Yvonne Paul op Schiphol
teruggekeerd
In Utrecht wordt denken zichtbaar
gemaakt
VUELTA
10 sigaren
2.70
OE
JUWELENROOF
Voor de tweede
maal uit
Amerika gezet
PLEIDOOI VOOR EEN ALGEMENE
VOLKSVERZEKERING
Dr. Festen wil een eind maken
aan ongelijke situatie
Grootscheepse
speurtocht naar
vermist jongetje
Dertig ontslagen
in Weert
Oogreacties in
televisiecamera
geregistreerd
BEURSOVERZICHT
Pagina 2
DE VRIJE ZEEUV9
Vrijdag 80 mei 1088]
„Beziens
waardigheid"
Geen
toelatingsgrens
Zijn tijd overleefd
Negen doden
bij ontploffing in
Atlanta (Georgia)
SCHILDPAD
IN KLEUTERMAAG
Oogmarkeerder
Leesblindheid
Drankmisbruik
300
proefpersonen
HELMA PIT
Pinksteren!
Feestelijke start
van de Zomermaand.
Volop bloemen.
Laten we 't vieren.
Met boeketten
Tolkiene*,
Want met bloemen
is 't altijd
DODE BIJ STUDENTEN
ONLUSTEN IN DAKAR
Yvonne Paul, nog steeds in
dezelfde blauwe regenjas, is
donderdagochtend onverwacht
teruggekeerd od Schiphol. I>e 39-
.jarige vrouw, die over de Neder
landse nationaliteit beschikt en
die al een jaar lang verwoede
pogingen doet om naar New
York terug te keren, arriveerde
in een lijntoestel van Pan Ame
rican uit New York en weigerde
Srompt de luchthaven af te gaan.
laar was in New York voor de
derde maal door de Amerikaan
se immigratiedienst de toegang
tot de V. S. geweigerd.
Mej. Paul bleek er dus in ge
slaagd te zijn opnieuw aan boord
van een vliegtuig te stappen met
bestemming New York zonder
over het vereiste toelatingsvi
sum te beschikken. Na maanden
lang op Schiphol te hebben ge
bivakkeerd, vertrok ze op 28
meart j.l. van Schiphol naar Pa
rijs om daar haar geluk te be
proeven. Twee maanden heeft ze
in Frankrijk verblijf gehouden;
waar precies is niet bekend.
Toen de staking uitbrak en de
grote vliegvelden bij Parijs wer
den gesloten, leek haar kans hele
maal miniem, maar 25 km ten
zuiden van Parijs bleef een mi
litair vliegveld, Bretigny ge
naamd, opereren. Ook enkele
vliegtuigen van de burgerlucht
vaart mogen er landen.
Die kans heeft Yvonne weten
te benutten. Ze meldde zich er
op 28 mei met een geldig reis
biljet, haar Nederlandse pas
poort, met haar oude verblijfs
vergunningen voor New York en
ze slipte door de oppervlakkige
controle heen.
's Avonds laat arriveerde d,e
machine op Kennedy Airport.
Yvonne liep prompt tegen de
lamp. Aangezien er geen vlucht
terug naar Parijs was, zette men
haar op het eerste het beste lijn
toestel van Pan American, dat
naar Nederland vertrok, het land
waarvan Yvonne de nationali
teit heeft.
Een uur lang werd er gecon
fereerd in een kamertje van Pan
American. Yvonne wilde slechts
van één ding horen: terug vlie
gen naar New York. Dat dit een
onmogelijke eis was scheen ze
niet te begrijpen.
De luchthavendirectie denkt
er niet aan haar opnieuw toe te
staan maandenlang op Schiphol
als bezienswaardigheid te bivak
keren. „Ik zal geen moeilijkhe
den veroorzaken", smeekte
Yvonne, „ik weet waar ik kan
douchen; laat me wachten op dat
visum. Ik ga het meteen aanvra
gen". Dat kon gisteren echter
niet, omdat het Amerikaanse
consulaat wegens Memorial Day
gesloten was.
Juridisch vormt Yvonne nog
hetzelfde probleem als vroeger.
