RUSSISCHE CRISIS
Algemene Bank Nederland
DE JACHT
OP DE DOCUMENTEN
Radio en Televisie
Daar word je geen cent rijker van
Oostenrijkse
troepen
teruggetrokken
Zwaziland onafhankelijk
ERNEST CUES
OVERLEDEN
U bent welkom bij de
Woensdag 4 september 1968
DE VRIJE ZEEUW
Pagina 5
Vrees
NIEUW
CONTAINER-STATION
IN ANTWERPEN
Gemeente
vliegveld van
Glasgow dicht
in een asla,
spaarvarken,
geldkist,
of ouwe kous
HËLMA PIT
TV-REPORTAGE DOOP
PRINS MAURITS
DE RADIO
EN DE OLYMPISCHE
SPELEN
Praag is begonnen aan zijn po
ging te leven binnen de ruimte die
bet in Moskou opgelegde akkoord
de Tsjechoslowaken nog Iaat. Een
nieuw centraal comité van de com
munistische partij is gekozen zon
der een aantal pro-Dubcekfiguren
die al te zeer de Russische wrevel
hadden opgewekt, maar ook zon
der veel door dik en dun Moskou
steunende mannen: eigenlijk maar
één en dan een aantal als neutraal
afgeschilderde personen, wier
sympathie vermoedelijk toch ze
ker niet al te zeer bij de Russen
ligt na de jongste gebeurtenissen.
Dubcek is bezig een beetje pas
op de plaats te maken op zo'n ma
nier dat in een toekomst waarvan
niemand weet hoever die nog ver
wijderd ligt, eventueel weer stap
pen voorwaarts gemaakt kunnen
worden.
Het is een beetje uitproberen
hoe het Kremlin zal reageren: het
kan zijn dat Dubcek de Russen
toch niet ver genoeg achteruit
gaat en dat het komt tot een nog
straffere verdrukking. Er is ook
een kans dat de Russen voorlopig
de Tsjechen en Slowaken een
beetje willen laten betijen niet
uit sympathie met deze hervor
mers, maar omdat ze menen dat
voorlopig genoeg kwaad is aange
richt. Dat moet de naaste toe
komst leren.
Moskou
Voor die naaste toekomst is
deernis met de Tsjechen en Slo
waken en woede over de verrader
lijke inval op zijn plaats. Op lan
gere termijn is echter niet Praag
het brandpunt van de crisis maar
de Sowjet-Unie zelf. Tenslotte
hebben de tanks wel voorlopig een
groot deel teniet kunnen doen van
de resultaten van de Tsjechoslo-
waakse vernieuwingsdrang, maar
niet ongedaan gemaakt kon wor
den dat in Praag het bewijs is ge
leverd dat een autocratisch regime
en dat was dat van Novotny
van binnenuit omgebogen kan
worden naar een humaan en vrij
bewind, waaronder de invloed van
de bevolking door vrije menings
uiting ook werkelijk doeltreffend
kan zijn.
Dat bewijs is geleverd en zelfs
al vernietigen de Russen Dubcek
en verpletteren zij Tsjecho-Slowa-
kije geheel, dan nog is die aantas
ting van de autocratie van binnen
uit niet meer ongedaan te maken.
En juist dat is het grote gevaar
waarvoor de mannen die de inval
in Tsjecho-Slowakije gelastten zo
beducht waren en nog moeten
zijn: zoiets kan overslaan naar an
dere landen in het oostelijk blok,
zelfs naar de Sowjet-Unie. De
Tsjechen hebben ongeacht hoe
het met hen de eerste jaren ver
der gaat een proces op gang
gebracht dat het communisme
moet hervormen, als ideologische
basis voor een regime.
In het Kremlin moet dit voor
een deel een zeer persoonlijke
vrees teweeg brengen: daar en in
tal van regeringsbureaus door heel
het land zijn zich functionarissen
degelijk bewust dat een eventuele
hervorming als eerste resultaat zal
hebben dat de stoel onder hun ach
terwerk wordt weggetrokken. En
het is typisch menselijk om niet
gaarne afstand te doen van macht
er. aanzien die men zich eenmaal
verworven heeft. Het zijn zulke
lieden die zich met hand en tand
zullen verweren tegen iedere re-
formatiedrang.
