Relaas gevangenneming
Tsjechoslowaakse leiders
Stalen zenuwen
„Regerings-
gevolmachtigde"
SCHELDE
PROMOVEERT
NAAR DE
3e KLASSE
VAKBEWEGING EN MINIMUMLOON
DE JACHT
OP DE DOCUMENTEN
Blunder
DE HULP AAN HIER GESTRAHDE
TSJECHOSLOWAKEN
Bagdad verwacht
Israëlische aanval
Soeharto over de
Indonesische
communisten
Minister Roolvink
over
kankerbestrijding
DE VRIJE ZEEUW
Donderdag 29 augustus '68
WATERPOLO
HELMA PIT
Meisje onder
vrachtauto
Het persbureau Reuter heeft
«aar het zegt van Tsjechoslowaak
se partijfunctionarissen het eerste
autentieke relaas over de gevan
genneming van de Tsjechoslowaak
se leiders en over hun besprekin
gen in Moskou gekregen.
Volgens de zegslieden werd par
tijleider Alexander Dubcek vorige
week woensdag geboeid uit het
partijhoofdkwartier naar een Rus
sisch militair vliegtuig overge
bracht, vanwaar hij naar onbe
kende bestemming in Slowakije
werd overgebracht alvorens hij in
Moskou aan de onderhandelingen
deelnam.
Volgens de zegslieden traohtte
Dubcek woensdagmorgen in zijn
privé-kantoor in het hoofdbureau
van de communistische partij tele
fonisch inlichtingen te krijgen
over de invasie, toen het gebouw
omsingeld werd door Russische
parachutisten. Een Russische vei
ligheidsfunctionaris en twee sol
daten, gewapend met machinepis
tolen, drongen het vertrek binnen,
pakten Dubcek de telefoon af en
rokten het apparaat van de muur.
De functionaris die dit onthulde
was ooggetuige van de gebeurte
nissen in het partijgebouw. Dub
cek en de andere aanwezige lei
ders, onder wie parlementsvoor
zitter Josef Smrkovsky en premier
Oldtrich Cernik, werden in een
kamer In het gebouw opgesloten
en kregen daar een koude maaltijd.
Smrkovsky pakte een aantal
suikerklontjes van een theeservies
en stak deze in zijn zak, onder ge
mompel van: „Ik zal ze nodig heb-,
ben".
Daarna werden volgens de ge
tuige Dubcek, Cernik, Smrkovsky
en een klein aantal andere voor
aanstaande functionarissen met
een transportvliegtuig naar een
geheime plaats in 'Slowakije ge
bracht, waar zij 24 uur werden
vastgehouden.
Inmiddels hadden de Russen
president Svoboda naar Moskou
gebracht, waar de Russische lei
ders hem onmiddellijk een ultima-
tus stelden: als hij niet zou in
stemmen met veranderingen in de
partij en regering, zou van Slowa
kije een Sowjet-republiek worden
gemaakt, terwijl Bohemen en Mo-
ravië tot autonome gebieden on
der Russisch toezicht zouden wor
den.
Svoboda, die zich een man van
stalen zenuwen toonde, stelde van
zijn kant echter een tegen-ultima
tum: als Dubcek en de andere lei
ders niet zouden worden vrijge
laten zou hij weigeren met de Rus
sen te praten. Diezelfde avond
nog werden de leiders uit Slowa
kije naar Moskou gevlogen.
Dubcek, Cernik en Smrkovsky
werden pas op het allerlaatst tot
de onderhandelingen toegelaten
en alleen om hun goedkeuring te
verlenen aan de overeenkomst die
Svoboda had bereikt.
Een zegsman die vorige week
van Praag naar Moskou gereisd
was, onthulde dat president Svo
boda bijna viif dagen lang geïso
leerd werd gehouden in de Russi
sche hoofdstad en dat hij in die
tiid alleen deelnam aan „dreigende
bijeenkomsten" met de Russische
leiders. Van hen zouden partij
secretaris Brezinev, premier Kosy-
gin en partijtheoreticus Michael
Soeslov op de bijeenkomst van het
partijpresidium waarop werd be
sloten tot invasie in Tsjecho-Slo-
wakije, krachtige bedenkingen
tegen het plan hebben geuit. De
grootste voorstanders van de in
terventie, P. E. Sjelest en A. N.
