dageOjki fn goede portie vlees Loonwet in Kamercommissie voor sociale zaken HET GOED BLINKT INDUSTRIE HERDENKT DIT JAAR: HONDERD JAAR MARGARINE Napoleon de derde schreef prijsvraag uit Engelse treinrover Reynolds tot 25 jaar gevangenisstraf veroordeeld ORTIZ SANZ BRACHT VERSLAG UIT OVER WEST-IRIAN Handhaving banden met Indonesië s ms^ De drie vakcentrales zijn het niet in alle opziehten eens DE VRIJE ZEEUW Woensdag 15 januarf 1969 Dodelijke botsing In Oss Veranderde eetgewoonten Aanrander binnen half uur gegrepen Vier schaatsenrijders aangewezen voor Europese kampioenschappen Slecht betaalde arbeiders Harttransplan- tatiepatiënt overleden Onaanvaardbare elementen Bondgenoot van werkgever Spaarregelingen Stakingsrecht Omslachtig Bemoedigend. Geografische gesteldheid Hartelijke .ontvangst Bij brand a/b schip om het leven gekomen 'V Dit Jaar Is het honderd Jaar ge leden dat de Franse apotheker Mouriès In antwoord op een prijs vraag van Napoleon de derde de margarine uitvond. De opdracht In de prijsvraag luidde: „maak een vet dat goedkoper en langer houd baar is dan boter en dat geschikt Is voor het gebruik in het leger". Mouriès maakte een dergelijk vet met als basis dierlijke vetten, dat een parelgrijze kleur had, waarom het margarine Is genoemd. Het Griekse woord voor parel is name lijk margarites. Ter gelegenheid hiervan gaat de bond van Nederlandse margarine fabrikanten een streep zetten on der dit jubileum. Allereerst wordt een landelijke schoolwedstrijd voor de vijfde en zesde klassen van de lagere scholen en de eerste klassen van het voortgezet onderwijs uit geschreven met als opdracht een werkstuk over margarine te ma ken. De prijzen zijn reizen in Ne derland en in het buitenland met als hoofdprijs voor de klas die het beste werkstuk maakt, een reis van vier dagen naar Londen. Op 27 maart wordt in de tech nische hogeschool in Delft een congres gehouden onder de titel „honderd jaar margarine". Woord voerder is prof. dr. H. Baudet. Op dit congres zal tevens een inter nationale margarinejubileumfilm worden vertoond, op initiatief van de internationale federatie van margarinefabrikanten verenigin gen gemaakt. Aansluitend daarop wordt in het Prinsenhof in Delft een tentoonstelling gehouden over veranderde eetgewoonten door de eeuwen heen, die eetgewoonten, serviezen, tafelgerei en keukenge rei zal laten zien van de 14e eeuw tot. vandaag. Tenslotte wordt op 29 april in het centraal instituut voor voedingsonderzoek in Zeist een wetenschappelijke dag gehou den met margarine als onderwerp. Tijdens de bijeenkomst die gisteren in de R.A.T. in Amsterdam werd gehouden, hield de heer A. Pier- hagen, voorzitter van het produkt- schap voor margarine vetten en oliën, een inleiding over margari- Nog geen half uur nadat hij op klaarlichte dag een meisje had aangerand, is de Utrechtse machinebankwerker O. (32 jaar) maandag door de politie inge rekend. Op de weg naar Rhijnauwen trok hij om tien over één de twintigjarige studente M. J. M. J. M. uit Bunnlk van haar fiets, duwde haar op de grond en pro beerde ontuchtige handelingen met haar te plegen. Het meisje verzette zich hevig. Toen ze tijdens de worsteling begon te schreeuwen, ging O. er vandoor. De studente klopte 'bij een dicht- bijzijnde boerderij aan. van waai de politie werd gebeld. Samen met enkele rechercheurs door zocht mej. M. in een surveillan ce-auto de omgeving en na een half uur zag zij de man op een bromfiets rijden. Hij heeft be kend. Hij stond bij de zeden politie al bekend als exhibitio nist De technische commissie van de K. N. S. B. heeft vier rijders definitief aangewezen voor de wedstrijden om de Europese schaatstitel, die zaterdag 25 en zondag 26 