Het is een interne conflictssitu
atie waarbij de rest van de wereld
eigenlijk niet veel meer kan doen
dan toekijken en beseffen dat als
iets de hervormers binnen de com
munistische bewegingen geholpen
heeft bij het bepalen van hun
standpunt, dit het contact is ge
weest met ideeën van over de
grens.
Op 6 september zal het laatste
Britse protectoraat in Afrika, het
kleine bergachtige Swaziland, een
zelfstandige staat worden. In te
genstelling tot vele andere jonge
Afrikaanse landen begint het zijn
bestaan als onafhankelijke staat
met twee belangrijke voordelen,
politieke stabiliteit en een poten
tieel gezonde economie.
Sinds 1922 regeert de nu 69-
jarige Sobhuza de tweede over
zijn land, dat 400.000 inwoners
telt. Er is in Swaziland, dat een
traditioneel stammensysteem
combineert met moderne parle
mentaire methoden, maar 1 poli
tieke partijq, die geleid wordt door
eerste minister prins Mahkosini
Dhalamini.
De voornaamste bron van in
komsten is citrusvruchten, suiker
en hout en daarnaast de winning
van steenkool en ijzererts. Swazi
land bezit grote voorraden van
deze delfstoffen. Het grootste deel
van de bevolking bestaat uit boe
ren die door hun achtergebleven
landbouwmethoden op de laagste
soort van de economische ladder
staan en op de rand van het be
staansminimum leven.
Het zal de voornaamste taak van
de regering zijn, de levensstan
daard van de zwarte bevolking te
verbeteren zonder het evenwicht
te verstoren met de blanken, die
een belangrijke rol spelen in het
economisch leven.
Een groot probleem vormen de
buitenlandse grondeigenaren. In de
70 iaar van' Brits bestuur is biina
de helft van het land aan de En
gelsen verkocht. Op de dit jaar
gehouden onafhankelijkheidscon
ferentie hebben de Swazi's geëist
dat zij hiervoor compensatie zou
den krijgen, maar de Engelsen
hebben dit geweigerd. In plaats
daarvan hebben zij een oplossing
voorgesteld die de naar land hun-
De Oostenrijkse troepen die ter
versterking naar de Oostenrijks-
Tsjedhoslowaakse grens waren
gestuurd, zijn teruggetrokken „in
verband met de ontwikkeling van
de situatie in Tsj .-Slowakije", zo
heeft het ministerie van defensie
m Wenen maandagavond bekend
gemaakt
kerende Zwazi's op hun beurt heb
ben afgewezen.
Koning Sobhuza en prins Mah
kosini hopen van Engeland en de
Ver. Naties financiële hulp te krij
gen voor het uitvoeren van onder
wijsprogramma's en de verbetering
van de waterhuishouding. Door
een douane-unie met Zuid-Afrika
heeft Swaziland vrije toegang tot
de markt van dit land. Men ver
wacht dat Zuid-Afrika graag be
reid zal zijn te investeren en lenin
gen te verstrekken.
In Antwerpen is maandag, tus
sen het zesde en zevende haven
dok, een container-terminal van
de Belgische spoorwegen in ge
bruik genomen. Van deze ter
minal, die is uitgerust met een
kraan van 30 ton, lopen recht
streekse treinverbindingen naar
Amsterdam, Zeebrugge, Aken,
Bazel en Milaan.
De Belgische schrijver Ernest
Claes is maandagavond in een
ziekenhuis nabij Brussel over
leden. Claes, die volgende maan
dag 83 jaar zou zijn geworden, is
geruime tijd ernstig ziek geweest
als gevolg van een hartkwaal.
Ernest Claes, die vooral bekend
werd door zijn in 1920 verschenen
boek „De Witte", werd in 1885
geboren te Zichem (bij Diest) in
een kinderrijk landbouwersgezin.
Zijn geboortestreek leverde hem
later het decor voor veel van zijn
werken, w.o. „De Witte", dat in
1964 zijn 100e druk beleefde.
Claes bezocht de middelbare
school te Herentals en studeerde
daarna Germaanse filologie aan
de Leuvense universiteit. Hij pro
moveerde op een proefschrift
over „het proza van potgieter".
