Laten wij ons verstand gebruiken" Humphrey mei ruime meerderheid gekozen als presidentskandidaai TOESPRAAK VAN SMRKOVSKI li POLITIEKE VERENIGINGEN WORDEN ONTBONDEN Abnormale omstandigheden Husak partijleider in Slowakije Afkeer Roemeense partij over Tsiecho- Slowakije Schrijvers verwerpen censuur Be radiozenders Dr. Kriegel verdwenen Geen revaluatie van Westduitse mark Bewegingsvrijheid Russische militaire missie in Wést-Duitsland Stemming op democratische partijconventie bracht geen verrassing beperkt Slowaakse oproep tot Dubcek Pamfletten iit Bratislava Oostenrijkse tegenspraak Meer Russische troepen lam de grenzen in midden-Europa 1762 stemmen Opschorting Johnson: mijn besluit is onherroepelijk HET WEER i Russische troepen o* weg naar Oostenrijkse grens VRIJDAG 30 AUGUSTUS 1968. 21e Jaargang Mo. 5274 Voorzitter Eerste Kamer der Staten-Generaal benoemd Johnson en Humphrey boos op politie Weerbericht Hoogwater Zon- era IVIa?»ra§tairs~'<*n DOSIsjMBlIQflöLl maand ƒ2,70. 0,psr fewsfêaaïl »sf nummer# 10 eant. öftg&efetép N.V. v/h Firma P. 1. van da Sanda ta Tarnen»» Adveï€antSépr?fs per mm l#f fei; vdsémtrmfm advertentie ƒ2,40. Rubriek „Kleine Advertenties" (geen handete- advertenties) 5 regels 1,10. Iedere regel méér 22 ct. Kleine advertenties bij vooruitbetaling. Vermelding: Brieven onder nummer, of ^Adwe Bureau van dit Blad" 20 cent verhoging. Inzending advertenties uiterlijk tot tun. 2 uur Voor het geeomb. maandag/dinsdag-nummer toi 10 uur voormiddag. 5® voorzitter van het Tsjecho slowaakse parlement, Josef Smrkovsky, heeft donderdag de bevolking in een radiotoespraak op het hart gedrukt, juist onder de huidige omstandigheden de een heid te bewaren, „Laten wij de tanden op elkaar zetten en na de dagen van teleurstelling ons ver stand gebruiken", riep hij uit. Ver stand en eenheid vormden de eni ge garantie voor de terugtrekking van de bezettingsmacht. Smrkovsky kondigde de ontbin ding van politieke verenigingen tan en een verbod van nieuwe politieke partijen. Hij sprak d« overtuiging uit dat de bevolking de regering niet van kwade bedoe lingen zou verdenken. Het voornaamste dat óp Tsje choslowaakse delegatie in Moskou had bereikt was: De ontwikkeling op het bin nenlandse vlak wordt in de geest van de besluiten van januari j.l. voortezet, zij het In een vertraagd tempo; Die ontwikkeling zal niet wor den geleid door een regering di& het volk is opgelegd, rttaar döor de wettig gekozen or ganen; De buitenlandse politiek blijft dezelfde koers volgen; De buitenlandse troepen zul len zich niet in de binnen landse aangelegenbeden men gen en vertrekken wanneer de toestand is genormaliseerd. De parlementsvoorzitter vroeg het volk begrip voor het compro mis. Het moest rekening houden met de abnormale omstandigheden waaronder de Tsjechoslowaakse delegatie in Moskou had onderhan deld. „U weet hoe menigeen van ons daar is beland. Daarover spre ken zou al te pijnlijk zijn", zei hij. Smrkovskv bezwoer dat de dele gatie, waar hijzelf deel van uit maakte. bij de besluiten haar eigen lot volkomen buiten beschouwing had gelaten. Zij was zich ervan bewust geweest dat geschiedenis en volk haar houding wellicht niet als verstandig, maar als verrader lijk zouden beoordelen. „Wij ston den voor een dilemma. We hadden een afwijzende houding kunnen aannemen en daarmee de verant woordelijkheid voor een iarenlang .bezerttingsregime met alle conse quenties en slachtoffers daarvan op ons genomèn. We konden de bajonetten onze borst toekeren, maar wij meenden dat zo'n mo- nent nog niet aangebroken was", a'dus Smrkovsky. „Slechts dank zij de grandioze standvastigheid van ons volk", zei hij verder, .