Readies op de pauselijke encycliek
Rode-Kruishulp aan Biafra opgeschort
DE JACHT
OP DE DOCUMENTEN
Bijval, kritiek, teleurstelling en verzet
Cuba-vaarders
besloten tot
hongerstaking
Weer
harttransplantatie
;ii Houston
AANVOERWEGEN OVER LAND
ZIJN ONONTBEERLIJK
EIS NEGEN MAANDEN VOOR
„CRIME PASSI0NEL"
HELMA PIT
Pagina 2
DE VRIJE ZEEUW
Woensdag SI juli 1988
Harde lijn
Kardinaal Alf rink
Ongelijk"
Ongewijzigd
Gezondheidszorg
„Uitspraak niet
onfeilbaar"
Vredesvoorstellen
Rampenzakjes
en zeep
SS-kolonel
verzorgt
voedselzendingen
Medicijnen voor
Nigeria i 4
Trieste
achtergrond
Duitse militair
verongelukt
De pauselijke encycliek „Hu-
manae Vitae", waarin 't gebruik
van voorbehoedmiddelen wordt
veroordeeld, heeft in de wereld
bijval, kritiek, teleurstelling en
openlijke rebellie uitgelokt.
In New York zei een woord
voerder van aartsbisschop
Terence Cooke dat alle katholie
ken zich aan de pauselijke uit
spraak dienen te houden.
John Deedy, hoofdredacteur
van „Common Weal", een popu
lair katholiek lekentijdschrift in
de V.S., noemde de encycliek een
„negatief reactionair document".
„De paus heeft gesproken maar
de mensen hebben hun keus al
gemaakt. Ik geloof dat de katho
lieken in de afgelopen jaren een
dubieuze theologische zaak in
eigen handen hebben genomen
en voor geboortebeperking heb
ben gekozen".
In Londen gaven, anglicaanse
kerkleiders die daar een wereld
conferentie bijwonen, uiting aan
'hun teleurstelling over het pau
selijke stuk. Sommige van hen
waren svan mening dat het een
nadelige uitwerking zal hebben
op de verwezenlijking van de
christelijke eenheid. Ken rooms-
katholiek parlementslid, Norman
St. John-Stevas, zei dat de ency
cliek misschien wel °P gehoor
zaamheid maar niet op „intellec
tuele instemming" zal kunnen
rekenen.
Aartsbisschop Casimoro Mor-
cillo van Madrid, die al tegen de
„pil" had gewaarschuwd, ver
klaarde dat de rooms-katholie-
ken gehoor moeten geven aan de
uitspraak van de paus welke „on
afhankelijke persoonlijke menin
gen die al zoveel veld hebben ge
wonnen, rectificeert".
Maar de voormalige Spaanse
minister van buitenlandse zaken
Javier Martin Artajo werd op 'n
persconferentie luid toegejuicht,
toen hij de vraag stelde hoe de
kerk een dergelijke harde lijn
kan verantwoorden tegenover
arbeiders, die door armoede ge
dwongen zijn in kleine huizen te
wonen.
klaring uitgegeven. Zij zeggen
kennis te hebben genomen van
de encycliek en spreken de over
tuiging uit „dat deze ingaat tegen
het meerderheidsstandpunt van
de pauselijke adviescommissie in
zake geboorteregeling, tegen het
meerderheidsstandpunt van de
moraal-theologen. tegen het
meerderheidsstandpunt van het
internationaal lekencongres en
tegen het standpunt van een
groot gedeelte van het wereld
episcopaat.
„De discussie inzake de vragen
van huwelijk en gezin blijft dus
volkomen open en daaraan wordt
geen einde gemaakt door het
verschijnen van deze encycliek,
welke niet kan worden be
schouwd als een onfeilbare uit
spraak", aldus de ondergeteken
den.
„Het inmiddels na jaren dis
cussie gegroeide pastorale stand
punt kan blijven gehandhaafd,
zolang de meningen hierover
binnen de kerk verschillen, n.l.:
dat beslissingen in dezen een
zaak zijn van het geweten der
gehuwden zelf."