Sjelepin, behaalden echter de over
winning doordat minister van de
fensie maarschalk Gretsjko zich
aan hun zijde schaarde met de
verklaring dat het leger de bezet
ting van Tsjecho-Slowakiie van
votaal belang voor de veiligheid
van de landen van het Warschau
pact beschouwde.
Tijdens het „overleg" met Svo
boda eisten d'e Russische onder
handelaars van Svoboda dat hij
naast het presidentschap ook de
leiding op zich zou nemen van een
niéuwe regering van „arbeiders en
boeren". Hij weigerde dit: De Rus
sen stelden vervolgens voor, dat
de voormalige premier Josef
Lenart tot eerste partijsecretaris
zou worden benoemd. Zowel Svo
boda als Lenart wezen dit van de
hand. Ook zou Svoboda niet zijn
ingegaan op voorstellen voor ont
vangst van Russische economische
hulp en uitbreiding van de cultu
rele betrekkingen.
correspondenten in Praag, dat de
bevolking zich massaal verzette
tegen de interventie.
Leden van het centraal comité
hebben woensdag kaderleden in
Praag in het privé de verzekering
gegeven dat Rusland heeft beloofd
slechts twee divisies in het land
te laten, die de westgrens met
West-Duitsland zouden moeten
beschermen.
Een door Reuter betrouwbaar
genoemde partijzegsman had de
volgende mening over de Russi
sche plannen met Tsjecho-Slowa-
kije: „hun bedoeling is te laten
blijken dat zij Dubcek willen
handhaven en hem alle steun ver
lenen. Zij hopen dat zijn populari
teit zal dalen door het uitvoeren
van een beleid dat door bijna ieder
een wordt afgewezen terwijl
bekend is dat het onder dwang
wordt uitgevoerd. Vervolgens zul
len zij Dubcek te verstaan gven
dat zijn gezelschap niet langer de
steun van het volk geniet en zul
len zij een nieuwe man naar voren
schuiven die een veel gemakke
lijker program mag uitvoeren".
Volgens de zegsman is het thans
van het allergrootste belang voor
de partij de bevolking te door
dringen van de noodzaak Dubcek
blindelings te steunen en het par
tij- en regeringsbeleid absoluut te
gehoorzamen. „Dit zal vooral
moeilijk zijn in de komende dagen
als de censuur min of meer wordt
hersteld", aldus de functionaris.
Met ingang van heden zal aan
de redacties van het partijorgaan
Rude Pravo, de radio, de televisie,
het persbureau Ceteka en enige
andere officiële publicerende in
stanties een „regeringsgevolg
machtigde" worden toegevoegd
die moet toezien op naleving van
de nieuwe gedragslijn voor de
pers. Een directeur van een pers
orgaan zei hierover: „Wij hopen
de vijf landen van het Warschau
pact zo goed als te kunnen ne
geren. Wij zullen geen kritiek op
hen leveren dat kunnen wij niet
maar wij hopen zo weinig mo
gelijk over hen af te drukken".
Dubcek heeft woensdag uren
lang vergaderd met de leden van
de twee centrale partijcomité's in
het land het comité dat door de
Russen erkend wordt en waarin
volgens de Tsjechen „verraders"
zitten en dat wat tijdens de bezet
ting is gekozen en door de Russen
een contra-revolutionaire kliek is
genoemd.
Door een verdiende 53 zege
ta de beslissingswedstrijd tegen
DONK (Gouda), gisteren te Dorst
(bij Breda) gespeeld, heeft het
zevental van Schelde het 3e-klas-
serschap veroverd.
Het volledige wedstrijdverslag
hopen we morgen op te nemen.
Adv.)
Even het spel onderbreken voor nieuwe energie... voor
ten glas Fra nks. U weet wel, de échte druivenlimonadc,
die zo lekker en gezond is.