-..hebben wii geen bezetting van lange duur hoeven te accepteren met een opgelegde regering. Deze houding heeft uiteindelijk de door onze onderhandelingspartners in genomen standpunten beïnvloed". De gebeurtenissen van vorige weeft waren het allerergste wat ik ooit meemaakte en we staan nog voor moeilijke besluiten, zei Smrkovsky. Tsjecho-Slowakije had in de nacht van de 21ste augustus ee» zware tol betaald voor rijn idealen. Dit Is de tragedie van een klein land in een kwetsbaar ge bied. van een klein land met grote idealen, zei hij. De als vertegenwoordiger van de liberale koers doorgaande plaatsvervangende premier dr. Gustav Husak is donderdagochtend op het congres van de Slowaakse communistische part» In Bratis lava tot eerste secretaris van de Slowaakse partd "ak"uen in de nlaats van Vasi! Rile'r. "ebs1"» B:la.k z»n volgens Tsjechoslowaak se radioberichten alle andere poli tici vervangen die van collaboratie met de bezetters worden verdacht. De nieuwe partijleiding bestaat uit politici die als nationalist be kend staan. Onder hen zijn veel communisten die in de afgelopen maanden pas gerehabiliteerd zijn. Husak vergezelde president Svo- boda na de invasie naar de Sow- .iet-Unie en heeft het Moskouse akkoord mede ondertekend. Hij was de eerste Tsjechoslowaakse politicus die openlijk heeft geëist dat de na de intocht van de Rus sen op het buitengewone partij congres gekozen functionarissen zouden aftreden. Alle Slowaakse leden van het op dat congres geko zen centrale partijcomité hebben volgens een bericht van radio Donau woensdag hun functie neer gelegd. De afgevaardigden naar het bui tengewone congres van de c p. van Slowakije hebben zich de af- gelooen nacht uitgesproken voor voortzetting van de liberale koers in de C.S.S.R. Volgens radiobe richten gaven zij tevens als hun mening te kennen, dat het resul taat van de Moskouse onderhande lingen de enig mogelijke oplossing was onder de huidige omstandig heden. Kritiek had men op het feit, dat niet alle bepalingen van het Moskouse akkoord zijn gepu bliceerd. Bilak is ook geen 1id meer van het presidium van de Slowaakse communistische partij. Ook Fran- tisek Barbirek moest zijn lidmaat schap neerleggen. Beiden zijn door de bevolking en partijleden van verrraad beschuldigd. De Stem ming op het congres was geheim. Men besloot een brief te zenden aan Dubcek waarin volledige steun voor de Tsjechoslowaakse partij leider wordt uitgesproken. Velen van de 41 afgevaardigden die zich op de sprekerslijst had den laten plaatsen maakten geen geheim van hun afkeer van de Russische bezetters. Daarbij vielen termen als „verraders", „woord brekers", „Aziatische horde" en „stenen-tijdperkmensen". V. Bilak, het lid van het presi dium van de Tsjechoslowaakse communistische partij vóór het on langs in het geheim gehouden veertiende partijcongres, heeft vol gens radio-Donau in een -bood schap aan het Slowaakse partij congres, dat thans gehouden wordt, gezegd, dat hij nimmer om interventie van vreemde troepen in Tsjecho-Slowakije heeft ver zocht. Het uitvoerend comité van de Roemeense partij heeft als zijn overtuiging uitgesproken, dat par tij en volk van Tsjecho-Slowakije de moeilijkheden te boven zullen komen en met succes de weg van de socialistische opbouw zullen kunnen voortzetten. De Roemeenss partij getuigt van haar warme sympathie met de Tsjechen. Het is noodzakelijk, zo wordt gezegd, niets te ondernemen dat de be trekkingen in de socialistische we reld verder kan verslechteren en nieuwe bronnen van spanning kan vormen, maar alle pogingen aan te wenden om het klimaat van ver trouwen en vriendschap tussen de socialistische landen te herstellen, In het belang van het socialisme en van de vrede. Het uitvoerend comité acht het van het grootste belang dat de be zettingstroepen zo spoedig moge lijk volledig worden teruggetrok ken, zodat de C.S.S.R. weer vol komen onafhankelijk en soeverein is. „Wij nemen geen genoegen meer met de zogenaamde waarheden die door de censuur zijn gezeefd", zo staat in een vlugschrift van de redactieleden van „Literamï Lys- ti", het weekblad van de Tsjecho slowaakse schrijversbond. Zij kon digen aan dat het blad niet meer zal verschiinen, als zit niet volgens hun geweten kunnen schrijven. „Wij zijn niet weerloos, want de Bij koninklijk besluit is op voordracht van de minister van binnenlandse zaken benoemd tot voorzitter van de Eerste Kamer der Staten-Generaal voor de zit ting, die zal aanvangen op 17 sep