Golf van arrestaties in
Brazilië
Luchtactie boven
Noord-Vietnam
„HONGKONG"-
GRIEP NAAR
EUROPA
SCHERPE WOORDEN VAN
C.N.V.-V00RZITTER VAN EIBERGEN
Aanval op werkgevers, regering
en parlement
Prinses Beatrix
bij opening nieuwe
St. Laurenskerk
in Rotterdam
Bomaanslagen
in Saigon
„Thunderstreak"
verongelukt
Esso bouwt
aromatenfabriek
bij Rotterdam
Oorlog
„Onheilspellend rustig" in Rio de Janeiro
onvermijdelijk
HET WEER
Maandag 16/Dinsdag 17 december 1968
25e Jaafgang No. 1882
Protest tegen
censuur
Gewelddaden
Paniekerig
Vóór overleg
Uitbarsting
Economische
groei
Veel slachtoffers
Demonstrstle op
St. Pietersplein
m
Vietcongaanval
verwacht
Thieu stelt eisen
Spionnen
„veroordeeld"
Koning Hoessein:
Weerbericht
Hoogwater
Zon- en
Maanstanden
"J 1*1
Krankering bij abonnement: TERNEUZEN
Directeur-Hoofdredacteur. P. J. van de SawJe
Redactie- en
Administratie-adres: Smidswal
Telefoon: 0I15(J2073
Gironummer: 38150
Abonnementsprijs f 8,per kwartaal; per maand
7 70 i.osse nummers IS cent.
DE VRIJE ZEEUW
Uitgeefster N.V. v/h Firma P. J. van de Sande te Terneuzen
Advertentieprijs per mm 16 et; minimum per
advertentie ƒ2,40.
Rubriek „Kleine Advertenties" (geen handel»»
advertenties) 5 regels 1,10. Iedere regel méér
22 ct. Kleine advertenties bij vooruitbetaling.
Vermelding: Brieven onder nummer, of „Adrea
Bureau van dit Blad" 20 cent verhoging.
Inzending advertenties uiterlijk tot n.m. 2 uur.
Voor het gecomb. maandag/dinsdag-nummer tot
10 uur voormiddag.
in Brazilië, waar president
Arturo da Costa e Silva via een
„institutionele wet" het parle
ment voor onbepaalde tijd naar
huis zond en alle grondwette
lijke bevoegdheden tot zich trok,
was het in het afgelopen week
einde onheilspellend rustig. Het
openbare leven ging normaal
zijn gang en minister van finan
ciën Netto, die een 'reis naar
Europa afzegde, verklaarde dat
de banken vandaag open zou
den zijn.
De kranten, die onder cen
suur zijn geplaatst, bevatten
slechts summiere berichten over
de gebeurtenissen. Deze volgden
eikaar op, nadat het parlement
weigerde de parlementaire on
schendbaarheid op te heffen van
Marcio Alves, die de regering
wilde laten vervolgen omdat hij
in het parlement had geprotes
teerd tegen de „willekeur van
het militaristische regiem". De
houding van het parlement
wordt als een overwinning van
de oppositie gezien. Alves heeft
het vege lijf weten te redden
door in de ambassade van Uru
guay zijn toevlucht te zoeken.
Het besluit van president Da
Costa e Silva, dat werd geno
men na een spoedvergadering
van de nationale veiligheidsraad,
heeft een golf van arrestaties
ontketend. Vele bekende politici,
onder wie de geziene oud-gou
verneur van de staat Guanabara,
Carlos Lacerda, oud-president
Kuzitsehek, oud-president Qua-
dros, oud-mjfiister van binnen
landse zaken maarschalk Cor-
deiro de Faris, een groot aantal
journalisten en studenten en een
docent van de door militairen
bezette universiteit van Rio de
Janeiro, zijn gearresteerd.
Verscheidene bladen publice
ren boodschappen van solidari
teit met het staatshoofd. De
meeste zijn ondertekend door af
gevaardigden van de partij
„Arena", die de meeste zetels
in het parlement heeft.
De voorzitter van het inter-
amerikaanse persgenootschap, de
Chileen Agustin Edwards, heeft
de Braziliaanse president een
telegram gezonden, waarin hij
protesteert tegen de censuur op
de pers.
Volgens waarnemers heeft de
„harde lijn" hij de hoge officie
ren een beslissende invloed ge
had op het besluit van de natio
nale veiligheidsraad, waarin veel
militairen zitten. Zij zouden de
mening zijn toegedaan, dat dic
tatuur nodig is om de democra
tie te redden.
