Volmaakte lancering van de
Apollo-8
wenst U prettige feestdagen
Eerste mensen op weg naar de maan
CAPE KENNEDY IN DE GREEP VAN
„MAANKOORTS"
van de maan
F'!
reis begon
Inferno van vuur
Flegmatieke
Einstein-theorie
lunar
psorrifeerd
Verrassing
Televisie-
uitzending
KERSTBOODSCHAP VAN PAUS
PAULUS
Protesteren is mode geworden.
HET WEER
Maandag 23/Dinsdag 24 december 1968
25e Jaargang No. 5887
Beschaving
bedreigd
Redder nodig
Mijnongeluk
in Zuid-Afrika
Weerbericht
Hoogwater
Zon- en
Maanstanden
Frankering bij abonnement: TERNEUZEN
Directeur-HooHredaeteur P. 3. van de Sande
Redactie- en
Administratie-adres: Smidswal
Telefoon: 01150—2073
Gironummer: 38150
Abonnementsprijs f 8.per kwartaal; per maand
2,70. Losse nummers 13 cent.
VRIJE ZEEUW
Uitgeefster N.V. v/h Firma P. J. van de Sande te Terneuzen
Advertentieprijs per ram 16 ct; minimum per
advertentie ƒ2,40.
Rubriek „Kleine Advertenties" (geen handels
advertenties) 5 regels f 1,10. Iedere regel méér
22 ct. Kleine advertenties bij vooruitbetaling.
Vermelding: Brieven onder nummer, of „Adres
Bureau van dit Blad" 20 cent verhoging.
Inzending advertenties uiterlijk tot n.m. 2 uur.
Voor het gecomb maandag/dinsdag-nummer tot
10 uur voormiddag.
Na een volmaakte lancering, precies op het vastgestelde tijdstip, Is
zaterdag de Apollo-8 van Kaap Kennedy gelanceerd met de drie ruim
tevaarders Borman, Lovell en Anders aan boord. Om negen minuten
voor twee Nederlandse tijd verhief de Satumus-5-raket zich van het
lanceerplatform. Twee minuten en 33 seconden later werd de eerste
trap afgeworpeiV en de tweede trap in werking gesteld. Deze werkte
zes minuten en zeven seconden, waarna de derde trap tot ontbranding
kwam. Deze derde trap onderging daarmee zijn „luchtdoop". Dit in
strument was nog niet eerder bij lanceringen gebruikt.
Vier seconden vóór het vastge
stelde tijdstip was de voorlopige
parkeerbaan rond de aarde be
reikt. De snelheid was toen 28.000
km per uur. Deze parkeerbaan be
vindt zich bijna precies op de be
rekende hoogte van 191 kim boven
het aardoppervlak.
De ruimtereis begon met de ge
weldige ontbranding van de moto
ren van de eerste trap, die in totaal
180 miljoen paardekracbt leveren.
De eerste fase van de reis naar de
maan, die zes dagen zal duren,
was perfect verlopen.
'De mannen aan boord zijn de
eerste mensen die aan een werke-
li'k" ruimtereis begonnen die ben
verder van dè aarde afbrengt dan
ooit een ruimtevaarder heeft ge
reisd. Büift alles zo goed verlopen
a's tot mi toe, dan zien zij als
eerste ménsen oo de avond vöör
Kerstmis de achterkant van de
mean en de aarde zoals denkbeel-
d'"'» maanbewoners die zouden
zien.
F ven nadat de Apollo-combinatie
in de parkeerbaan terecht was ge
komen, verklaarde de NASA dat
de verbindingen uitstekend -werk
ten De Anollo-8 draaide rond de
aarde in een elliptische baan die
varieerde van 183 tot 191 km
hoogte, praktisch precies volgens
bet vluchtoian. Deze baan werd II
minuten en 32 seconden na de lan
cering bereikt. Tijdens de twee
omwentelingen rond de aarde zijn
alle instrumenten nog eens nauw
keurig nagegaan, voordat werd be
sloten koers naar de maan te zet
ten.
