NAVO gered
of koude oorlog herleefd
Bevoegdheden van Dubcek
verder beknot
Russen brachten ruimte
reus in baan om de aarde
MEER GELD NODIG VOOR VERDEDIGING VAN HET WESTEN
Noordatlantische ministerraad
contra Russische agressie
St Nicolaas
Sneeuw stagneert
het verkeer
CONCESSIES AAN
RUSSISCHE
EISEN
Panagoulis door
Griekse krijgsraad
ter dood
veroordeeld
„PR0T0N-4"
WEEGT
17000 KILOGRAM
Vóór de
maan
Maandag 18/Dinsdag 19 November 1968
24e Jaargang No. 5862
Waakzaamheid
Straks is het weer
De eenwording
van Duitsland
Handen af van
Berlijn
De Middellandse
Zee
Defensie
wordt opgevoerd
Aanvullend
budget
Vreedzame
betrekkingen
Sleutelpositie
RUSSISCHE
SONDE-6"
GELAND
Zon- en
Maanstanden
Partijleider
Doodstraf was
niet genoeg.
Weerbericht
I
PwrtKsrteg kt wxsHftönenft terneuzen
DtwMhw Hoofdredacteor: P. 7. ven ie Sande
Redact!®- en
Administratie-adres: Smidswal
Telefoon: 01150—2073
Gbommmter: 38150
Abonnementsprijs 8,per kwartaal; per maand
2,70. Losse nummers 13 cent.
DE VRIJE ZEEUW
Uitgeefster N.V. v/h Firma P. I. van de Sande te Terneuren
Advertentieprijs per mm 16 et; minimum per
advertentie ƒ2,40.
Rubriek „Kleine Advertenties" (geen handels-
advertenties) 5 regels 1,10. Iedere regel méér
22 ct. Kleine advertenties bij vooruitbetaling.
Vermelding: Brieven onder nummer, of „Adres
Bureau van dit Blad" 20 cent verhoging.
Inzending advertenties uiterlijk tot n.m. 2 uw.
Voor het gecomb. maandag/dinsdag-nummer tot
10 uur voormiddag.
Met slotcommuniqué dat zaterdag na de NAVO-vergadering in Brus
sel is uitgegeven, bevat een duidelijke waarschuwing aan het adres
van Rusland. De zitting werd bijgewoond door de ministers van buiten
landse zaken, defensie en van financiën. De raad had de normale zit
ting vervroegd, opdat ie ministers de ernstige situatie konden bespre
ken, die is voortgevloeid uit de gewapende Interventie in Tsjecho-
Stowaklje.
De ministers hebben de onaan
tastbaarheid onderschreven van 't
beginsel, reeds vele malen beves
tigd door alle landen inclusief de
Sowjet-Unie, dat iedere natie on
afhankelijk moet zijn en dat iedere
inmenging van esn staat in de aan
gelegenheden van een andere on
rechtmatig is. Zij stelden vast dat
dit beginsel door de Sowjet-Unie,
bijgestaan door vier van haar
bondgenoten, is geschonden. De
wereldopinie was diep geschokt
door deze gewapende interventie,
gepleegd tegen de wens van de re
gering en van bet volk van Tsje-
cbo-Slowakije. Zoals alle volkën
dient bet volk van Tsjecho-Slowa-
kije vrij te zijn over zijn ejgen toe
komst te beslissen zonder inmen
ging van buiten. Overeenkomsten
die onder een bezettingsregime tot
stand komen, kunnen geen recht
vaardiging opleveren voor een ver
werping van dit fundamenteel be
grip.
De bewering van de Russische
leiders dat er een recht zou be
staan, dat inmenging toestaat in
de aangelegenheden van andere
staten die deel uitmaken van een
zogenaamd „socialistisch gemene
best", is in strijd met de beginse
len van de Ver. Naties, levert ge
vaar op voor de Europese veilig
heid en heeft ernstige ongerust
heid veroorzaakt. Zij geeft aanlei-
d'ng tot de vrees dat geweld zal
'"orden gebruikt in andere geval
len.
Het legeren In Tsjeeho-Slowa-
kiie van Russische strijdkrachten
die daar voordien tniet waren, heb
ben onzekerheid doen ontstaan
veen de handel; b.d.leefsma n.v.
