Troepen van het oostblok
rukken Tsjecho-Slowakije binnen
DE RUSSISCHE
RECHTVAARDIGING"
Zeventien dagen na Bratislava
RECHTEN VAN EEN SOEVEREINE STAAT GESCHONDEN
ANTONIN N0V0TNY TERUG
Grote steden
bezet
Ze hebben
ons verkocht"
Gevolgen niet
te overzien
Grotere nationale
vrijheid
Argwaan
KONINGIN
BREEKT
VAKANTIE AF
VERKLARING
NEDERLANDSE
REGERING
RUSSEN OPENEN
VUUR IN PRAAG
WESTELIJKEN
ROEPEN DE
VEILIGHEIDS
RAAD BIJEEN
Tsjechische nota
1.000 a 1.500
Nederlanders in
Tsj.-Slowakije
HET WEER
DONDERDAG 22 AUGUSTUS 1968
21e jaargang No. 5268
rr
Weerbericht
Hoogwater
Zon- en
Maanstanden
Pfank, bij abonnement; TERNEUZE!
aetenr; I, vt« de Sa»é«
etie- en
"ratie-adree: Smidswal
ƒ8»— per kwfcrtaa!; pef
rmmmera 13 cent.
DE VRIJE ZEEUW
Oftgeefster N.V. v/h Firma P. f. van de Sande te Temeuzen
Advertentieprijs per mm I«t et.: minimam pea
advertentie ƒ2,40.
Rubriek „Kleine Advertenties" (geen handel»,
advertenties) 5 regels 1,10. Iedere regel méét
22 ct. Kleine advertenties bij vooruitbetaling.
Vermelding: Brieven onder nummer of „Adrej
Bureau van dit Blad" 20 cent verhoging
Inzending advertenties uiterlijk tot n.m. 2 uur.
Voor het gecomb. maandag/dinsdag-nummer tol
10 uur voormiddag.
Strijdkrachten van vijf landen van het oostelijk blok hebben dinsdagnacht Tsjecho-Slowakije bezet.
Toen de troepen uit de Sowjet-Unie, Polen, Oost-Duitsland, Hongarije en Bulgarije met hun invasie be
gonnen, riepen de leiders in Praag de Tsjechoslowaakse militairen op geen weerstand te bieden tegen
deze inval, die zij een inbreuk op de afspraken tussen de socialistische staten en een schending van de
rechten van een soevereine staat noemden. Op de bevolking werd een beroep gedaan kalm te blijven.
Zeventien dagen na de communistische topconferentie in Bratislava, waar ogenschijnlijk de partij
leiders uit Moskou, Warschau, Oost-Berlijn, Boedapest en Sofia zich hadden verzoend met de voorman
nen van de liberale koers in Praag, heeft het Kremlin besloten met militaire middelen een einde te ma
ken aan het liberaliserings- en hervormingsproces in Tsjecho-Slowakije. Het officiële persbureau Tass gaf
als reden voor dit ingrijpen op, dat „de partij- en regeringsleiders van de Tsjechoslowaakse republiek
de Sowjet-Unie en andere staten hadden verzocht het Tsjechoslowaakse broedervolk hulp te bieden, met
inbegrip van steun door middel van de strijdkrachten" ter voorkoming van een door het buitenland
gesteunde contra-revolutie. Wie deze Tsjechoslowaakse partij- en regeringsleiders waren geweest, deelde
Tass niet mee. Radio-Praag had drie uur tevoren verklaard, dat de komst van de buitenlandse troepen
was geschied zonder toestemming en medeweten van de huidige staats- en partijleiding.
daan. De gevolgen op de ontwik
keling binnen de verdragsorgani
satie van Warschau en in de com
munistische wereld in het alge
meen en op de verhouding tussen
oost en west zijn niet te overzien.
Deze Russische stap werd enige
dagen geleden ingeluid door een
hervatting van de propaganda
oorlog tegen Dubcek en de zijnen.