Toen begon de meest fantasti
sche reis uit de geschiedenis. De
ruimtevaarders stelden om 16.51
uur Ned. tiid de motor van de der
de trao opnieuw in werking om de
snrong naar de maan te onder
nemer». De motor brandde volgens
pian 5 minuten en 12 seconden,
waardoor de snelheid werd opge
voerd tot meer dan 39 000 km per
uur, voldoende om zich te ontruk
ken aan de aardse zwaartekracht.
De derde trap van de Saturnus-5
werd daarna afgeworpen. Deze
ziet men nooit weer. Zit komt in
een baan om de zon terecht.
Kaap Kennedy was zaterdag
ochtend door de „maankoorts" ge
grepen. Al vroeg hadden zich een
kwart miljoen toeschouwers op
het strand van Florida verzameld.
Op het terrein zelf waren zesdui
zend genodigden aangekomen,
waaronder honderden regerings
functionarissen, senatoren en con
gresleden. Senator Edward Kenne
dy zal ongetwijfeld aan zijn broer
John hebben gedacht, die als pre
sident de stoot had gegeven tot de
Amerikaanse ruimtevaart naar de
maan. Bij een van de bezoekers
moet de lancering de meeste emo
ties hebben gewekt, de echtgenote
van Virgil I. Grissom, Betty.
Grissom was bij hét korps
ruimtevaarders gegaan omdat hij
naar de maan wilde reizem Hij
verbrandde vorig Jaar januari in
een Apollo-eabtae op de grond.
Betty Grissom zag de Apolio-8
vertrekken. Zij was met haar twee
zoons aanwezig.
Ook Charles Lindberg, de eerste
man die alleen over de Atlantische
Oceaan vloog In 1927, was onder
de toeschouwers.
Precies op tijd vertrokken de
reizigers naar de maan, nagestaard
door en vergezeld van de goede
mmw van de aanwezigen en van
miljoenen televisiekijkers over de
hele wereld. De machtige motoren
van de eerste trap van de Satur
nus-5 kwamen tot ontbranding. De
aarde beefde. Vijf kilometer ver
derop, in het perscentrum, trilden
de schrijfmachines onder de vin
gers van de journalisten.
Uit een vuile wolk van uitgesto
ten gassen maakte het gevaarte
zich langzaam los van het „maan-
vliegveld", lanceerplaats 39 op
Kaap Kennedy. In de heldere lucht,
beschenen door de prille ochtend
zon, verhief de Saturnus-5, 3100
ton zwaar en 110 meter hoog, zich
brullend steeds sneller uit het in
ferno van vuur, dat veroorzaakt
werd door de 2.055.400 liters
vloeibare brandstof.
later was de eerste trap uitgebrand
en werd deze afgeworpen. Zij
kwam 665 km ten oosten van Kaap
Kennedy in de oceaan terecht,
waaruit zij later weer werd opge
vist. Het ruimtevaartuig had een
snelheid van 9500 km per uur be
haald, toen de imotor van de twee
de trap ontbrandde. Deze voerde
de snelheid op tot 22.000 km. De
derde trap bracht elf en een halve
minuut na de lancering de Apollo-
8 in de parkeerbaan op 191 km
hoogte rond de aarde. De tweede
trap kwam 4070 km verder in de
oceaan neer.
Intussen had een lid van de
NASA gemeld dat alles „fantas
tisch" verliep en dat de verbinding
met de ruimtevaarders uitstekend
was. Commandant Frank Borman
meldde flegmatiek dat de lance
ring verliep als „een aangenaam
wandelingetje". Zijn stem was
helder en kwam duidelijk door. De
conversatie bestond uit het uitwis,
selen van een stroom gegevens en
cijfers tussen de grondstations en
de ruimtevaarders. Deze moesten
nagaan of alles goed werkte.
fruitsap, gebruikt. Zij hadden toen
hun zware rulmtepakken uitge
trokken en zaten in hun veel lich
tere vliegeroveralls. Na de koers
wijziging ging Frank Borman als
eerste slapen.