Als vakbeweging moeten we
uitspreken dat we liever de jaar
lijks terugkerende strijd voeren
met de centrale werkgeversorga
nisaties over de hoogte van het
minimum-inkomen dan het wets
ontwerp over het minimumloon
en de minimumloon en de mini
mumvakantiebijslag aanvaard
zien.
Dit heeft de heer A. H. Kloos,
van het N.V.V., woens-
gézegd in een toe
spraak voor het congres van de
metaalbedrijfsbond N.V.V., dat
tot en met vrijdag in het RAI-
congrescentrum in Amsterdam
wordt gehouden.
Het parlement en de regering
zouden, naar de mening van de
heer Kloos, al een bijzonder
slechte beurt maken als dit wets
ontwerp tot wet zou worden ver
heven. De inkomens van minis
ters en van de twee kamer-leden
zijn via de ambtenarensalarissen
wél gekoppeld aan de algemene
welvaartsontwikkeling. De heer
Kloos zei zich niet te kunnen
voorstellen dat regering en par-
USLO: Kroonprins Harald van
Denemarken en zijn verloofde
mej. Sonja Haraldsen, zijn dins
dag in de Deense hoofdstad aan
gekomen, waar vandaag hun hu
welijk zal worden voltrokken. Op
de foto biedt Kirstem Tenal prin
ses Margrethe een bouquet bloe
men aan bij de aankomst in Oslo-
Op de foto v.l.n.r.: prinses Mar
grethe. Sonja Haraldsen, prins
Harald en prins Henrik. In het
midden koning Olav van Dene
marken.
lement aan de minimuminkomen'
trekkers zouden willen onthou
den wat ze voor zichzelf een
rechtvaardige aanpassing van
hun inkomen vinden.
De heer Kloos heeft er in zijn
toespraak o.a. aan herinerd dat
werkgevers in de sociaal-econo
mische raad hebben geweigerd in
te stemmen met het standpunt
van de vakcentrales dat het mi
nimuminkomen gelijke tred zou
moeten houden met de algemene
loonontwikkeling. De werkgevers
wilden niet verder gaan dan een
aanpassing aan de hand van een
gemiddelde van lonen en prijzen.
In de praktijk zal het er, vol
gens de heer Kloos, op neerko
men dat minimuminkomentrek
kers slechts de helft der wel
vaartsstijging zullen incasseren
die de gemiddelde overige werk
nemer ontvangt, in enkele jaren
zou aldus het minimuminkomen
sterk aan betekenis gaan inboe
ten.
De minister meent in het wets
ontwerp dat hij aan het achter
blijven van dat inkomen tege
moet kan komen door eenmaal
per drie jaar de S.E.R.-advies te
vragen over een bijzondere ver
hoging van dat minimumloon als
gevolg van de algemene wel
vaartsontwikkeling. De minister
lost daarmee, naar de mening van
de voorzitter van het N.V.V., ech
ter niets op, want het menings
verschil tussen werkgeversver
bonden en vakcentrales, zal ook
elke drie jaar opdoemen.
De minister heeft nu een keuze
tussen werkgeevrs- en werkne
mersstandpunten om onbegrijpe
lijke redenen omzeild.
door
Mr. Bcrjawit
Naar van uiterst betrouwbare
zegslieden Is vernomen begonnen
de Russen na drie dagen onder
handelingen te beseffen dat zij een
politieke blunder van onafzien
bare afmetingen hadden begaan en
dat hun hoop, dat tenminste de
helft van de Tsjechoslowaakse be
volking hen zou steunen en partij
leider Dubcek zou afzweren, finaal
de bodem was Ingeslagen. De Rus
sen stelde de president later op
d« hoogte van meldingen van hun
30)
„Inderdaad gewenst", zei Pit
peinzend. „Tenminste in ons
eigen belang", vervolgde hij.
„Maar of jullie even onbevan
gen zullen kunnen doorwerken
is voor mij de vraag. En Pit's
Detective Bureau heeft tot eer
ste taak de moordenaar van zijn
cliënt te ontmaskeren".
„Zelfs als er kogels op ons kun
nen worden afgeschoten?," vroeg
Tim ernstig.
„Uiteraard", zei Pit- „Anders
had de oprichtingsactie van het
bureau beter opliohtingsactie
kunnen heten". Het was er scherp
uitgekomen.