januari in Inzeil worden gehouden, te weten Kees Verkerk, Jan Bols, Peter Nottet en Ard Schenk. De vijf de man zal tijdens de landen- wedstrijd van het aanstaande weekeinde tegen Noorwegen worden aangewezen. Men zal dan een keuze maken tussen Karei te Winkel en Eddy Ver- heyen. Hierbij gaat men uit van de geleverde prestatie op de 5000 meter, die zaterdag wordt gereden. - heer Van der Ven verklaar de dit als volgt: „Het is niet lan te nemen, dat Te Winkel of Verheyen zich, gezien hun minder goede sprintkwalitei ten, via het klassement na drie afstanden bij de beste zestien •olaatsen. Wel zou dit mogelijk kunnen zijn via de uitslag van de 5 kilometer. Beide rijders kunnen op deze afstand goed voor de dag kmen". ne, waarin hij iets over de geschie denis vertelde. Hij zei dat vooral Nederland de stoot voor de ont wikkeling van een margarine industrie heeft gegeven. Na het eind van de Frans-Duitse oorlog in 1870 waren het Neder landse boterhand/slaren, o.a. Jur- gens en Van den Bergh die het nieuwe produkt tot ontwikkeling brachten, merkwaardig genoeg niet voor de Nederlandse markt maar voor de Engelse markt, waar de opkomende industrie een grote categorie slecht betaalde arbeiders had doen ontstaan voor wie boter te duur was. De smakelijker en goedkopere margarine ging de reu zel vervangen, die tot dan in plaats van boter werd gegeten. Reuzel was overigens in die tijd nog de grondstof voor margarine en werd pas veel later door plant aardige vetten verdrongen. Ook het Ruhrgebied werd spoedig een goede afnemer van de Nederland se margarine-industrie, die later haar eigen markt wist te verove ren. Op het ogenblik eet de Neder lander totaal per hoofd ruim 30 kilo voedingsvetten per jaar, waar van 64 procent margarine, acht procent boter, iets meer spijsvet- ten in de vorm van oliën en 17 procent bak- en braadvet. Op de hoek Vjjversmgel— iBerghemseweg in Oss heeft zich dinsdagmiddag een verkeerson geluk voorgedaan, waarbij de 53- jarige inevr. A. van S. om het leven is gekomen. De personenauto, bestuurd door mevr. Van S., met een medeinzit- tende dame reed over de Vijver singel op het moment dat uit het centrum van Oss een andere per sonenauto, bestuurd door de 52- jarige E. v. d. H., zonder te stop pen de voorrangskruising over stak. Eerstgenoemde personenauto werd aan de linkervoorkant aan gereden, waarbij de dames uit de auto werden geslingerd. Mevr. Van S. was op slag dood, terwijl mevr. De B. ernstig gewond naar het ziekenhuis in Oss moest wor den overgebracht. De bestuurder van de andere personenauto liep slechts lichte verwondingen op. Malcoln Whitten, die op 6 januari in het medisch centrum van Mississipi een nieuw hart had gekregen, is maandag in hetzelfde ziekenhuis overleden aan longontsteking. Hij was 74 jaar. De vermoedelijke leider van de roofoverval op een Britse post trein in augustus 1963, de anti quair Bruce Reynolds (38), heeft dinsdag voor een rechtbank in het Engelse graafschap Bucking hamshire bekend schuldig te zijn aan beide ten laste gelegde fei ten: voorbereiding van de over val en diefstal van 120 post zakken met bijna 2,6 miljoen pond aan bankbiljetten. De publieke tribune in de kleine rechtszaal was dicht bezet. Onder de belangstellenden wa ren Reynolds', vrouw en de in middels gepensioneerd hoofd inspecteur van Scotland Yard, Tom Butler, die de jacht op de treinrovers heeft geleid. Reynolds is op 8 november door Butler aangehouden. Een lidt van de bende die de treinroof heeft gepleegd, is nog op vrije voeten. Het is Ronald Biggs, die 30 jaar gevangenis straf kreeg, maar in de zomer van 1965 uit de Londense Wants- worth-gevangenis ontsnapte en sindsdien spoorloos is. Bruce Reynolds is veroor