In 1912 trad hij in het huwelijk
met de Nederlandse schrijfster
Stephanie Vetter.
Na zijn studie werd Claes, in
1913, ambtenaar bij de kamer van
volksvertegenwoordigers in de
Belgische hoofdstad. Hij bleef tot
na de tweede wereldoorlog in
dienst van de kamer, waar hij het
bracht tot direkteur aan het be
knopt verslag.
Claes was lid van de koninklij
ke Vlaamse aaedemie voor taai
en letterkunde en van de Zuid
nederlandse maatschappij voor
taal- en letterkunde en geschie
denis. Hij zag in 1958 zijn geza
menlijke oeuvre bekroond met de
prijs van de Vlaamse provincies.
Tot zijn bekendste werken be
horen „Charleke Dop", „Pastoor
Campens zaliger", „Kobeke", „De
oude klok", „Jeugd" en „Daar is
een mens verdronken". Verschei
dene van zijn werken zijn in het
buitenland in vertaling ver
schenen. „De Witte" leverde in
1934 stof voor de eerste commer
ciële yiaamse speelfilm.
Het Tsjechische experiment is
ondenkbaar wanneer het land in
volkomen isolement had geleefd.
En hoe meer contacten tussen
oost en west blijven bestaan, hoe
meer de geesten achter het ijzeren
gordijn beïnvloed zullen worden.
Het remmendst op de ontwikke
ling die in Tsjecho-Slowakije even
op gang kwam, is een hernieuwd
isolement zoals dat het gevolg zou
zijn van een herleefde koude oor
log.
Het gemeentelijk vliegveld van
Glasgow moest dinsdag door een
onaangekondigde staking van 250
man grondpersoneel worden ge
sloten. De stakers willen met een
reeks 24 uurs-aiktdes kracht bij
zetten aan looneisen. Het lucht
verkeer is verlegd naar Glasgows
internationale luchthaven Prest-
wick en het vliegveld Turnhouse
bij Edinburgh. Honderd vluchten
worden door de staking beïn
vloed.
DONDERDAG 5 SEPTEMBER
HILVERSUM I: 7.00 Nieuws;
7.10 Het levende woord; 7.15
Klass. gram.; (7.30 Nieuws; 7.32
Akt.; 7.50 Overweging; 8.00 Nws);
8.30 Nws; 8.32 Vakantietips; 8.45
Voor üe huisvrouw; 10.00 Peda
gogische lezing; 10.20 Muziek uit
de Barok (apin.); 11.00 Nws; 11.02
Voor de zieken; 11.55 Meded.;
12.00 Lichte gram.; 12.26 Meded.
t.b.v. land- en tuinbouw; 12.30
Nieuws; 12.41 Akt.; 12.50 Gevar.
progr.; 13.30 Lichte gram.; 13,45
Fragmenten uit de musical Fun
ny Girl; 14.30 Oude muziek; 15.00
Hervormde middagdienst; 15.30
Hobbykroniek; 15.50 Lezing over
kruisverenigingen; 16.00 Nieuws;
16.02 Moderne en klassieke ka-
mermuz.; 16.50 Spelen met taal;
17.00 Jazz uit het historisch ar
chief; 17.56 Sporfakt.; 18.00 Tijd
vrij voor muziek in vrije tijd;
18.30 Nws en weerpraatje; 18.46
Akt.; 19.00 Nws uit de prot.-chr.
organisaties; 19.15 Leger des
Heilskwartier (gr.); 19.30 Moder
Thuis
sparen?
Spaar daarom bij de Algemene Bank Nederland en geef groeikracht aan uw geld.
U kunt kiezen uit de volgende spaarttirmen:
4 Spaarboekje Direct beschikbaar 2.500,— per maancL
één maand opzegging voor hogere bedragen
4 °/o Spaarrekening Direct beschikbaar 2.500,— per maand»
één maand opzegging voor hogere bedragen
Spaardeposito Drie maanden opzegging
A\ Spaardeposito Zes maanden opzegging
SI Spaardeposito Eén jaar opzegging
5| Spaardeposito Achttien maanden vast
6 Spaardeposito Twee jaren vast
Kom eens met ons praten. Op al onze kantoren zal men U gaarne nader inlichten.