Ze heeft hetzelfde probleem als
vroeger. Ze heeft de Nederland
se nationaliteit, ze heeft niets
misdaan, ze moet dus als een
vrije vrouw worden beschouwd,
die mag gaan en staan waar ze
wil. Maar de luchthaven is geen
hotel of een charitatieve instel
ling. De directie wenst haar te
verwijderen. Ook dat is een
probleem, want de rijkspolitie,
die daarvoor zal moeten zorgen,
zit met haar in de maag.
„Waar moeten we haar heen
brengen? Waar moeten we haar
afzetten? En dan kan ze op
eigen houtje weer teruggaan
naar Schiphol", zegt men.
Pan American bood aan een
hotel voor haar te reserveren en
te betalen, maar ze wil er niet
van horen. Uiteindelijk werd be
sloten haar een dag respijt te
geven.
In de „Ziekenfondsgids" houdt
dr. H. Festen, gedelegeerde bij de
federatie van ziekenfondsen (V.
M.Z.), een pleidooi voor de tot
standkoming van een algemene
volksverzekering, niet alleen ter
vervanging van de huidige ver
plichte verzekering, de vrijwil
lige verzekering en de bejaar
denverzekering maar ook ten be
hoeve van de aangeslotenen bij
de verschillende ziektekosten
verzekeringsinstellingen.
Dr. Pesten ziet dit als de enige
mogelijkheid om een einde te ma
ken aan de ongelijke situatie
waarin de diverse groepen der
bevolking met betrekking tot de
kosten voor de gezondheidszorg
verkeren.
Deze algemene volksverzeke
ring zonder toelatingsgrens zou
dienen te worden gefinancierd
door een systeem van premiehef
fing overeenkomstig de bestaan
de volksverzekeringen. Opgezet
als stelsel van restitutie, kan
men alle aangeslotenen dezelfde
rechten als basisvoorziening
geven.
Aangezien met de voorberei
ding daarvan geruime tijd ge
moeid zal zijn en de bestaande
noodsituatie om spoedige maat
regelen vraagt, kan waarschijn
lijk als voorlopige regeling die
nen, dat bij deze algemene volks
verzekering voor hen wier inko
men beneden de loongrens ligt,
vooralsnog verstrekkingen in na-
tura als recht kunnen worden ge
garandeerd, terwijl aan de boven-
de-loongrens-vallenden restitutie
zou moeten worden gegeven tot
bedragen, gelijk aan de kosten
die bij de verstrekking-in-natura
worden gemaakt.
Naar de mening van dr. Fes
ten zal men zich voor de toe
komst op een dergelijk stelsel
moeten instellen, omdat het sys
teem van hulp in natura lang
zamerhand zijn tijd heeft over
leefd. De noodzakelijke beper
king van de beroepsvrijheid is
niet meer bereikbaar, terwijl het
invoeren van bijbetalingen, dat
wil zeggen een z.g. „eigen risico"
voor de verzekerden, ernstig
wordt overwogen. Het bestaan
de ziekenfondsstelsel prikkelt
Twee volwassenen en zeven
kinderen zijn woensdag gedood
door een ontploffing in een kin
derbewaarplaats in Atlanta. Drie
kinderen worden nog vermist.
Negen mensen werden gewond,
van wie vier naar ziekenhuizen
moesten worden overgebracht.
De ontploffing deed zich voor,
nadat een duwschuiver een gas-
pijp bij de bewaarplaats had stuk
gaamkfr
niemand tot zuinigheid, eerder
het tegendeel. Op vrijwel alle
onderdelen van het verstrekkin
genpakket is de verspilling aan
toonbaar. Met het invoeren van
het z.g. „eigen risico" van enige
betekenis blijft van het huidige
moeilijk te realiseren stelsel wei
nig meer over, aldus dr. Festen.
Een veertigtal politiemannen
heeft woensdagnacht samen met
buurtbewoners en toevallige voor
bijgangers de Amsterdamse Jor-
daan uitgekamd op zoek naar de
vierjarige Hendrik Kersberger, die
sinds woensdagmiddag vier uur
wordt vermist. Het kind dat op de
Westerkade woont, werd voor het
laatst bij de Egelantiersgracht ge
zien. Om drie uur in de morgen
was de jongen nog niet gevonden.