„Al goed, al goed", suste Tim.
„Te wapen en ter zake. Wat moet
ik doen? Ik zou in elk geval de
krant willen draaien om te zeg
gen, dat het verslag zo over een
uurtje, of over anderhalf uur
doorkomt. Ik wil er namelijk
graag de primeur van het verhoor
van mevrouw Van Zanten bij in
hebben. In elk geval het bericht
van de aanhouding".
„Als dat rijp is voor publika-
tie", betwijfelde Pit. „Een uur
geleden vonden we nog, dat De
Meestal als rookgordijn zou moe
ten blijven gebruikt. Wat jij nu
wilt is precies het omgekeerde.
Enfin, we hebben nog even tijd.
Als je de krant hebt gebeld moest
je maar eens naar beneden wan
delen om de conversatie tussen
Helma en haar Zwollenaar wat
aan te moedigen; dan is hij mis
schien eerder gestrikt. Misschien
kun je wat met hem biljarten,
want Helma verstaat die kunst
uitermate slecht. Zij arrangeert
dan wel een driehoeksgesprek".
„Kan ik hem min of meer in
lichten.
„Dat heb ik ook al overwogen",
zei Pit nadenkend. „Maar hij
moet ook dan onbevangen door
spelen. 't Is voor ons allemaal
hetzelfde probleem en hij is maar
een amateur. Zelfs voor Helma,
met al haar routine en aanleg, is
het er niet gemakkelijker op ge
worden. Die jongen zit in het da
gelijks leven op een kantoor. En
fin, kijk maar eens. Als je vindt
dat erHij wachtte even.
„Ik weet nog beter. Probeer er
bij te zijn als ze namens de eer
de met inspecteur Kramer gaan
praten. Dan kun je handiger ma-
noevreren. Ik licht de inspecteur
vooraf wel even in".
„Accoord", zei de journalist.
Hij belde z'n krant en ging toen
naar beneden.
Pit draaide de inspecteur. Hij
vertelde hem kórt over de extra
zitting van de cercle en over het
plan de proclamatie in overleg
met de politie op te stellen",
Pit lachte. „Bent u bang, dat
u door een dergelijk overleg en
een proclamatie in een toestand
geraakt, die beslist strijdig is met
de ernst van het vak van moorde
naars vangen? Eerlijk gezegd, ik
zou er als belastingbetaler en offi
cier van Justitie net zo over den
ken. Maar er zit desondanks mis
schien toch wat in die activiteit
van de gasten. Ik zou u willen
voorstellen ze naar mij te sturen
voor het opstellen van een voor
lopige tekst. Ik houd het ding dan
wel even op Helma moet het
toch uittikken en kan on
officieel met u overleggen".
De inspecteur ging met het idee
accoord.
„Wat ik u nog wilde vragen",
zei Pit. „Heeft de politie in Roo
sendaal de bagage van mevrouw
Van Zanten nog onderzocht? Is
zij gefouilleerd? Houden ze haar
in het oog, zodat ze niets kan weg
gooien of zo?"
„Daar heb ik geen ogenblik aan
gedacht", antwoordde de politie
man. „Waarom zou dat nodig zijn
geweest?"
„We missen zowel een en der
tig mille als alle papieren van de
heer Van Zanten".
„Maar u wilt toch niet bewe
ren, dat zü die kan hebben ge
stolen. 't Lijkt me te fantastisch".
„Ik beweer nog niets", weerde
Pit af. „Maar dat geld moet
iemand hebben ener is geen
bewijs voor de veronderstelling,
dat de moordenaar de papieren
moet hebben meegenomen. Zij
kan ze ook hebben ingepikt. Mis
schien heeft Van Zanten er, na
haar vertrek, naar gezocht en was
hij daarom niet om acht uur bij
mij".
Het werd stil aan de andere
kant van de lijn. De detective had
de inspecteur blijkbaar het ge
voel gegeven zich aan een nala
tigheid te hebben schuldig ge
maakt. Toen zei de politieman:
„U schijnt er niet erg van over
tuigd te zijn, dat ze een treuren
de weduwe is".
