Tsjecho-Slowakije op de grens tussen twee werelden Aanwijzingen voor nieuw offensief van Noordvietnamezen en vietcong f t' III ft; Hi J Ui DUBCEK: „HERNIEUWINGSPROCES WORDT VOORTGEZET" Betrekkingen met Rusland „onaantastbaar" Atoomgeleerde prof. Otto Hahn overleden Wegbereider voor de atoombom Tien Israëlische passagiers vrijgelaten Weer Israëlisch— Jordaans vuurgevechten HET WEER Vliegtuigongeluk in de V.S. Ongelooflijke is gebeurd Met zorg tegemoetgezien Zenuwoorlog Eigen lot bepalen Tsjechische delegatie gereed voor het gesprek Leiders raden symbolische staking af Hoop en vrees Besprekingen al begonnen? Onderwater- mijnen Onderaards ziekenhuis van vietcong ontdekt De Russische delegatie Nobelprijs Atoomwapens voor Noord-Vietnam? Weerbericht Hoogwater Zon- en Maanstanden «Wile, fctj abonnement: ÏERNÊtTZJÜÏ Dieeeteur-Hoefdredaeteur: I. van de Sande Redactie- en Administratie-adresSmidswa Telefoon: 01150—2073 Gironummer: 38150 Abonnementsprijs 8,— per kwartaal; per maand 2,70. Losse nummers 13 cent. VRUE ZEEUW Maandag 29/dinsdag S0 juli 1968 21e Jaargang No. 5252 Uitgeefster N.V. v/h Firma P. I. van de Sande te Terneuzen Advertentieprijs per mm 10: et.; minimum per advertentie f2,40. Rubriek „Kleine Advertenties" (geen handels- advertenties) 5 regels 1,10. Iedere regel méér 22 ct. Kleine advertenties bij vooruitbetaling. Vermelding: Brieven onder nummer, of „Adres Bureau van dit Blad" 20 cent verhoging. Inzending advertenties uiterlijk tot n.m. 2 unr. Voor het geeomb. maandag/dinsdag-nummer tot 10 uur voormiddag. Nabij Farmingdale in de staat New York zijn zondagavond twee sportvliegtuigjes met elkaar in botsing gekomen en neergestort. Zeker zeven personen zijn bij het ongeluk om het leven gekomen. mü „Generaal Caelav Prchlik had geen toestemming voor het af leggen van zijn verklaring over het functioneren van het pakt van Warschau, die hij op de pers conferentie van 15 juii heeft ge daan. Deze verklaring is niet de officiële zienswijze", zo is zater dag in een door het Tsjechoslo waakse persbureau Ceteka ge publiceerde verklaring in Praag meegedeeld. „De inlichtingen die de gene raal tijdens zijn persconferentie verschafte, zijn ongunstig voor de versterking van het pakt van Warschau en de vriendschap tussen de geallieerde legers". Zoals gemeld is generaal Prchlik van zijn functie in het Tsjecho- slowaakse centrale comité ont heven en heeft hij weer een mi litaire taak gekregen, wat door sommigen als een tegemoetko ming aan de Russen werd opge vat. Een andere Tsjech, die door de Sowj et-Unie onder vuur is genomen, de vice-premier en econoom prof. Otto Sik, schreef zaterdag in „Rude Pravo" dat de rol van de communistische par tij op overtuiging en niet op on derdrukking moet zijn gebaseerd. Yoeri Zjoekow had vrijdag in de Prawda enige hoge Tsjecho-Slo- waken verweten welwillend te staan tegenover de volgens hem anti-marxistische opvatting van het „democratisch socialisme". Sik antwoordt daarop dat er „geen twijfel kan bestaan aan het feit dat wij een rechtvaardi ge en menselijke socialistische gemeenschap willen opbouwen". De communistische partij in Tsjecho-Slowakije „kan niet wor den geëvenaard door een andere politieke macht, omdat de voor naamste theoretici en ervaren politieke mannen van de praktijk bijna allen in de partij zitten". Met uitzondering van een onbe tekenende en zonder invloed zijnde handvol extremisten kun nen wij niet langer anders den ken en handelen dan in socialis tische