Nu ook jeugdsparen met de Zilvervloot
door
Mr. Berjawit
34)
Onbeholpen klopte de direc
teur haar op de schouder en
poogde haar iets te laten drinken.
Ze sloeg het glas, met een ge
pijnigd gezicht, uit z'n handen.
„Oh, die schoften, oh, die schof
ten". Ze verborg het gezicht in
de handen. Gedurende enkele
minuten was in de kamer slechts
het snikken van de vrouw hoor
baar. De directeur drukte onop
gemerkt op een schel. Zijn echt
genote kwam binnen. Ze nam
naast mevrouw Van Zanten
plaats en begon zacht tot haar te
spreken.
De directeur stond op en keek,
over de ruggen der vrouwen
heen, naar de inspecteur. Die
voegde zich geruisloos bij de
directeur. Hij maakte een hulpe
loos gebaar tegen Pit. De detec
tive had zich niet verroerd. De
politieman poogde hem te ver
staan te geven, dat een verhoor
in deze situatie onmogelijk was.
Maar Pit negeerde de duidelijke
wenk de kamer te verlaten. In
plaats daarvan schoof hij de stoel
dichter bü de nog steeds hui
lende vrouw.
„Hoort u eens mevrouw Van
Zanten, Wist u, dat uw man zich
tot mij heeft gewend om hulp?
Vanmorgen?"
Ze schudde het hoofd, hem niet
aankijkend.
„Ik ben niet van plan," zei Pit,
„dit beroep op mijn hulp te laten
voor wat het is. Ik zal die hulp
verlenen, zowel omdat ik het hem
beloofde als om u te helpen.
Maar u moet medewerken. Toe,
probeert u te luisteren. Hebt u
begrepen wat ik heb gezegd?"
Ze knikte en keek hem even
aan.
„Mag ik dan die papieren van
u hebben," vroeg Pit.
De inspecteur stond doodstil bij
de deur. Het snikken hield plot
seling op. Er was een vreemde
spanning in de kamer gekomen.
„Welke papieren bedoelt u,"
vroeg mevrouw Van Zanten. „Hij
had zoveel paperassen. Hij had,
ooh Weer snikte ze en ach
ter haar handen.
„De papieren, die hij mij van
avond zou hebben getoond," hield
Pit aan. „Hij kwam er voor bij
mij, omdat de diefstal hem in het
zoeklicht had geplaatst, naar hij
me uiteenzette. Zitten ze nu in
uw tas?"
„Nee. Ik heb dergelijke papie
ren niet. Ik weet van al. die in
gewikkelde zaken zo weinig af.
Ik zei nog tegen hem, ik zei
Weer brak het gesprek af op
het snikken van de vrouw.
„Wat hebt u tegen hem ge
zegd?" vroeg Pit zacht.
Maar hij kreeg geen antwoord.
Inspecteur Kramer gaf Pit een
driftige wenk, doch de detective
schudde vastbesloten het hoofd.
„Mevrouw Van Zanten," ging
hij verder, „het is best mogelijk,
dat de moordenaar nog in onze
nabijheid is. Hij hoopt, dat hij zal
kunnen ontsnappen. U moet ons
helpen enu kunt ons helpen,
als u dat wilt. Denkt u even rus
tig na."
„Ik weet niet hoe. Wat bedoelt
u? Ik ben maar een vrouw en nu
sta ik zelfs helemaal alleen. Als
Charles maar, als hij maar, als
oh, hij wilde, oh.
Ze hield opnieuw op. De in
specteur meende te horen, dat ze'
zich beter beheerste dan het zo
oppervlakkig scheen. Pit ging
zacht sprekend verder:
„U weet welke relaties uw man
had. U weet met wie hij in Parijs
heeft gesproken. U weet toch wie
zijn contacten op de beurs zijn. U
weet ook wie hij voor de diefstal
aansprakelijk achtte." Het laatste
had de detective op lage toon ge
zegd, doch met een zekerheid, die
de politieman als een schok trof.