„Ik zal het eerst moeten zien",
antwoordde Pit lakoniek. „Ik be
doel het zelfs een beetje letter
lijk; kan ik bij het verhoor aan
wezig zijn. U weet, dat ik me
niet wil opdringen. Een halve dag
geleden probeerde ik zelfs nog
onder medewerking uit te komen,
maar ik geloof, dat het de affaire
ten goede kan komen als ik pre
cies de vragen, de antwoorden en
de sfeer ken".
„Wel natuurlijk, meneer Pit",
zei de inspecteur, blijkbaar onder
de indruk van de opvattingen
van de detective. „Ik bel u direct
als het verhoor begint. Of nog
beter, ik geef u een seintje als ze
er aan komen. Ik heb namelijk
afgesproken, dat ik met die poli-
tie-auto word afgehaald. We rij
den dan naar het hotel. Het ver
hoor is in de serre. De directeur
zal de schuifdeuren open houden.
We kunnen op die manier, zon
der te worden gezien, door de
tuin binnenkomen. Bovendien zal
het dan inmiddels wel ruim twee
uur zijn. Grote kans op ontdek
king is er niet. Als u in de serre
wacht kunt u het onderhoud van
het begin tot het einde bijwonen.
De directeur stelt er prijs op er
bij te zijn als we de droeve tij
ding van de moord overbrengen;
daarna trekt hij zich uiteraard te
rug. Per slot van rekening is het
in zijn hotel gebeurd, en
(Wordt vervolgd.)
In Arnhem is vandaag de 12-
jarige Wilhelmina J. C. M. Mol-
leman met haar fiets bij de Zijp-
sepoort door een vrachtwagen
met aanhanger overreden en op
slag gedood. Met drie vriendin
nen was het meisje op weg van
school "naar huis.
CHICAGO: De drie belangrijkst
kandidaten voor de democrati
sche presidentskandidatuur tij
dens hun eerste gezamenlijke
verschijning op de partijconven
tie. De drie kandidaten versche
nen voor de delegatie uit Califor-
nië die over 174 stemmen be
schikt. Op de foto v.l.n.r.: vice-
president Humphrey, sen. McCar
thy, Jesse M. Unruh (leider van
de delegatie) en senator McGo-
vern.
In verband met de aan
wezigheid in ons land van een
groot aantal Tsj echoslowaken,
die ten gevolge van de gebeur
tenissen in hun land niet naar
Tsj.-Slowakije kunnen terug
keren, heeft het ministerie van
cultuur, recreatie en maat
schappelijk werk kontakt ge
zocht met de Nederlandse
federatie voor vluchtelingen
hulp, teneinde met hen de ver
dere opvang en begeleiding
van deze groep gestrande per
sonen nader te bespreken.
In 't bestuur van de Neder
landse federatie is daarop be
sloten de volgende regeling te
treffen: het universitair asiel
fonds (U.A..F.), werkend onder
auspiciën van de Nederlandse
federatie voor vluchtelingen
hulp, zal de afctiviteiten van
't comité „hulp aan Tsj echen",
onder voorzitterschap van de
heer J. J. Wittenberg, in over
leg met dit comité nader bun
delen en kanaliseren. In de
uitvoering hiervan zal het
U.A.F. worden bijgestaan door
andere organisaties, die deel
uitmaken van de Nederlandse
federatie voor vluchtelingen
hulp.
Radio-Bagdad meldde woens
dagochtend in de eerste uitzen
ding dat „de Israëlische strijd
krachten opnieuw in staat van
alarm zijn 'gebracht als voorberei
ding van een nieuwe aanval op de
Arabische landen". Ook alle bla
den in de Iraakse hoofdstad spre
ken van een aanstaande Israëli
sche aanval 'en wel tegen Jorda
nië. Zij vragen de Arabisohe sta
ten klaar te staan, de bevrijding
van Palestina kan niet alleen aan
de commando's worden overgela
ten. „Al Saoera" schrijft: „De gro
te zionistische aanval is slechts
een kwestie van uren".