deeld tot 25 jaar gevangenis straf voor zijn aandeel in de grote treinroof van augustus 1963. In de Japanse stad Shikoku heeft men een totaal nieuw ver keersmiddel aan het openbare vervoer toegevoegd, n.l. de ka belbaan. Het voertuig is uitge rust met een 130 pk dieselmotor, de motor van een normale auto bus. De dienst zal op 11 febr. van start gaan. Het is in ieder geval zeker dat de passagiers van deze „luchtbus" geen last zullen krij gen van verkeersopstoppingen. De voorgestelde wet op de loonvorming verstoort de moge lijkheden van de vakbeweging om de krachten die onder de werknemers leven, te kanalise ren, aldus heeft de voorzitter van hert N.V.V., de heer A. H. Kloos, dinsdag kamercommissie zaken verklaard. in de tweede voor sociale De wet, die de overheid de bevoegdheid geeft onder bepaal de omstandigheden in te grijpen in de vrije loonvorming, is vol gens de heer Kloos een anachro nisme. De bevoogding is moei lijker te aanvaarden dan in het verleden. Het bedrijfsleven vraagt meer speelruimte dan in de wet is gerealiseerd, aldus de heer Kloos. De werkgevers moet de moge lijkheid worden ontnomen, zich achter de regering te verstop pen. De verklaring van werk geverszijde dat de c.a.o.-groot- metaal was afgedwongen, kwam neer op een beroep op de rege ring deze overeenkomst onver bindend te verklaren, zei de heer Kloos. Dit werd door ir. Pols, die later namens de werkgevers het woord voerde, ten stelligste ont kend. De verklaring dat de c.a.o. was afgedwongen, was ingege ven door de wijze, waarop de werknemersafgevaardigden had den onderhandeld en waarop zij hun macht hadden aangewend. De vakcentrales blijven er bij dat de voorgestelde wet onaan vaardbare elementen bevat. De mogelijkheid de geleide loonpolitiek weer in te voeren bij algemene maatregel van be stuur, na uiterlijk drie maanden gevolgd door de indiening van een wetsontwerp omtrent het voortduren van zijn werking, is voor de drie centrales onaan vaardbaar. Deze bepaling dient te worden geschrapt. Eveneens onaanvaardbaar is, dat de overheid een loonpauze kan afkondigen, indien naar het oordeel van de minister van sociale zaken de ontwikkeling van de loonkosten tot ernstige verstoring van de economie dreigt te Iteiden. Het is volgens de heèr Kloos „economische dwaasheid" de loonkosten als een geïsoleerde factor te zien. Een algemene verstoring van de economie treedt op door een samenspel van vele factoren, niet alleen door de ontwikkeling van de loonkosten, maar ook door de ontwikkeling van de kredietverlening, de investerin gen, de overheidsuitgaven, de buitenlandse conjunctuur en het al dan niet toepassen van veler lei conjunctuurpolitieke maat regelen, van de overheid. De sociaal-economische raad zou eerst advies moeten geven over het totale complex van maatregelen, waarmee een ver storing van de economie kan worden bestreden, over de mo daliteiten waaronder deze maat regelen toepassing kunnen vin den en de duur daarvan. Het N.V.V. wenst de minister niet de bevoegdheid te geven in het algemeen sociaal-economisch belang individuele c.a.o.'s onver bindend te verklaren. Het N.K.V. en C.N.V. menen dat de over heid hierrtoe In beginsel wel het recht moet hebben. Het algemeen sociaal-econo misch belang, aldus de heer Kloos, is nooit een objectieve, door W. GELDOF 1 DE UITTOCHT Op een ijzige februaridag van het jaar 1866 schampte en bonk te een grote, overhuifde wagen over de weg, die van Cheyenne naar het noorden voert. De felle oostenwind zweepte ongehinderd over de nog kale prairie en deed de zes mensen in de wagen hui veren van koude. Het scheen, dat iedere afgelegde mijl hun fellere koude bezorgde. En gedurende drie lange maanden was het zes