Regeringsverklaring over bezetting TsjechoSlowakije De democratische conventie in Chicago is begonnen DE JACHT OP DE DOCUMENTEN MOTIE-BIESHEUVEL VEROORDEELT OPTREDEN WARSCHAUPACT-LANDEN NAVO onmisbaar Pamfletten Bewondering Roemeense verklaring In strijd met handvest V.N. Blijvende bezetting Contacten niet stopzetten Deen boycot NAVO-profeten y WEINIG GEESTDRIFT VOOR HUBERT HUMPHREY Twijfel of hij Nixon kan verslaan Aangenomen Bsroepop Edward Kennedy? Negers kunnen niet opnieuw 100 jaar wachten Stopzetting, luchtaanvallen, mits. Wapencontrole Militair vertoon en prikkeldraad Nixon leidt Pagina 2 DE VRIJE ZEEÜW' Anjers zijn er nu yolop. 'n Aantrekkelijke bloem. Voor 'n bescheiden prijs. Ze wachten op u. Pronkend met hun fijne kleuren. Anjers brengen sfeer! Tweejarig meisje verdronken ARBEIDSONGEVAL IN ROTTERDAM Voedsel vergiftiging op bruiloft HELMA St PIT r Premier De Jong heeft dinsdag middag in de tweede kamer ver klaard, dat het verloop der ge beurtenissen moet worden afge wacht alvorens, eventuel in over leg met bondgenoten, opnieuw initiatieven ter bevordering van de ontspanning zullen worden ge nomen. De vertrouwensbasis, die voor het tot stand brengen van een ontspanning onmisbaar is, werd door de bezetting van Tsjecho- Slowakije ernstig geschokt, aldus de premier. De regering beschouwt de ont- spanningspolitiek echter nog steeds ais een essentieel bestand deel van het beleid, dat gericht blijft op het bereiken van een definitieve regeling der grote vraagstukken, die Europa en de •wereld verdeeld houden. De rege ring betreurt, dat de agressie het ontspanningsproces tot stilstand heeft gebracht. Sprekend over de laatste ont wikkelingen in Moskou en Praag ■zei de premier te hopen, dat de Tsjechische regering voldoende vrijheid zal worden gelaten om althans een deel der ingevoerde liberalisatiemaatregelen te kunnen handhaven en dat de bezettings troepen eerlang het land zullen verlaten. „Te vrezen valt, dat de afge dwongen overeenkomst hetzelfde effect zal hebben als het indertijd in 1956 met de toenmalige ver nieuwer Gomulka in Polen afge sloten akkoord, waarvan -wij allen de consequenties kennen", zo voegde de premier hieraan toe. In zijn toespraak constateerde de minister-president onder meer, dat de gebeurtenissen der laatste dagen de onmisbaarheid van de NAVO hebben onderstreept. Zor gelijk noemde bij de thans in wes telijk Tsjecho-Slowakije plaatsvin dende massieve concentratie van strijdkrachten, waardoor bet reeds enigszins labiele evenwicht tussen de NAVO-verdedigingstroepen en het militaire apparaat van het Oostblok dreigt te worden ver stoord, mede indien de daardoor ontstane leemten in de Warschau- pact-opstellingen aan de oostgren zen van de federale republiek wor den aangevuld. Zou dit een per manent karakter krijgen, dan dient rekening te worden gehouden met de noodzaak onze positie te her- Waarderen, aldus premier De Jong. Bij de aanvang van de kamer vergadering werd van de publieke tribunes een aantal vlugschriften de vergaderzaal in geworpen. In deze pamfletten werd opgeroepen tot het bezoeken van de War- ichaunactlanden en daar te dis cussiëren. Ook werd aangedrongen op het ndividueel boycotten van contac- en met Oost-Europa. De werpers •an de vlugschriften werden van :e tribunes verwijderd. De kamer was vrijwel voltallig >ijeen. Ook de publieke en de imbtelijke loges waren gevuld met belangstellenden, onder wie veel imbassadepersoneel. Premier De Jong noemde het ge beuren in Tsjecho-Slowakije „een bittere verrassing", waarbij het extra stuitend was, dat militaire formaties uit Oost-Duitsland aan Je agressie deelnamen. Hij deelde mee, dat de diploma- rieke vertegenwoordigers van de an den van het Warschaupact loor minister Luns zijn ontboden. Ie zijn officieel op de hoogte ge bracht van het Nederlandse stand punt over de overval op Tsjecho- slowakije. De minister-president deelde nee, dat de regering de verdere ;ebeurtenissen met zorg volgt.