Er hebben zich de laatste
maanden in Brazilië veel onder
mijnende gewelddaden afge
speeld. Meer dan duizend bom
aanslagen op officiële gebouwen,
kranten en particulieren werden
gepleegd zonder dat het de poli
tie gelukte de daders in handen
te krijgen. Onrust in het be
drijfsleven vormde een bedrei
ging voor de nationale produk-
tie. Verder droegen ook de stu
denten met allerlei acties ertoe
bij een toestand van onzeker
heid te scheppen. Niettemin
komen de hardheid en de om
vang van de tegenmaatregelen
van de regering politieke waar
nemers ongewoon voor.
Bij het zoeken naar verkla
ringen komen zij tot de slotsom,
dat de regering-Costa e Silva
aan het eind van haar bestuurs-
latijn is. De op 12 december in
het parlement geleden nederlaag
bij de kwestie-Alves zou voor
de beledigde militairen de laat
ste stoot tot een serie paniek
handelingen zijn geweest. De
Braziliaanse leiders zien nu in
elke burger of politicus een mo
gelijke vijand.
De voorzitter van het christelijk
Mtlonaal vakverbond, de heer J.
vei Eibergen, heeft vanmorgen op
de verhondsraadsvergadering van
het C.N.B. in Utrecht verklaard,
dat de verhoudingen in 't bedrijfs
leven een crisis naderen. Hij stel
de daarvoor niet alleen de werk
gevers verantwoordelijk, maar ook
regering en parlement.
„Ook van hen mag worden ver
wacht dat zij stelling nemen in de
sociale geschillen die de samen
leving verdeeld houden. Al te lang
schermen politieke partijen op het
terrein van de medezeggensihap
met woorden die niet in daden
worden omgezet. Daardoor rust
ook op hen een zware verantwoor
delijkheid, wanneer het in het be
drijfsleven tot een uitbarsting
komt", aldus de heer Van Eiber
gen.
Het enige middel om de werk
nemers te verzoenen met het eco
nomisch systeem, waarvan de fou
ten en tekortkomingen steeds dui
delijker aan de dag komen, is een
snelle en ingrijpende inpassing van
democratische bestuursvormen in
dit systeem. Als dat niet gebeurt,
blijft er weinig anders over dan een
bestrijding van het systeem zelf,
aldus spr.
„We moeten doorzetten, des
noods hard tegen hard", zo sprak
de C.N.V.-voorzitter. die hieraan
toevoegde dat de werkgevers geen
enkele reden hebben om zich
erover te beklagen, dat de zaken
nu plotseling zouden worden ge
forceerd. De vakbeweging heeft
jaren geduld gehad, maar de werk
gevers hebben er nooit over willen
praten. De heer Van Eibergen
vroeg zich af, of het wel nodig is
het op een conflict te laten aan
komen en of het niet veel heter is,
samen nieuwe regels vast te stel
len. De christelijke vakbewéging
geeft de voorkeur aap overleg.
Het gaat voor de werknemers
om erkenning en mondigheid. De
heer Van Eibergen zei, dat hoge
looneisen voor een deel het gevolg
zijn van het feit, dat de werknemer
in de leiding der bedrijven niets
heeft in te brengen en er geen
controle op kan uitoefenen.
Elke onderdrukk'ng van de men
selijke waardigheid roept span
ningen op en verzet. „Laat het dus
niemand verbazen wanneer die
spanningen zich ontladen in een
uitbarsting van verzet", aldus de
C.N.V.-voorzitter.
Hij waarschuwde werkgevers en
reaering, dat ze geschillen od de
spits drüven, als ze in een periode
van sterke economische groei van
de werknemers vergen, dat ze ge
noegen moeten nemen met een
vrijwel gellikblijven van hun be
steedbaar inkomen, terwijl anderen
hun inkomsten en bezit sterk zien
groeien.
Morgen spreekt de regering met
de stichting van de arbeid over de
loonvorming in 1969. Maar de
heer Van Eibergen vreest, dat de
regering nu al een standpunt beeft
bepaald: „De ministers De Block
en Witteveen hebben al uitspraken
gedaan die opvallend dicht in de
buurt van het werkgeversstand
punt liggen".