tal nu reeds onderweg. Uit de el lende van het grotendeels ver woeste Louisiana ging het naar een onbekende toekomst, die somber en dreigend vóór hen lag. Vanuit de wagen klonk af en toe het eentonig gehuil van kin deren; eentonig doordat een klei ne jngen en een meisje schrei den, tot ze van vermoeienis in slaap sukkelden. Noch de vader, die met een verbeten gezicht op de bok zat, noch de moeder ach ter in de wagen, noch de ande ren schenen het gehuil der twee kleinsten te horen. Dat beteken de niet, dat het hun niets kon schelen. Het kwam, doordat het ondervonden leed en de ver- de zuidelijke staten de burger oorlog hadden verloren, een oor log waaraan de Jeffersons part noch deel hadden gehad en die hun toch zoveel had ontnomen. Jefferson Estate was al sinds lang niet meer de uitgebreide plantage, die zij vroeger was ge weest, toen op honderden acres er om heen enige tientallen ne gerslaven de katoen plukten. De oude mister Jefferson was geen zakenman geweest. Onder zijn slechte beheer was de plantage ingekrompen tot minder dan de helft. Zijn zoon had niet de op voeding ontvangen, die hem bij de society van New Orleans ge zien had kunnen maken. Hij had getracht door hard werken iets van de vroegere welvaart terug te winnen, maar zijn geloof had hem verboden zijn zwarte even naasten te misbruiken door sla venarbeid. Onder de toen heer sende omstandigheden in het zui den was zulk een houding voor zeker voorbeeldig te noemen, maar zij betekende toen tevens de onmogelijkheid van bestaan. Jefferson was ook niet toege treden tot de vrijwilligerslegioe nen die naar 't noorden togen moeiende eentonigheid der ein- toen dé strijd uitbrak. De hoon en deloze reis hun invloed meer en meer deden gelden. Deze toch was de enige uitweg, die hun was overgebleven, nadat de verachting van. de omgeving hadden hij en zijn gezin dapper gedragen. Dapper? Was thuisblij ven dan dapper te noemen? Toch wél. Want naarmate de si tuatie voor de zuidelijke legers met de dag kritieker werd, be gonnen de bewoners van Jeffer son Estate in groter levensge vaar te verkeren. Die noodlottige hete zomer hadden zij zelfs gro tendeels in huis doorgebracht, nadat twee huisbedienden, kort na elkaar, in de plantage ver moord waren gevonden. En ook de lang verbeide nade ring der noordelijke legers bracht geen verlichting. Toen de noor delijken New Orleans op een paar honderd kilometer waren gena derd, werden de Jeffersons van hun Estate verdreven. Het oude huis werd door de zuidelijken be zet en verdedigd. Toen de bewo ners terugkeerden, vonden zij een troosteloze ruïne en een totaal vernielde plantage. Doch daar mede was de maat des lijdens nog niet vol. Ongekend hoge belastingen werden de zuidelijken opgelegd. Roof en brandschatting waren aan de orde van de dag. Mistroos tig hadden de Jeffersons zich weer ingericht in de kelders van hun voormalige estate. Al hun bedienden waren door de noor delijken verdreven. Zij mochten niet meer in dienst zijn bij blan ken, althans niet op de grote plantages. En omdat zonder hulp de verwoeste akkers geen oogst konden opbrengen, was voorlo pig iedere mogelijkheid tot her stel van de plaats uitgesloten. Dat was ook precies wat de noordelijken bedoelden. Hun strijd was gegaan om beginselen, die Jefferson en zijn vrouw beide aanhingen. Maar na de overwin ning Werd de situatie der over- maar een politiek gekleurde op vatting. De politieke verhoudin gen zijn niet altijd een weer spiegeling van de verhoudingen in het bedrijfsleven. De werk nemers kunnen in opstand ko men tegen wat zij beschouwen als een opgelegde regeling. In dien de regering de c.a.o.