De verklaring is ondertekend
door mgr. dr. C. Ruygers, vica
ris-generaal bisdom Breda;
mgr. drs. J. A. A. van Laarho
ven, vicaris-generaal bisdam Den
Bosch; pater dr. W. Goddijn O.F.
M., directeur van het pastoraal
instituut van de Nederlandse
kerkprovincie; drs. C. H. G. M.
Kuitenbrouwer, secretaris-direc
ter van de katholieke centrale
voor geestelijke volksgezond
heid; drs. J. M. Roof S.S. C.C.,
secretaris landelijke raad voor
huwelijk en gezin en prof. dr. C.
T. Sporken, voorzitter van de
concilie commissie huwelijk en
gezin. f
Kardinaal Alfrink, juist terug
van een reis naar Afrika, kon
zich voorstellen dat de encycliek
bij sommigen een vijandig „neen"
zou oproepen. „Natuurlijk zal
een deel van de kerk in moei
lijkheden komen. We moeten
echter niet denken dat Neder
land een eiland is van kritiek,
want die is er ook in andere
landen. Maar omdat we in Neder
land een sterk© katholieke pers
hebben, die deze kritiek onmid
dellijk registreert, lijkt het of
we alleen in ons land problemen
hebben", aldus de kardinaal.
Gevraagd of de pauselijke uit
spraak eventueel tot een schis
ma zou leiden, zei hij: „De tijd
van schisma's is voorbij. Na het
laatste concilie is de positie van
de paus duidelijk. Men kan kri
tiek op hem hebben, maar in
dien men theologisch onderlegd
is, zal men nooit een schisma
kunnen voorstaan. Men ziet de
paus vaak te geïsoleerd, door
dat men vergeet dat een groot
deel van de kerk achter de pau
selijke uitspraken staat. Het zijn
geen privé-uitspraken van de
paus", zei kardinaal Alfrink.
Tenslotte deelde de kardinaal
mede, dat een uitspraak van het
Nederlandse episcopaat over de
encycliek midden augustus na de
bisschoppen-vergadering te ver
wachten is.
De ongeveer honderd overgeble
ven Cuba-vaarders, die vorige
week op S'Jhiphol zijn gestrand,
D
Kardinaal Julius Döpfner,
aartsbisschop van München en
-voorzitter van de Vaticaanse
commissie die het vraagstuk van
de geboortebeperking heeft be
studeerd, zei dat het voor zijn
priesters geen gemakkelijke taak
zal zijn de gelovigen uitleg te
geven van het nieuwe verbod.
Een soortgelijke reactie kwam
van een Parijse pastoor, die ver
klaarde dat hij teleurstelling zou
ontmoeten van vele gelovigen,
die een liberaler uitspraak had
den verwacht. Een Franse vader
van vier kinderen zei: „Ik geloof
dat de paus ongelijk heeft. In
mijn huidige omstandigheden
zou ik moeilijk nog een kind kun
nen nemen. Ik zal het verbod van
de paus negeren."
De aartsbisschop van Dublin,
dr. John McQuaid, verwelkomde
de encycliek en sprak zijn ver
trouwen uit dat deze officiële uit
spraak bij gelovigen en priesters
hun loyaliteit jegens de kerk zal
hernieuwen.
Een woordvoerder van de
aartsbisschop van Sydney, kar
dinaal Gilroy, noemde de ency
cliek een „verklaring van godde
lijke, niet slechts kerkelijke wet".
De Britse vereniging voor ge
boorteregeling sprak van een
„slag voor de katholieken" en de
vereniging van Britse artsen ver
klaarde dat de huidige voor
schriften voor het verstrekken
van voorbehoedsmiddelen onge
wijzigd zullen blijven.
De anglicaanse bisschop van
Rochester, George Barrett, was
van mening dat de pauselijke uit
spraak een „rampzalige en tragi
sche vergissing is met vérgaande
gevolgen, niet alleen voor het ge
zinsleven". Hij hoopte dat rooms-
katholieke leiders die het niet
eens zijn met de encycliek, wegen
zullen vinden om hun steun aan
geboorteregeling te kunnen ge
ven.