termen, schreef hij. „Het ongelooflijke is gebeurd; een partij die in januari zijn diepste morele en politieke in zinking bereikte, heeft binnen een half jaar door zijn wil en vastbeslotenheid tot hervorming een hoog moreel prestige be haald. Tsjecho-Slowakije, dat op de grens tussen twee werelden ligt en zoveel crises en rampen heeft ondergaan, waardeert ten volle het stabiele achterland van de Bgwjet-Unie. De betrekkingen met dat land zijn onaantastbaar gOTlforden. Toen de oude garde Van nu afgezette politici bij Bbezjnev steun zocht voor hun wankele positie, astwoorddedeze ïë&eei 'voJaens de - traditie van onze betrekkingen met vier woorden: „Dat is uw zaak". „Wij begrijpen dat Tsjecho- Slowakije om uiteenlopende rede nen van veel gewicht is voor de Sowjet-Unie. Als we reëel wil len zijn, moeten we erkennen dat ons land een strategische sleutelpositie in het midden van Europa inneemt. Wij weten dat even goed als onze vrienden, maar we zouden blij zijn als alle bevriende landen tevens begre pen, dat onze positie nu zo sterk is, omdat een centraal comité het volle vertrouwen heeft van de meerderheid van het volk". Intussen bleven de resoluties, brieven en telegrammen van steunbetuiging aari Dubcek bin nenstromen. Dat verhindert niet dat politici in Praag de komende onderhandelingen met zorg te- gemoetzien. Dubcek kan niet in gaan op alle eisen van de Sow jet-Unie. Stationering van troe pen van het Warschau-pakt of controle op pers, radio en tele visie zou hem en de partij het zo moeilijk verkregen vertrou wen van de bevolking kosten. Roemenië heeft zich zaterdag in het partijorgaan „Scinteia" even eens solidair met de hervormers van Praag verklaard en de an dere socialistische landen om ,,'t volste vertrouwen in Tsjecho- Slowakije" verzocht. Daartegen over sprak de Bulgaarse partij van „de diepe bezorgdheid van alle communisten en het Bul gaarse volk over de alarmeren de toestand in Tsjecho-Slowa kije". De Russische pers liet zater dag de aanvallen op het land aan de anderen over. De Pravda had de verklaring van het partijblad van Boedapest „Nepszabadsag" overgenomen, waarin werd ge waarschuwd dat „wij dat alle maal hebben meegemaakt, het geen leidde tot een tragedie". Ook werden artikelen uit Pool se, Oostduitse en Bulgaarse kran ten overgenomen. De Russische manoeuvres wer den zaterdag in volle omvang voortgezet, terwijl aan de Sow- jetburger kortaf werd verteld dat er een anti-communistische op stand in Tsjecho-Slowakije te verwachten is. De oefeningen duren tot 10 augustus. De minister van de fensie, maarschalk Andrei Gret- sjko, is op het hoofdkwartier voor de luchtafweeroefeningen aangekomen om de voortgang van de oefeningen in ogenschouw te nemen. De oefeningen worden in Praag als onderdeel van de zenuwoorlog opgevat. Partijleider Dubcek herhaalde zaterdagavond in een radiotoe spraak dat zijn land het souve- reine recht heeft zijn eigen lot te bepalen: „Het is onze plicht niet terug te gaan maar ons her nieuwingsproces voort te zetten. Iedere burger moet de kans krij gen mee te werken aan zijn eigen lot. Wij willen onze fun damentele buitenlandse politiek niet veranderen en trouw blij ven aan onze vrienden". Hij dankte voor de steunbe tuigingen. De voorbereidingen van de besprekingen met de Sowjet-Unie worden „kalm en waardig*' voortgezet, aldus Dub cek. Aangenomen wordt dat dit zijn laatste verklaring is geweest, voordat hij Praag verlaat om met de Sowjet-Ieiding te gaan spreken. „Ik ben van