tember 1968. prof. dr. ir. J. P. Mazure. Prof. Mazure heeft het voorzitterschap van de Eerste Kamer ook reeds gedurende de twee voorgaande zittingsperiodes bekleed. zeven dagen die achter ons liggen, hebben aangetoond dat wij verzet kunnen plegen", aldus de schrij vers, die de jeugd oproepen tot passief verzet en zwijgende mani festaties. De centrale radio-omroep van Praag heeft woensdag een regio nale uitzending van het station in Vset-in in Moravië onderbroken, waarin communiqué's werden uit gezonden van instellingen in mid- den-Moravië met protesten tegen de akkoorden van Moskou. In des betreffende resoluties werd ge zegd, dat de twee partijen in Mos kou niet op voet van gelijkheid hadden gesproken. Radio-Praag heeft daarentegen gezegd, dat het presidium van de centrale raad van de Tsjechoslo waakse coöperaties onvoorwaarde lijk de akkoorden van Moskou aanvaardt als „onvermijdelijk uit gangspunt". „De centrale Slowaakse vrije zender" heeft woensdag „het dub bele spel" gelaakt van een nieuw station onder de naam ..De arbei- dersstem van de republiek". Volgens „de centrale Slowaakse ■vrije zender" heeft de „arbeiders- stem van de republiek" enerziirk trouw gezworen aan president Svoboda en Dubcek maar is ander zijds fel van leer getrokken tegen de reactie en de contra-revolutio nairen in de stijl en de geest van vóór januari. Radio-Praag heeft donderdag be kendgemaakt dat uit Moravië be richten binnengekomen zijn over gedwongen sluiting van de vrije radiozenders in dat gebied. De overeenkomst van Moskou zegt dat de buitenlandse troepen zich niet zullen mengen in onze bin nenlandse aangelegenheden. De uitzendingen van onze radiosta tions vormen het belangrijkste middel voor de economische en politieke organisatie van ons land Wij vragen de president van de republiek bevel te geven aan het Tsjechoslowaakse leger, onze zendstations te beschermen, aldus radio-Praag. Dr. Frantisek Kriegel, de voor zitter van het nationale front en lid van het presidium'van de Tsje choslowaakse communistische par tij, is sinds een week verdwenen. Hij behoort tot de liberale lei ders die aan het begin van de be zetting werden gevangen genomen. Toen melding werd gemaakt van De raad van de Westduitse centrale bank, die donderdag in Frankfort bijeen is geweest, heeft het denkbeeld van een re valuatie van de Westduitse mark volledig van de hand gewezen. De Bundesbank heeft hiermee een einde gemaakt aan de hard nekkige geruchten over een voor genomen revaluatie die de laatste dagen in beurskringen de ronde deden. ropese inval als toeristen naar Tsjecho-Slowakije zouden zijn ge gaan om daar o.a. geheime radio zenders te plaatsen. „Het Oosten rijkse leger heeft steeds naar de letter alle verplichtingen nage leefd die voortvloeien uit de neu traliteit van het land", aldus het communiqué van het ministerie in Wenen. BRATISLAVA: Een bloedplas op straat op de plaats waar twee Tsjechen door de Russen zijn neergeschoten. Een simpel kruis, gemaakt van stenen, markeert de plaats van het drama, waar vele voorbijgangers even stilstaan. Bankbiljetten en munten bedek ken het kruis: zij werden achter gelaten voor de nabestaanden van de gedoden. de reis van president Svoboda naar Moskou, werd dr. Kriegel ge noemd als één van de leden van diens delegatie. In het slotcommu niqué van de onderhandelingen in de Sowjet-hoofdstad werd zijn naam echter niet vermeld. Naar verluidt is hij ook niet in Praag teruggekeerd. „Wij vragen om de vorming van een machtig centraal comité, dat het vertrouwen heeft van alle Tsjechen en van alle Slowaken en dat er voor moet zorgen, dat de in januari ingeslagen koers wordt voortgezet". Dit staat in een op roep van het congres van de Slo waakse communistische partii aan de Tsjechoslowaakse partijleider Dubcek. De Slowaken vinden dat er een nationaal congres moet worden gehouden. Zij verklaren dat zij trouw aan Dubcek zullen blijven en tezamen met hem de oo- bouw van een humapistisch-socia- Iisme zullen voortzetten, aldus radio-Praag. In de Slowaakse hoofdstad Bra tislava zijn woensdagavond