Het centraal verbond der Duit
se katholieken wil, zonder nu al
een officieel standpunt in te ne
men, de discussie voortzetten en
nagaan „welke zakelijke argu
menten" de paus er toe hebben
gebracht zich zo beslist uit te la
ten over „de problemen van de
methoden van een verantwoord
ouderschap".
Een woordvoerder van de we
reldgezondheidsorganisatie ver
klaarde in New York dat de W.
H.O. zal vasthouden aan haar
standpunt dat geboorteregeling
een onmisbaar bestanddeel van
de openbare gezondheidszorg is.
De reacties in België zijn gere
serveerd in afwachting van be
studering van de pauselijke tekst.
In een interview voor de Belgi
sche radio verklaarde de pater-
jezuiet Antoine Delepierre te
leurgesteld te zijn en te menen
dat dit gevoel door de meerder
heid der Belgische katholieken
wordt gedeeld.
Een aantal vooraanstaande
Nederlandse katholieken heeft
naar aanleiding van de ency
cliek van paus Faulua een ver
AMSTERDAM: De ongeveer 100
overgebleven Cuba-vaarders, die
vorige week op Schiphol zijn ge
strand, hebben maandagmiddag
besloten tot een onbeperkte hon
gerstaking. Ongeveer een 30-tal
hongerstakende jongeren houdt
zich op bij het monument op de
Dam, de rest vertoeft op verschil
lende plaatsen in de hoofdstad.
Op de foto de demonstranten op
de Dam.
hebben maandag besloten tot een
onbeperkte hongerstaking. Tijdens
een demonstratie op de Dam gaveii
zij. pamfletten uit, waarin zonder
bewijs%°exing werd gezegd dat de
Weste./opese luchtvaartmaat
schappijen wel de mogelijkheden
hadden, maar weigerden de jonge
ren naar Havana te vliegen onder
politieke en economische druk van
de Verenigde Staten.
„Verschillende Westeuropese
regeringen hebben bij het idee dat
Europese jongeren van dichtbij de
Cubaanse revolutie kunnen mee
maken, ingegrepen om te zorgen
dat deze vluchten niet doorgaan,
zo stond er letterlijk. „Als de ko
mende dagen geen oplos'üng wordt
voorgesteld door een hichtvaart-
maatschapiri, Zal een nieuw bewijs
aan de wereldopinie worden ge
leverd van de werkelijke toestand
die wij aan de kaak 'stéllen", aldus
het pamflet.
Ongeveer een dertigtal honger
stakende jongeren hield zich op bij
het monument op de Dam. De rest
vertoefde op verschillende plaat
sen in de hoofdstad.
UTRECHT: Vijf van de twaalf
k.v.p.'ers in de Utrechtse gemeen
teraad hebben met ingang van
maandag j.l. hun lidmaatschap
van de k.v.p. opgezegd. Zij zul
len als „onafhankelijke katholie
ke groepering" in de raad blijven
optreden. Op de foto de vijf ge
meenteraadsleden, v.l.n.r.: H. J.
Janssen, wethouder Vergeer,
mevr. H. M. J. BeijaertDrost,
dr. L. Hardy en mej. L. M. M.
Kokshoorn.
^ycas-ziekenhuis van
■ycas-zieKennuis van
vfcas) is maandag
e; harttransplantatie
ui WJen 49-jarige vrouw,
mê, V tee Brunk, kreeg het
haf $sn 40-jarige sexegeno-
te, 'ti, s Betty O'Neal.
Het ts de eerste maal dat het
hart éari een vrouw is overge
plant in rij:t lichaam van een an
dere vrouvy en de tweede maal,
dat een vrouw een nieuw hart
krijgt. Op 71 juni werd in Dallas
een harttransplantatie verricht
op de 41-jarige mevr. Esther
Matthews, die vijf uur na de ope
ratie overleed.
De aanvoer door de lucht van
hulp van het internationale Rode
Kruis aan de hongerende vluch
telingen in Biafra is om techni
sche redenen opgeschort.
De directeur voor buitenland
se betrekkingen van het interna
tionale comité, Gallopin, zei
maandag in Genève dat de oor
zaak van deze opschorting ver
band houdt met landingsmoei-
lijkheden voor de vliegtuigen,
die de hulpgoederen aanvoeren.