- Ze venst haar bewondering uit te ipreken voor de vastberadenheid en zelfbeheersing, waarvan het Tsjechoslowaakse volk en zijn lei ders in deze voor hen welhaast ondraaglijke situatie tot dusver blijk gaven en voor de daarbij ge toonde eendracht, aldus premier De Jong. Hij verklaarde, dat de regering ten aanzien van eventuele Tsjechoslowaakse vluchtelingen een soepel toelatingsbeleid zal voeren, terwijl van de thans in ons land aanwezige Tsjechen onder de huidige omstandigheden niemand tegen zijn wil naar zijn land zal worden teruggezonden. Na een schorsing deelde de voorzitter, drs. G. M. Nederhorst, mee dat de Roemeense ambassa deur in Nederland hem de tekst van een verklaring van de natio nale vergadering van Roemenië over de grondslagen van de Roe meense buitenlandse politiek had overhandigd. Deze verklaring werd tei inzage van de leden neerge legd. In deze verklaring spreekt de Roemeense nationale vergadering haar afkeuring uit over de inmen ging in de binnenlandse aange legenheden van Tsjecho-Slov/akije. De enige wijze om het conflict dat door de militaire interventie is ontstaan, te beëindigen is het onverwijld terugtrekken van alle buitenlandse troepen van het grondgebied van de socialistische republiek Tsjecho-Slowakije en het scheppen van voorwaarden zodat het Tsjechoslowaakse broedervolk, de partij en de wettige regering in staat zijn hun binnenlandse aan gelegenheden zonder inmenging van buiten op te lossen. Na de hervatting van de verga dering diende mr. B. W. Biesheu vel een motie in, waarin de bezet ting van Tsjecho-Slowakije wordt veroordeeld. De motie was mede ondertekend door de fractievoor zitters van de p.v.d.a., v.v.d., k.v.p., c.h.u., D '66, groep-Aarden, p.s.p., s.g.p. en g.p.v. De tekst van de motie luidt: De kamer, gehoord de regeringsver klaring over de bezetting van Tsjecho-Slowakije, stelt vast dat dit optreden in flagrante strijd is met het handvest der verenigde naties en met het recht van elk volk op zelfbeschikking in vrijheid, veroordeelt ten scherpste deze aan slag op de onafhankelijkheid van Tsjecho-Slowakije en betuigt haar solidariteit met de bevolking van Tsjecho-Slowakije in haar verzet tegen deze onderdrukking. Mr. Biesheuvel zei dat aan de gebeurtenissen een extra-tragisch accent wordt gegeven omdat een volk met een sterk democratische traditie het slachtoffer is. „Wij weten het nu weer duidelijk. De politiek van het Kremlin heeft sinds 1945 geen wezenlijke veran dering ondergaan". De a.r.-fractievoorzitter sloot zich aan bij de scherpe en niet voor tweeërlei uitleg vatbare ver oordeling van het optreden tegen Tsjecho-Slowakije, uitgesproken door de minister-president. Met de regering prees hij de houding van het Tsjechische volk, de weerbaar heid en de moed van de jeugd, de onverschrokkenheid van de man nen en vrouwen, die het vrije woord in geschrift via radio en t.v. wisten te brengen. Spr. vroeg zich af of na de on verhoedse aanval en met een wel licht blijvende militaire bezetting onze veiligheid voldoende be schermd mag worden geacht. Hij drong aan op nadere gegevens, zo wel wat betreft het veiligheids aspect, alsook wat betreft de po litieke aspecten. Mede namens D '66 en p.p.r. bepleitte de fractieleider van de p.v.d.a., drs. J. M. den Uyl, een beleid op lange termijn waarbij de economische, politieke en culturele contacten met Oost-Europa niet worden stopgezet. Waarschuwend tegen wat hij be schouwde als kortzichtige pogin gen om de landen van het pact van Warschau te isoleren en tegen een intensivering van de bewape ningswedloop, waardoor de risi co's van een derde wereldoorlog zouden worden vergroot, verklaar de drs. Den Uyl dat de in het ver leden gevoerde westelijke ont- spanningspolitiek de liberalisatie in Tsjecho-Slowakije had bevor derd. De p.v.d.a.