Laat snoepgoed
„goed snoep" zijn
RIBBEL TRUIEN
en u
u
Ribbels
DE VRIJE ZEEUW
Pagina 7
Wat zegt
de wetenschap
over het ontstaan
van tandbederf
Maatregelen
ter voorkoming
van tandbederf
(NOG
NIET
Wat stellen
wij nu in de plaats
van zoet snoep
van de week
Ongevallen in
de huishouding
Eet op uw gemak
Er Is vrijwel geen Nederlander of hij kent de narigheid en pijn, die aan
getaste tanden en kiezen veroorzaken. Het aantal mensen, dat een volkomen
gaai gebit heeft, neemt steeds af.
Erger is het, dat 't met onze kinderen al even slecht gesteld is. Bij onder
zoekingen van de laatste jaren is gebleken, dat er op elke 100 kleuters maar
drie zijn met een gaaf melkgebit. En dat 't er met het blijvend gebit zeker
zo slecht voorstaat, blijkt wel uit het feit, dat van slechts vier van elke 1000
recruten alle tanden en kiezen nog onaangetast zijn. Misschien denkt u dat
het met uw kinderen beslist niet zo'n vaart zal lopen. Daarop kunt u niet
zomaar rekenen. U denkt misschien dat er nu eenmaal „sterke" en „zwakke"
gebitten bestaan gewoon een kwestie van aanleg. Dat is niet helemaal waar.
leder mens heeft kans goede tanden en kiezen te krijgen en te houden als
er maar voldoende zorg aan besteed wordt.
Tandbederf wordt veroorzaakt door
zuren, die in de mondholte ontstaan
uit achtergebleven voedselresten.
Deze zuren lossen de kalkstof uit het
glazuur en tandbeen op, waardoor er
gaatjes in tanden en kiezen ontstaan.
De boosdoeners die de zuurvorming
teweeg brengen zijn bacteriën samen
met suiker. Bacteriën zijn altijd in de
mondholte aanwezig; men vindt ze
vooral op en tussen de tanden en kie
zen. Ze zijn daar verzameld in een
soort van aanslag, die tandplaque ge
noemd wordt; enkele van deze bacte
riën maken uit voedselresten melk
zuur. De voedselresten die gevaar
voor het gebit opleveren zijn in hoofd
zaak suikers. Zolang de suiker (voor
al in de vorm van snoep) in de mond
blijft, oefent ze haar gevaarlijke wer
king uit. Maar als de mond leeg is
blijven de bacteriën uit de in de tand
plaque achtergebleven suiker nog
20 minuten lang zuren vormen. Dit pro
ces noemt men een zuurstoot. Denkt
u zich eens in wat een schade aan
gericht kan worden door zoet klevend
snoep als toffees.
Gebruikt men zoals gewoon is in
Nederland, drie maaltijden per dag,
dan krijgt het gebit drie maal een zuur
stoot. Dit verdraagt elk normaal ge
bit, daar het zich tussen de maaltijden
in kan herstellen. Maar worden er vaak
zoete „tussen-doortjes" gebruikt, dan
Is het gebit voortdurend aan zuuraan-
vallen onderhevig. Hier kunnen ook
de sterke tanden en kiezen niet tegen.
Een uur zuigen op een loll ie of zuur
bal of kauwen op toffees doet een
ernstige aanval op het gebit
gebruik van een stevige voeding
weinig of niet snoepen
goede mondhygiëne
halfjaarlijks bezoek aan de tand
arts
Juist voor de schoolgaande jeugd
is een goede voeding van groot be
lang, immers van 6 tot 18 jaar; maakt
niet alleen het lichaam een belangrijk
groeiproces door, maar ook het gebit.
Het nieuwe gebit moet sterk zijn en
liefst een levenlang mee gaan. Twee
stevige broodmaaltijden per dag met
o.a. bruinbrood zijn zeker aan te be
velen. Als beleg verdienen kaas en
vleeswaren de voorkeur boven zoet
beleg; ook gesneden vruchten of
groenten als tomaat en komkommer
KUNT
ALTIJD)
ALLES
WETEN
Het is aan te bevelen ligusterha
gen voor de winter nog eens te
knippen; september is daarvoor de
beste tijd.