Wanneer de vluchten kunnen
worden hervat, is niet te zeg
gen. Gallopin zei dat 600.000 tot
een miljoen mensen in Biafra in
nood verkeren. Het comité acht
de opening van aanvoerwegen
over land onontbeerl.k bij de
pogingen de nood van de hon
gerende bevolking te leningen.
De regering van Biafra heeft
In Londen bij monde van haar
minister van binnenlandse zaken.
Christopher Mo.iekwoe, de voor
stellen voor de komende vredes
onderhandelingen in Addis Abe
ba bekendgemaakt.
Zij bestaan uit een onmiddel
lijke beëindiging van de vijan
delijkheden, opheffing van de
door Nigeria toegepaste blok
kade en terugtrekking van de
troepen op de stellingen zoals
deze vóór het begin van de
vijandelijkheden waren. Biafra
is bereid in te stemmen met toe
zicht op naleving van de wapen
stilstand door een internationale
commissie. Biafra wil met Nige
ria onderhandelen over vier
hoofdpunten, namelijk de kwes
tie van een grootscheepse eco
nomische samenwerking; vraag
stukken van kapitaalsverdeling
en verdeling van de schulden
last met inbegrip van de buiten'
landse schulden van de voorma
lige bondsstaat; schadeloosstel
lingen voor Biafraanse oorlogs
slachtoffers en tenslotte over
een volksstemming in de om
streden gebieden binnen en bui
ten Biafra, - tineinde de werke
lijke wil van het 'Volk vast te
stellen.
Het Nederlandse Jeugd-Rode
Kruis verzendt deze week per
schip 4000 rampenzakjes en
10.000 stukken zeep met een ge
zamenlijke waarde van onge
veer 45.000 guldén naar de slacht
offers van 'het conflict Nigeria
Biafra,
Het internationale Rode Kruis
draagt zorg voor de uitvoering
van deze •hulpverleningsactie. De
goederen zijn afkomstig uit het
rampendepot van het Jeugd-
door
Mr. Berjawit
9)
„Veel- beter" knikte Pit. „Mag
ik dan misschien hopen op uw
medewerking om het gesprek in
de gewenste richting te leiden?"
„Ik zal onopvallend mijn best
doen," zegde de heer Daalders
toe, „maar meer kunt u mij, ge
zien m'n vertrouwelijke functie,
beslist niet vragen."
„Ik wil het hier graag bij
laten," zei de detective, ,,'t Ging
me om wat achtergrond en die
kan ik op deze basis wei uitbrei
den. Mag ik afscheid van u
nemen tot morgenavond?"
Pit wandelde door de stille na
middag met de verbazing van de
grotestadsmens over de rust in
een dorpje. Het verkeer, betrek
kelijk gering, was er meer een
verschijnsel, dan bestanddeel van
het straatbeeld. De rust, de on
veranderlijkheid overheerste.
Pit moest er nog aan wennen.
Uiteraard maakte hij zich geen
illusies over „wat er onder de
grond broeide", maar de sfeer
van rust zou andere middelen,
andere werkmethoden eisen.
Hier vermoedelijk geen revol-
vergvechten en door bochten
scheurende auto's; het zou onder-
grondser worden, meer gepoogd
in harmonie te houden met het
statische beeld, dat de gemeente
scheen te kenmerken. Niet dat
Pit het geloofde, maar de schijn
zou over de gehele linie worden
opgehouden. Het onderzoekings
werk zou wel eens een soort spe
ciale psychologische behoed
zaamheid kunnen vereisen.
In d© hall van het hotel trof hij
de heer Van Zanten aan. Deze
nam hem een beetje verlegen op.
„Wel meneer Van Zanten"
brak Pit 't ijs, „is u al een beetje
over de schrik heen?"
„Och, wat zal ik u zeggen,
meneer Pit. 't Is zo vreemd, zo
onverklaarbaar en tja, 't is een
kwestie van zaken begrijpt u.
Daar stoort zo'n gebeurtenis al
tijd in." Pit knikte, dat hij het be
greep, maar zijn vraag stond er
tot in tegenspraak.