-fractieleider ver klaarde de NAVO niet te willen missen; maar een gemeenschappe lijk beleid dat is gericht op ont spanning Is even belangrijk als een gemeenschappelijk defensiebe leid. Drs. Den Uyl meende dat de kleine landen aan de beide zijden van het ijzeren gordijn een steeds belangrijker rol kunnen spelen. De p.s.p.'er Lankhorst noemde de bezetting van Tjsecho-Slowakije een brute en politiek ondoelmatige manifestatie van machtsmisbruik. Ondanks het afwijzen van de ge beurtenissen dient het westen z.i. niet terug te vallen in de koude oorlogpolitiek. Immers het streven naar ont spanning is niet onjuist geweest en zal niet onjuist zijn. De heer Lankhorst drong aan op bevorde ring van de ontspanning tussen oost en west en zei twee redenen te zien voor militaire maatregelen. Het boycotten van de Warschau- pactlanden zei hij niet het middel te vinden om te komen tot ont spanning, zeker niet wanneer een eventuele culturele en economi sche boycot door de westerse over heden zal worden gestimuleerd. Mr. Toxopeus noemde de bezet ting een verschrikkelijke en ver raderlijke daad, die hij zei te ver afschuwen. De liberale fractie voorzitter stelde zich de vraag of de andere partij echt ontspanning heeft gewild en hij concludeerde dat de ontspanning tussen oost en west meer schijn was dan werke lijkheid. Mr. Toxopeus benadrukte dat het communisme nog steeds te vrezen is en dat wij onze eigen vrijheid hebben te verdedigen. Mr. Toxopeus drong aan op een vast beraden en effectieve weerstand want slechts uit eigen kracht kan gestreefd worden naar ontspan ning. De liberale fractievoorzitter noemde een effectiev NAVO nood zakelijk. De communistische fractieleider Bakker verklaarde dat het militai re optreden van de Sowjet-Unie en haar bondgenoten niet kan worden gerechtvaardigd en dat ook geen argumenten ter rechtvaardiging zijn aangevoerd. De c.p.n. wil echter niet mee doen aan het vergieten van kroko dillentranen door NAVO-profeten en heeft daarom ook niet meege daan aan de twee minuten stilte. „Wij hebben niets gemeen met de partijen die hun vertegenwoordi gers hebben gestuurd naar Indo nesië, waar kortgeleden honderd duizend mensen zijn vermoord". Daarom heeft de c.p.n. de motie- Biesheuvel nie: ondertekend en wenst zij zelfstandig uitdrukking te geven aan haar veroordeling en solidariteit, aldus de heer Bakker. In de Zaan is gisteren de twee jarige Catharina van der Veekens verdronken. Het meisje was met haar moeder en een tweeling zusje met een pontje over de Voorzaan gebracht. Beide kinde ren zarten op de fiets, toen de moeder het pontje verliet. Toen de fiets al met het voorwiel op de steiger stond,' voer het pontje plotseling terug, waardoor de vrouw en beide kinderen achter over te water vielen. De moeder en het meisje Johanna konden door de veerman en enkele om standers op de wal worden ge bracht. Het meisje Catharina bleek met haar kleren in de schroef van het bootje te zijn vastgeraakt en verdronk. Op het terrein van Dura-Coig- net aan de Bunschoterweg in Rot terdam is gisteren de 28-jarige Spaanse arbeider Luis U- Dias door een kantelend betonelement getroffen en daarbij ernstig ver wond. De Spanjaard werd direct overgebracht naar het Zuiderzie kenhuis, maar bleek bij aankomst reeds te zijn overleden. De motie-Bieshuvel werd ten slotte zonder hoofdelijke stemming aangenomen, waarbij de c.p.n. aan tekening kreeg geacht te worden te hebben tegen gestemd. Voordien had premier De Jong een grote eenstemmigheid van kamer en de regering zowel wat betreft de beoordeling van de situatie als de te volgen gedrags lijn geconstateerd. In antwoord op opmerkingen van mr. Biesheuvel en mr. Toxo peus verklaarde hij dat de veilig heid van het westen op diit moment voldoende is