Strijkijzers mag u nooit wegzetten
met het snoer er omheen. Het
snoer verdroogt en zou kunnen
verbranden.
Fijngemalen peperkorrels zijn een
uitstekend middel tegen motten in
bont.
Kapokmatrassen mogen niet ge
klopt worden, wel geborsteld of
gereinigd met een gtofzuiger. Deze
matrassen moeten van tijd tot tijd
profiteren van lucht en zon.
Kauwgom in uw kleding kunt u
verwijderen door afborstelen met
een zachte borstel met warm wa
ter. Daarna schoonmaken met wat
tet-ra
Een gatenplant moet in het volle
licht staan, echter niet in de zon.
Temperatuur niet onder de 65" F.
De kamer mag niet al te droog zijn,
terwijl de aarde voor deze plant
niet zwaar mag zijn.
zijn lekker en gezond bij het brood.
Bij de warme maaltijd is fruit een goed
toetje, waarop gekauwd rnoet worden,
en door stevig kauwen worden tanden
en kiezen schoon gehouden.
Eten uw kinderen goed aan tafel,
dan zullen ze minder snoeplustig zijn
op weg naar school. Geef ze een ap
pel mee voor de pauze of een boter
ham met hartig beleg.
Dit zijn „tussendoortjes" die niet
schadelijk zijn voor het gebit. Is er op
de school die uw kinderen bezoeken
schoolmelkvoorziening, laat ze er dan
van profiteren.
Geef zelf het goede voorbeeld door
weinig te snoepen, dan werkt u niet
alleen aan de instandhouding van uw
eigen gebit èn van uw lijn, maar u be
wijst het gebit van uw kinderen een
uitstekende dienstl
Laten wij bijvoorbeeld proberen de
traditionele verjaarstraktatie op
school te doorbreken en iets anders
te geven. Veel kinderen vinden har-
tigheidjes lekker! Laat uw kind eens
blokjes kaas, plakjes worst of noten
uitdelen (dit laatste niet voor kleuters).
Ook fruit als appelen, kersen en man
darijntjes is bijzonder geschikt en niet
kliederig. Het bezwaar van deze ver
snaperingen is, dat ze wat duurder zijn
dan snoep. Minder dure lekkernijen
die de voorkeur verdienen boven
kle.efzoet snoep zijn zoutjes, chips,
ongezoet popcorn, augurk, rozijntjes
en een enkele maal ijs of pure choco
lade.
Op een verjaardagspartijtje zoudt u
open sandwiches kunnen geven met
smeerkaas of smeerleverworst en
deze leuk versieren met radijsjes,
augurkjes en kleine rondjes gekookte
of rauwe wortel. Het geheel zal er ze
ker zo feestelijk uitzien als een schaal
gebakjes. Wordt er een enkele keer
toch zoet gesnoept, laat er dan iets
bij drinken, dan worden de restjes
enigszins weggespoeld.
Een regelmatige controle door de
tandarts 2 maal per jaar blijft noodza
kelijk om eventuele aangestoken tan
den en kiezen zodanig te behandelen,
dat ze behouden kunnen blijven. Dit is
echter geen genezen. Bij een te zoete
en te weke voeding blijft men last van
tandbederf houden.
Het tandenpoetsen na het antbijt en
voor het naar bed gaan werkt in be
langrijke mate mee aan een goede
mondhygiëne. Misschien kunt u ook
alle ooms en tantes, opa's en oma's
voor wat betreft hun lievelingen de
spreuk voorhouden:
Snoep weinig maar „goed",
dus snoep matig zoet I
Heel korte rokjes met warme wol
len kousen, laarzen of gemakkelijke
sportieve schoenen met laige hakken
en truien met lange broeken. Dat is
het beeld, van de mode voor deze win
ter. De jonge mode, niet alleen voor
de tieners, maar ook voor haar
mama's.
Bij een dikke, warme jurk, waar
van de rok wel tien centimeter boven
de knie reikt, dragen we wollen kou
sen in een harmoniërende kleur.
Zijn we van plan nog een gezellige
trui aan te schaiffen, dan kiezen we 'n
gestreepte pullover, als we die ten
minste nog niet bezitten. Strepen zijn
favoriet, dikke, grove, felle en ge
kleurde strepen.