mening dat deze besprekingen de verkeerde indrukken zullen wegnemen", zei hij. De delegatie uit Praag voor de besprekingen met de Russische partijleiders is zondagavond op een niet nader genoemde confe rentieplaats ergerts in het oosten van Slowakije aangekomen. Vol gens radio-Bratislawa zou deze plaats Ciorna Nad Tisou, een dorp aan de grens met de Oekraine zijn. De leden van het Tsjechoslo waakse partijpresidium arriveer den .met twee vliegtuigen uit Praag en uit Bratislawa in het 100 km van de grens met de Oekraine gelegen Kosice. Van daar reisde het gezelschap verder per trein. Op het station van Kosice verzekerde partijleider Dubcek, dat de onderhandelin gen op Tsjechoslowaaks grondge bied zullen plaatsvinden. Kort vóór hun vertrek naar het beslissende gesprek met de Rus sen deden de Tsjechoslowaakse leiders een beroep op het volk zijn kalmte te bewaren. In een vraaggesprek voor radio-Praag zei de voorzitter van de nationale vergadering, Smrkövsky, dat de delegatie naar de onderhandelingen ging in het besef van haar historische ver antwoordelijkheid tegenover het land en de internationale com munistische beweging. Wij zullen niet toegeven en de dingen, die wij in de afgelopen maanden hebben verworven, niet opgeven, zo verklaarde hij. Zondag vertrokken ook presi dent Svoboda en de voorzitter van de nationale vergadering Smrkövsky. Volgens de Tsjechi sche televisie bestaat de delegatie uit veertien leden. Verscheidene Tsjechoslowaak se leiders, onder wie president Svoboda en partijleider Dubcek, hebben de symbolische staking van vijf minuten, waartoe in kranten was opgeroepen, ont raden. Zij verklaarden het ge baar op prijs te stellen, maar het risico, dat een dergelijke actie nervositeit, emoties of spannin gen zou kunnen veroorzaken, te willen vermijden DergeM.ike spontane acties zouden onze PRAAG: De Tsjechen zijn een spontane handtekeningenaktie begonnen voor een boodschap aan het presidium aan de voor avond van de besprekingen tus sen Tsjechische en Russische par tij-delegaties. taken kunnen bemoeilijken, al dus een zondag uitgegeven ver klaring. De staking, bedoeld als blijk van steun van het Tsjechoslo waakse volk voor zijn leiders bij hun besprekingen met de Russen, zou vandaag plaatsvinden. In Praag heerst een sfeer tussen hoop en vrees. „Dit is onze grote en misschien laatste kans", zei een Tsjech. „De Sowjet-Unie zal geen militair geweld tegen ons gebrui ken, dat is ondenkbaar", zei een ander. Met bezonnenheid hebben de Tsjechische "eiders de voorge stelde staking van vijf minuten afgewezen. Zij geloven dat de Sowjets zonder dat a' heel goed weten dat het volk als één man achter hen staat. In de voornaam ste straat van Praag stonden zon dag tegen middernacht nog groep jes mensen te praten. „Dubceks hart gaat open als hij ons hier ziet", zei een oude man tegen een groep Oostduitse toeristen waar mee hij in gesprek kwam. Bijna nergens wordt in de ge sprekken een anti-communistisch woord gehoord. Als het Dubcek lukt de Russische leiders uit het hoofd te praten dat het democrati seringsproces naar andere socialis tische landen zou worden uitge voerd, hebben wij het al half ge wonnen en is een nieuwe grond slag gelegd voor betere betrekkin gen met de Sowjet-Unie, zei iemand. Een goed Ingelichte Rué !ft Moskou beeft maandagochtend meegedeeld dat de Russische leiders zondagavond voor de besprekingen met de Tsjecho slowaakse leiders zijn vertrok ken en dat deze besprekingen maandagochtend om 