Haat tussen protestanten en katho
lieken niet van vandaag of gisteren
Versterking van politiek overleg
in W.E.U.
Japan wil stukjes van de maan
op „Expo '70"
Pagina 5
Oranje-bitter in Noord-Ierland
Stakingen in
Spanje breidden
zich uit
De houding
van Cuba
tegenover
de gedwongen
vluchten
Brand in Japans
vermaakcentrum
Drie jongens
uit Enschede
na achtervolging
in Utrecht
gegrepen
Rusland contra
Brits-Duits-
Nederlandse
samenwerking
op kerngebied
Arabische
vrouwen
demonstreerden
Lod. Mandatjan
spoort aan tot
steun aan
Indonesië
Gouden leeuw'
voor Heintje
JEUGDIG DIEFJE
AANGEHOUDEN
Andere
hemellichamen
ZESTIENJARIG MEISJE
VERONGELUKT
DODE EN GEWONDEN
BIJ GECOMPLICEERDE
BOTSING
VHf^igTlebmar! 1969
DE VRIJE ZEEUW
Al geruime tijd komen uit
Noord-lerland berichten over
heftige onlusten, die volgens de
zeden des lands met zodanig
temperament verlopen dat de
dokters na afloop druk werk heb
ben.
Het Britse puntje van Ierland
was vanouds een protestants
bastion in een rooms-katholieke
omgeving. De geschiedenis leert
ons reeds hoe de Nederlandse
stadhouder Willem III er als ko
ning der Britten met zijn solde
niers achter de katholieke aspi
ranten op de troon aanjoeg.
Er leeft in Noord-lerland nog
altijd een zekere verering voor
deze Willem en er wordt nog
druk gewerkt met oranje. Maar
het is bittere oranje, oranje-bit
ter.
Het uitzonderlijke is dat in
deze sfeer de geladenheid tussen
de protestantse meerderheid en
de r.-k. minderheid is blijven
bestaan en zijn weerslag in de
politiek bleef vinden. Dat kwam
voor het katholieke volksdeel
neer op een regelrechte achter
stelling, die men niet zonder
meer verdroeg. Bij redelijk den
kende Noordieren vonden deze
protesten ook wel begrip, maar
niet bij talrijke orangistische en
felle protestanten, die in ds. Pais
ley hun fanatieke leider hebben
gevonden.
AANSTICHTERS
De katholieke minderheid is
fanatiek en de protestanten heb
ben hun fanatici. Dat geeft wei
nig speelruimte voor de anderen.
Dat ervaart premier Terence
O'Neill, die al ministers zag weg
lopen alleen omdat er een com-
De stakingen tegen het afkon-
digea„jjan.~de uitzonderingstoe
stand -habhen zich woensdag in
Spanje uitgebreid tot Bilbao
waar naar schatting 14.000 ar
beiders het werk neerlegden. De
overheid sloot de locomotieven-
fabriek van Babcock Wilcox
waar de 3000 arbeiders symboli
sche stakingen hielden. De on
één na de grootste staalfabrie
ken van Spanje, Altos Hornos,
met 4000 arbeiders in Bilbao is
sedert maandag al gesloten en
de 4000 arbeiders op de marine
werven in Bilbao legden het
werk neer.
In Madrid besloot een groep
advocaten dinsdag schriftelijk
bij de minister van justitie te
protesteren tegen de verbanning
naar de provincie van zestien
Madrileense advocaten, profes
soren en andere opposanten. Zij
besloten een fonds in te stellen
voor ondersteuning van de ge
zinnen van de gedeporteerden.
Volgens inlichtingen van het
Amerikaanse ministerie van bui
tenlandse zaken is een aantal
„vliegtuigkapers" in Cuba aan
hard werk op het land gezet.
De plaatsvervangende onder
minister van buitenlandse zaken
Frank E. Loy heeft woensdag tot
een commissie van het congres
in Washington gezegd: „Wij we
ten dat van hen geen helden ge
maakt worden en dat sommigen
niet goed behandeld worden".
Er zijn aanwijzingen, dat ook
de Cubaanse regering de vlieg-
tuigkaperij hoog opneemt en dat
zij dit bedrijf „noch aanmoedigt
noch goedkeurt". De regering
van de V.S. heeft het Cubaanse
regeringshoofd, Fidel Castro, be
paalde voorstellen gedaan, aldus
Loy.