„Ja maar, maar. Oh, kwelt u
me niet zo." riep mevrouw Van
Zanten uit. „Ik weet niets meer.
Ik wil weg, ik wil.-
„Wilt u niet voor alles, dat wij
de taak van uw pian voortzetten
en zo goed mogelijk volbren
gen?"
„Ja, nee. Natuurlijk. Maar wat
wilt u dan? Ik kan niet meer,
ooh." Ze liet zich door de direc
trice omarmen en zacht sussen.
De directeur maakte een fel ge
baar tegen Pit. Hij scheen van
mening te zijn, dat de detective
de grenzen van het toelaatbare
was overschreden. Op dat ogen
blik werd er zacht geklopt. De
vaste kellner liet een jonge man
binnen, die zich vakkundig tot
mevrouw Van Zanten overboog.
„De dokter," schoot het door
Pit heen. Op hetzelfde moment
realiseerde hij zich een verzuim;
niemand had de dokter vooraf in
gelicht. Niemand? Hij had het
zelf moeten doen. Hij had de arts
zijn vermoedens kunnen mede
delen. Nu was het voorlopig te
laat. Na enkele ogenblikken keek
de dokter om zich heen. Hij
schudde het hoofd tegen Pit en
de andere heren en verklaarde:
„Kom mevrouw. Gaat u maar
eens met ons mee naar boven.
Mevrouw en ik zullen u naar bed
brengen. Ja, u moet een paar
uurtjes slapen. Toe, probeert u
het."
Ze liet zich bepraten nogal
vlot dacht Pit met beroepscynis
me en ging, geëscorteerd door
de arts en de directrice de trap
op-
De inspecteur en de directeur
bezetten de lege stoelen.
(Wordt vervolgd.!
ne muziek (gr.); 20.00 Zending en
oekumene; 20.10 Gevar. progr.;
21.55 Moderne muziek; 22.25
Boekbespr.; 22.30 Nieuws; 22.40
Avondoverdenking; 22.50 Licht
instrumentaal trio; 23.00 Progr.
uit Engeland; 23.5524.00 Nws.
HILVERSUM II: 7.00 Nieuws;
7.10 Ochtendgymn.; 7.20 Lichte
gram.; 7.54 Deze dag; 8.00 Nws;
8.11 Radiojournaal; 8.20 Lichte
gram.; 8.50 Morgenwijding; 9.00
Moderne orkestwerken; 9.40
Schoolradio; 10.00 Voor de kleu
ters; 10.10 Arbeidsvitaminen;
11.55 Beursber.; 12.00 Amus. muz.
(gr.); 12.26 Meded. t.bv land- en
tuinbouw; 12.29 Praatje; 12.35
Toppers van toen (gr.); 13.00
Nws; 13.11 Radiojournaal; 13.30
Moderne muziek; 14.00 Logboek
München (II); 15.00 Voor de zie
ken; 16.00 Nws; 16.02 De vouw-
madhine, hoorspel; 16.42 Gevar.
progr.; 17.30 Voor de jeugd; 17.55
Meded.; 18.00 Nws; 18.16 Radio
journaal; 18.20 Uitzending van de
A.R.P.; 18.30 Amateurs musi
ceren; 19.00 Gesproken brief;
19.05 Jazz Spectrum; 19.30 Nws;
19.35 Kerk veraf en dichtbij;
19.40 Mens en Bijbel; 20.05 Opera;
22.30 Nws; 22.40 Radiojournaal;
22.55 Klassieke en moderne mu
ziek; 23.5524.00 Nws.
HILVERSUM Hit 9.00 Nieuws;
9.02 Progr. voor de zieken; 9.30
Lichte instrumentale muz.; 10.00
Nws; 10.03 Muziek bij de koffie;
12.00 Nieu/ws; 12.03 De inwoners
vanpraten gewoon tussen de
platen door; 13.00 Nieuws; 13.03
Akt.; 13.08 Knalmuziek; 14.00
Nieuws; 14.03 Popmuziek; 15.00
Nws; 15.03 Licht platemprogr.;