8 uur Ned. tijd zouden beginnen. De leiders zijn per vliegtuig naar Lwow of de grensplaats Oejeorod gereisd. Vanochtend zouden zij zich met de trein die daarvoor bestemd is, naar Tsjechoslowaaks grond gebied begeven. De samenstelling van de Rus sische delegatie is niet precies bekend. Vermoedelijk wordt zij door de elf leden van het polit bureau en enkele leden van het secretariaat van het centrale comité gevormd. De afgelopen dagen zijn ongeveer honderd personeelsleden voor de delega tie, secretaressen, tolken, ver bindingspersoneel en lijfwach ten met het nodige materiaal op de plaats van bespreking aange komen. De besprekingen zouden hoog stens twee of drie dagen duren en de Russische leiders zouden niet van plan zijn lang te „on derhandelen", maar een defini tief antwoord verwachten op de brief van de vijf van Warschau en de voorwaarden die later zijn gesteld. Partijleider Brezjnev beeft de laatste acht dagen niet :>nd"i's gedaan dan deze confe rentie voorbereiden. Vietcong-eenheden hebben in de nacht van zondag op maandag een mortieraanval gelanceerd op de Amerikaanse luchtmachtbasis Tuy Hoa, ongeveer 390 km ten noorden van Saigon. Sommige rebellen slaagden erin tot de rolbaan door te dringen maar werden daarvan verdreven door de Amerikanen. Bij de vlieg tuigen konden zij niet in de buurt komen. Naar mededeling van een Amerikaanse woordvoerder werd lichte schade aangericht aan mili taire installaties en leden de Ame rikanen „lichte verliezen". De viet cong liet na drie uur strijd vier doden achter. Zondag hebben de rebellen veel militaire Installaties in Zuid-Viet- nam bestookt. Dichtbij de 17de breedtegraad werden met onder- watermijnen vier schepen bescha digd Op de rivier de Cua Viet, die dient als bevoorradinasweg voor de wrote basis Dong Ha. Tijdens een zuiveringsactie langs de gedemilitariseerde zone hebben mariniers 10 kilometer van de basis Cam Lo een complex van 25 bunkers ontdekt, waarin verschil lende tyoen raketten werden ge vonden d'ie de rebellen gebruiken bij de beschieting van bases en steden. Zondagavond en maandagmor gen werden met B-52 bommenwer pers vietcongconcentraties rond Saigon onder vuur genomen. Steeds meer aanwijzingen wor den er gevonden, dat een nieuw offensief van de Noordvietnamezen en de vietcong, met name tegen de oude keizersstad Hoeé, in voor bereiding is. Dichtbij de stad wer den zaterdag een verdekt opge steld wagenpark en enige stukken geschut van de vietcong ontdekt en zondag werd op de weg van Thanh Binh naar Danang een vrachtauto aangehouden, die twee bazooka's, 18 raketten, acht kis ten minutie en 125 kilo springstof vervoerde. Ook op 100 km ten noorden van Saigon zijn wagenparken ontdekt. Amerikaanse militairenliebben op enkele kilometers van Hoeë in het noorden van Zuid-Viet- nam een groot onderaards zie kenhuis ontdekt, dat. blijkens verse bloedsporen, niet lang ge leden door de vietcong en Noord vietnamezen moet zijn verlaten. Het ziekenhuis was tamelijk modern ingericht en bestond uit onderling met elkaar verbonden vertrekken, die zich uitstrekten onder 37 hutten. De Amerikanen Prof, Otto Hahn, die in 1938 er in =>aagde het uraniumatoom te splitten, is zondag on 89-jarige leeftijd in Göttingen in de West- duitse deelstaat Neder-Saksen ov"'deden aan een hartkwaal. Hahn was al maanden ziek na een val, waarbij zijn wervel kolom was verwond. Hij liep daarna ook nog longontsteking op. Dp splijting van het uranium atoom opende later de weg naar de