Maar laten we de ribbelpatronen
niet vergeten! Of het nu brede of
smalle ribbels zijn, dat doet er niet
toe. Ook de heren doen mee met deze
mode-uiting. Ook zij kiezen graag een
effen pullover in ribbeldessin.
De truien worden over 't algemeen
over de rok of pantalon gedragen,
maar in de rok of in de pantalon is
ook snoezig. We dragen er dan wel
een ceintuur bij. Bij sommige truien
staat het ook leuk, om een leren cein
tuur te dragen, ook ai valt de trui
over de rok.
V-hals pullovers, truien met af
staande kragen en truien met een glad
afgewerkt halsje worden ook vaak ge
dragen over een katoenen collpull-
over. Heerlijk warm, zo'n dubbel
„dekje", terwijl we ook nog verschil
lende combinaties kunnen maken.
BETTY TEELING.
Ribbels in alle formaten zijn in voor
jonge mensen. Ja, ribbeltruien staan
bijzonder leuk. De truien van de foto
zijn van draion garens gemaakt, zodat
ze het voordeel hebben, snel gewas
sen en snel droog te zijn.
Het aanbod van peren is dit seizoen
vrij groot en de prijzen zijn redelijk.
De Clapp's Favourite is een heerlijke,
sappige handpeer, groengeel van
kleur met een rode blos. Ook in ge
rechten leent deze peer zich tot aller
lei heerlijke combinaties, zoals b.v. de
TOAST WILLIAMS.
ZONDAG: kop bouillon; varkenshaas
met roomsaus, aardappelen, snij
bonen; peren in wijnsaus met
sour cream.
MAANDAG: champignonomelette,
sla, gebakken aardappelen; flen
sjes met gember.
DINSDAG: gebakken boterhamworst,
rijst, kerriesaus, doperwtjes; cho
colademousse.
man mee
met de afwas
WOENSDAG: stamppot rauwe andij
vie met carbonade; yoghurtpud-
ding met pruimencompote.
DONDERDAG: runderlapjes, rode
koolsla met appel, aardappelpu
ree; kwark met vanillevla en ro
zijnen.
VRÏJDAGgestoofde vis, peterselie
saus, aardappelen; compote van
verse perziken met vanillevla.
ZATERDAG; Toast Williamsdrie-in
de pan met rozijnen en appel.
PEREN IN WIJNSAUS
MET SOUR CREAM
Schil en halveer 8 peren (niet te
rijp). Doe liter witte wijn met 100
gram suiker, pijpje kaneel én citroen
schilletje in een pannetje en leg hier
in de peren. Laat de peren hierin on
geveer 10 minuten tegen de kook aan
liggen. Leg ze vervolgens in een schaal
en laat de wijnsaus nog even inkoken
tot ze iets dikker wordt. Schenk deze
ten slotte over de peren. Serveer dit
gerecht zeer koud en geef er apart
opgeklopte sour cream met een
scheutje kirsch bij.
'latte schoenen kunt u moeilijk
poetsen. Met een paar druppels
melk door de ..sqhoerïcrème zult u
echter spoedig resuitaat hebben.
AMSTERDAM: Herfst/wintermode
1968'69 van Dick Holthaus (3).
Annemarie toont model „Riverhouse",
een Beige Canadienne r.-,st capuchon.
UarzeOi „De Lange",
Ër bestaan geen statistieken over,
maar het staat wel vast dat de afwas
één van de huishoudelijke bezigheden
is, die om het zachtjes te zeggen
bij de huisvrouw en haar echtge
noot het minst populair is.
Waar wél cijfers over zijn, al heb
ben die alleen betrekking op de
Bondsrepubliek, waar men nu een
maal alles in staktistiekjes onder
brengt, is de vraag van de rol, die
de man in dit proces speelt. Bij een
enquête is daar gebleken, dat veertig
procent van de Westduitse huisvrou
wen bij dit vervelend karwei gaarne
de assistentie van haar echtgenoot
accepteert, maar dat 57 procent van
de vrouwen tijdens het afwassen haar
man liever buiten de keuken ziet. Drie
procent had geen opinie.
De heren der schepping ontbrak het
overigens niet aan goede wil: 69 pro
cent van de mannen was gaarne be
reid een handje te helpen. De rest was
er vlak tegen.