Na twee weken geen kritiek op
Praag te hebben laten horen, zo
als trouwens op de conferenties in
Ciema en Bratislava was afge
sproken, waren de Moskouse bla
den zaterdag weer met aanvallen
op de ontwikkeling in Tsjecho-
Wat er met partijsecretaris Dubcek, premier Cernik, president Svo-
boda, de palementsvoorzitter Smrkovsky en andere voormannen van
de liberale koers is gebeurd, was nog niet bekend. Volgens geruchten
zouden allen zijn gearresteerd. President Svoboda werd het laatst ge
zien, toen hij begeleid door enkele onbekende burgers In een zwarte
personenauto het gebouw van het centrale partijcomté in Praag met
ombekende bestemming verliet.
Radio-Praag meldde dat buiten
landse vliegtuigen vlugschriften
hebben uitgegooid, waarin werd
gezegd, dat Antonin Novotny, de
„stalanistisohe" partij- en staats
leider die door Dubcek en de zijnen
aan de kant was geschoven, de
„wettige president" is. Sinds gis
terochtend is er een zender in de
lucht, „radio-Moldau", die het
Russische optreden verdedigde.
De inval begon kort voor mid
dernacht. Het eerste alarmbericht
kwam uit Zinnwald aan de grens
met O.-Duitsland. Grensbewoners
beiden opgewonden op naar Praag
met de mededeling dat Russische
pantsercolonnes Bohemen binnen
trokken. Tegelijkertijd trokken
troepen van andere Janden van
het pact van Warschau elders
over de grens. Voorts werden op
grote schaal met vliegtuigen troe
pen aangevoerd naar de grote ste
den van Tsjecho-Slowakije, zodat
binnen enkele uren de belangrijk
ste centra waren bezet.
Ook verzamelden zich enige
honderden mensen bij het gebouw
van radio-Praag. Terwijl boven de
stad het gedreun klonk van de
Russische militaire transportvlieg
tuigen, speelden zich in de straten
opgewonden tonelen af. Men hoor
de kreten als „zij hebben ons in
Cieran verkocht", waarbij werd
gedoeld op het Tsjechoslowaaks-
Russische overleg dat aan de top
conferentie van Bratislava vooraf
was gegaan.
Tegen twee uur 's nachts wer
den de telefoonverbindingen tus
sen Praag en de buitenwereld ver
broken. Kort nadien gebeurde het
zelfde met de telexlijnen. Mensen
die het land wilden verlaten, voor
namelijk buitenlandse toeristen,
konden dat in de eerste ochtend
uren ongehinderd doen. Van
vluchtelingen is tot dusver geen
melding gemaakt. Bij de belang
rijkste grenspost Rozwadov met
West-Duitsland werd het buiten
landiers afgeraden Tsj-oho-SIowa-
kije binnen te gaan, maar degenen
die wilden, konden passeren. Bij
Schirnding werden alleen burgers
van landen van de pact van War
schau door de Tsjechische grens
bewakers toegelaten.
In de westelijke hoofdsteden is
men het er over eens, dat het
Kremlin met zijn besluit om na
wekenlang aarzelen gewapender
hand in te grijpen, een stap van
vérstrekkende betekenis heeft ge-
Slowakije begonnen, waarbij de
leiders in Praag vooral werd ver
weten, dat zij onvoldoende optra
den tegen „anti-socialistische"
krachten. Een ander teken van
spanningen was het bericht, dat
het Russische centrale partijcomité
maandag in buitengewone zitting
bijeen was gekomen, waarvoor
partij-secretaris Brezinev en pre
sident Podgorny uit hun vakantie
verblijf aan die Zwarte Zee naar
Moskou moesten terugkeren, ter
wijl premier Kosygin er voor over
kwam uit zijn buitenhuis in de
omgeving van de Russische hoofd
stad. Ook dinsdag was het cen
trale comité in Moskou bijeen.