Twee minuten en 32 seconden
Toen dat het geval was, kregen
zii om 16 minuten over vier Ned.
tijd opdracht de motor te ontster
ker. voor de sprong naar de maan.
Na grondige inspectie bleek alles
goed te zijn. Van het grondstation
werd geseind „You are go for
translunar injection".
De mens had de aarde verlaten
om voor de eerste maal onze
„trouwe wachter" van dichtbij te
gaan waarnemen en haar de raad
selen fe ontrukken, die zij sinds
onheugliike tijden verborgen heeft
gehouden.
President Johnson wenste de
drie astronauten gëluk niet het
„schitterende begin" van hun reis
«n verklaarde vol vertrouwen te
zijn wat de uitslag van hun missie
betreft
Noordstraat 107 Tel. 01150-4295
TERNEUZEN
Om 0.51 uur zondagochtend
vroeg heeft de bemanning van de
Apollo-8 de hoofdboordmotor 2,4
seconde laten werken om de koers
naar de maan te corrigeren. De
motor werkte perfect.
Toen deze eerste van een reeks
kleine koerscorrecties, die op het
program stonden, werd uitgevoerd,
bevond de ruimtecabine zich op
100.000 km van de aarde. Alles
was wel aan boord.
Twee uur tevoren hadden de
drie ruimtevaarders hun eerste
maaltiid, bestaande uit ham,
vanillegebak, perziken en grape-
Men was aanvankelijk niet van
plan geweest de hoofdmotor voor
deze eerste correctie te gebruiken,
maar een kleinere straalmotor
voor het bijsturen. Tenslotte be
sloot men de hoofdboordmotor
te gebruiken om deze te beproe
ven.
Een kritieke situatie ontstond bij
de afstoting van de derde trap van
de Saturnus-raket. Deze trap ver
wijderde zich namelijk niet ver
genoeg van het ruimteschip en
Apollo-eommandant Borman voel
de zich niet behaaglijk op slechts
geringe afstand van de derde trap.
Door een stuurmanoeuvre werd de
afstand vergroot.
Volgens de ruimtevaartdeskun
dige Wemher von Braun zijn de
wetten van Einstein van toepas
sing in die zin dat, wanneer een
ruimteschip zijn snelheid vergroot
er aardetijd „besnaard" wordt.
Voor de Apollo-vlucht naar de
maan betekent dit, dat de drie
astronauten ongeveer een seconde
korter onderweg zijn dan de uur
werken op aarde aangeven. Theo
retisch gesproken zou krachtens
Einsteins theorie bij een ruimte
reis met de snelheid van het licht
de aardse tijd nagenoeg stil moe
ten blijven staan.
De Apollo-8 js al ver gevorderd
op zijn fantastische reis naar de
maan en zowel de drie astronau
ten als de ruimtevaartdeskundigen
zijn tevreden over het verloop van
de vlucht.
Naast de stroom van technische
informatie tussen het ruimteschip
en de aarde was de conversatie
tussen de ruimtevaarders en het
controlestation niet erg levendig.
Zaterdagavond zorgde Lovell
voor een verr? door te ver
klaren dat het nMispansel rond de
maan niet diep-zwart is. zoals
werd aangenomen, maar dat de
maan door een bleek-blauw schijn
sel omgeven was, net als de aarde.
Hij hield echter rekening met de
mogelijkheid dat dit schijnsel het
gevolg was van lichtbreking op de
optische instrumenten van het
ruimteschip.
De bemanning heeft zaterdag
door het ontsteken van de hoofd
raketmotor zo'n nauwkeurige
koerscorrectie uitgevoerd, dat een
voor zondag op het programma
staande koerscorrectie achter
wege kon worden gelaten.
MEDEDELING
In verband met het Kerst
feest zal ons eerstvolgend
nummer a.s. VRIJDAG
MORGEN verschijnen.
Redaktie
„DE VRIJE ZEEUW"
De
schip
bemanning van het ruimte-
heeft op meer dan 200.000
kilometer van de aarde de eerste
rechtstreekse televisieuitzending
uit de cabine verzorgd. De uitzen
ding duurde van 21.00 tot 21.15
uur (Ned. tijd) toen de Apollo zich
op 222.000 kilometer van het ver
trekpunt bevond.