-groot metaal onverbindend zou heb ben verklaard, zou geen vak bondsleider tegen een actie van de metaalarbeiders hebben kun nen ingaan, aldus de voorzitter van het N.V.V. De overheid is in feite een bondgenoot van de werkgevers, omdat het wetsontwerp uitgaat van de gedachte dat alleen te grote en niet te kleine loonstij gingen in strijd kunnen zijn met het algemeen economisch belang. Bovendien kan de bevoegdheid individuele c.a.o.'s onverbindend te verklaren de vakbeweging de mogelijkheid ontnemen mee te werken aan de totstandkoming van c.a.o.'s in het gehele E.E.G.- gebled. N.K.V. en C.N.V. willen wel dat de regering de bevoegdheid heeft individuele c.a.o.'s onver bindend te verklaren, omdat de overheid anders eerder genood zaakt zou kunnen zijn algemene loonmaatregelen af te kondigen. Onverbindendverklaring mag echter alleen geschieden, indien de loonontwikkeling in een be paalde bedrijfstak of onderne ming tot een ernstige verstoring van het economisch evenwicht dreigt te leiden en zij mag alleen betrekking hebben op de vorm, maar niet op de omvang van de overeengekomen verbetering der arbeidsvoorwaarden. Beide bon den denken hierbij aan spaar regelingen, spaarloon, investe- ringsloon, verruiming van de pensioenvoorzieningen e.d. Het bezwaar van het N.V.V. is dat, indien een spaarloon zou worden „opgelegd", het in de Ogen van de werknemers een on sympathieke indruk zou maken. Sprekend namens dc werkge vers, verenigd in de raad vn be stuur in arbeidszaken, verklaar de ir. Van der Pols dat ook de werkgevers geloven in een vrije loonpolitiek, maar dat de over heid bepaalde instrumenten moet behouden om in het alge meen belang te kunnen ingrij pen. De vrije loonpolitiek vormt een gunstige basis voor een rede lijke economische ontwikkeling, aldus ir. Van der Pols, die hier aan toevogde persoonlijk de in druk te hebben, dat voor een evenwichtige ontwikkeling de verhouding tusssen werkgevers en werknemers beter moet ruststelling, aldus ir. Van dei- Pols. De mogelijkheid van beperkte onverbindendverklaring door de minister die het N.K.V. en he) C.N.V. voorstaan, is voor de werkgevers weinig aantrekke lijk, omdat het motief voor de onverbindendverklaring ge vaar voor de nationale economie niet alleen de gevolgen voor de bestedingen, maar ook van een te grote loonkostenstijging betreft. De wijze waarop de vakcen trales de bevoegdheid van de regering willen regelen om de loonvorming te bevriezen, is omslachtig en maakt direct in grijpen in een economisch ge vaarlijke situatie onmogelijk. De Nederlandse Middenstands bond tenslotte blijft gekant tegen vrije loonvorming, omdat vele middelgrote en kleine onderne mingen voor onoplosbare proble men zullen worden gesteld. Indien zich in een of meer be drijfstakken ongewenste ontwik kelingen zouden voordoen, heeft de minister van sociale zaken niet voldoende mogelijkheid om in te grijpen. Niet alleen ver storing van de nationale econo mie, maar ook het belang van afzonderlijke bedr: grond voor ministerieel moeten zijn. gn.fm' wonnenen vaak misbruikt. Daar ook de Jeffersons niet ontkwa men aan de onrechtmatig hoge belastingen, zagen zij de resten van hun kapitaal snel verdwijnen en ten leste was er niets meer van over. In die dagen kwamen geweten loze opkopers uit het noorden langs de weg naar New Orleans. Z(j zagen, hoe fraai Jefferson Estate was gelegen en takseerden de hoeve. Zij boden geld aan; niet veel, want dat was in het zieltogende Louisiana niet meer nodig. De bewoners konden een tijdlang weigeren, op de duur moesten zij wel toegeven, wilden zij hun bezit niet bij eksekutie zien verkopen. Nadat Jefferson zijn plantage had verkocht, kon hij de belastingen voldoen en hield hij nog iets over. Met dat kleine kapitaal meende hij zich