De C.N.V.-voorzitter verklaarde
nadrukkelijk, dat de christeliike
vakbeweging elke medewerking zal
moeten weigeren aan een rege
ringsbeleid, dat de loonvorming In
1969 bij voorbaat zou willen be
knotten. Daartoe bestaat zijns in
ziens geen enkele aanleiding. De
kosten van levensonderhoud zullen
volgend jaar sterk stijgen ten ge
volge van maatregelen die de rege
ring zelf heeft genomen. Volgens
de heer Van Eibergen moet dat
voor de regering een reden te
meer zijn'om pas in uiterste nood'
zaak te denken aan een ingreep in
de loonpolitiek, namelijk pas dan
wanneer de economie totaal dreigt
te ontsporen.
Generaal Pinto, commandant
van de militaire academie, ver
klaarde zondag, dat de „commu
nisten" bezig zijn de politieke
en sociale structuur van Brazi
lië te vernietigen door toepas
sing van revolutionaire technie
ken. Hij hekelde het feit dat
„religieuzen" zich voorstanders
tonen van het communisme, dat
de godsdienst wil vernietigen".
Hij achtte een „mobilisatie ter
verdediging van de morele en
gewestelijke waarden" dringend
noodzakelijk.
De grote of Sint Laurenskerk in
Roterdam, die bij het bombarde
ment in mei 1940 vrijwel geheel
werd vernietigd, is zaterdag na 'n
wederopbouw van 16 jaren op
nieuw geopend in aanwezig van
prinses Beatrix en prins Claus..
De Sint Laurenskerk in het cen
trum van Rotterdam, gebouwd van
1449 tot 1525, is het enige grote
monument van historische waarde
dat Rotterdam thans nog rijk is.
De reconstructie kostte 15 mil
joen. Er ontbreekt nog een groot
barokorgei (kosten 1 miljoen), dat
Kerstmis 1971 in gebruik kan wor
den genomen.
Dr. H. Eykman, voorzitter van
gecommiteerden der hervormde ge
meente te Rotterdam, herinnerde
aan de verwoesting in mei 1940.
Van de kerk stonden na afloop
van het Duitse bombardement al
leen nog de muren voor een deel
overeind. 6e toren bleef groten
deels gaaf in stand.
Burgemeester Thomassen zei dat
men voor de keuze stond de toren
te restaureren en er een moderne
kerk naast bouwen of te beslui
ten tot volledige herbouw.
De burgemeester was verheugd
dat men de laatste oplossing heeft
gekozen.
De bijeenkomst werd besloten
met een te deum, voor deze ge
legenheid gecomponeerd door Hen
drik Andriessen.
ROTTERDAM: De in 1940 tijdens
de Duitse bombardementen ver
woeste St. Laurenskerk in de
Maasstad is weer in gebruik ge
steld. Eregaste bij deze inge
bruikstelling was prinses Beatrix,
die wij hier zien bij het tekenen
Vn.n hot. cicyhApyi. hnpfr
Gezaghebbende medische krin
gen in Engeland hebben de ver
wachting geuit dat de „Hong-
konggriep", die op het ogenblik
in de Verenigde Staten woedt,
binnen enkele weken Europa zal
bereiken. Meer dan dertig Ame
rikaanse staten zijn al door de
ziekte aangetast. In Philadelphia
zijn negen personen die griep
hadden, door complicaties over
leden. De actrice Tallulah Bank-
head bezweek aan dubbele long
ontsteking, nadat zij de „Hong
kong-griep" had gekregen. Een
woordvoerder van de Britse
medische onderzoekingsraad zei
dat deze epidemie niet zo ern
stig is als de „Aziatische griep"
van 1957.
De „Honkong-griep" heeft in
122 Amerikaanse steden 672 do
den geëist. Het nationale cen
trum voor besmettelijke ziekte
is van mening dat de epidemie
nog niet haar hoogtepunt heeft
bereikt en dat de ziekte in janu
ari nog verder om zich heen zal
grijpen.
De ziekte gaat gepaard met
hoge koorts en vermoeidheid.
Bekende personen werden aan
getast, zoals generaal Westmore
land, de burgemeester van Chi
cago Richard Daley en de ko
mende vice-president Spiro Ag-
new. Een record aan thuisblij
vers veroorzaakt in de openbare
diensten, winkelbedrijven, zie
kenhuizen, fabrieken en kanto
ren. In Los Angeles is 10 pro
cent van de leerlingen van de
lagere scholen ziek. In Wiscon
sin eveneens, maar daar zijn
meer leraren ziek en moesten
in 80 scholen enige klassen bij
gebrek aan onderwijzers worden
gesloten. Hetzelfde is het geval
in Missouri, Illinois, Maryland,
Michigan, Oregon, New York,
Virginia, Wisconsin, Vermont en
andere staten van Nieuw-Enge-
land. In Chicago ligt zes pro
cent van het politiepersoneel op
bed.