In 't Russische partijblad Praw-
da waren zondag de „anti-socialis
tische reactionairen" in Praag ge
waarschuwd, dat „bet streven van
hen en hun buitenlandse helpers
tot mislukken was gedoemd, om
dat de Tsjechoslowaakse werkers
werden gesteund door de Sowjet-
Unie en andere socialistische broe
dervolkeren".
De democratisering en de her
vormingsbeweging in Tsjecho-SIo-
wakije, waaraan de Russen met
hun „orthodoxe" medestanders in
Oost-Europa nu een einde hebben
gemaakt, was op gang gebracht
door de 46-jarige Alexander Dub
cek, de Slowaakse communistische
leider die na een machtsstrijd bin
nen het centrale partijcomité op 5
januari Antonin Novotny opvolgde
als eerste-secretaris van de com
munistische partij.
Novotny had deze post sinds
1953 bezet. Deze bleef staatshoofd
tot 22 maart, toen hij op eigen
verzoek zoals in het oficiële com
muniqué werd gezegd ook deze
functie verloor. Het doel van Dub
cek was in de partij en daarbuiten
tot een grotere democratie en bin
nen 't militaire verdrag van War-
schap en de Comecon, de econo
mische gemeenschap van de com
munistische staten, tot een grotere
nationale vrijheid en onafhanke
lijkheid te komen. Zo werd de cen
suur opgeheven en een „actiepro
gramma" opgesteld voor politieke
en economische hervormingen. De
nieuwe leiders kondigden aan, dat
dat tevens het partijwerk meer
comité zou worden verstrekt, maar
dta tevens het partijwerk meer
„open" zou worden, besluiten
voortaan bij geheime stemming
zouden worden genomen en kritiek
op de gang van zaken zou worden
toegestaan. Deze kritiek gold voor
eerst misstanden onder het oude
regime.
Van meet af werden de gebeur
tenissen in Tsjecho-Slowakije met
argwaan bezien door de vijf „or
thodoxe" communistische landen
van Oost-Europa.
Op 4 en 5 mei bracht Dubcek
met enige medewerkers een be
zoek aan Moskou, kennelijk om de
gemoederen tot rust te brengen.
Ook radio-Praag verzekerde her
haaldelijk dat men zich onnodig
ongerust maakte. In Zuid-Slavië
en Roemenië was de sympathie
duidelijk aan de kant van Dubcek.
In de '.oop van juli namen de
spanningen het karakter van een
crisis aan, die culmineerde in een
reeks eisen. De „vijf" verlangden
o.a. een krachtige actie tegen
„rechtse en anti-socialistische
krachten", stopzetting van de ac
tiviteit van alle politieke organi
saties die tegen, het socialisme
ageren en de inbeslagneming van
de massamedia door de communis
tische partij.
(Zie verder pag. 2)
Koningin Juliana heeft in ver
band met de gebeurtenissen in
Tsjecho-Slowakije haar vakantie
afgebroken en is maar ons land
teruggekeerd, zo heeft de R.V.D.
medegedeeld.
Na afloop van een kabinetsver
gadering heeft de regering een
verklaring uitgegeven;
„De Nederlandse regering heeft
met afschuw en grote bezorgd
heid kennis genomen van het mi
litaire ingrijpen in Tsjecho-Slo
wakije, dat juist een hoopgevende
ontwikkeling doormaakte.
Door deze agressie is de onrust
in. de wereld verhoogd en de mo
gelijkheid van een blijvende ont
spanning weer verminderd.
Het Nederlandse volk, dat een
bezetting van het eigen land heeft
gekend, voelt in bijzondere mate
mee met het Tsjechoslowaakse
volk, dat in dit opzicht al zoveel
leed te verdragen heeft gehad.
De regering heeft zich beraden
op de toestand.
Overleg is gaande met de lan
den van het westelijk bondge
nootschap over de ontstane situa
tie en over de houding, die daar
tegenover moet worden aangeno
men en de stappen die kunnen
worden genomen".