De grootscheepse speurtocht werd
tóen gestaakt. Zes rechercheurs
van de kinderpolitie zetten het
zoeken voort.
In verband met de verdwijning
kregen de surveillance-wagens op
dracht uit te kijken naar een grijze
Renault-Dauphine. De politie was
getipt dat 's avonds omstreeks half
twaalf een jongetje dat aan het
signalement van Hendrik zou vol
doen, op die Brouwersgracht in 'n
dergelijke wagen zou zijn gestapt,
samen met een ongeveer twaalf
jarig meisje. De auto met een man
aan het stuur was daarna wegge
reden en later nogmaals gezien op
de Lindengracht.
De directie van de aluminium-
en metaalwarenfabriek Weert
deelt mee dat stagnatie in de af
zet van bepaalde groepen massa-
artikelen, welke reeds geruime tijd
voortduurt, een overcapaciteit
heeft veroorzaakt, waardoor het
niet langer verantwoord is de pro-
duktie met de huidige personeels
bezetting (170 personen) voort te
zetten.
De vermindering in de afzet is
in hoofdzaak te wijten aan scherpe
buitenlandse concurrentie en ver
schuivingen in de marktverhoudin
gen. Een en ander heeft tenge
volge, dat aan 30 personen ont
slag zal moeten worden aange
zegd.
Met de werknemersorganisatie
en de directeur van het gewestelijk
arbeidsbureau is contact opge
nomen omtrent het ontslag en de
ontslagvoorwaarden.
De directie verwacht dat door
deze aanpassing aan de markt
situatie en door verdere ontwikke
ling van nieuwe objecten de werk
gelegenheid verzekerd zal zijn.
Een twee jaar oude kleuter in
Bountiful in de Amerikaanse
staat Utah die zijn honger wilde
stillen, heeft een schildpad inge
slikt van 8 cm, die nu in zijn maag
rondzwemt. Artsen proberen de
schildpad te doden, door de kleu
ter hydrochloorzuur toe te die
nen. Als dit niet helpt zal men
tot een operatie overgaan.
De wetenschap staat voor niets.
In Utrecht is nu ook het denken
zichtbaar gemaakt. Het denken
van schakers, het denken van
dronken en nuchtere automobi
listen, de gedachten van kijkers
naar reclame, het denken van
kinderen met leesblindheid en
vele andere psychologische en
reclamesituaties.
Het idee stamt uit Engeland,
maar de televisie-afdeling van
het instituut voor film en weten
schap in Utrecht heeft het ge
perfectioneerd en tot belangrijk
hulpmiddel gemaakt voor aller
lei wetenschappen. Tijdens het
onlangs in Milaan gehouden
tweejaarlijkse congres van het
„International Television Com
mittee" ontving het Utrechtse
interuniversitaire instituut een
van. de drie* plaquettes voor de
meest vooruitstrevende techni
sche bijdragen. Het betrof het
geperfectioneerde Spparaat.
„Televisie-oogmarkeerder" heet
het apparaat dat kan contro
leren waar iemand naar kijkt.
De proefpersoon wordt op mi
nutieuze wijze „verankerd" in
een soort vliegenierstoel. Een
eR
lampje wordt op één van zijn
ogen gericht en langs elektroni
sche weg geijkt.
Het reflecteert in een televi
siecamera, die de oogreacties re
gistreert.
Voor de proefpersoon staat een
monitor waarop bepaalde beel
den zichtbaar worden. Het kan
bijvoorbeeld 'n schaakbord zijn,
een advertentie of een verkeers
situatie. Monitorbeeld en licht
reflectie worden gemixed, waar
door tenslotte via lichtpuntjes in
het beeld zichtbaar wordt ge
maakt welke weg het oog op het
beeld heeft afgelegd.
Op deze wijze zijn de reacties
van grootmeesters en amateur
schakers met elkaar vergeleken.
De proefpersonen kregen vijf
seconden de gelegenheid be
roemde partijen van Russische
schaakmeesters met het oog af
te tasten. Vastgesteld kon wor
den dat Jan Hein Donner veel
efficiënter denkt dan een schaak-
amateur.
