Slechts één conservatief in bestuur
Tsjechische communistische partij
Zware aardbeving in
Perzië
WAARSCHiWT
MOSKOU
Algerië
gaf gekaapt
El Al-vliegtuig vrij
Joden geadviseerd
het land te verlaten
Politieke
oplossing
Toespraak
van Dubcek
censuur
Meer dan 8.000 doden
De Russische
troepen
VERKLARING
AMERIKAANS MINISTERIE
VAN BUITENLANDSE ZAKEN
P.P.R. wil praten met de P.v.d.A.
HET WEER
Ruim 8000 doden
Mexicaanse
Het referendum
in West-Irian
Weerbericht
Hoogwater
Zon- en
Maanstanden
Frankermg bij aboaaements TERNEUZEN
Dbeetiear-Hoafdredacteur: P. J. van de Sande
Redactie- en
Administratie-adres: Smidswal
Telefoon: 01150—2073
Giromimmer: 38150
Abonnementsprijs f 8,per kwartaal; per maand
2,70. Losse nummers 13 cent.
VRIJE ZEEUW
Maandag 2/dinsdag 3 september 1968
21e Jaargang - No. 5276
Uitgeefster N.V. v/h Firma P. I. van de Sande te Terneuzen
Advertentieprijs per mm T6 et* mlfttottm per
advertentie 2,40.
Rubriek „Kleine Advertenties" (geen handels-
advertenties) 5 regels f 1,10. Iedere regel méér
22 ct. Kleine advertenties bij vooruitbetaling.
Vermelding: Brieven onder nummer, of „Adres
Bureau van dit Blad" 20 cent verhoging.
Inzending advertenties uiterlijk tot n.m. 2 uur.
Voor het gecomb. maandag/dinsdag-nummer tot
10 uur voormiddag.
De communistische kopstukken
van Tsjecho-Slowakije hebben
zondag in Praag een nieuw presi
dium gekozen, waarin volgens
goed ingelichte kringen maar één
bekende conservatief zit, namelijk
Vasil Bilak die pas de vorige week
uit de topleiding van de Slowaak
se communistische partij werd ge
stoten. Het nieuwe presidium is
van 11 tot 20 man uitgebreid. Er
hebben onder meer zitting in: pre
sident Svoboda die de bijnaam
„ijzeren grootvader" heeft gekre
gen, partijleider Dubcek, premier
Cernik en de voorzitter van het
parlement, Smrkovsky.
President Johnson heeft vrij
dag de Russen gewaarschuwd
„niet de oorlogshonden los te la
ten". „Wij kunnen en moeten niet
in 1968 terugkeren naar een we
reld van ongebreidelde agressie".
Het Amerikaanse staatshoofd
zei dit te San Antonio in Texas,
nadat zijn adviseurs in Washing
ton melding hadden gemaakt van
geruchten, dat de Russen na hun
gewapende actie tegen Tsjecho-
Slowakije wellicht op dezelfde
zouden willen optreden tegen
Roemenië.
Algerië heeft zaterdagavond
de Israëlische Boeing-707, die in
de nacht van 22 op 23 juli door
drie Arabieren werd gekaapt,
vrijgegeven. Eerder op de dag
waren de zeven bemanningsleden
en vijf Israëlische passagiers, die
al die tijd door de Algerijnen
zijn vastgehoden, al in vrijheid
gesteld.
De Boeing is naar Rome ge
vlogen door een bemanning van
Air-France, met als tweede pi
loot Vitali-Nikolaiev (Ifalpa).
Deze organisatie gelastte aan
vankelijk een boycot van Alge
rijnse vliegvelden, maar herriep
dit besluit nadat Vitali-Nikolaiev
en voorzitter Jan Bartelski in
Algiers onderhandelingen had
den gevoerd over de vrijlating
van toestel en inzittenden. De
Boeing wordt in Rome overge
dragen aan El Al-personeel.
Daarmee is de zaak afgesloten.
De gezagvoerder van het ge
kaapte vliegtuig, Abarbanel,
heeft in Rome verteld dat hij en
zijn lotgenoten in Algiers als
krijgsgevangenen werden be
schouwd en onder zeer strenge
bewaking stonden. Ze waren on
dergebracht in een kazerne en
genoten geen enkele vrijheid.