I KERKSTR&AMSTERDAU.TeU23S27 i
Van de Deense grens tot aan
de Alpen melden de Westduitse
weerbureaus kou en sneeuwval.
In Nedersaksen werden tempe
raturen tot tien graden onder nul
gemeten. Sneeuw en ijs belem
merden het verkeer en veroor
zaakten talrijke ongevallen. In
Baden-Württemberg vormden
zich op de autowegen kilometers
lange files.
In België is zaterdag de eerste
sneeuw van dit seizoen gevallen.
Aan het einde van de ochtend lag
in de hooggelegen gebieden ten
oosten van Verviers een dik oak
sneeuw.
over de voornemens en oogmerken
van de Sowiet-Unie. Deze onzeker
heid eist grote waakzaamheid.
Toegepast op Duitsland werpt
die politiek nieuwe hindernissen
op voor' een toenadering tussen
en eenwording van de twee delen
van Duitsland. Tn deze situatie en
rekening houdend met de verant
woordelijkheden van de Ver. Sta
ten, Engeland en Frankrijk beves
tigen de ministers de vastbesloten
heid van het bondgenootschap om
voort te gaan met de pogingen bij
te dragen tot een vreedzame op
lossing van het Duitse vraagstuk,
gegrondvest op een vrije beslissing
van het Duitse volk en op de be
langen van de Europese veiligheid.
De NAVO-regeringen, die de DDR
(Oost-Duitsland) niet erkennen,
verwerpen elke aanspraak die de
verdeling van Duitsland tegen de
wil van het Duitse volk zou be
stendigen.
Verwijzend naar hun communi
qué uitgegeven te Reykjavik op 25
juni 1968, bevestigen de ministers
de steun van hun regeringen voor
de vastbeslotenheid om de veilig
heid van Berlijn te verzekeren en
de vrijheid van toegang tot de stad
te handhaven.
Zij namen met voldoening ken
nis van de maatregelen die door
de bondsrepubliek Duitsland in
overeenstemming met de status
van Berlijn zijn genomen voor het
behoud van de levensvatbaarheid
van de stad.
De ministers sluiten zich aan bij
het beroep gedaan op de Sowjet-
Unie door de drie mogendheden,
om de vierzijdige overeenkomsten
over Berlijn te respecteren, even
als de beslissingen die voortvloei
den uit deze overeenkomsten, ge
nomen door de Ver. Staten, Frank
rijk en Engeland.
De onzekerheden strekken zich
ook uit tot de Middellandse Zee.
Deze situatie vereist dat de bond
genoten met alle middelen hun po
gingen voortzetten om de stabili
teit en een rechtvaardige vrede
alsmede de onderlinge samenwer
king en wederzijds begrip in dit
gebied te bevorderen. De uitbrei
ding van de Russische activiteit in
de Middellandse Zee met inbegrip
van de toegenomen aanwezigheid
aldaar van eenheden van de Sow-
jet-vloot, vereist waakzaamheid
om de geallieerde veiligheid te
verzekeren.
In het belang van de wereld
vrede doen de leden van het bond
genootschap een beroep op de
Sowjet-Unie af te zien van het ge
bruik van geweld en van inmen
ging in de aangelegenheden van
andere staten.
Het westen, vastbesloten de vrij
heid en onafhankelijkheid te waar
borgen. zou niet onverschillig kun
nen blijven tegenover enigerlei
ontwikkeling, die hun veiligheid
in gevaar zou brengen. Het is dui
delijk dat iedere inmenging die de
toestand in Europa en de Middel
landse Zee zou beïnvloeden, een
internationale crisis zou doen ont
staan met ernstige gevolgen.
Zolang de Sowjet-leiders een
politiek van geweld aanhangen,
zullen deze nieuwe onzekerheden
voortbestaan. De westelijke bond
genoten zijn ervan overtuigd, dat
hun politieke solidariteit noodzake
lijk blijft teneinde agressie en an
dere vormen van onderdrukking
tegen te gaan. Zij zijn vastbesloten
hun gemeenschappelijke verdich
tingen na te komen en de leden
van het bondgenootschap te ver
dedigen tegen elke gewapende
aanval.