beschermd. Indien een sterkere troepenmacht perma nent aan de Tsjechoslowaakse Westduitse grens wordt gelegerd, zal de .toestand in overleg met de NAVO-bondgenoten nader moeten worden geanalyseerd en dient de westelijke positie te worden ge herwaardeerd. Over de kwestie van cultureel verdrag met de Sowjet-Unie staat de regering in contact met de ka mer. Nederland heeft niet aangedron gen op uitstel van de bijeenkomst van de groep van tien, maar con tact opgenomen met de regeringen van Roemenië en Joegoslavië, zo deelde de premier voorts mee. John Bailey, voorzitter van het nationaal comité van de demo cratische partij, heeft de demo cratische conventie in Chicago geopend. De programmacommissie van de partij was er nog niet in ge slaagd een eenstemmig stand punt inzake Vietnam te vinden. De meerderheid steunt in grote lijnen het Vietnambeieid van de regering, maar de minderheid voornamelijk aanhangers van senator Eugene McCarthy eist dat men zich voor onvoorwaar delijke stopzetting van de bom bardementen op Noord-Vietnam uitspreekt. Vice-president Hubert Hum phrey maakt van de vier kandi daten de beste kans op de kan didatuur, maar er rijst steeds groter tiwijfel of hij in staat zal zijn de rejubliikeinse kandidaat Richard Nixon te verslaan. Vijftig bruiloftsgasten hebben zaterdagavond in Brescia (Italië) een voedselvergiftiging opgelo pen. Tien personen zijn naar het ziekenhuis gebracht, van wie twee in ernstige toestand. door Mr. Berjawit 29.) Helma haalde de schouders op. „De Zwollenaar wilde wel ver der spelen, maar hij moest het recht verkrijgen over de te vol gen stappen met de politie voor af overleg te plegen." „Handig," vond Tim. „Ik was natuurlijk voor door werken," zei Helma. „Ik heb be toogd, dat de misdaad de misdaad voortbracht, 1 en meer van dat schoons. En dat we nu aan onze burgereer verplicht waren het hotel te zuiveren van weet ik al niet meer wat allemaal." Tim lachte. „En hoe luidde het besluit van de cercle?" vroeg Pit. „Nu, we blijven voortbestaan. Het program van verhoren, dat we in de vooravond hadden op gesteld, is vervallen; de voorzitter en de secretaresse zijn gemach tigd met inspecteur Kramer con tact op te nemen. Als dat achter de rug is en we worden geen verboden vereniging dan be palen we onze gedragslijn op een dan te houden zitting." „Mmra," vond de journalist. „Klinkt allemaal wel redelijk. De mop is natuurlijk, dat de cercle tot nog toe alleen zichzelve heeft onderzocht en verder niets." „Als we dat kunnen blijven vol houden zijn we al een heel eind," zei Pit. Vannacht doen jullie dus verder riiets?" „Dathangt ervan af," antwoord de Helma. „Die voorzitter is er nog. Vanwege de moord is name lijk de vaste kelner opgebleven, evenals de direkteur. De politie en wij worden een beetje speciaal behandeld. Ik geloof, dat hij nog een kopje koffie wilde drinken en nog een partijtje wilde biljarten." „Hij is wel lakoniek, die presi dent van jou," lachte Tim. „Wat ik wilde voorstellen," zei Helma, „is dit. Als ik nu naar beneden ga, tref ik hem dus nog wel. Ik zou hem willen vertellen van mevrouw Van Zanten, als je denkt, dat dit onze plannen niet doorkruist. Hij zal er wel van op kijken. Ik zou hem dan in het oor kunnen fluisteren, dat deze nieuwe ontwikkeling naar mijn mening een versneld overleg met de politie gewenst maakt." „Goed idee," prees Pit. „Vertel hem maar van de arrestatie. Mis schien kun je hem als je toch gaat fluisteren zover krijgen, dat hij vooraf met mij overleg pleegt. Maar laat hij alsjeblieft niet in de gaten krijgen, dat wij hem aan het sturen zijn." „Nee, allicht niet," zei Helma, een beetje gepikeerd. „Ik ga maar direkt, tenzij je vindt, dat ik eerst dat notaris-verhaal en de rest nog moet weten?" „Dat kan later," antwoordde de detective. „Vang jij die Zwolle naar maar en tracht hem in onze burcht te