De bemanningsleden waren tal
loze malen ondervraagd, maar
„ik wil niet zeggen dat wij
slecht behandeld zijn," aldus
Abarbanel.
De vrijgelaten bemannings
leden en passagiers van de
Boeing kwamen zondagochtend
om 05.55 uur pl. tijd op het vlieg
veld Lod bij Tel Aviv aan. On
danks het vroege uur werden ze
door een enthousiaste menigte
verwelkomd.
De Israëlische minister van
buitenlandse zaken, Abba Eban,
heeft gezegd dat Israël zich de
aan Italië als bemiddelend
land gedane belofte aangaan
de een humanitair gebaar, zal
houden. Eban doelde hiermee
vermoedelijk op de vrijlating
van een aantal Palestijnse ver
zetsstrijders.
Syrië en Irak zullen over de
Algerijnse maatregel niet tevre
den zijn. Zij hebben meermalen
te kennen gegeven, dat de
Boeing slechts in ruil voor drie
in Israël bevinde Migs zou mo
gen worden teruggegeven.
Het nieuwe presidiumis ge
vormd op een bijeenkomst van het
centrale comité van de Tsjecho-
slowaakse communistische partij
en regionale afgevaardigden van
het nationale congres.
Van welingelichte zijde is mee
gedeeld dat er in dit nieuwe presi
dium 11 progressieven zitten.
Maar, zo liet men er direkt op vol
gen, het is mogelijk dat er bij de
acht andere leden wier trouw in
de huidige machtsstrijd aan de
progressieve koers niet vaststaat,
enkele zijn die op het Kremlin
als conservatief worden be
schouwd. Een van hen kan Jan
Piller zijn. Voor het centrale comi
té zaterdag met zijn zitting begon,
was er van welingelichte Tsjecho
slowaakse zijde op gewezen dat de
Russen minstens drie conservatie
ven in de partijtop wilden. Behal
ve voor Bilak hadden zij voorkeur
voor Oldrich Svestka, tot voor
kort hoofdredacteur van het partij
blad Rude Pravo en Alois Indra,
een voormalige partijsecretaris
wiens absolute trouw aan de Rus
sen algemeen bekend is.
Met de verkiezing van dit nieu
we presidium hebben de Tsjecho-
slowaakse leiders de wensen van
de Russen genegeerd. Dit en de
nog steeds onverbloemde com
mentaren van vele Tsjechoslo-
waakse journalisten op het optre
den van de Russen maken vele
Tsiechoslowaken nerveus.
Men vreest dat de Russen hun
geduld zullen verliezen en zonder
meer het bewind zullen overnemen.
Niet meer in het presidium keren
terug Frantisek Kriegel, de voor
zitter van het nationale front die
geweigerd heeft het akkoord van
Moskou te onderschrijven, Draho-
mir Kolder, Emil Rigo en Oldrich
Svestka, de voormalige hoofd
redacteur van Rude Pravo en
thans hoofdredacteur van het
nieuwe partijblad Trybina.
Vasil Bilak, voormalig eerste
secretaris van de Slowaakse partij,
Milos Jakses, voorzitter van de
commissie van toezicht en Draho-
mir Kolder hebben op de bijeen
komst van het centrale comité
verklaard dat zij nooit de belan
gen van het volk verraden heb
ben.
De Joodse leiders in Tsjecho-
Slowakije hebben de Joden in het
land die het program van Dubcek
actief hebben gesteund, geadvi
seerd het Iaiidi zo spoedig mogelijk
te verlaten. Vooral de Joodse in
tellectuelen en de Joden in hoge
bestuursfuncties zouden in gevaar
verkeren. Een lid van de Joodse
gemeenschap zei: ze zullen wel
weer zeggen dat de zionisten
achter de contra-revolutie zitten.
Wij hebben dit allemaal al eerder
gehoord. In Tsjecho-Slowakije
wonen nog 13.600 Joden.