De geallieerden die deelnemen
aan het geïntegreerde defensiepro
gramma van de NAVO, zijn der
halve genoodzaakt tot een her
waardering van de staat van hun
verdediging. Zij zijn van oordeel
dat de toestand, ontstaan door de
recente gebeurtenissen, een col
lectief antwoord vereist. De kwali
teit, de doeltreffendheid en de op
stelling van de NAVO-striidkrach-
ten zullen worden verbeterd, zo
wel wat betreft hun omvang ais
hun uitrusting, teneinde beter in
staat te zijn de verdediging, zover
mogelijk voorwaarts te kunnen
verzekeren.
De kwaliteit van de reserve
strijdkrachten zal eveneens wor
den verbeterd en het vermogen
hen snel te mobiliseren zal wor
den vergroot. Hernieuwde aandacht
zal worden besteed aan het ter be
schikking stellen van versterkin
gen voor de flankgebieden en aan
de versterking van de locale strijd
krachten aldaar. Het conventionele
vermogen van de tactische lucht
strijdkrachten van de NAVO zal
worden vergroot. Bijzondere maat
regelen zijn goedgekeurd op elk
van deze gebieden, om het con
ventionele vermogen van- de
NAVO-strijdkrachten te verbete
ren.
De ministers kwamen overeen,
dat de gecoördineerde uitvoering
van deze maatregelen en de be
schikbaarstelling van aanvullen
de budgetaire maatregelen
onderdeel zullen vormen van het
NAVO-strijdkrachtenplan voor
19G9/1973, dat in januari 1969 in
behandeling zal worden geno
men.
Een jaar geleden bevestigden
de ministers in een rapport over
de toekomstige taken van het
bondgenootschap, dat een poli
tieke solidariteit, voldoende om
iedere aanvaller af te schrikken,
zou worden gehandhaafd. De in
menging in Tsjecho-Slowakije
heeft de hoop verminderd op een
regeling van de hangende proble
men, die 't continent van Europa
en Duitsland nog verdeeld hou
den en op de vestiging van vrede
en veiligheid in Europa en zij be
dreigt sommige van de resultaten
die reedg op het gebied van de
ontspanning waren bereikt.
In feite heeft het ontreden van
de vijf leden van het Warschau
pact de bondgenoten genoodzaakt
de omvang en het niveau van hun
contacten met deze landen te
verminderen.
In elk geval zal in overeen
stemming met de westerse waar
den het vestigen van veilige,
vreedzame en wederzijds vrucht
bare betrekkingen tussen oost en
west het politieke doel blijven.
De bondgenoten zijn vastbesloten
dit doel te blijven nastreven
waarbij zij er rekening mee hou-
'iden dat het streven naar ontspan
ning niet mag leiden tot 'n breuk
in het bondgenootschap.
(Zie verder pag. 3
Een serie reorganisatiemaatrege
len, verdere concessies aan de
Russische eisen en beperking van
de bevoegdheden van partijleider
Dubcek blijken het resultaat te zijn
van de voltallige zitting van het
centrale comité van de Tsjecho-
slowaakse communistische partij,
die na drie dagen met soms storm
achtige debatten zondagochtend in
de vroege uren werd beëindigd.
Zoals verwacht trad de leraar
Zdenek Mlynar als enige uit zijn
functies. Hij was secretaris van het
centrale comité en lid van het par
tijpresidium. De Russen hadden
zijn ontslag geëist, Mlyrtar wil
zich verder aan zijn wetenschappe
lijke werk gaan wijden.
Vele resoluties werden in strijd
met de gewoonte bi} acclamatie
aangenomen. Een van de belang
rijkste besluiten die met eenvoudi
ge meerderheid werden aangeno
men, was het uitstellen van het 14e
buitengewone congres voor onbe
paalde tijd. Waarnemers zeggen
dat de meerderheid van het volk
en veel partijfunctionarissen had
den geëist, dat dit congres spoedig
zou worden gehouden. De Russen
hebben „njet" gezegd.
Dubceks macht is beknot door
de instelling van twee nieuwe pos
ten en het kiezen van vijf nieuwe
secretarissen, die het partijwerk
moeten doen. Een van de secreta
rissen is de „orthodoxe" Jarlim
Hetes, een tweede de Slowaak
Vasil Bilak.