op straat pamfletten verspreid, waar in uit naam van het Tsjechoslo waakse leger opgeroepen wordt tot opstand. Volgens radio-Donau heeft de militaire bevelhebber van Bratislava verklaard dat het waar schijnlijk en provocatie betreft. Het Oostenrijkse ministerie van defensie heeft met klem het be richt in de Russische „Literaire Gazet" tegengesproken als zouden in een kazerne te Salzburg uit Amerikaanse en Westduitse mili tairen bestaande speciale eenheden zijn gevormd» die vóór de Oosteu- De Amerikaanse militaire auto riteiten in West-Duitsland hebben na de militaire inval in Tsjecho- Slowakije de bewegingsvrijheid beperkt van de Russische militaire missie in het land, aldus een Ame rikaanse woordvoerder. De maatregel werd genomen uit vergelding voor een dergelijke Russische maatregel tegen de militaire missies van de westelijke geallieerden in Potsdam. De Russen hebben militaire mis sies in Frankfort, München-Glad- bach en Baden-Baden. Van betrouwbare zegslieden is vernomen dat de Russen in Frank fort de stad niet mogen verlaten. Een Britse woordvoerder in Bonn heeft verklaard dat geen beper kingen zijn opgelegd aan de Rus sische militaire missie te Miin- chen-Gladbach. Het Westduitse blad „Die Welt" meldt dat de NAVO-troepen langs de 1000 km lanqe grens in midden- Europa nu staan tegenover 30 Oosteuropese divisies. Vóór de inval in Tsjecho-Slowakije waren langs de grens ongeveer 20 Oost europese divisies gelegerd. Volgens het blad zijn minstens twee Russische tankdivisies uit het gebied van Smolenks het 380.000 man sterke Poolse leger komen versterken. Twee Russische divisies luchtlandingstroepen zou den over zee naar Bulgarije zijn j gezonden en vier Russische infan teriedivisies van het gebied om Kiev naar Oost-Duitsland. Ten- I slotte zijn er nog vier Rusische divisies luchtlandingstroepen naar Hongarije gestuurd. In Wenen is meegedeeld dat eenheden van het Russische bezet tingsleger in Tsjecho-Slowakiip on weg zijn naar de Oostenrijkse grens. Het is nog niet duidelijk of deze troeoen alleen maar aan de rrens gelegerd zullen worden om de vluchtelingen naar Oostenrijk die mogelijk tot een grote stroom zullen aanzwellen, tegen te hou- den. Vice-president Hubert Hum phrey is bij de eerste stemming op de partijconventie in Chicago gekozen als de democratische kandidaat bij de presidentsver kiezingen in november. Hij zal het op moeten nemen tegen Richard Nixon, die door de republikeinen is aangewezen. De beslissing viel, toen de af vaardiging uit Pennsylvania 103 stemmen op Humphrey uitbracht, waardoor deze op 1.317 stemmen kwam, of vijf meer dan de ver eiste meerderheid. De Amerikaanse televisiekij kers kregen beurtelings beelden uit cle congreszaal en van het op treden van de politie tegen be togers die tegen de Amerikaanse politiek ten aanzien van Vietnam demonstreerden. Het volgens tra ditie feestelijke vertoon bij het verkiezen van de partijkandidaat stak sterk af bij het harde op treden van de oproerpolitie van Chicago, die gesteund door led'en van de nationale garde, met de wapenstok en de bajonet op het geweer een duizendtal betogers uiteensloegen, die zich hadden verzameld bij het hotel waar de belangrijkste democratische lei ders logeerden. Ruim 300 mensen, onder wie enige tientallen jour nalisten, liepen verwondingen op. De 66-jarige burgemeester Da ley van Chicago zei dat de politie was opgëtredpn, omdat d,e demonstranten de hotelgasten in de weg liepen en omdat enkele hunner tegen de wil van de hotel- direfctie het hotel waren binnen gekomen. Op de vraag of de po litiemannen niet wat al te fors waren opgetreden antwoordde Daley: „Het zijn allemaal goede en fatsoenlijke mensen die niet met overdreven geweld reage ren"-. - Toen de beslissing viel, hadden senator McCarthy uit Minnesota 486 stemmen, senator McCovem uit Zuid-Dakota 99 stemmen en de negerkandidaat ds. Charming Phillips 62 stemmen op zich ver enigd. De einduitslag was dat Hum phrey 1.762 stemmen had, tegen McCarthy 601 stemmen, 146 stemmen voor McGovern en 67 stemmen voor ds. Phillips. Ed