President Svoboda zei op de
bijeenkomst dat er meer bloed zou
zijn vergoten als hij afgetreden
was in plaats van aan de onder
handelingstafel te gaan zitten. Ik
heb een politieke oplossing nage
streefd, aldus de president. Mis
schien zijn er mensen die teleur
gesteld zijn over het resultaat,
maar onze instellingen werken
weer en het leven wordt genorma
liseerd.
Svoboda herinnerde er aan dat
de onderhandelingen in Moskou op
zijn initiatief hebben plaatsgevon
den. Wij zullen ons na januari be
gonnen werk voortzetten, zei hij.
De toestand is moeilijk en inge
wikkeld, maar er is een oplossing
in zicht. De besluiten van Moskou
noodz^en ons buitengewone en
ongetwijfeld impopulaire maatre
gelen te nemen, maar pogingen ze
te omzeilen zouden enorme geva
ren meebrengen.
Wij moeten met voorzichtigheid
te werk gaan en ons niet laten
leiden door onze gevoelens en
door de psychische schokken die
wii hebben ervaren.
Het na januari aanvaarde pro
gram, aldus de president, moet het
streven van onze partij blijven,
maar om het te doen slagen moe
ten bepaalde tekortkomingen en
fouten, die ons hebben verzwakt
en de weg vrij lieten voor vijandi
ge krachten, worden verbeterd.
De Tsjechoslowaakse partijleider
Dubcek heeft in een toespraak tot
het presidium van de Tsjechoslo
waakse communistische partij ver
klaard dat hij en andere leiders
van de partij de bondgenootschap
pen die Tsjecho-Slowakije binnen
het pact van Warschau heeft aan
gegaan, als blijvend beschouwen
en zich verzetten tegen het denk
beeld van de neutralisatie. Wij
hebben as strategische belangen
van de vijf landen van de ver
dragsorganisatie van Warschau
onderschat, zo zou Dubcek ge
zegd hebben, en wij hebben er ons
geen rekenschap van gegeven dat
dit een objectieve factor is die
onze binnenlandse ontwikkeling
beperkt.
De Russen hebben 1.200.000 man
samengetrokken langs de grenzen
van Tsjecho-Slowakije en Roeme
nië, zo is zondag in Praag meege
deeld. De Russen hadden 600.000
man naar Tsjecho-Slowakije zelf
gezonden. Na de Russen hebben
de Oostduitsers het sterkste troe
pencontingent in dit land.
De Tsjechoslowaakse bond van
journalisten heeft de censuur op
pers, radio en televisie voor
slechts drie maanden aanvaard. De
bond beschouwt voorlopig alle
kranten in Praag als illegaal. Twee
hooggeplaatste personeelsleden
van het persbffreau Ceteka zijn
wegens collaboratie met de bezet
ters uit de joumalistenbond gezet.
De Tsjechoslowaakse ondermi
nister van binnenlandse zaken, dr.
Jan Zaruba, heeft vrijdag j.l, zelf
moord gepleegd nadat hij had ge
weigerd de documenten van zijn
ministerie over te dragen aan de
Russische geheime politie. Dit is
in welingelichte kringen in Praag
meegedeeld.
Dr. Zaruba was, meent men,
een trouwe aanhanger van de mi
nister van binnenlandse zaken,
Josef Pavel, die volgens een be
kendmaking van zaterdag op eigen
verzoek aftrad.
Een zware aardbeving, die zater
dag het oosten van Perzië trof,
heeft volgens onofficiële berichten
aan minstens 8000 mensen het
leven gekost. Duizenden mensen
zouden worden vermist. Het aan
tal daklozen loopt mogelijk in de
tienduizenden.
Het zwaarst getroffen is de
bergachtige provincie Chorassan,
circa 600 km ten oosten van Te
heran gelegen en grenzend aan de
Sowjet-Unie en Afghanistan. De
provincie telt circa 1,8 miljoen in
woners en is een van Perzië's voor
naamste wolproducerende gebie
den. Een vijftiental dorpen zou
volledig verwoest zijn. In de pro
vinciehoofdstad Mesjed schijnt de
schade mee te vallen. Het leger is
ingeschakeld bij het reddingswerk.
Er zijn medische ploegen, voedsel,
tenten en dekens naar het gebied
gezonden.