Naar het oordeel van het Ame
rikaanse ministerie zou een in
ternationale overeenkomst voor
de uitlevering van vliegtuigka-
vers aan deze gedwongen vluch
ten een eind kunnen maken.
In een vermaakcentrum 225 km
ten noorden van Tokio heeft
woensdag een brand gewoed, die
aan zeker 28 mensen het leven
beeft gekost. Er zijn 30 gewon
den in ziekenhuizen opgenomen.
Dertig brandspuiten hebben zes
uur werk gehad om het vuur te
blussen. Drie gebouwen, waarin
zich 300 mensen bevonden toen de
brand uitbrak, zijn verloren ge
gaan.
Uit de puinhopen werden 28
verkoolde lijken geborgen. Door de
paniek die bij het uitbreken onder
de 300 gasten ontstond, zijn 34
««om» «twes4
missie werd ingesteld die moest
uitzoeken wat er nu precies tij
dens de rellen was gebeurd.
De commissie kon direkt weer
aan de slag, toen ds. Paisley en
een andere orangist, majoor Ro-
nals Bunting, korte gevangenis
straffen kregen die zij verdien
den na het aanstichten van rel
len. Bij hun arrestatie zowel als
bij hun vrijlating liepen de vech
tersbazen weer op straat te hoop.
Captain Terence O'Neill, die
zijn best doet het plaatselijk be
wind van Noord-lerland, dat in
dit opzicht met Londen niets te
In de nacht van woensdag op
donderdag heeft de politie in de
binnenstad van Utrecht na een
langdurige achtervolging drie
minderjarige jongens uit Ensche
de in de kraag gevat. De knapen
zijn naar hun woonplaats op
transport gesteld.
Omstreeks drie uur werd de
bemanning van een surveillance
auto geconfronteerd met een
oude volkswagen die een rond
rit maakte door de binnenstad
en waarvan de bestuurder zich
niets aantrok van het éénrich
tingsverkeer. Na een achtervol
ging door drie straten die in de
verboden richting werden bere
den en die eindigde, toen de auto
van de jongelui het hoekpand
van een smalle straat ramde,
wist de politie de drie jongens,
na assistentie te hebben ingeroe
pen, te grijpen.
De jongens vertelden dat zij
's middags uit Enschede waren
vertrokken. Na Haaksbergen,
Neede en Borculo en enkele
café's te hebben bezocht reden
de jongelui naar Utrecht. Ze wa
ren van plan zondag pas naar
hun woonplaats terug te keren in
verband met een voetbalwed
strijd. Nadat de knapen tijdens
hun nachtelijke rit hadden ge
merkt dat zij door de politie wer
den nagejaagd, stuurde een van
hen de auto met een snelheid van
ongeveer 85 kilometer door de
Utrechtse binnensfad. De ouders
van de jongens hadden de politie
al gevraagd hun kinderen op te
sporen.
De „Prawda", het orgaan van
de Russische communistische
partij, meent dat het plan van
Engeland, West-Duitsland en
Nederland om samen een con
sortium te vormen voor de pro-
duktie ven verrijkt uranium op
basis van de ultracentrifuge-
methode van prof. dr. Kisten
maker, in strijd is met de na de
laatste wereldoorlog gesloten
overeenkomsten, waarbij de ver
vaardiging van kernwapens op
Duits grondgebied werd verbo
den en met het verdrag tegen
de verspreiding van kernwapens.
De Westduitsers, aldus de
„Prawda", zullen dit consortium
als dekmantel gebruiken voor
him pogingen om zelf kernwa
pens te maken. Achter de ver
zoenende geest waarvan Londen
de laatste tijd blijkt geeft met
betrekking tot de aanspraken op
kerngebied van Bonn en achter
de betuigingen van toewijding
aan de NAVO van Londen, zo
schrijft het blad, gaat achter de
verwachting van de Britse la-
bour-regering schuil, dat Bonn
zich in ruil hiervoor meegaan
der zal tonen inzake de toetre
ding van Engeland tot de E.E.G.