De Israëlische minister van de
fensie, generaal Mosje Dajan,
heeft generaal Odd Bull, bevel
hebber 'van de V.N.-bestands-
commissie verzocht de Egypti
sche regering ervan in kennis te
stellen dat Israël de onmiddellij
ke vrijlating eist van een Israëli
sche soldaat die dinsdag bij het
Suezkanaal is ontvoerd.
President Soeharto heeft maan
dag de bevolking van de Riouiw-
arohipel gewaarschuwd dat de
verboden communistische partij
ondergronds blijft werken aan te
rugkeer in de politiek. De com
munisten hebben de archipel uit
gekozen als basis voor het ont
vangen van hulp uit het buiten
land, voornamelijk uit Ohina, zei
de president in een toespraak tot
de provinciale wetgevende ver
gadering van de Riouw-arehipel,
die in Pakanbaroe op Sumatra
bijeen was.
Slechts 80.000 van de 300.000
communisten zijn gearresteerd.
De partij telde voor de staats
greep van 1965 drie miljoen sym
pathisanten, aldus de president.
Hij zei vastbesloten te zijn alle
pogingen tot terugkeer van de P.
K.I. te zullen verijdelen.
Het centraal bufhau voor
hulp aan Tsjechen en Slowa-
ken is op grond van prakti
sche overwegingen gêvestigd
te Amsterdam, Kloveniers
burgwal 95, tel. (020) 22 02 07.
Over de besteding van de bij
het comité-Wittenberg bin
nengekomen gelden zal dit
comité verantwoording afleg
gen aan de Nederlandse fede
ratie voor vluchtelingenhulp,
dat gevestigd is aan de Huy-
gensstraat 21 te Den Haag, tel.
(070) 11 76 10.
Ten aanzien van Tsjechoslo-
waken, die in financiële moei
lijkheden komen te verkeren,
wordt meegedeeld dat zo no
dig op grond van de algemene
bijstandswet (A.B.W.) hulp
kan worden geboden. Het cen
trale bureau hulip aan Tsje-
choslowaken te Amsterdam
zal op alle terreinen bemidde
ling verlenen, inclusief met
betrekking tot zaken van fi
nanciële bijstand. Da gemeen
te, die een verzoek krijgt voor
bijstandverlening, kan zich
terzake voor advies wenden
tot het centraal bureau te Am
sterdam.
De minister van sociale zaken
en volksgezondheid heeft woens
dagavond in een t.v.-toespraak
opnieuw gewezen op de veront
rustende stijging van het aan
tal slachtoffers van longkanker.
Minister Roolvink noemde voor
1967 ruim 4600 sterfgevallen. Be
paalde vormen van kanker kun
nen met de modernste middelen
worden genezen, maar toch, al
dus de bewindsman, zijn tal van
factoren, die kanker veroor
zaken, nog onvoldoende bekend.
Daardoor wordt het vinden van
doeltreffende methoden van be
handeling bemoeilijkt.
Verwijzend naar het uitge
breide wetenschappelijke onder
zoek naar oorzaken en bestrij
ding van kanker in de laborato
ria en klinieken deelde da minis
ter mee, dat thans ook onder
zoekingen worden gedaan naar
een mogelijke samenhang tussen
persoonlijkheidsstructuur en kan
ker. Door nauwkeurige registra
tie van ziektegevallen en het
verloop daarvan brengt men
studiemateriaal bijeen ten be
hoeve van het voorkomen en be
strijden van kanker.
Het broodnodige wetenschap
pelijke onderzoek volgens de
minister een uiterst moeizame
arbeid vindt ruim begrip bij
onze bevolking. In 1967 weid 4,5
miljoen door het Koningin Wil-
'helïninafonds aan kankerinstitu
ten en kankercentra geschonken.
Daardoor kon voor onderzoek en
behandeling zeer kostbare appa
ratuur worden aangeschaft. Bo
vendien kregen enkele mannen
van de wetenschap beurzen om
zich te specialiseren in verder
onderzoek op het gebied van
kanker.
Met deze toespraak leidde mi
nister Roolvink de jaarlijkse lan
delijke campagne van het Konin
gin Wilhelminafonds in. Verleden
jaar bracht de collecte voor dit
fonds ruim twee miljoen gulden
op.