16.00 Nws; 16.03 Tienerprogr.j
17.00 Nieuws; 17.02 Akt.; 17-07—
18.00 Verzoekplaten.
BRUSSEL (VL); 12JW Njeuwa;
12.03 Lichte muziek; 12.40 Weer»
bericht en meded.; 12.48 Lichte
muziek; 12.55 Buitenlands pers
overzicht; 13.00 Nws, weerber. en
beursiber.; 13.20 Tafelmuziek;
14.00 Nws; 14.03 Gevar. muz.;
16.00 Nws; 16.03 Beursber,; 16.09
Hand in hand met Nederland;
17.00 Nws en meded.; 17.15 Lichte
muziek; 17.30 Koormuziek; 18.00
Nieuws; 18.03 Voor de soldaten;
18.28 Paardesportuitsl.; 18.30
Taalwenken; 18.32 Gram.; 18.35
Tips voor het verkeer; 18.40 Lich
te muz.; 18.45 Sport; 18.52 Taai-
wenken; 18.55 Gram.; 19.00 Nws
en akt.; 19.40 Lidhte muziek; 19.45
Vrije politieke tribune; 19.55
Graan.; 20.00 Openbaar kunstbe
zit; 20.10 Kamermuziek; 20.30
Hoorspel; 21.11 Amus. muz.; 22.00
Nws en ber.
Televisieprogramma's
NEDERLAND I: 11.00—11.5U
en 14.0014.50 Schooltelevisie;
18.50 Barend de Beer; 18.56 Re-
klame; 19.00 Journaal; 19.03 Re
klame; 19.06 Rin-Tïn-Tin: De
witte buffalo; 19.30 The Munsters,
t.v.-feudJleton; 19.56 Raklame;
20.00 Journaal; 20.16 Reklame;
20.20 Honey West, t.v.-feuilleton;
20.45 Hoera, een jongen!, klucht;
22.40 Journaal; 22.4522.50 In
formatie over de cursus „Kijk
eens wat ik zeg", die 21 septem
ber a.s. begint.
NEDERLAND II: 18.50 Barend
de Beer; 18.56 Reklame; 19.00
Journaal; 19.03 Van gewest tot
gewest; 19.25 Wat doe ik voor de
kost, quiz; 20.00 Journaal; 20.16
Reklame; 20.20 Achter 't nieuws;
20.40 Coronation Street, t.v.-film;
21.05 Haarthem: Uit de spuitbus,
een progr. over aerosols en kleu-
tertmode winter 1968; 21.35 Pre
sentatie van aktuele muziek ter
gelegenheid van de 19e intern,
muziekweek Gaiuideaimus; 22.00
Gesprek met de psycho-aXLalist
dr. Erich Fromm; 22.3022.35
Journaal.
BELGJE (VL): 18.55 Zandman
netje; 19.00 Tienerklanken; 19.80
Raadselachtig Amerika, t,v.-
serie; 19.55 Meded,j 20.00 jour
naal; 20.15 Peyton Place; 20.50
Sihowprogr.; 21.50 Filmruibriek;
22.25 Journaal.
De N.T.S. zendt dinsdag 10 sep
tember a.s. van 18.30 tot 18.50 uur
op Nederland II een reportage uit
van de doopplechtigheid van
prins Maurits in de Grote Kerk te
Apeldoorn.
De radio zal uitgebreid en zo
veel mogelijk rechtstreeks ver
slag doen van de olympische
spelen in Mexico. De N.R.U.
werkt hiervoor samen met de
Belgische radio en televisie en
radio-Luxemburg. De radiover
slagen zullen zijn te horen op
de volgende uren: 07.30 tot 8.00
uur „Olympische journaal; tus
sen 17.00 en 19.00 uur en van
22.00 uur tot de afloop, zodat
nachtuitzendingen mogelijk zijn.
In de periode van 13 tot en met
20 oktober worden de verslagen
uitgezonden via Hilversum II en
van 20 tot en met 27 oktober via
Hilversum I.
De N.R.U. zal zelfs drie studio's
in Mexico inrichten met eigen
apparatuur, daar alleen de stu
dioruimte ter beschikking zal
worden gesteld. Er zal duizend
kilo radio-apparatuur worden
overgevlogen. In Hilversum zal
in de K.R.O.-studio een centrale
post worden ingericht die dag
en nacht bemand zal zijn.