Aanvankelijk leken er problemen
met de beeldverbinding te bestaan,
maar na drie tot vier minuten
trad een verbetering in en kon men
duidelijk het interieur van de ca
bine en de drie bemanningsleden
zien.
De beeldkwaliteit was even goed
als de rechtstreekse uitzendingen
uit de Apollo-7, hoewel de afstand
vele malen groter was.
Na een poging de aarde in beeld
te nemen het televisiescherm
toonde slechts een lichte vlek in
het midden van het beeld kwa
men prima beelden over van James
Lovell aan het werk en van Wil
liam Anders, terwijl hij door de
cabine zweefde. Dit komt van on
geveer halverwege tussen maan en
aarde, zei gezagvoerder Frank
Borman. De astronauten hadden
volgens hem een moo! gezicht op
de aarde en hij vond het jammer
dat hij daar geen goede beelden
van kon laten zien.
„We voelen ons goed", zo zei
hij nog.
Aan het eind van de uitzending
legde Borman uit dat de beman
ning het ruimteschip langzaam om
de lengte-as moest laten draaien
om te voorkomen dat een bepaalde
zijde van de Apollo-8 té" lang aan
de zonne-hitte werd blootgesteld.
De bemanning van de Apollo-8
bevond zich zondagavond kort
voor middernacht op 243.000 kilo
meter van de aarde. Viifeendertig
uur na het vertrek van Kaap Ken
nedy moesten nog ongeveer
116.000 kilometer naar de maan
worden afgelegd.
KAAP KENNEDY: De astronau
ten Frank Borman, James Lovell
en William Anders (van voor
naar achter) in volledige ruimte
uitrusting, op weg'naar de Apol-
locabine.
De Saturnus-raket met de Apol
lo-8 cabine in de top, vlak na de
succesvolle lancering.
In een kerstboodschap heeft
paus Paulus de mensheid ge
waarschuwd voor het vernietigen
van de traditionele moraal en de
culturele waarden. Op die ma
nier kan geen betere wereld wor
den geschapen. Protesteren is
mode geworden en ontaardt ge
makkelijk in rebellie, geweld en
anarchie.
Men zoekt het bestaande te
vernietigen in de ijdele hoop dat
het nieuwe vooruitgang zal be
tekenen. Maar die vooruitgang
schept gevaren, die het bestaan
van de mensheid bedreigen, Het
gaat om krachten die techniek en
wetenschap niet in de hand schij
nen te hebben.
Men bouwt niet meer op ge
loof, cultuur en gevestigde instel
lingen, maar stelt zijn hoop op
materiële welvaart en menselijk
kunnen. Toch is het ontbreken
van de ware vrede het gevolg van
menselijke zwakheden en tekort
komingen. Op de valse hoop volgt
de angst. De mens ziet zich ge
vangen in een economisch en so
ciaal systeem, dat hem tot een
machine maakt. Het machtige
produktie-apparaat zorgt voor
een maatschappij, die overvloeit
van stoffelijke goederen, maar
verstoken is van hoge idealen en
doof voor het geweeklaag van de
armen, aldus de paus.
Wij zien met ontsteltenis dat
veel gezonde en eerlijke burgers,
ja zelfs verstandige en bedacht
zame leraren en eerbiedwaardige
'bestuurders niet de kracht kun
nen vinden om de beschaving te
verdedigen, die door enorme of
fers is verkregen en om de maat
schappij en vooral de komende
generaties te behoeden voor de
gevolgen van de stoffelijke en
morele vernietiging. Met leed
wezen zien wij ook, dat als reme
die tegen de werkelijke of ver
wachte wanorde dikwijls geweld
dadige onderdrukking van de
vrijheid en de burgerrechten
wordt toegepast en de dringende
noden van de armen niet worden
erkend.
Literatuur, toneel, de kunsten
en het filosofische denken getui
gen als nooit tevoren van de on
toereikendheid van de mens, zijn
geestelijke zwakte, zinnelijkheid,
morele huichelarij, plichtsver
zaking, toenemende wreedheid
en wankelmoedigheid.