,,'t Is misschien brutaal van
me het te vragen, maar hebt u
dekkinif van da vorzekerinc?"
„Ik ben op reis tegen elk risico
verzekerd," antwoordde de heer
Van Zanten. „En m'n advocaat is
van mening, dat de maatschappij
in geen geval moeilijkheden zal
maken. Bovendien is het hotel
voor z'n gasten verzekerd. Nee,
ik geloof niet dat ik me op dat
punt zorgen behoef te maken
Maar toch, maar toch
Pit's hersens werkten ergens
op topsnelheid. Dit korte gesprek
bevestigde vagelijk z'n opvatting
„op gevoel", dat er andere motie
ven bij de diefstal meespeelden.
Hij besloot eeh balletje op te
gooien.
„Wat denkt u meneer Van
Zanten als we op mijn kamer
eens een kopje koffie gingen
drinken, of iets koelers. Dan zou
den we misschien het babbeltje
kunnen houden, dat we vanmor
gen niet konden hebben."
„Als het u schikt, heel graag,
meneer Pit."
„Direct maar" stelde de detec
tive voor.
„Accoord."
De heer Van Zanten verloor
weinig tijd. Nauwelijks was de
keuze op bier gevallen Pit was er
openhartig dankbaar voor, of
de bezoeker kwam ter zake.
„Kijkt u eens meneer Pit. Ik
wil graag eerlijk met u praten;
vanmorgen had ik dat al willen
doen. Ik stel er zeer veel prijs op
deze diefstal te zien opgelost. Hoe
eerder hoe liever. Ik vermoed er
namelijk andere dan de gewone
misdaadmotieven achter."
„Kunt u niet iets duidelijker
ziin" verzocht Pit
„Moeilijk, moeilijk. Tenzij u
eh een verzoek zoudt willen in
willigen?"
„Een verzoek?"
,,Ja, en dat luidt: zoudt u als
particuliere speurder deze zaak
voor mij willen opnemen? Kan
ik, eh, uw cliënt worden?"
Pit verborg z'n verrassing over
deze merkwaardige wending; hij
trommelde een beetje op de tafel
rand.
„Eigenlijk ben ik met vakan
tie," bracht hij in het midden.
„Bovendien zou ik het karakter
van de affaire moeten kennen om
te weten- of ik u werkelijk van
dienst zal kunnen zijn."
„Ik zal u graag zeer uitvoerig
inlichten," antwoordde de heer
Van Zanten. „Het komt in het
kort hierop neer, dat ik geïnte
resseerd ben in de metaalindus
trie hier ter plaatse. Ten dele
vertegenwoordig ik reeds be
paalde belangen. Slechts weinig
mensen weten dit. Het is onge
wenst dat mijn belangen aan de
grote klok komen te hangen. Ik
heb sterk het vermoeden, 'dat
deze zogenaamde diefstal op
touw is gezet om me in de schijn
werpers te zetten. Het zal moei
lijk voor me worden een zeker
incognito te handhaven. En daar
om ben ik sterk geïnteresseerd in
vele.
Op dat ogenblik trad Helma
binnen. Ze aarzelde en wilde zich
terugtrekken.
(Wordt vervolgd.)
Rode Kruis, waarvan de voorra
den door de Nederlandse jeugd
bijeen zijn gebracht.
Oud SS-kolonel Otto Skorzeny,
bekend om de gedurfde wijze
waarop hij destijds Mussolini
uit handen van de geallieerden
haalde, verzorgt van Madrid uit,
waar hij zich als makelaar heeft
gevestigd, voor Scandinavische
kerkelijke organisaties voedsöl-
zendingen naar Biafra.
Skorzeny, die op zijn schrijf
tafel een foto heeft staan waar
op Hitler hem de hand drukt, is
voor iets minder dan de helft
eigenaar van de in Washington
gevestigde chartermaatschappij
U.S. Air. Een vliegtuig van deze
maatschappij en een van een
dochteronderneming vervoeren
de goederen, die per schip naar
het Spaanse eiland Fernado Poo
worden gebracht.