De vicepremier Lubomir Strou-
gal heeft een sleutelpositie ver
overd. Deze 44-jarige politicus is
tot lid van het partijpresidium ge
kozen in de plaats van Mlynar. Hij
is bovendien voorzitter geworden
van het nieuwe bureau van het
centrale comité voor het partijwerk
De Griekse soldaat Alexandres
Panagoulis is zondag door een
krijgsraad ter dood veroordeeld
wegens een poging premier Papa-
dopoulos op 13 augustus te ver
moorden en wegens een poging
tot omverwerping van het bewind.
Hem was bovendien desertie in
1967 ten laste gelegd, toen de
staat van beleg van kracht was.
De 30-jarige Panagoulis, die met
14 anderen terecht stond, bekende
de poging tot moord en desertie
maar ontkende dat hij de regering
omver had willen werpen om com
munistische machtsovername te
vergem akkelljken.
De 33-jarige advocaat Eleftherios
Een dag voor de terugkeer van
de zondag gelanceerde Russische
„Sonde 6" die een vlucht om de
maan heeft gemaakt, hebben de
Russen zaterdag een reusachtige
satelliet in een baan om de aarde
gebracht. Het ruimteschip, dat 't
Russische persbureau, „het groot
ste wetenschappelijke kosmische
station ter wereld" noemde,
weegt zeventienduizend kilo,
waarbij het gewicht van de laat
ste trap van de draagraket niet is
meegeteld.
Ep ia ruim twaalfduizend kilo
wetenschappelijke apparatuur
aan boord van deze ruimtereus,
die de naam „Proton 4" heeft ge
kregen. De „Proton 4" voltooit
elke 91% minuut een baan om
onze aardbol, waarbij de afstand
variëert tussen 495 en 255 km.
Het ruimtestation moet, zo zeg
gen de Russen, verder borduren
op de taken, die de eerste drie
kunstmanen van de Proton-serie
hebben uitgevoerd, n.l. 'n onder
zoek van de kosmische straling
die van groot belang is voor de
bemanning van de ruimtesche
pen.
De jongste mededelingen van t
Russische persbureau luidden dat
alle instrumenten normaal func
tioneerden.
De reeks proeven met kunst
manen van het Proton-type ving
aan op 16 juli 1963, toen „Proton
1" de ruimte in werd gestuurd.
Reeds toen viel het de niet-Russi-
sche deskundigen op, dat deze
kunstmaan bijzonder zwaar was,
n.l. twaalf ton. en zag haar als
voorloopster van ruimtestations,
die zouden kunnen dienen ais
startplaats voor bemande ruimte-
vluchten. „Proton 2" ging 2
november 1965 de ruimte in, op
6 juli 1966 gevolgd door nummer
3. De onbemande „Sonde 6" cir
kelde twee dagen geleden om de
maan. Dit meldde het Westduitse
instituut voor onderzoek van de
ruimte in Bochum. De Russen
hadden sinds enkele dagen geen
gegevens meer over hun „Sonde
6" bekendgemaakt.
De directeur van het instituut
in Bochum is van mening dat,
wanneer deze ruimtevlucht goed
verloopt, de Russen nog vóór de
start van de Amerikaanse „ApoIIo
8" een bemand ruimtevaartuig 'n
tocht om de maan zullen laten
maken.
New York: Ahmed, Namer, een
van de drie Arabieren die ervan
verdacht wordt een moordaan
slag op Richard Nixon te hebben
willen plegen is na betaling van
een borgsom van 25.000 dollar u\t
de gevangenis ontslagen. Op de
foto zien we hem samen met zijn
advocaat Joseph Iovine (l.).
Het observatorium in Bochum
heeft zondag bekendgemaakt, dat
de „Sonde-6" tegen 13.10 Nederl.
tijd van zijn maanreis op aarde is
teruggekeerd en in een gebied
ten oosten van Madagascar is ge
land. Prof. Lovell van de radio
sterrenwacht Jodrell Bank had
eerder op de dag verklaard dat de
„Sonde 6" zich nog slechts 48.000
km van de aarde bevond. Het ob
servatorium kon zijn waarnemin
gen niet voortzetten, omdat het
instrument achter de horizon was
verdwenen.