krijgen." Helma verliet voor de' derde maal die avond de zitkamer. „Ze is toch goud waard," zei de journalist waarderend. Pit keek hem onderzoekend aan. „Inderdaad. Hoewel „Wat, hoewel?" „Ik word weer een beetje bang," mompelde Pit. „Dat heb ik va ker als een zaak een gevaarlijk punt nadert." „Jij bang!?", „Bang voor Helma," zei Pit kortaf. „Houdt haar een beetje in het oog, wil je? Ik bedoel daar mee, bewaak haar van nu af aan stap voor stap, want ze heeft on voldoende begrepen hoe gevaar lijk die cercle kan worden!" „Ik houd parmanent een oogje op haar," grapte Tim. Maar Pit. ging niet op de scherts in. „Met in het oog houden be doel ik vinger aan de trekker en dat op schootsafstand." „Brr, wat bloedig," zei de jour nalist. „Maar als je dat meent, dan zul je me van een revolver moeten voorzien. Je weet, dat ik nooit met dat soort dingen in m'n zak loop!" Het was tekenend voor de ernst waarmede de detective de toe stand beoordeelde, dat hij zwij gend een kleine revolver uit z'n binnenzak toverde en die aan Tim overhandigde. De journalist bekeek het schiet wapen en stak het in z'n broek zak. „Liever ergens anders," wees de detective hem terecht. „Ieder een kan zien, dat je nu een cow boy bent geworden." Tim kleurde een beetje en her stelde de fout. Toen vroeg hij: „Is het nu werkelijk geen tijd om ons te vertellen welke naam je daar achter de klok hebt gezet? Als je vindt, dat 'het zo ernstig is, dat zelfs Helma gevaar loopt, dan is het naar mijn bescheiden mening toch wel gewenst dat ik weet op wie ik eventueel het vuur moet richten (Wordt vervolgd.) CHICAGO: Voor de hoofdingang van het internationale Amfi theater, waar de democratische conventie gehouden wordt, wach ten politiemannen af op de din gen die gaan komen. Om op alle eventualiteiten voorbereid te zijn is een geweldige politie- en leger macht in Chicago samengetrok ken voor de tijd van de conventie. In hun streven naar het vin den van een „winnende" kandi daat hébben sommige democra ten onder leiding van een ex- gouverneur Michael Disalle van Ohio, getracht senator Edward Kennedy voor hun wagen te spannen. Ondanks diens verkla ring dat hij- niets voelt voor een plaats op de kandidateenlijst bleven zij hopen dat de enige overgeblevene van de gebroeders Kennedy van mening zou veran deren, als de partij een dringend beroep op hem deed. Ongeacht alle reserves en het gebrek aan geestdrift voor zijn persoon blijft Humphrey opti mistisch Over zijn kansen om woensdagavond reeds bij de eer ste stemming de vereiste meer derheid te behalen. Het persbureau Associated Press kende hem in een voor zichtige schatting 894 stemmen toe, maar sommige televisie maatschappijen meenden dat hij nog maar enige tientallen stem men van de nominatie was ver wijderd. Na eexi welkomstwoord van burgemeester Daley van Chica go, die aankondigde dat de par tij „een president van de Ver enigde Staten en geen politie- commandant" zou kiezen, werd de officiële openingsrede gehou den door senator Daniel Inoye van Hawaii, die zich een trouw volgeling van het regeringsbe leid in binnen- en buitenland toonde. Inouye zei dat een oplossing moet worden gevonden voor het conflict in Vietnam, liever aan de conferentietafel dan met mili tair geweld, maar wel op „ver antwoorde wijze". „Evenals wij oproepen tot een militaire, totale en vernietigen de overwinning van de hand wij zen, moeten wij ons hoeden voor de illusie van een onmiddellijke vrede die geen enkele duurzaam heid heeft" Ondanks het „immo rele" van de oorlog is Amerika verplicht zijn woord gestand te zijn, zo betoogde hij. De ge beurtenissen in China, Tsjecho- Slowakije, Berlijn en Parijs' tonen aan dat Vietnam niet dé enige oorzaak is van alle moei lijkheden. Hij vond het normaal dat het de negers „moeilijk valt nog eens honderd jaar te wachten om als volwaardige burgers van