I-Iet afgelopen weekeinde zijn
600 pakketten medicijnen van
Unicef, het wereldkinderfonds,
per Rode Kruis-vliegtuig uit
Kopenhagen overgebracht naar
Nigeria. Deze eenheden zijn be
stemd voor zeshonderd vluchte
lingenkampen met een totale be
volking van 300.000 mensen. Elk
pakket bevat pijnstillende mid
delen, tonica, geneesmiddelen
tegen wormziekte, antibiotica,
vitaminen en medicijnen tegen
malaria en dysenterie. Deze zen
ding van ongeveer zestien ton
vertegenwoordigt een waarde
van 170.000,zo meldt de Uni-
cef-nieuwdienst.
Het requisitoir dat de Utrecht
se officier van justitie mr. F. G.
Wiistenberg gisteren hield tegen
de 41-jarige Amersfoortse vork
heftruckchauffeur F. A. N. D„
was haast een pleidooi. Wegens
poging tot doodslag op zijn vrouw
hoorde verdachte een gevange
nisstraf tegen zich eisen van tien
maanden met aftrek, waarvan
drie maanden voorwaardelijk en
reclasseringstoezicht. De officier
meende dat de goed bekend
staande man „om goede redenen
buiten zichzelf is geraakt" en zijn
vrouw, met wie hij 17 jaar had
samengeleefd, op 13 maart in het
wildeweg een reeks messteken
had toegediend. „In een ander
land zou hij voor dit voorval mis
schien zonder strafoplegging
naar huis zijn gestuurd", oordeel
de de officier.
Mr. Wüstenberg vergeleek het
drama, dat zich op de ochtend
van de 13e maart afspeelde, met
een crime passionnel. De chauf
feur maakte zich zorg over de
levenswijze van zijn 35-jarige
vrouw, die op geregelde tijden
naar Katendrecht in Rotterdam
reisde om als prostituee wat bij te
verdienen. De verdachte was
daarover niet enthousiast, maar
berustte, omdat het geld hard
nodig was om de schulden van
het gezin te kunnen betalen.
Maar het ging de verdachte
vervelen. Hij wilde zijn vrouw
weer thuis hebben, omdat de vijf
kinderen veel tekort kwamen. Op
12 maart haalde hij haar op in
Amsterdam en de verdachte
dacht dat alles was opgelost.
De volgende ochtend liet de
vrouw blijken dat zij weer naar
Rotterdam zou gaan. Er ontstond
een ruxiegesprek, eerst op de
slaapkamer en later in de keuken.
In een vlaag van waanzin heeft
de man een scherp vleesmes ge
grepen en zijn vrouw enkele
steken in rug en borst toege
diend. Ook de schoonmoeder van
de verdachte, die tussenbeide
kwam, ontving enkele levensge
vaarlijke steken. Haar toestand
was enige tijd kritiek.
„Ik heb dom gehandeld", rea
geerde de verdachte, die zich van
het gebeurde weinig details kon
herinneren. Hoewel zijn vrouw
en schoonmoeder beweerden te
hebben gehoord, dat hij de vrouw
wilde doodsteken, ontkende de
verdachte deze woorden te heb
ben geuit. „Zoiets ligt niet in mijn
aard. Ik wilde haar alleen bang
maken", was zijn verweer. Na
zijn daad had de man de politic
zelf gewaarschuwd.
„Ik heb zelden een poging tot
doodslag meegemaakt met zo'n
trieste achtergrond", zei de offi
cier in zijn requisitoir. Hij noem
de het delikt ernstig, maar meen
de dat er argumenten waren voor
de woede van de verdachte.
De raadsman mr. Emmelot
achtte geen poging tot doodslag,
maar hoogstens gewone mishan
deling bewezen. Hij pleitte voor
een lichtere straf.
De rechtbank zal op 13 augus
tus vonnis wijzen.
Bij een verkeersongeluk op de
weg van Roermond naar Weert in
de gemeente Nederweert is dins
dagmorgen vroeg de 21-jarige in
Budel gelegerde Duitse militair L.
Esser om het leven gekomen. Hij
kwam met zijn auto in een bocht
op het linkerweggedeelte_ frontaal
in botsing met een trekker met
oplegger.