Nov.
19
20
ZON
op onder
MAAN
op onder
8.07
8.09
16.44
16.42
7.01
8.39
15.48
.16,14
in de Tsjechische gebieden, alsme
de lid van de nieuw gevormde
executieve commissie van het par
tijpresidium.
tt
99
Als secretaris werden gekozen
Vaclav Hula en Jaroslav Kozel.
De stichting van de Tsjechische
communistische partij zal pas ge
schieden na het buitengewone con
gres.
Terwijl dr. Gustav Husak als
eerste secretaris van de Slowaakse
partij is bevestigd, is Dubcek lid
van de uit negen man gevormde
executieve commissie.
Dubcek blijft partijleider. Welke
taken het nieuwe college naast het
21 leden tellende presidium zal
krijgen, moet worden afgewacht.
Opgemerkt wordt dat de eerste
secretaris van de Moravische par-
tii Tozef Spacek, in de nieuwe in
stellingen niet voorkomt, hoewel
hij ais de belangrijkste kandidaat
voor de functie van Tsjechische
partijchef werd gezien. Hij is ech
ter tezamen met de aan Moskou
trouwe Alois Indria, oudpremier
Jozef Lenart en de vijf nieuwe
functionarissen nog steeds secreta
ris van het centrale comité.
Veryvakis, tegen wie eveneens de
doodstraf was geëist, kreeg levens
lang. Negen andere beschuldigden
kregen gevangenisstraffen varië
rend van 24 tot één jaar. Vier
werden vrijgesproken.
Panagoulis kreeg de doodstraf
wegens poging tot omverwerping
van de regering en desertie. We
gens de aanslag od nremier Paov
d""nulos kreeg hij 18 jaar gevan
genisstraf
Panagoulis glimlachte toen de
president het vonnis voorlas. Zijn
advocaat zei dat zijn cliënt niet
van plan was gratie te vragen.
De terechtstelling kan binnen
drie dagen geschieden on last van
de garnizoenscommandant van
Athene.
Gedurende het nroc»s hebben
Denemarken, Zweden, Noorwegen
en Italië de Griekse regering ver
zocht de levens van de beschul
digden te sparen, hetgeen als in
menging in binnenlandse aange
legenheden van de hand werd ge
wezen.
WEINIG WIND
Het af"elonen weekeinde is er
in de luchtdrukverdeling boven
Fnrona niet veel verandering °e-
t—-ion. Tenvijl zich van de Mid
dellandse Zee een lagedrukgebied
n«r Polen u'tstrekt, handhaaft
zich een gebied met hoge baro
meterstanden van Rusland naar
Scandinavië. Langs de zuidflank
van dit hogedrukgehied bevindt
zieh een .koude oostelijke lucht
stroming. In grote delen van Rus
land en in Scandinavië ten noor
den van een lijn, die van Oslo
oostwaarts loopt, vrie-t het. nog
steeds. Zondag werd deze koude
lucht niet meer over Duitsland,
maar vla de Oostzee naar onze
omeeving getransporteerd. Daar
de Oostzee bij de Deense eilanden
nog een temperatuur van 8 graden
heeft werd de koude lucht flink
verwarmd en was het bij ons mét
de vorst gedaan. Intussen zijn dé
luehtdrukversch'llen boven -onze
streken steeds kleiner geworden,
zodat er bet komende etmaal bij
ons weinig wind zal zijn en op
veel plaatsen mist. In de temperas
turen komt weinig verandering.
medegedeeld door het KNMI,
geldig van vanavond tot morgen
avond:
Plaatselijk mist
Overwegend droog weer mefj
weinio wind en plaatselijk mis®
of laa-d'arigende bewolking. Wei-J
nig verandering in temperatuur.
Hoekwater
DINSDAG 19 NOVEMBER
Breskens 0.36 12.59
Terneuzen 1.12 1.28
Hansweer 1.51 2.05
Walsoorden 1.55 2.09
WOENSDAG 20 NOVEMBER
Breskens
Terneuzen
Hansweert
Walsoorden
1.13
1.49
2.28
2.32
1.29.
2 03'
2.44
2.48