„Verblind door de idee, dat 't
lidmaatschap van de E.E.G. En
geland zal genezen van zijn
„chronische economische kwa
len", ziet men in Londen niet
dat de „voordelen" van dit lid
maatschap volstrekt niet opwé-
gen tegen het enorme gevaar,
dat er in de kernbewapening
van West-Duitsland schuilt", zo
besluit het blad.
maken heeft, zoveel mogelijk te
laten lijken op wat in beschaafde
landen gebruikelijk is, loopt kans
tot heengaan gedwongen te wor
den.
POLITIEKE CHAOS
Als dat lukt staan enige leden
van zijn Unionist Party klaar om
het roer over te nemen. Een kwa
lijk vooruitzicht, want dat zijn
pure rechtervleugelmensen die
zelfs de geringe concessies van
O'Neill aan de katholieken te bar
vonden.
Tenzij er nieuwe verkiezingen
komen die O'Neill een steviger
parlementaire basis geven om te
regeren. Maar de kans is groot
dat dan in de emotionele sfeer de
rechtervleugel-unionisten de zege
in de wacht slepen.
De politieke chaos is dan hele
maal compleet. Waartegen Lon
den weinig anders kan doen dan
zijn economische hulp aan Noord-
lerland opschorten, maar er is
niemand die verwacht dat de
door de eeuwen ongerept geble
ven bitterheid onder de ander
half miljoen Noordieren daar
door zal wegebben.
In Beiroet en Amman hebben
vrouwen donderdag gedemon
streerd uit solidariteit met hun
seksegenoten in door Israël be
zet gebied. In Beiroet hielden
Libanese en Palestijnse vrouwen
een zeven uur durende zitsta-
king in het Unescogebouw, in het
bureau van de Moefti en een or
thodoxe kerk. Zij vertegenwoor
digden vrouwenorganisaties en
meisjesstudenten. In de Jordaan
se hoofdstad begonnen ongeveer
600 vrouwen een hongerstaking
van 12 uur in de grote moskee.
Honderd hielden een soortgelijke
betoging in de rooms-katholieke
kerk.
Onder hen waren vrouwen van
ministers en diplomaten. Tot de
acties in beide hoofdsteden is op
geroepen door de unie van Pa
lestijns-Arabische vrouwen in
Beiroet.
Een zitstaking die de unie van
Egyptische vrouwen en vrouwen
van diplomaten in Cairo had wil
len laten houden, is niet door
gegaan wegens verzet van de
„Arabische socialistische unie",
de enige toegestane politieke par
tij in Egypte. Een woordvoerder
verklaarde: „Een staking is een
negatieve daad. De vrouwen kun
nen beter middelen bespreken
om positief bij te dragen aan de
Palestijnse zaak". Ongeveer 200
vrouwen gaven aan deze oproep
gevolg.
„Angkatan Bersendjata", het
officiële orgaan van de Indone
sische strijdkrachten, meldt dat
de voormalige Westirianese re
bellenleider Lodewijk Mandat
jan zijn volgelingen op een bij
eenkomst heeft aangespoord In
donesië te steunen, als zij zich
moeten uitspreken in de „daad
van vrije keuze", de volksstem
ming dus die dit jaar in West-
Irian wordt gehouden.
Mandatjan had bij die gelegen
heid ook een beroep gedaan op de
rebel Awom die nog steeds met
zijn aanhangers in de bossen van
het Vogelkopgebied rondzwerft,
het normale leven weer op ie ne
men en de Indonesische regering
te steunen bij de ontwikkeling
van het gebied.
DEN HAAG: Een Zuidvietname-
se goodwill-missie, bestaande
uit vertegenwoordigers van een
aantal niet-communistische groe
peringen, heeft woensdagmiddag
een persconferentie gehouden in
Nieuwspoort. Aan de tafel zaten
ondermeer v.l.n.r.: Ngoeyen Gia
Hien, Ha Thoec Ky, Le Ngoc
Chan (ambassadeur van Zuid-
Vietnam voor het Verenigd Ko
ninkrijk en Nederland) en mevr.
Ngoeyen Phoeoc Dai.
Het tweede kamerlid dr. J. F. G.
M. de Meijer, oud-staatssecretaris
(midden), was tussen de journa
listen gaan zitten om als belang
stellende mee te luisteren.
