenomen saneringsmaatre
gelen in verband- met de con
juncturele teruggang in 'de tex
tielindustrie, bleven daardoor te
lang uit.
De langzaam-aan-actie van het
Ttaliaanse douanepersoneel, die
tot een conflict met Zwitserland
heeft geleid, zal niet ten koste
van de Paastoeristen gaan. De
'ange rijen vrachtwagens aan
heide kanten van de grens maak
ten donderdag de geblokkeerde
grensovergangen bij Chiasso,
Brodega en Gaggiolo vrij om de
stroom personenauto's in beide
richtingen door te laten. Het
vrachtverkeer bleef echter ge-
-tagneerd. Van de Brenner- en
Reschenpas werd donderdag
middag een normaal verkeers-
verloop gemeld.
De Italiaanse douane weigert
rinds dinsdag Zwitserse vracht
wagens met Duitse goederen
■"oor te laten, en Zwitserland
heeft gereageerd met 'n nauw
keurige toepassing van sommige
douanebepalingen waarvan Ita
lië tot dusver uitgezonderd was.
Dit had tot gevolg dat donder
dag aan Zwitserse kant meer
dan duizend vrachtwagen ston
den te wachten, aan de andere
kant ruim driehonderd Italiaan
se wagens.
Bij een brand in een woonhuis
aan de Wernink Hofstraat in
Hengelo (Ov.) is woensdagavond
het driejarige meisje Mary Rat-
gers om het leven gekomen. Naar
de oorzaak van de brand wordt
momenteel nog een onderzoek
ingesteld.
negatief beïnvloed. Het is een be
droevend feit dat wij voor deze
gebeurtenissen een hoge politieke
prijs moeten betalen in de vorm
van uitstel van politiek" oplossin
gen van dringende problemen.
De drie afdelingen die doof
Staflex zullen worden voortge
zet, de blekerij, de weverij en de
finishing, zullen werk bieden aan
ongeveer 300 personeelsleden.
Op 13 maart werd door Staflex
meegedeeld, dat zij besloten had
een onvoorwaardelijk bod uit te
brengen op de aandelen van de
koninklijke V.S.W. tegen een
koers van 140 procent in contan
ten of daarvoor een gelijke waar
de in certificaten van aandelen
Staflex ter beschikking *e stel
len. Inmiddels is gebleken dat
effectuering van deze laatste mo
gelijkheid problemen oplevert,
zodat uitsluitend een bod in con
tanten zou worden uitgebracht.
Voorts zal Staflex ook op de nog*
uitstaande winstbewijzen een bod
tot overname uitbrengen en wel'
van 280 gulden in contanten per
winstbewijs.
H?t Nederlandse blnnenvaart-
tankschip „Chefgas 10" is gister
nacht in de oliehaven van Keulen
ontploft en heeft een hevige brand
veroorzaakt.
Twee van de zes met vloeibaar
gas geladen tanks van het 1.240
ton metende schip ontploften bij
het lossen.
Een van de opvarenden van de
Chefaas 10", de machinist, wordt
vermist, gevreesd wordt dat hij om
het leven is gekomen.
Aan de bestrijding van de brand
in de haven namen meer dan 200
brandweerlieden deel. Er waren
vier brandbiusboten ingeschakeld.
Men is erin geslaagd de schepen
uit de buurt van de „Chefgas 10"
weg te slepen.
Om verdere ontploffingen te
voorkomen hield men het tank
schip met 10 waterkanonnen en
vijf slangen nat.
De oorzaak van de ontploffing
is nog niet bekend.
Zonder overdriiving kan gezegd
worden dat wii momenteel de ge
vaarlijkste periode si.nds vorig
jaar augustus Ingaan. De ernst van
de situatie moet niet worden
onderschat. Dat is de reden van
de maatregelen die het presidium
van het centrale comité heeft ge
nomen om nieuwe crises te voor
komen.
DROOG WEER
Een gordel van hogedrukgebie-
den strekt zich thans uit van da
Azoren via de Britse eilanden, de
Noordzee en Denemarken tot bo
ven Rusland. Aan de zuidzüde er
van staat een oostelijke stroming,
die mede in stand wordt gehou
den door een lagedrukgebied boven
Portugal. Nederland bevond zich,
donderdag dichtbü de as van deze
hoeedrukgordel. Bii droog weer
met zonnige perioden werden de
temperaturen 7 tot 9 graden Cel
sius. Een hoaedrukgebied boven
Engeland breidt zich thans nog
enigszins uit over de Noordzee.
Hierdoor zal vriidag in ons land
een zwakke tot matige w'nd waai
en uit oostelijke richtingen. Ef
wordt tameüik droge lucht aan
gevoerd. zodat droog weer wordt
verwacht, met zonnige perioden,
die echter door enkele wolkenvel
den kunnen worden afgewisseld.
De temperaturen zullen over het
algemeen iets hosere waarden be
reiken dan donderdag.
medegedeeld door het K. N. M. I.
te De Bilt, geldig tot hedenavond:1
Droog weer.
Droog weer met zonn'ae perioden,
maar ook enkele wolkenvelden.
Zwakke tot matige wind draaiend
naar richtingen tussen oost en
zuid. Plaatsetiik nachtvorst, over
dag in het algemeen iets hogere
temperaturen dan gisteren.
VRIJDAG 4 APRIL
Breskens
Terneuzen
Uansweert
Walsoorden
v.m. n.m.
2.42 3.01
318 3.37
3.52 4.11
4.01 4.20
ZATERDAG 5 APRIL
Breskens
Terneuzen
Hansweert
Walsoorden
v.m. o.in.
3.14 336
3.50 4.12
4.24 4.46
4.33 4.55
ZON
MAAN
OP
onder
op
ondef
apr.
4
6.09
19.19
22.09
6.27
5
6.06
19.20
23.41
6.45
f
v r