een uitweg te kunnen banen uit de misère. Die uitweg was: in elk geval wèg uit Louisiana, waar de grondbezitters kaalgeplukt wer den tot op hun botten. Vanzelf sprekend kon men in die zomer nog niet uit het zuiden wegtrek ken als men dat wilde. Maar Jef ferson wist door te dringen tot de militaire bevelhebber in New Orleans en zijn zaak goed te be pleiten. De feiten, dat op Jeffer son Estate sinds tientallen jaren geen slaven meer waren gehou den en dat Jefferson niet in het zuidelijke leger had gediend, ga ven de doorslag. Jefferson mocht vertrekken, mits hij kon aanto nen, dat hij in Wyoming, waar hij zich wilde vestigen, onmiddellijk een bestaan had. (Wordt vervolgd.) Fernando Ortiz Sanz, Oe Thants speciale vertegenwoordiger voor de organisatie van en het toeïicht houden op de komende volks stemming in West-Irian, heeft verslag uitgebracht over zijn consultaties met de Indonesische regering. De verklaring werpt geen licht op de vraag hoe Indonesië deze „volksraadpleging" wil doen plaatsvinden. Volgens Ortiz Sanz heeft hü „snelle en positieve reacties" ont vangen op niet nader omschreven „suggesties" van zijn kant. Hier toe rekent hij de regeringsverkla ring van 21 november dat de „grondrechten van de bevolking (van West-Irian) gewaarborgd worden onder de grondwet van de republiek Indonesië". Andere bemoedigende feiten zijn volgens Ortiz Sanz: de voor bereiding van een informatieplan over de volksraadpleging, dat onder de leden van de vertegen woordigende raden en onder de „provinciale bestuursambtena ren" moet worden verspreid; voorts de regeringsverklaring van 16 nov. waarin wordt be vestigd dat zij overleg zal plegen met de vertegenwoordigende ra den; de vrijlating van -50 op Java gedetineerde Westirianezen en de verklaring van 20 december dat ieder die naar West-Irian wil terugkeren voor hulpverlening by de ontwikkeling van 't gebied, daarvoor slechts een verzoek hoeft in te dienen. Wat betreft zyn „suggesties" heeft de Indonesische regering hem gewezen op de „problemen die voortspruiten uit de geogra fische gesteldheid van West-Irian en de omstandigheden van de be volking, problemen die duidelijk zyn voor allen met een grondige kennis van het gebied". Ortiz Sanz onthulde dat hij „besprekingen is begonnen mét de Indonesische regering over de te volgen procedures bij de uitvoering van de vrije wilsbe schikking" van de "bevolking van W.-Irian en dat hü dè re gering petities en resoluties van de bevolking had gezonden en ook verklaringen waarin werd gepleit voor handhaving van de bestaande banden tussen Indo nesië en het gebied. De V. N.-diplomaat verklaard# tijdens zijn tweede bezoek aan West-Irian de gelegenheid t# hebben aangegrepen om de be volking te doordringen van het belang van de volksraadpleging en ook te hebben aangedrongen op handhaving van de wet. Ortiz Sanz zei verheugd te zijn geweest over de harteiyke ontvangst door de bevolking en de medewer king die hü van regeringsfunc tionarissen en leden van de mis sie en zending had genoten. Ortiz Sanz is op 7 januari op uitnodiging van minister van buitenlandse zaken Adam Malik naar Djakarta gekomen. Hy zal op een nader te bepalen datum nog een bezoek aan het voorma lige Nieuw-Guinea brengen. By een brand aan boord van het Nederlandse kustvaartuig „Buka" is maandagnacht de 40- jarige stuurman D. C. Engels uit Groningen om het leven ge komen. Nadat d« brand aan boord van het schip was geblust, vond de politie de stuurman levenloos in zijn hut. Over de oorzaak van de brand viel nog niets met zekerheid te zeggen. De stuurmanshut en de aan grenzende wasplaats -werden zwaar beschadigd.

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1969 | | pagina 2