De aardbeving deed zich vlak
voor het begin van de middag
voor. Ze duurde een tot drie minu
ten en had een kracht van 7.8 on
de Richter-schaal, nog meer dan
de aardbeving die on 1 september
1962 in Perzië 12.000 slachtoffers
eiste. In noordoost-Perzië kwamen
in april van dit jaar minstens 60
mensen om bij aardschokken.
Zondag werden nog twee ste
den, Birjand en Torbat-Heydiarieh,
door zware aardschokken getrof
fen. In Birjand werd de oude mos
kee zwaar beschadigd, evenals
regeringsgebouwen en monumen
ten.
In het gehele getroffen gebied
Het Amerikaanse ministerie
van buitenlandse zaken heeft
zaterdag In een verklaring ge
zegd, dat de Russische invasie
van Tsjecho-Slowakije het mili
taire evenwicht tussen oost en
west heeft verstoord en zou kun
nen leiden tot een opbouw van
de NAVO-troepen in Europa.
De verklaring van het Ameri
kaanse ministerie zegt voorts,
dat de NAVO-bondgenoten de
consequenties van de Tsjechoslo
waakse crisis overdenken met
het oog op regelingen voor hun
gemeenschappelijke veiligheid.
Een woordvoerder van het
Amerikaanse ministerie van bui
tenlandse zaken heeft gezegd,
dat een besluit over een even
tuele militaire opbouw van de
PRAAG; De vrouwen van drie
Tsjechische leiders verlaten hier
het Hradcany-kasteel voor een
ontmoeting met hun echtgenoten.
Op de voorgrond mevr. Dubcek,
achter het stuur mevr. Cernik en
achterin de wagen mevr. Cisar.
NAVO genomen zal worden na
afloop van het bondgenootschap
pelijk overleg.
In de Amerikaanse verklaring
heet het verder, dat de status
quo is gewijzigd. „Er zijn thans
grotere Russische troepenmach
ten in midden-Europa dan te
eniger tijd sinds de eerste perio
de na de oorlog. De militaire
bezettihg van Tsjecho-Slowakije
brengt Russisohe troepen in een
land waar zij sedert de tweede
wereldoorlog niet zijn geweest
Er bestaat vooralsnog geen ze
kerheid dat de troepen van het
Warschau-pact spoedig in hun
opstelling zullen terugkeren, zo
als die een half jaar geleden be
stond.
Het gewijzigde militaire een
wicht tussen oost en west in
Europa is van belang voor de
veiligheid van de Verenigde Sta
ten en hun bondgenoten. In het
licht van deze gebeurtenissen
gaan wij met onze bondgenoten
na, wat de consequenties kun
nen zijn voor de bestaande rege
lingen die 'in onze gemeenschap
pelijke veiligheid moeten voor
zien".
Functionarissen in Washington
hebben gezegd, dat de oost-Euro-
pese situatie wordt bestudeerd
„in de daarvoor geschikte orga
nen van de Navo".
De Russische ambassadeur in
Washington heeft op eigen ver-
buitenlandse zaken. Rusk. (De
zoek een onderhoud gehad met
de Amerikaaanse minister van
buitenlandse zaken, Rusk. De
Russische ambassadeur heeft op
20 augustus president Johnson
meegedeeld, dat Russische troe
pen en tanks Tsjecho-Slowakije
binnenvielen.)
Maar functionarissen in Wa
shington hebben er de nadruk
op gelegd, dat de Russische am
bassadeur vrijdagavond geen
waarschuwing aan Rusk heeft
overhandigd, noch enige aanwij
zing heeft gegeven, dat de Rus
sen op het punt staan opnieuw
tegen een land in oost-Europa
op te treden.
De Amerikaanse onderminis
ter van buitenlandse zaken voor
Europese aangelegenheden, John
Leddy, heeft zaterdag de ambas
sadeurs van de Navo-landen op
het State Department meege
deeld, dat de Verenigde Staten
ernstig ongerust zijn door de cri
sis om Tsjecho-Slowakije en de
geruchten over ophanden zijnde
Russische stappen tegen Roeme
nië. In Brussel vergaderden za
terdagmiddag de permanente
vertegenwoordigers van de Na
vo-landen over de toestand in
oost-Europa. Er werd geen com
muniqué uitgegeven.
zijn naar men vreest duizenden
mensen Omgekomen. Alleen al in
het dorp Jarmeh zouden vijftig
lijken zijn geborgen.