Inzicht in deze wanhopige toe
stand moet volgens de paus bij
de mens de behoefte aan redding
doen ontstaan. „Dat kan niet op
eigen kracht alleen. Er is een
redder nodig en dat is Jezus
Christus. Op Zijn belofte is onze
hoop gevestigd. De christelijkheid
schenkt hoop en leven, niet al
leen op religieus en bovennatuur
lijk gebed, maar ook in de wereld.
De christelijkheid leeft in de fei
ten die Christus onder ons be
werkstelligt: de onschuld van de
kinderen, de smart van de zie
ken, de liefde in de gezinnen, de
edelmoedigheid der jongeren,
het geduld van de' armen, de ver
moeidheid van de arbeiders die
naar meer gerechtigheid verlan
gen, de vrijgevigheid van de goe
den en het gebed in de geloofs
gemeenschappen".
Evenals vorige Jaren zal het bekende NIEUWJAARS-
NUMMER op maandagavond 30 december verschijnen.
Indien U weer van de gelegenheid gebruik wilt maken om
uw clientele en bekenden Uw gelukwens bij de jaarwisseling
aan te bieden, dan verzoeken wij U uw voornemen hiertoe
tot uiterlijk ZATERDAG 28 DECEMBER kenbaar te maken.
Administratie
„DE VRIJE ZEEUW"
Twee Afrikaanse mijnwerkers
zijn omgekomen en 50 werden ge
wond bij een steenstorting in een
goudmijn op 72 km ten westen
van Johannesburg, zo heeft een
woordvoerder van de Engels-
Amerikaanse maatschappij mee
gedeeld. Er is een aktie onder
nomen om drie opgesloten mijn
werkers te redden.
NOORDWESTELIJKE WIND
Tijdens het weekeinde trok het
centrum van een stormdepressie
met een minimum waarde van 960
mbar van de oceaan dicht langs d°
Britse eilanden naar het noord
westen. Het bijbehorend fronten
systeem bracht ons zondagochtend
regen terwijl een krachtige tot
stormachtige wind zachtere lucht
aanvoerde welke de vorst geheel
verdreef.
Vanmorgen was de vorstgrens
teruggedrongen tot de omgeving
van Wenen-Warschau-Stockholm-
Oslo.
Na de frontpassage is ons land
in meer onstabiele lucht gekomen
waarin naast buien ook opklarin
gen voorkomen.
Onder invloed van een uit het
westen naderende rug van hoge
druk welke nog in betekenis toe
neemt ruimt de wind naar het
noordwesten en neemt geleidelijk
af. De temperaturen zullen iets
lager worden.
meegedeeld door het K.N.M.I.,
geldig van maandag- tot dins
dagavond
Opklaringen
Opklaringen maar ook enkele
verspreid voorkomende buien.
Matige, aan de kust af en toe
nog krachtige noordwestelijke
wind. Dezelfde temperaturen als
vandaag of iets lagere.
DINSDAG 24 DECEMBER
v.m. n.m,
Breskens 4.57 5.26
Terneuzen 5.33 6.02
Hansweert 6.07 6.36
Walsoorden 6.16 6.45
WOENSDAG 25 DECEMBER
Breskens
Terneuzen
Hansweert
Walsoorden
v.m
5.43
6.19
6.53
7.02
n.m.
6.21
6.57
7.31
7.40
DONDERDAG 26 DECEMBER
Breskens
Terneuzen
Hansweert
Walsoorden
v.m.
6.38
7.14
7.53
7.57
n.m.
7.18
7.54
8.33
8.37
VRIJDAG 27 DECEMBER
Breskens
Terneuzen
Hansweert
Walsoorden
v.m.
7.36
8 12
8.51
8.55
n.m.
8.22
9.58
9 37
9.41
ZON
MAAN
op
onder
op onder
Dec.
24
8.47
16.32
12.06 22.42
25
8.47
16 33
1217
26
8.48
16.34
12.21 0.02
27
8.48
16.34
12.37 1.18