onze vrije maatschappij te worden aanvaard." Ook had hij begrip -voor het ongeduld van de jeugd, Inouye zwaaide lof toe aan de verworvenheden, bereikt onder 'het bewind van de presidenten Kennedy en Johnson. Hij riep de partij op, voort te gaan met programma's, „die tegemoetko men aan de behoeften van van-- daag en morgén". De commissie voor het pro gram van de democratische par tij heeft dinsdagochtend vroeg een tekst goedgekeurd, die voor-^ ziet in stopzetting van alle lucht-" aanvallen op Noord-Vietnam, mits de veiligheid van de Ame rikaanse strijdkrachten is ge waarborgd en Hanoi blijk van medewerking geeft. Verder wordt voorgesteld op- derhandelingen te beginnen over een geleidelijke vermindering- van de oorlogshandelingen en terugtrekking van Amerikanen en Noord.vietnamezen uit Zuid- Vietnam. Gestreefd moet wor den naar vrije verkiezingen in Zuid-Vietnam, waaraan ook het nationale bevrijdingsfront moet deelnemen. Het verleggen van de verantwoordelijkheid voor de verdediging van Zuid-Vietnam naar de strijdkrachten van dat land moet in versneld tempo ge schieden om terugtrekking van Amerikaanse troepen mogelijk te maken. Een minderheid in de pro grammacommissie zou een eigen program indienen. 'Zij wil on voorwaardelijke stopzetting van de bombordementen op Noord- Vietnam. Wat de binnenlandse politiek betreft wordt gezegd, dat de partij geen gewelddaden zal dul den in de strijd voor de veilig heid in de steden en tegen de misdadigheid. In de auto van de 19-jarige Peter Laine die zondagavond op het gebouw van de Amerikaanse democratische partijconventié te Chicago werd aangehouden, is een geweer met een telescoop gevonden. De jongeman dl® af komstig is uit Milwaukee, Bil zich op 3 september voor dp rechter moeten verantwoorden wegens onwettig wapenbe*Jt. Hij is tegen betaling van een borg som van duizend dollar Op Vrij voeten gesteld, Niettegenstaande dé aanwezig heid van honderden poJitiesbar- nen en leden van "de geheime dienst, die voor het partijcon gres naar Chicago zijn, gekomen, had Laine kans gezien op het dak te klimmen van het Hilton- hotel, waar o.a. vice-president Humphrey en senator McCarthy logeren. Hij zei een goede uit zichtplaats te hebben gezocht voor het gadeslaan, van de acti viteit bij het hotel.Het geweer werd aangetroffen in zijn auto, die nabij het hotel geparkeerd stond. Honderden leden van de ge heime dienst en -de. centrale recherche hebben het gebouw waar de conventie wordt gehou den en de directe omgeving op wapens, munitie: en -explosieven onderzocht. In Chicago bevinden zich ruim 7500 parachutisten en andere militairen, 5600 leden van de nationale garde van Illinois en ruim 12.000 leden van de ge meentelijke, regionale en dé staatspolitie. Voorts worden 6000 leden van 'de nationale garde en 50.000 geoefende- fede rale militairen gereed geliouden om zo nodig op te treden, als het op grote schaal tot ongeregeld heden' zou komen. Vele afgevaardigden naar dl democratische conventie zijn niet erg gelukkig met dit massale machtsvertoon. Vice-president Humphrey noemde de prikkel draadversperringen om de con ventiezaal „het akeligste symbool van datgene waar ik niet van oud." Ook in de Amerikaanse pers wordt veel kritiek geuit op de grootscheepse veiligheids maatregelen. Volgens een in de „Washing, ton Post" gepubliceerd onder zoek van de publieke opinia verricht door het instituut Louij Harris, zou de republikeins* presidentskandidaat Richard Ni xon zes procent meer stemmen krijgen dan vice-president Hum phrey, de grootste kanshebbel voor de democratische kandida tuur, als er nu presidentsverkie zingen in de Verenigde Stateg zouden worden gehouden. De oorzaak van de verschuiving in Nixons voordeel ziet men vooral in de invasie in Tsjecho-Slowa kije.

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1968 | | pagina 2