Volgens berichten uit Mesjed',
de hoofdstad van de provincie
Chorassan, zijn de ziekenhuizen
daar vol gewonden. Er zijn veld
hospitalen ingericht om gewonden
te verzorgen.
Het epicentrum van de bevingen
bevindt zich in een weinig bevolk
te streek van Chorassan.
Men vreest dat er bij de zware
aardschokken die zich zaterdag en
zondag in het bergachtige gebied
van noordoost-Perzië hebben
voorgedaan, ruim 8000 mensen om
het leven zijn gekomen. Dit is
zondag van officiële zijde in Tehe
ran meegedeeld.
Een honderdtal dorpen en steden
is geheel of gedeeltelijk verwoest.
De Perzische rode-kruisorganisatie
„Rode Leeuw" meldt dat een
derde van de 1,8 miljoen inwoners
van het gebied van de schokken
te lijden heeft gehad. Volgens oog
getuigen zouden er echter nog
veel meer doden en gewonden
zijn gevallen als die schok van
zondag in de nachtelijke uren was
gekomen.
Hulpploegen lieten zondag we
ten dat het 5000 inwoners tellen
de dorp Kakhk zo goed als geheel
verwoest is. Men heeft door de
lucht levensmiddelen, tenten en
medicijnen naar het getroffen ge
bied gebracht. Er zijn troepen in
gezet om hulp te verlenen en de
doden uit te graven.
De politieke partij radicalen
heeft „ja" gezegd op de uitnodi
ging van de P. v. d. A. om tot een
gezamenlijk gesprek te komen. Dit
blijkt uit een brief van het P. P. R-
bestuur, zaterdag gezonden aan
het bestuur van de P. v. d. A., dat
zoals bekend onder meer
ook de P. P. R. uitnodigde tot deel
name aan dat gesprek.
president
waarschuwt
studenten
De Mexicaanse president Gusta
vo Diaz Ortiz heeft zondag ver
klaard dat hij niet zal toestaan dat
studenten de openingsceremonie
van de Olympische spelen op 12
oktober verstoren. De spelen zijn
de laatste tijd veelvuldig belache
lijk gemaakt tijdens studentenbe
togingen, die in de eerste instantie
waren gericht tegen het optreden
van de politie, maar die thans
steeds meer een anti-regerings-
karakter hebben gekregen. Zwaar
bewapende troepen en oproerpoli
tie hebben bloedige gevechten ge
leverd met studenten, boeren en
handarbeiders. In zijn jaarlijkse
grote rede, waarmee hij de vierde
verjaardag van zijn verkiezing tot
president herdacht, verklaarde
Diaz verder dat de olympische in
stallaties, die 1915 miljoen pesos
hebben gekost (550 miljoen gul
den), nu geheel gereed zijn.
Het volk van West-Irian heeft
aan de vertegenwoordiger van
de verenigde naties, Ortiz Sanz
een verklaring doen toekomen
waarin het houden van een re
ferendum in het volgende jaar
verworpen wordt, zo meldt het
Indonesische persbureau Antara.
In de verklaring, die werd uit
gegeven door politieke partijen,
grote organisaties, stamhoofden,
arbeiders en strijders voor vrij
heid staat dat West-Irian een
onverbrekelijk deel moet zijn
van de Indonesische republiek.
In de verklaring wordt gezegd
dat er geen behoefte bestaat aan
een referendum.
Op de zaterdag gehou^an ver
gadering van de kerngroep van de
politieke partij radicalen is een
voordracht opgemaakt ter vervul
ling van de vacature van partij
voorzitter, welke vacature ont
stond door het bedanken op me
disch advies van drs. P. C. M. W.
Bogaers.