De „televisieoogmarkeerdef"
werd ook gebruikt voor een on
derzoek naar leesmoeilijkheden
van kinderen. Een soort lees
blindheid werd vastgesteld, als
kinderen gebiologeerd bleven
kijken naar woorden als vader
en school. Aldus konden psychi
sche en neurologische hiaten
worden opgespoord.
Honderd automobilisten wer
den via de televisie-oogmarkeer
der getest op hun reactievermo
gen. Vijftig hadden frisdranken
•gedronken, vijftig hadden vijf
borrels op. Ze keken naar een
filmpje met 20 a 30 moeilijke
verkeerssituaties. Alles was zo
veel mogelijk echt nagebootst,
zelfs het verkeersgeluid. De com
puter kwam er aan te pas om
de resultaten beeldje voor beeld
je te analyseren. Duidelijk werd
dat alcoholgebruikers hun ogen
vastkleven aan moeilijke ver
keerssituaties, overdreven kijken
naar verkeersborden en gauw
in verwarring raken bij moei
lijkheden.
Aan andere proefpersonen wer
den emotionele plaatjes ver
toond, waardoor latente uitingen
van sadisme (masochisme bijv.)
konden worden opgespoord. Bij
advertenties, waarin half-blote
vrouwen voorkomen, valt op, dat
mannen eerst naar de ogen van
de vrouw kijken, vervolgens
naar de buste en de navel en pas
veel later naar haar sieraden,
waarop de ogen van een vrouw
het eerst worden gericht.
De waardering van films kan
door de televisie-oogmarkeerder
ook worden geregistreerd. Op
welk moment ontstaat een si
tuatie van vermoeidheid bij de
kijker naar de film? De oogmar
keerder heeft daarop al vaak
antwoord gegeven, hetgeen voor
het instituut voor film en we
tenschap belangrijk is bij zijn
werk voor de Nederlandse uni
versiteiten.
Piloten kunnen worden ge
test en in theorie is het zelfs mo
gelijk het tekening lezen door
een architect of een uitvoerder
te testen en via een computer
daarvoor een examencijfer te
geven.
Ongeveer 300 proefpersonen
hebben tot nu toe in de „stoel"
van het instituut gezeten. Er
waren ook mensen bij met oog
afwijkingen. Slechts in één gé
val (een scheel kijkende man)
mislukte de proefneming. De
man knipperde te vaak met zijn
ogen, waardoor de oogharen de
lichtreflectie afschermden. In
alle andere gevallen werden de
mogelijkheden verruimd tot gro
tere research.
HILVARENBEEK: De nieuwe
bewoners van het tweede leeu
wenpark in ons land, de „Beek.se
Bergen" zijn in hun nieuwe
woonplaats aangekomen. Veilig
achter een hoge afrastering kun
nen zij alvast wennen aan hun
omgeving, die zij binnenkort
jrank en vrij kunnen doorkruisen.
door B. J. WITHUIS
33)
„Nog meer?"
„Ja, het voorlopige rapport van
de dokters. Die leven geloof ik
van het voorlopige," inter
rumpeerde hij zichzelf een beetje
ironisch. „Lelijke Govert is van
dichtbij door de linkerslaap ge
schoten. De kogel is uit een Ame
rikaanse legerrevolver afkomstig.
Waarschijnlijk is het dezelfde re
volver als die bij Jopie is ge
bruikt. Dat wordt nog grondig
bekeken."
„Voorlopig bedankt," zei de in
specteur. „Wanneer denk je nog
meer te weten? 't Is niet om je te
haasten maar wegens de bijzon
dere omstandigheden heb ik
graag tussentijdse informaties."
„Ik bel u direct als ik wat
weet."
„Zeg," kwam Zandstra, „zou
den we Lange Henk niet eens aan
de tand kunnen voelen over die
ruzie die Slimme Sjaak en de
Belg hebben gehad? Onze bui
tenlandse gast had toen ook een
schietertje bij de hand."
„Kan geen kwaad," knikte
Jackie, die de telefoon al in z'n
hand had en instructies gal
„Kunnen we niets aan Pit en
Helma doen?" vroeg Tim.