vervaardiging van de atoom bom, maar Hahn wenste slechts het vreedzame gebruik van de kernenergie. In 1957 tekende hii „de verklaring van Göttingen" waarin hij zich met zeventien andere atoomgeleerden uitsprak voor het verbod van kernwapens. Prof Hahn deed zijn'belang rijke ontdekking samen met dr. Fritz Strassmann. nadat hij eer der had samengewerkt met Lise Meitner, die als jodin gedwongen was Duitsland te verlaten. In 1904, toen hij 26 jaar was, ging Hahn bij sir William Ram say in Londen werken. Hij ont dekte daar in 1905 „radiothor", een nieuw radioactief element. Het persbureau Ceteka maakte in de loop van de ochtend bekend dat de besprekingen waren begon nen. De omgeving van het station was hermetisch afgegrendeld. In de betrokken streek is het Russische breedspoor doorgetrokken tot Ko sice om de staalfabriek van Rus sisch erts te kunnen voorzien. In het Tsjechoslowaakse com muniqué wordt gezegd dat aan Russische zijde aan de besprekin gen deelnemen die eerste secretaris van de Russische communistische partij Leonid Brezjnev, de leden van het politbureau Voronov, Ko- sygin, Mazoerov, Pelscje, Podgor- ny, Soeslov, Tsjelepin en Sjelest, en de kandidaatleden Demotsjev, Masjerov en de secretarissen van het centrale comité Katoesjev en Ponomarjov. Officieel werd in Praag bekend gemaakt dat nog meer Russische eenheden die aan de oefeningen van het Warschaupakt hadden deelgenomen, in de richting van de grens zijn vertrokken. Uit Berlijn werden grote troe penbewegingen op de autoweg tus sen West-Duitsland en de stad ge meld. De naar het zuiden voeren de kant van de weg was in de nacht van zondag op maandag ge deeltelijk versperd. Reizigers zagen verduisterde kolonnes Russische en Oostduitse pantserwagens en vrachtwagens voorbijtrekken. Vervolgens werkte bij samen met prof. Ernest Rutherford, de ont dekker van de atoomkern. De jonge geleerde ging zich geheel wijden aan het radiochemisch onderzoek. Dit leidde tot de ontdekking van verscheidene andere radio actieve elementen, die spoedig van grote waarde bleken voor de medische wetenschap, omdat zij het gebruik van het kostbare radium overbodig maakten. In 1906 ging hij naar Berlijn, waar hij lid werd van hetKaiser Wil helminstituut" en prof. dr. Lise Meitner ontmoette. Na de wereldoorlog werd Hahn evenals andere Duitse ge leerden door de geallieerden ge ïnterneerd en naar Engeland overgebracht. In november 1945 kreeg hij de nobelprijs voor che mie. In de daarop volgende jaren hielp hij het Max Planck-insti- tuut in Göttingen oprichten, waarvan hij de eerste president werd. Hahn vielen vele nationale en interantionale onderscheidin gen ten deel. Verscheidene van zijn werken hebben nog altijd groot gezag. Het eerste Duitse schip met kernvoortstuwing is naar hem genoemd. Hahn werd als zoon van een zakenman in Frankfort aan de Main geboren. Algerije heeft zaterdag tien Is raëlische vrouwen en kinderen, die met de gekaapte Boeing van „El Al" reisden, vrijgelaten. Zij zijn per vliegtuig naar Genève vertrokken. Van de groep maken de drie stewardessen deel uit. Er worden nu nog twaalf mannen, van wie de zeven bemanningsle den, in Algerije vastgehouden. Tweemaal is het zondag aan de Israëlisch-Jordaanse grens ge komen tot incidenten. In de och tend openden Jordaanse militai ren in de omgeving van de Al Majameh-brug het vuur op een Israëlische patrouille. Volgens de Jordaniërs zijn de Israëlische militairen begonnen. Een tweede incident deed zich 's middags voor bij