De kerngroep heeft als zijn me
ning uitgesproken dat aan het con-
gies alleen die kandidaten zouden
kunnen worden voorgedragen, die
nu al te kennen geven konden dat
zij een eventuele benoeming zou
den aanvaarden. Op de voordracht
werden geplaatst: 1. mr. E. C. M.
Jurgens; 2. dr. M. van Huiten en 3.
mevr. T. Jagervan Lonkhuizen.
De heren Van Bakel en Van Gor-
cum, die beiden eerder werden ge
plaatst op de voordracht van het
P. P. R.-bestuur aan de kerngroep,
werden niet op de nieuwe voor
dracht geplaatst, omdat zij thans
niet definitief de toezegging tot 't
aanvaarden van een eventuele be
noeming konden doen.
ENKELE BUIEN
Het K.N.M.I. deelt meds:
Het afgelopen weekeinde trok
een depressie van IJsland naar
het zeegebied ten westen van Ier
land. Een bij de depressie beho
rend front passeerde zondag ons
land, waarbij alleen in zuid-Lim
burg enkele buien van betekenis
vielen. Achter het front kwamen
flinke zonnige perioden voor. De
middagtemperaturen bereikten
waarden van 19 tot 21 graden.
Het komend etmaal zal de de
pressie het weer in onze om
geving blijven beheersen. De
kern wordt dinsdag voor de in
gang van het Kanaal verwacht.
Met zuidelijke winden wordt
lucht met veel bewolking aange^
voërd. Hierbij zullen plaatselijk
enkele buien vallen. De tempera
tuur ondergaat niet veel verande
ring.
Medegedeeld door het K.N.M.I.,
geldig van maandagavond tot
dinsdagavond.
Plaatselijk enkele buien
Veranderlijke bewolking met
plaatselijk enkele buien. Matige
tot krachtige zuidelijke wind.
Ongeveer dezelfde temperatu
ren als vandaag.
EEN SOMBERE EN
NATTE ZOMER
Het K.N.M.I. deelt mede:
Het weer in de drie zomermaan
den juni, juli en augustus is over
het algemeen belangrijk te nat
geweest, vooral in de westelijke
helft van het land. Gemiddeld
over het gehele land genomen is
ongeveer 285 mm regen gevallen
zoals uit een voorlopige bereke
ning blijkt, tegen 214 mm nor
maal.
In de zomer van 1966 bedroeg
het landigemiddelde van de regen
322 mm, in die van vorig jaar
evenlwej 153 mm. In Den Helder,
waar reeds in 1843 125 jaar ge
leden dus met de metingen van
de regen is begonnen, is bijna het
dubbele gevallen van de normale
hoeveelheid regen, nog nooit
heeft men daar een zó natte zo
mer gehad. In De Bilt regende het
gemiddeld zeven kwartier per
dag, die is ruim een half uur per
dag meer dan normaal. Zoals
meestal "was ook nu augustus de
natste van de drie zomermaan
den.
Dè zon scheen te De Bilt slechts
514 uur tegen 607 uur normaal.
Het was de somberste zomer
sedert die van 1963 en een heel
stuk somberder dan die van vorig
jaar toen 625 uur zon werd gere
gistreerd. Vooral juni was dit
maal een sombere maand.
De temperatuur was te De Bilt
gemiddeld nauwelijks onder nor
maal. De nachten waren over het
algemeen zelfs een weinig aan de
warme kant. In De Bilt bedroeg
het aantal zomerse dagen (even
als vorig jaar) twaalf tegen ne
gentien normaal. Augustus was
ditmaal de warmste maand ter
wijl in andere jaren meestal juli
de warmste zomermaand is.
DINSDAG 3 SEPTEMBER
Brskens
Terneuzen
Hansweert
Walsoorden
10.45
11.21
12.00
12.04
11.25
12.01
12.40
12.44
WOENSDAG 4 SEPTEMBER
Breskens 12.02 12.48
Terneuzen
Hansweert
Walsoorden
12.38
1.17
1.21
1.24
2.03
2.07
ZON
MAAN
op onder
op onder
aug.
31
5.50 7.29
3.50 10.23
Sept.
3
5.55 19.23
18.31 0.39
4
5.56 19.20
18.54 2.06
5
5.58 19.18
_19.11-;_ 3.35