Kaartje van Tsjecho-Slowakije
met omringende landen.
Het persbureau „Tass" heeft
de volgende Russische verkla
ring over het militaire optreden
tégen Tsjecho-Slowakije hekend-
gemaakt:
„De partij en staatsfunctiona-
rissen van de Tsjechoslowaakse
socialistische republiek hebben
zich tot de Sowjet-Unie en an
dere bondgenootschappelijke sta
ten gewend met het verzoek het
Tsjechoslowaakse broedervolk
hulp te bieden, met inbegrip van
hulp door middel van strijdkrach
ten. Dit verzoek is ingegeven
door het gevaar dat de in Tsje
cho-Slowakije bestaande socialis
tische grondwettelijke orde be
dreigt van de zijde der contra
revolutionaire krachten, die met
de buitenlandse vijanden van
het socialisme hebben samenge
spannen.
De gebeurtenissen in Tsjecho-
Slowakije en buiten zijn gren
zen zijn verscheidene malen
voorwerp geweest van gedach-
tenwLsselingen tussen de leiders
van de socialistische broederlan
den, met inbegrip van de Tsje
choslowaakse leiders. Deze lan
den zijn van mening dat de on
dersteuning, versterking en ver
dediging van de verworvenhe
den van het socialisme een in
ternationale plicht van alle so
cialistische landen is. Dit stand
punt is ook in de verklaring van
Bratislava geproclameerd.
De verscherping van de toe
stand in Tsjecho-Slowakije raakt
de vitale belangen van de Sow
jet-Unie en de andere landen
van de socialistische gemeen
schap, alsmede de veiligheid van
de socialistische gemeenschap.
De bedreiging van het socialis
tische bewind in Tsjecho-Slowa
kije betekent een bedreiging van
de grondslagen van de vrede in
Europa.
De Sowjet-regering en de re
geringen van de bondgenoot
schappelijke staten hebben in
overeensteming niet de beginse
len van de onverbrekelijke
vriendschap en samenwerking
en krachtens de bestaande ver
dragsverplichtingen besloten het
verziek om hulp aan het Tsje
choslowaakse volk in te wiligen.
Dit. besluit is in overeenstem
ming met het recht der staten
op individuele en collectieve zelf
verdediging, dat in de verdragen
tussen de socialistische broeder
landen is veranderd. Dit besluit
is ook in overeenstemming met
het vitale belang van onze lan
den bij de verdediging van de
vrede in Europa tegen de krach
ten van militarisme, agressie en
wraakzucht, die meer dan eens
oorlogen tussen de volkeren heb
ben uitgelokt.
Russische militaire eenheden
zijn samen met eenheden van
genoemde bondgenoten Tsjecho-
Slowakije binnengerukt. Zij zul
len worden teruggetrokken, zo
dra de bedreiging van de ver
worvenheden van het socialis
me in1 Tsjecho-Slowakije en van
de veiligheid van de socialisti
sche gemeenschap is opgeheven
en wanneer de wettige regering
de aanwezigheid van deze troe
pen niet meer noodzakelijk acht.
Deze maatregelen zijn tegen
geen enkele staat gericht en ma
ken geen inbreuk op de staats
belangen van wie dan ook. Zij
dienen de zaak van de vrede en
zijn ingegeven door de zorg deze
vrede te versterken.
De broederlanden stellen vast
besloten hun solidariteit tegen
over elke bedreiging van buiten
af. Nooit zal iemand de gelegen
heid worden geboden ook maar
één schakel uit de socialistische
gemeenschap te breken", aldus
de Russische verklaring.
STANDVASTIG
HOGEDRUKGEB1ED
Geleidelijk is een krachtig
gebied van hoge luchtdruk ont
staan dat zich uitstrekt van de
Middedlamidse Zee via West- en
Midden-Europa tot boven Scan
dinavië.
Ook in de hogere niveaux
breidt zich een rug van hoge druk
over dit gebied uit waardoor
Oceaandepressies voorlopig blij
ven waar ze volgens hun naam
horen.