„Nee, tenminste niet iets
directs. We moeten eerst door
deze rijstebrijberg van verhoren
en rapporten heen. Misschien dat
we dan weten of en waarom Pit
er een andere opvatting op na
houdt. Maar eerst Lange Henk."
Tussen twee agenten werd de
inbreker binnengeleid.
„Ga er bij zitten," zei /ie in
specteur. Hij nam een sigaret en
begon.
„Kijk eens vriend. We zijn
natuurlijk druk met die moorden
en zo bezig. Er is nog een zaak bij
gekomen. Meneer Pit, van het
Detective-Bureau, die gister
avond hier was, en' diens secreta
resse, zijn spoorloos verdwenen.
Dat is opnieuw het werk van de
moordenaars van Jopie en
Lelijke Govert. Je kunt ons mis
schien helpen met nog één in
lichting te geven. Het gaat hier
om. Als we goed zijn ingelicht is
er een tijdje geleden nogal een
grote ruzie geweest tussen
Slimme Sjaak en die Belg. Jullie
zaten geloof ik aan tafel. Ben jij
daar bij geweest?"
„Ja, ik weet d'r van," bromde
Lange Henk.
„Toen heeft die Belg een re
volver getrokken als ze me niks
hebben wijs gemaakt. Waar het
nou om gaat is. zou jij je kunnen
herinneren hoé dat ding er uit
zag?!"
„Ik heb weinig verstand van
pistolen," zei Lange Henk, „maar
als ik er een paar kan bekijken
wil 'ik het wel eens proberen."
Het organiseren en uitstallen
van een kleine colectie kostte vijf
minuten.
Lange Henk schreed met allure
langs de tafel.
„Nou," vroeg de inspecteur ge
spannen.
„Ik kan er geen eed op doen
hoor," zei de inbreker voorzichtig.
„Maarre.dat ding daar lijkt
er het meeste op."
„Bedankt," zei de inspecteur,
toen hij de aangewezen Ameri
kaanse legerrevolver opnam.
„Het kan zijn. dat het ons een
stap vooruit heeft gebracht."
„Scheelt het een maandje?",
vroeg Lange Henk.
„We zullen ons best doen," zei
de inspecteur, „maar je moet de
volgende keer echt wat minder
met vuur spelen."
De inbreker bleef het antwoord
schuldig en vertrok tussen zijn
bewakers.
„Wat brengt ons dit verder?"
vroeg Tim.
„Voorlopig niets," zei de in
specteur, „maar 't kan een aan
wijzing zijn. Natuurlijk is het
geen schimmetje van bewijs."
Luyken vroeg of hij nog nodig
was.
De inspecteur dacht 'n seconde
na en zei „wacht even". Hij
draaide een intern nummer en
vroeg naar Verstraten. „Kun je
me een paar scherpe afdrukjes
van die Belg bezorgen?"
Een jonge agent bracht het ge
vraagde.
„Luyken," zei de inspecteur.
„Laat je mannetjes die plaatjes
eens zien. En toon hen maar de
hele weg die je moordenaar heeft
afgelegd. Misschien hebben we
ergens geluk
„Zoveel geluk heeft niemand",
mompelde Tim, „dat is tegen de
natuur."
Luyken stond op. „Ik ga er
meteen mee aan het werk."
„En nu?" vroeg de journalist.
„Een kort ontbijt," besliste de
inspecteur. „En dan gaan we
door." Hij nam de hoorn op en
gaf opdracht de eigenaar van de
Music-Bar op te pakken. „En laat
hem maar schreeuwen en tegen
spartelen. Hij gaat zonder opgaaf
van redenen mee. En zorg. dat je
hem te Takken krijgt zonder hem
de kans te geven iemand te waar
schuwen."
„En," vroeg Zandstra, „zal ik
die jongens van de patrouille ook
maar laten komen?"
,,Ja, organiseer maar dat ze
over tien minuten rapport uit
brengen."
„Hebben we dan nog meer
klanten," vroeg Tim, die hoe
interessant hij de verhoren ook
mocht vinden en hoe z'n journa-
listenhart ook genoot toch het
gevoel had, dat er actie naar bui
ten zou móeten worden ontwik
keld om Helma en Pit te redden.