Op het plein voor de St. Pie-
ter in Vaticaanstad hielden zon
dag ongeveer 30 studenten een
zitdemonstratie terwijl de paus
duizenden pelgrims opriep de
armen met Kerstmis te geden
ken. De studenten protesteerden
tegen het ontslag van don Enzo
Mazzi in Florence die bekend
heid kreeg door zijn aanvallen
op de rijkdom van de katholieke
kerk.
De paus scheen de demon
stranten niet op te merken. Zij
waren in een hoek van het plein
achter een sterke politie-afzet-
ting vrijwel onzichtbaar.
Een Amerikaanse straaljager
zaterdag boven Noord-Vietnam een
raket afgeschoten, toen het toestel
werd beschoten, zo heeft een mili
taire woordvoerder in Saigon mee
gedeeld. Het was de eerste maal
sedert president Johnson de bom
bardementen liet staken, dat met
een raket werd gevuurd on Noord-
Vietnamees luchtdoelgeschut. Het
toestel behoorde tot een groep die
een fotoverkermingsvliegtulg bege
leidde.
De belangrijkste gevechten in
Zuid-Vietnam speelden zich de af
gelopen dagen af langs de Cam
bodjaanse grens, in de Mekong-
delta en bij de gedemilitariseerde
zone. De luchtmacht beschoot bun
kers in de bufferzone en in de Me-
kongdelta. Bij Gia Rai raakten ge
allieerde troepen slaags met twee
compagnieën van de vietcong. Bij
de Cambodjaanse grens werden
eenheden onder vuur genomen die
uit hefschroefvliegtuigen stapten.
Er zijn versterkingen naar het ge
bied gezonden.
Bij een bomaanslag op een
brandweerpost in Saigon zijn zon
dag een kind en een brandweer
man gewond en vijf brandweer
auto's beschadigd. Bij twaalf an
dere aanslagen werden twee men
sen gedood en verscheidene ge
wond. Een ambtenaar van 't stads
bestuur werd in zijn woning dood
geschoten.
Het geheel uit Zuidvietnamezen
bestaande garnizoen van Saigon is
nog steeds in staat van alarm en
de ongeveer 10.000 Amerikanen
die rond de stad liggen, moeten
van 's avonds zeven tot 's morgens
zeven binnen blijven in verband
met een te verwachten vietcong-
offensief.
President Ngoejen Van Thieu
van Zuid-Vietnam heeft vandaag
(maandag) gezegd, dat zijn rege
ring nooit een communistische or
ganisatie op haar gebied zal aan
vaarden als prijs voor vrede. In
een toespraak tot 86 afgevaardig
den uit 31 landen die in Saigon
een internationale anti-communis
tische conferentie bijwonen, zei
Thieu dat zijn regering de volgen
de drie eisen stelt:
1. De „communistisch imperialis
ten" moeten rechtstreeks met re
gering en volk van (Zuid-)Vietnam
alle kwesties betreffende onze toe
stand behandelen, daar de repu
bliek een direct slachtoffer van
bun invasie is geworden".
2. Regering en volk van Vietnam
zullen nooit enige communistische
organisatie óp hun grondgebied
toestaan, omdat het Vietnamese
volk democratie als basis voor po
litieke activiteit heeft aanvaard.
3. Omdat de oorlog een gevolg is
van communistische agressie, moe
ten de communisten alle activitei
ten die gericht zijn tegen de repu
bliek Vietnam, staken.
Het staatshoofd zei voorts dat
in de eerste maand na het staken
van de aanvallen op Noord-Viet
nam in Zuid-Vietnam 502 mensen
omkwamen bij 181 beschietingen
van steden.
Het persbureau van het Zuid-
vietnamése „bevrijdingsfront"
meldt dat in het uiterste zuiden
van Zuid-Vietnam onlangs door
teen „volkstribunaal" in aan
wezigheid van meer dan 8000
mensen „vijf spionnen die door
de Verenigde Staten werden be
taald", zijn veroordeeld. Twee
kregen de doodstraf en de ande
ren gevangenisstraffen van vijf
tot tien jaar. De processen vonden
plaats op 30 november en 2 de
cember in de provincie Camau
(Kwam Long) waar evenals in
Thoea Thien (ben Hoeé) enkele
maanden geleden („volkscomité's
voor de bevrijding") zijn gesteld
door de vietcong.
Voor zover men weet is het de
eerste maal dat het bestaan van
„volkstribunalen" wordt gemeld
in de door de vietcong genoemde
„bevrijde gebieden".