Het 12-jarige Zuidlimburgse
zangertje Heintje heeft don
derdag de „gouden leeuw" van
radio Luxemburg gekregen
voor zijn lied ,fleidschi Bum-
beidschi". De „leeuwen" wer
den toegekend voor de geliefd
ste schlagers en zangers daar
van in het tweede half jaar van
1968. Het liedje werd gekozen
door luisteraars en een jury
van journalisten. De zilveren
leeuw ging naar twee Oosten
rijkse zangers, de bronzen naar
een Westduitser. De prijzen
zullen op 1 maart in Essen wor
den utigereikt.
De politie van Borger heeft
donderdag de 14-jarige G. K. uit
dez eplaats aangehouden, die er
met een gestolen auto vandoor
was gegaan, na eerst in een win
kel te hebben ingebroken en
daar een jagersuitrusting, twee
jachtgeweren en patronen te
hebben buitgemaakt.
Bij zijn verhoor bekende de
jongen ook nog vijf bromfietsen
te hebben gestolen. Deze laatste
zijn inmiddels teruggevonden.
De jongen werd in de gestolen
auto aangehouden, waarin ook
het jachtgerei zich nog bevond.
De ministerraad van de West-
europese Unie (W.E.U.) heeft
donderdag in Luxemburg beslo
ten tot een duidelijke versterking
van de politieke samenhang door
wederzijdse raadpleging, alvorens
nationale beslissingen worden
genomen op het gebied van de
buitenlandse politiek. Alleen
Frankrijk heeft zich bij dit be
sluit niet aangesloten en zich zijn
standpunt voorbehouden.
Deze beslissing viel nadat Ne
derland, België en Luxemburg
hadden verklaard dat zij zich
vrijwillig verplichten om hun W.
E.U.-partners (Duitsland, Frank
rijk, Italië en Engeland), vooraf
te raadplegen alvorens beslissin
gen te nemen op belangrijke pun
ten van hunbuitenlandse poli
tiek.
Duitsland, Italië en Engeland
sloten zich bij deze Benelux-ver-
Het bestuur van de wereldten
toonstelling die in 1970 in Osa
ka wordt gehouden, zal de
Verenigde Staten en de Sov
jet-Unie "vragen, voorwerpen
uit de ruimte te laten zien op
de „Expo '70". De organisato
ren zijn op dit idee gekomen
na de maanvlucht van Borman
en zijn twee astronauten.
De regering van de Verenigde
Staten is verzocht om in het
paviljoen van de V. S. voor
werpen te exposeren die Ame
rikaanse astronauten na een
eventueel geslaagd bezoek aan
de maan mee terugbrengen
naar de aarde. De Japanners
zouden het ook buitengewoon
op prijs stellen, als de astro
nauten speciaal voor de Expo
het een en ander op de maan
verzamelden, riiaar ze „reali
seren zich wel, dat dit erg
moeilijk zal zijn, gezien het
feit dat een ruimteschip maar
een beperkte lading kan ver
voeren.
Het bestuur is ook van plan om
aan de Sovjet-Unie te vragen,
in het paviljoen van de U. S.
S. R. een tentoonstelling in te
richten van „voorwerpen die
Russische ruimtevaarders mis
schien op andere hemellicha
men vinden en naar de aarde
brengen".
De ambassadeur van Tsjecho-
Slowakije in Japan heeft in
middels officieel meegedeeld,
dat ook zijn land aan de Expo
'70 zal deelnemen. Er gaat een
team naar Osaka voor de bouw
van het Tsjechoslowaakse pa
viljoen.
Tot nu toe hebben zich in totaal
59 landen opgegeven voor deel
neming aan de wereldten
toonstelling. Bij de regeringen
die zich 't laatst aanmeldden,
waren die van Noord-Vietnam,
Columbia, Peru en Nepal. De
organisatoren van de Expo ho
pen nog steeds, dat het aantal
deelnemers zal stijgen tot 70
Een speciaal „wervingsteam"
onderneemt dezer dagen een
reis naar Afrika, het verre
oosten, het midden-oosten en
Latijns-Amerika om ook daar
nog meer landen voor de we
reldtentoonstelling te interes
seren.
klaring aan, waarna is overeen
gekomen dat deze zes landen een
lijst zullen opstellen van onder
werpen op het gebied van de
buitenlandse politiek waarop
overleg en harmonisatie zal
plaatsvinden. Hierbij wordt on
der meer gedacht aan de politiek
ten aanzien van de Europese in
tegratie en de betrekkingen tus
sen oost en west.