(Wordt vervolgd.)
een beetje feestl
stl
STILLE MARKT
IN AMSTERDAM
Op de Amsterdamse beurs heb
ben de internationale aandelen
gisteren 'n licht verdeelde stem
ming te zién gegeven. Voorbeurs
lagen de noteringen overwegend
boven het peil van woensdagmid
dag. maar bij de start van de offi
ciële handel viel een lichte re
actie waar te nemen. De affaire
was gering. Van de internationals
boekte Koninklijke Olie begin-
beurs een winst van bijna één
gulden op 166,90. Philips was op
138,80 prijshoudend en Hoog
ovens werd onveranderd geadvi
seerd op 117. Unilever en AKU
boekten een verlies van bijna 1
op resp. 129,30 en 80,80.
Met uitzondering van de
K.N.S.M. gaven de scheepvaart
aandelen verliezen te zien. De
cultuurmarkt was licht verdeeld.
Deli werd wat hoger geadviseerd
op een bericht, dat het concern in
Amerika een proces heeft gewon,
nen over een post aandelen Ame
rican Sumatra Tobacco.
De eerste noteringen op de
staatsfondsenmarkt lagen frac-
tioneel boven die van woensdag.
Aan de koersstijging van de
aandelen Bergoss kwam een eind.
De notering zakte met vijftien
punten in tot 465. Lager in de
markt lagen voorts Billiton. Gist-
Brocades en Furness. Albert
Heijn boekte een vooruitgang van
2 tot 2,50 en Drie Hoefijzers
was ruim ƒ3 in herstel op
119,60. Claims Verenigde Ma
chinefabrieken werden vijf cent
hoger afgedaan op 1,30. Deze
notering komt overeen met een
prijs van 105 voor een conver
teerbare obligatie.
De internationale aandelen
gaven later geringe koersver
schillen te zien. Bij het scheiden
van de markt noteerde Kon. Olie
166,40, hetgeen een winst op
leverde van ƒ0,40. Philips ging
van de markt op 138,50 en was
daarmee 0,10 in reactie. Uni
lever verloor 0,50 op 129,50 en
AKU brokkelde 1 af tot 80,70.
Hoogovens ging 1,50 naar bene
den tot 115,50.
Geert koers in Franse francs
Donderdag hebben de Neder
landse banken besloten geen
Frans bankpapier meer ter om
wisseling aan te nemen. Er is dus
géén koers meer in Franse francs,
nadat woensdag nog Frans bank
papier kon worden ingewisseld
voor 72,per 100 francs. De
maatregel van de banken is uiter
aard een gevolg van de berichten
uit Parijs, die melding maken van
een chaotische en onzekere toe
stand. Voorts werd vernomen dat
de Nederlandsche Bankniet meer
intervenieert in Franse francs. De
centrale bank heeft haar steun
aankopen dus stopgezet. De
Nederlandse grenswisselkantoren
staan doorgaande reizigers toe
per persoon 100 Franse francs in
te leveren tegen een koers van
70,—.
De ontwikkeling in Frankrijk
wordt in kringen van de banken
en de valutahandel met bezorgd
heid gevolgd. Het zal geheel van
de aard der uit Parijs komende
berichten afhangen, of en wan
neer de handel in Frans bank
papier zal worden hervat, aldus
vernam het A.N.P. gisteren.
Advieskoersen
buitenlands bankpapier
De advieskoersen voor buitèn-
lands bankpapier, vandaag gel
dend in Amsterdam, luiden:
Londen
New York
Montreal
Brussel
Frankfort
Stockholm
Zürich
Milaan
Kopenhagen
Oslo
Wenen
Lissabon
Madrid (gr. cp)
8.60—8.70
3.59—3.63
3.33—3.38
7.17—7.22
90.45—90.95
69.45—70.45
83.90—84.40
57.50—59.50
48.20—4920
50.40—51.40
13.97—14.07
12.62%12.77Vj
5.10—5.25
Volgens radio-Senegal is
woensdag in Dakar een student
om het leven gekomen en zijn
verscheidene studenten gewond,
toen de politie studenten uit een
universiteitsgebouw verdreef.
Degene die het leven bet, pro
beerde een bom van eigen ma
kelij te gooien, maar dit wapen
ontplofte to vroea.