Nu wij het toch over s.tatistiekjes
hebben: 75 procent Alan de Westduit-
sèrs, ondervraagd bij gelegenheid van
een andere enquête, verklaarde zich
tegen het roken van een pijp door een
vrouw. Veertig procent maakte be
zwaar tegen mini- en micro-rokken.
Niet minder dan 85 procent vond het
afschuwelijk vrouwen te ontmoeten
die zich met kruipennen (nog) in het
haar op straat begeven en de helft
der ondervraagden had bezwaar tegen
roken door vrouwen op straat.
Het dragen van shorts door vrou-
w.i bij het winkelen ontmoette ook
wenkbrauwfronsen: vijftig procent
der ondervraagden vond dit riiet ge
past.
De ontwikkeling van de moderne
techniek heeft ook voor de huisvrouw
vele voordelen, maar de nadelen ont
breken niet. Weliswaar verlichten al
lerlei apparaten de taak van de huis
vrouw aanzienlijk, maar zij vergroten
ook het risico van verwondingen en
zelfs dodelijke ongevallen. Het .feit,
dat in de Bondsrepubliek het aantal
dodelijke ongevalen bij huishoudelijk
werk gestegen is tot het dubbele van
het aantal ongevallen in fabrieken en
werkplaatsen, ja tot ongeveer van
het aantal verkeersongelukken met
dodelijk gevolg, heeft de regering in
Bonn ertoe gebracht, in een algemene
wet de Masschinenschutzgesetz
een aantal bepalingen op te nemep in
het bijzonder gericht op de bescher
ming van de huisvrouw die haar hart
heeft verpand aan allerlei hulpwerk
tuigen voor huishoudelijk gebrujk.
Men moet intussen in aanmerking ne
men dat een hoog percentage van de
„bedrijfsongevallen" in de huishou-
ding'het gevolg is van een val, soms
van de stoel waarop moeder is gaan
«taan om de gordijnen op te hangen
na de schoonmaak, soms ook van het
zo maar uitglijden als de vloer pas
gewreven is.
Er zijn thans stringente maatrege
len getroffen om de huisvrouw te be
schermen tegen niet geheel veilige
(speciaal elektrische) keuken- en
huishoudapparatuur enkinder
speelgoed. Want ook het gebruik van
elektrische stroom in een groot aan
tal zaken waarmee de jeugd zich amu
seert brengt risico's mee. Al deze
voorwerpen zullen moeten voldoen
aan bepaalde eisen en bij verkoop zal
tevens een gebruiksaanwijziiïg dienen
te worden verstrekt.
Sommige mensen eten langzaam,
anderen Vlug. Er zijn er, die de maal
tijd in een zodanig tempo verwerken,
dat men meer van verslinden dan van
eten kan spreken. De nadelen van een
zodanig voedingspatroon zijn evident
en laten zich dan ook, nadat deze me
thode van voedselopname enige jaren
is gevolgd, meestal geducht gevoelen
in de vorm van ongesteldheden en
erger van de spijsverteringsorganen.
Goed kauwen is er niet bij en het
snelle opnemen van voedsel' is ook om
andere redenen niet bevorderlijk voor
een goede vertering. Een Deense arts
heeft zich gespecialiseerd in dit euvel.
Om de al te snelle eter te helpen
heeft hij een uurwerk ontworpen dat,
aangezet, door een kleurenschema de
eter tracht te bewegen, een normaal
tempo aan te houden. De eerste tien
minuten geel gekleurd op deze
wekker zijn bestemd voor de soep
of'het hapje \rooraf. Dan volgen vijf
minuten pauze, aangegeven door een
wit vlak. De „patiënt" mag dan wel
intussen een glas wijn drinken, maar
niet eten. Voor het hoofdgerecht is 25
minuten uitgetrokken in rood. Op
nieuw volgt een pauze van vijf minu
ten. Tien minuten moeten worden be
steed aa-n het nagerecht (groene zone).
En dan moet de patiënt nog vijf mi
nuten s-ostig blijven zitten, alvorens
weer niUtf zijn werkzaamheden of lief-
hebberijëïi te hollen. Dat is óók goed
voor dA ijpijsvertering, weet U.