Daar de lucht bij ons van sub
tropische orgine is bereikt het
kwik in ons land woensdag af
maxima van 20 tot 24 graden, in
Duitsland omstreeks 25 graden en
in Frankrijk 25 tot 30 graden. Het
centrum van genoemd hoigedruk-
gebied gal zich waarschijnlijk
naar Midden-Europa verplaatsen,
zodat een zwakke zuidelijk tot
zuidoostelijke wind warme lucht
naïr onze streken blijft aanvoe
ren. De neerslaigkansen zijn voor
lopig zeer gering,
medegedeeld door het K.N.M.I. te
De Bilt, geldig tot hedenavond.
Vrij warm
Droog en vrij warm weer met
flinke zonnige perioden en een
overwegend zwakke naar zuid tot
zuidoost draaiende wind.
Troepen van het Warschau-pacf
die Tsjecho-Slowakije de afgelopen
nacht zijn binnengevallen hebben
woensdagavond omstreeks half elf
in het hart van de hoofdstad Praag
op het Wenceslasplein het vuur
met zware automatische wapens
geopend, zo meldt Ceteka.
De Verenigde Staten, Groori
Brittannië, Frankrijk en drie an
dere westelijke leden van de vei
ligheidsraad hebben om een on
middellijke bijeenkomst van d«
raad gevraagd om de ontwikkelin>
gen in Tsjecho-Slowakije te be
spreken.
Voorzitter Araujo Castro van
Brazilië wilde de raad tussen 22.00
en 23.00 (Ned. tijd) gisteravond bij
een roepen.
De landen die het verzoek mede-
Indienden zijn Canada, Denemar
ken en Paraguay.
Het Tsjechoslowaakse ministe
rie van buitenlandse zaken heeft
woensdag een protestnota opge
steld, gericht aan de vijf bezet
tende mogendheden. De Tsjechi
sche regering, zo staat in de nota,
behoudt zich het recht voor „alle
nodige maatregelen" te nemen als
de buitenlandse troepen niet wor
den teruggetrokken. De regering
noch enig ander grondwettig
lichaam, zo wordt gezegd, heeft
ooit ingestemd met de bezetting
van het land.
In een mededeling aan de be
volking zegt de Tsjechoslowaak
se regering dat zij niet moet toe
staan dat er een andere regering
wordt gevormd. De bevolking
wordt opgewekt verklaringen
van trouw aan de regering te stu
ren aan de commandanten van de
bezettingseenheden en aan de
regeringen van de bezettende
landen.
Hoeveel Nederlanders er zich
op het ogenblik met vakantie in
Tsjecho-Slowakije bevinden, is
moeilijk te zeggen, maar het.
Tsjechoslowaakse reisinformatie-
bureau in Amsterdam meent, dat
dit er wel 1000 a 1500 zouden kun
nen zijn. Men baseert deze schat
ting op het feit, dat in de maan
den juni en juli 3.000 visa zijn
uitgereikt aan Nederlanders. De
ze visa hebben een geldigheids
duur van drie maanden.
DONDERDAG 22 AUGUSTUS
Cadzand 0.19 12.50
Breskens 0.44 1.15
Temeuzen 1.20 1.51
Hansweert 1.59 2.30
Walsoorden 2.03 2.34
VRIJDAG 23 AUGUSTUS
Cadzand 1 02 1,21
Breskens 1-21 1-46
Terneuzen 2.03 2.22
Hansweert 2.42 3.01
Walsoorden 2.46 3.05
ZON
MAAN
op
onder
op
onder
aug.
22
5.35
7.49
3.04
743
23
5.37
7.47
4.26
7.59
24
5.39
7.44
5.48
8.12
25
5.40
7.42
7.10
8.23
26
5.41
7.40
8.33
8.34
27
5.43
7.38
9.57
8.46
28
5.45
7.36
11.23
9.00