Dmoer in het Jordaan- dal. Beide partijen beschuldigen elkaar ervan met schieten te zijn begonnen. Er zijn geen verliezen geleden. vonden een vijftiental micro skopen, flessen bloedplasma, penicilline en grote voorraden herione en cocaïne. In Saigon is zaterdag brand uit gebroken in het gebouw waar de Amerikaanse psychologische welzijnszorg en de voorlichting over de militaire operaties zijn ondergebracht. De omgeving werd afgesloten door 50 jeeps van de Amerikaanse militaire politie. Volgens de Amerikanen is het vuur ontstaan in een lucht verversingsinstallatie. Sedert enkele dagen hadden de Amerikaanse veiligheidsdien sten in het gebouw, waar dage lijks persconferenties worden gegeven, bijzondere maatregelen genomen in verband met berich ten als zou de vietcong een aan slag in de zin hebben. Journa listen, die het gebouw betraden werden de laatste dagen steeds begeleid door een militair. Het blad „Hongkong Star" van vandaag (maandag) schrijft dat Peking in een geheime brief vorige week aan president Ho Tsji Minh van Noord-Vietnam atoomwapens heeft beloofd, wanneer deze nodig mochten blijken. De brief zou vori ge week aan een Noordvietnamese delegatie ter hand zijn gesteld, na dat deze een nieuwe handelsover eenkomst in Peking had onder tekend. Premier Tsjoe En-Lai heeft volgens het blad aan de Noord vietnamese delegatie alle nodige wapens, voedsel en geld en man schappen toegezegd, die nodig zijn voor de overwinning op de Ame rikanen. maar dat China daarbij verwacht dat Hanoi overleg zai plegen bij het vaststellen van de oorlogsstrategie en van de koers die bij de voorbereidende vredes besprekingen in Parijs zal worden gevolgd. Al dagen lang houdt een ge bied van hoge luchtdruk, waar van de kern boven Schotland ligt, in onze omgeving een noordoos telijke tot noordelijke stroming in stand waarin wolkenvelden worden afgewisseld door zonnige perioden. In ons land België en noordwest-Duitsland kwamen de temperaturen dan ook niet hoger dan 20 a 22 graden. In zuidelijker streken was het aanmerkelijk zonniger en liepen de tempera turen zondag op tot boven de 25 graden terwijl in de landen rond de Middellandse Zee op vele plaatsen de temperaturen stegen tot boven de 30 graden. In Mid den- en Oost-Europa vielen regen en onweersbuien en was het voor de tijd van het jaar aan de koele kant met middagtempe- raturen van 15 tot 20 graden. Het komende etmaal verandert er aan deze situatie maar weinig. Frontale storingen afkomstig van de oceaan trekken in een wijde boog om 't hogedrukgebied over IJsland naar Noord-Skandinavië en beïnvloeden het weer in onze omgeving niet. In de noordooste lijke stroming, die dus gehand haafd blijft zullen ook morgen wolkenvelden worden afgewis seld door zonnige perioden. Ter wijl het op meeste plaatsen droog blijft. Ook in het temperatuur- verloop komt maar weinig ver andering. meegedeeld door het KNMI, geldig tot morgenavond: Aanhoudend droog Wolkenvelden afgewisseld door zonnige perioden en droog weer. Zwakke tot matige noord oostelijke wind en weinig ver andering in temperatuur. DINSDAG 30 JULI v.m. n.m. Cadzand 4.27 4.43 Breskens 4.52 5.08 Terneuzen 5.28 5.44 Hansweert 6.07 6.23 Walsoorden 6.11 6.27 WOENSDAG 31 JULI v.m. n.m. Cadzand 5.02 5.22 Breskens 5.27 5.47 Terneuzen 6.03 6.23 Hansweert 6.42 7.02 Walsoorden 6.46 7.06 ZON MAAN op onder op onder juli 30 4.58 20.33 10.48 22.26 31 5.00 20.32 12.11 22.38

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1968 | | pagina 1