Vanmorgen ongeveer vijf voor
elf ls een „Thunderstreak" van
de vliegbasis Eindhoven van de
kon. luchtmacht ten zuiden van
Tiel in moeilijkheden geraakt en
verongelukt. De vlieger is behou
den aan de grond gekomen en
met een helikopter opgehaald.
De verongelukte Thunderstreak
was er een uit een formatie van
vier.
De bestuurder was de 31-jari-
ge ongehuwde Belgische vlieger
adjudant J. L. Vertat. Hij is on
gedeerd. Hij maakt deel uit van
de geïntegreerde Belgisch-Ne
derlandse operationele conversie
vliegeropleiding, die op de basis
Eindhoven is gevestigd.
Het vliegtuig is bij Maasbom
mel in een weiland terechtgeko
men en vernield. Op de grond is
schade ontstaan aan een in de
nabijheid liggende eendekooi.
Esso Chemie N.V. is begonnen
met de bouw van een aromaten-
fabriek bouwkosten meer dan
tachtig miljoen gulden die de
capaciteit van de bestaande fa
briek zal verdubbelen tot circa
600.000 ton per jaar. De uitbrei
ding betreft de fabricage van
benzeen, tolueen en gemengde
xylenen.
Verder zullen installaties wor
den gebouwd voor de fabricage
van paraxyleen en orthoxyleen,
elk met een capaciteit van on
geveer 50.000 ton per jaar.
In augustus is de bouw van
de nieuwe aromatenfabriek ge
gund aan Catalytic International
Inc. te Londen, die het werk
uitvoert samen met Comprimo
N.V. in Amsterdam. Tijdens de
bouwpiek zullen op het werk
ruim 400 man constructieperso-
neel zijn.
Het project moet begin 1970
gereed zijn.
NEW YORK: De gekozen presi
dent van AmerikaRichard
Nixon, gefotografeerd met de Is
raëlische minister van defensie
Mosje Dayan, tijdens het gesprek
over de situatie in het midden
oosten, dat door hen werd ge
voerd.
Koning Hoessein van Jordanië
heeft gezegd, dat oorlog in het
midden-oosten onvermijdelijk is.
indien de toestand blijft zoals hij
nu is. In een Amerikaanse televi
sie-uitzending zei hii, dat Israël
nog wel een paar veldslagen zou
kunnen winnen, maar uiteindelijk
zal verliezen. In een in Amman ge
filmd vraaggesprek zei hij, dat de
menselijke offers in dit proces aan
beide zijden enorm zullen zijn. De
ene keer zal de een mogelijk win
nen en de ander verliezen, maar
tenslotte zullen allen verliezen lij
den, zo zei hij.
ENKELE BUIEN
Een diepe depressie op de
oceaan ten westen van Ierland
was er de oorzaak van, dat tij
dens het weekeinde de vorst in
ons land en ook verder in West-
Europa naar het oosten werd te
ruggedrongen.
Hedenochtend liep de vorst-
grens langs de westkust van
Denemarken via midden-Duits-
land naar het Alpengebied. Een
oceaanfront dat bij de depressie
behoort bracht in Nederland eni
ge neerslag, terwijl plaatselijk
ijzelvorming optrad.
Het komende etmaal blijft de
storing bij Ierland het weer bij
ons bepalen. Met winden tussen
zuidoost en zuid houdt de aan
voer van oceanische lucht met
temperaturen boven het vries
punt aan.
De lucht is onstabiel van op
bouw, zodat naast verspreide op
klaringen ook hier en daar een
bui wordt verwacht.
Medegedeeld door het K.N.M.I.,
geldig van hedenavond tot dins
dagavond.
Verspreide opklaringen
Verspreide opklaringen, maar
ook hier en daar een bui. Meest
matige wind tussen zuidoost en
zuid. Vannacht temperaturen om
het vriespunt; morgen dezelfde
temperaturen als vandaag.
DINSDAG 17 DECEMBER
v.m. n.m.
Breskens 1131 11.54
Terneuzen 0.07 12.30
Hansweert 0.41 1.04
Walsoorden 0.50 1.13
WOENSDAG 18 DECEMBER
v.m. n.m.
Breskens 0.03 12.23
Terneuzen 0.39 12.59
Hansweert 1.13 1.33
Walsoorden 1.22 1.42
ZON MAAN
op
onder
op
onder
Dec.
17
8.43
16.29
5.58
14.10
18
8.44
16.29
7 34
14.42
19
8.45
16.30
9.03
15.32
20
8.45
-6.30
10.14
16.44