De Franse staatssecretaris De
Lipkowski heeft zich niet kun
nen uitspreken en zich de Fran
se positie voorbehouden tot een
volgende vergadering.
De Benelux-verklaring kwam
na een algemene discussie over
een Italiaans voorstel om de
Europese politieke samenwer
king op gang te brengen door
vooroverleg over beslissingen op
het gebied van de buitenlandse
politiek, binnen de Westeuropese
Unie, waarvan de zes landen der
Europese gemeenschap en Groot-
Brittannië lid zijn. Zo'n Europe
se politieke relance in het kader
van de W.E.U. was in oktober
j.l. in Rome door de Belgische
minister van buitenlandse zaken,
Harmei, voor het eerst bepleit
om de impasse te doorbreken,
waarin de Europese samenwer
king is geraakt door het Franse
veto tegen de toetreding van
Engeland tot de E.E.G. De
Italiaanse minister van buiten
landse zaken, Nenni, die het plan-
Harmel nader had uitgewerkt,
verklaarde donderdagochtend
aan het begin van de vergadering
in Luxemburg, dat een verplich
ting tot politiek overleg in de W.
E.U. een eerste stap moest zijn in
de richting van een Europese po
litieke gemeenschap, onder Euro
pese parlementaire controle.
Dit Italiaanse standpunt werd
volledig ondersteund door Ne
derland, België en Luxemburg.
Van Duitse zijde betuigde men,
iets voorzichtiger instemming
met het beginsel van consultatie
mits het een vrije consultatie
over de buitenlandse politiek zou
zijn.
De Franse staatssecretaris
waarschuwde echter voor over
haasting en te ambitieuze plan
nen, die volgens hem alleen maar
tot teleurstelling konden leiden.
Hij kon niet verder gaan dan
instemming betuigen met een po
ging om het bestaande periodieke
overleg over politieke onderwer
pen in de Westeuropese Unie t»
verbeteren.
Na een onderbreking voor de
lunch doorbrak minister Luns
donderdagmiddag de cirkel van
het debat met de concrete ver
klaring dat de Beneluxlanden be
reid waren zich desnoods eenzij
dig tot consultatie van hun WJS.
U.-partners te verplichten.
Toen sloten zich hierbij ook
Italië, Duitsland en Groot-Brit-
tannië aan. Vooral de Britse ver
klaring is met grote belangstel
ling ontvangen. De Britse minis
ter Stewart deelde mede, dai
Engeland van plan is zijn W.E.U.-
partners te raadplegen alvorens
de Britse regering haar defini
tieve standpunt bepaald voor da
voorgenomen vier mogendheden-
conferentie over het Midden-
Oosten.
Minister Luns, van wie bekend
was dat hjj zonder hooggespan
nen verwachtingen naar Luxem
burg was gekomen, sprak don
derdagavond in zijn commentaar
van een „nuttige vergadering"
die iets positiefs had opgeleverd.
Vooral van Duitse zijde had
men kennelijk meer reserve ten
aanzien van de politieke samen
werking in de W.E.U. verwacht
Donderdagmorgen omstreeks
kwart over acht is de 16-jarige
Petronella Barten uit Haarlem,
die per fiets op weg was naar
school, op de Verspronckweg bij
't links afslaan door 'n personen
auto aangereden. Bij aankomst in
het ziekenhuis bleek zij te zijn
overleden.
Bij een botsing tussen vier per
sonenauto's op de rijksweg
DoornLeersum kwam maandag
een der inzittenden om het leven
en werden zes mensen gewond.
Aanvankelijk kwamen twee
auto's met elkaar in botsing.
Twee andere auto's, elk uit een
andere richting komend, die de
wrakken wilden vermijden, kwa
men daarna frontaal in botsing.
Eén van de inzittenden, de 39-
iarise mevrouw C. D. Blijenberg
uit Leersum, kwam hierbij om 't
leven.