ward Kennedy die zich niet kan didaat had gesteld, kreeg toch 12 stemmen. De 40-jariige ds. Phillips was enkele uren tevoren kandidaat gesteld door de afvaardiging uit de hoofdstad Washington, waar hij voorganger is in de Lincoln- tempel van de „United Church of Christ". Deze eerste kandidaat stelling van een neger in de Ame rikaanse geschiedenis was voor namelijk een symbolisch gebaar. De predikant speelt een belang rijke rol in de beweging voor op heffing van de rassenscheiding. Onder degenen die genoemd worden als kanshebbers voor de democratische kandidatuur voor het vice-presidentschap, bevin den zich de ambassadeur in Pa rijs, Sargent Shriver een zwa ger van wijlen president Kennedy senator Edmund Muskie van Maine en de man die Humphrey voordroeg, burgemeester Joseph Alioto van San Francisco. Tijdens de stemming had de woordvoerder van de afvaardi ging uit de staat Wisconsin nog getracht de conventie voor twee weken op te schorten met het oog op de ernstige relletjes tus sen politie en betogers. De voor zitter van het partijcongres ver klaarde het verzoek om uitstel echter buiten de orde. De National Broadcasting Com pany heeft bericht uit betrouw bare bron te hebben vernomen, dat Humphrey Edmund Muskie zal aanwijzen als kandidaat voor het vice-presidentschap. President Johnson heeft in «en telegram aan de voorzitter van de democratische partijconventie te Chicago laten weten, dat zijn be sluit om zich niet herkiesbaar te stellen „onherroepelijk" is. Senator Edward Kennedy heeft ook een telegram gezonden, waarin hij de voorzitter verzoekt zijn naam te schrappen, als men hem eventueel zou voordragen voor het presidentschap of het vice-presidentschap. President Johnson heeft laten weten dat hij het optreden, zowel van de politie van Chicago als de betogers, tijdens de conventie van de1 democratische partij betreurt omdat het met geweld gepaard is gegaan. De president heeft de gang van zaken op de conventie en de vechtpartijen op straat op de te levisie gevolgd. Vice-president Hubert Humph rey, sinds woensdagavond kan didaat van de democratische par tij voor het presidentschap, uitte zich in krassere termen over dit „S.S.-tactiek" van de politie tij dens de •betogingen in Chicago tegen de oorlog in Vietnam en keurde „het kabaal" af dat zich op de conventie heeft voorgedaan. Bij de betogingen die woens dagavond en donderdagmorgen zijn gehouden in een park bij het hotel waar Humphrey zijn hoofd kwartier had, zijn circa 300 men sen gewond geraakt en 267 gear resteerd. TIJDELIJK REGEN Op het Westeuropese kontinent werd het weer donderdag bepaald door een depressiegebied, dat zich van Zuid-Frankrijk tot bo ven Denemarken uitstrekte. In dit lagedrukgebied kwamen ge bieden voor met regen en buien. Ook Nederland kreeg hiervan zijn deel. In de regen bleef het kwik bij omstreeks 17 graden steken, waar de zon doorbrak werd 22 graden bereikt. In Duits land en het Alpengebied werd het op veel plaatsen omstreeks 25 graden. Boven de Britse eilanden waar noordelijke winden koele lucht aanvoerden kwamen de temperaturen vrijwel nergens hoger dan 14 tot 18 graden. Vrijdag blijft het genoemde lagedrukgebied het weer bij ons bepalen, zodat opnieuw op veel plaatsen tijdelijk regen en mo gelijk ook onweer is te verwach ten. De wind zal zwak tot matig uit noordelijke richting waaien. De middagtemperaturen zul len waarden bereiken tussen 17 en 20 graden. medegedeeld door het K.N.M.I., geldig tot hedenavond. Tijdelijk regen Half tot zwaar bewolkt met tijdelijk regen en een kans op onweer. In de ochtend hier en daar mist. Zwakke tot matige noordelijke wind. Ongeveer de zelfde temperaturen als gisteren. VRIJDAG 30 AUGUSTUS Cadzand 5.13 5.37 Breskens 5,38 6.02 Terneuzen 6.14 6.38 Hansweert 6.53 7.17 Walsoorden 6.57 7.21 ZATERDAG 31 AUGUSTUS Cadzand 6.05 6.41 Breskens 6.30 7.06 Terneuzen 7,06 7.42 Hansweert 7.45 8.21 Walsoorden 7.49 8,25 aug. 30 SI ZON op onder 5.48 7.31 5.50 .7.29 MAAN op onder; 2.23 3.50 9.45 10.23 V

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1968 | | pagina 1