Computertijdperk
met tweedaagse werkweek
Pall Mall Export
OE
JUWELENROOF
Vrije tijd wordt voor de mens
het belangrijkst
Vakbeweging
en onderwijs
moeten zich
aanpassen
Samenwerking nodig bouw
en exploitatie mammoetdok
Financieringsgarantie voor
één gezamenlijk project
DOW gaat nieuwe chloorfabriek
bouwen in Californië
Maandag 6/ctinsdag 7 mei 1968
t>E VRIJE ZEEUW
Pagina 3
Grote ommekeer
„Homo ludens"
Toekomst-denken
noodzakelijk
Geen wereld
tentoonstelling
in Nederland
Het
rapport-Keijzer
ledereen kan een lange sigaret maken.
Maar alleen Pall Mali maakt hem béter - die maakt
King Size Pall Mall Export! Met of zonder filter.
King Size Pail Mail Export is de sigaret met de geurige;
formidabele, veel betere tabak.
DfjHgi King Size Pall Mali Export-veel beterl
20 Pail MaU Export f.1.50
HELMA PIT
Franse hart
transplantatie-
patiënt begraven
Agenda
Bisschoppelijk
beroep op
Dow Chemical
De rol van de vakbeweging in
Het pas begonnen tijdperk van
de computer behoeft op den duur
niet te zijn uitgespeeld, maar de
automatisering zal een funda
mentele omwenteling van struc
tuur en signatuur van de vakbe
weging teweegbrengen. Of de
vakbeweging zal blijven voortbe
staan, hangt er van af hoe zij op
deze tweede industriële revolutie
zal reageren.
Dit zei toekomstkenner prof.
dr. F. L. Polak zaterdag op een
studieconferentie van het Ne
derlands katholiek vakverbond
voor sociaal-economische redac
teuren in Doorn. Prof. Polak ver
wacht dat de traditionele gren
zen tussen landbouw, industrie
en dienstverlening zullen verva
gen. De boer wordt met zijn com
puters een groot-industrieel en
zal nog slechts werk geven aan
vijf procent van de beroepsbevol
king. De industrie zal terugval
len tot een werkgelegenheid van
10 procent van de arbeiders; de
rest zou werk moeten zien te vin
den in de dienstenverleningssec
tor, maar daarover zijn de des
kundigen het nog niet eens.
Er ontstaan meer behoeften in
de dienstverlening, maar de
vraag is, of men daar ook niet
door automatisering in zal kun
nen voorzien. Nu zijn er al com
puters, die het oude p.k.'s (voor
paardekracht) hebben vervangen
door een x aantal g.p.'s (voor girl
power).
Een massale structurele werk
loosheid in het computertijd-
'perk is mogelijk, als niet tijdig
-maatregelen worden genomen.
Prof. Polak verwacht de grote
ommekeer in ons land omstreeks
19801985. Het enige effectieve
middel tegen structurele werk
loosheid is arbeidstijdverkorting.
In theorie is dan een tweedaagse
werkweek mogelijk. Een nieuwe
ordening van de maatschappij zal
dan nodig zijn, want arbeid en
prestatie gelden dan niet langer
als criterium voor de beloning.
Het vrijetijdsleven wordt voor de
mens het belangrijkste.
De techno-structuur zal de be
drijven autonoom maken, dus
onafhankelijk van arbeiders.
Dat is een voor de vakbewe
ging nieuw probleem, waarop
zij zich thans reeds moet bezin
nen, maar dan als een eensge
zinde ongedeelde vakbeweging.
Prof. Polak acht in de toekomst
organisaties van niet-werkers
mogelijk, waardoor het oude be
grip „werkers, verenigt u" zou
dienen te worden vervangen door
„niet-werkers, verenigt u". De
vakbeweging van de toekomst zal
naar het oordeel van prof. Polak
veel meer het algemeen belang
moeten vertegenwoordigen, om
dat de menselijke arbeid immers
pas op de tweede plaats komt.
Het vak zal verdwijnen. Wat blijft
is de beweging.
Als de vakbeweging zich meer
gaat bemoeien met de „homo
ludens", met het leren leven en
spelen met de toekomst, zal de
rol van de vakbeweging niet zijn
uitgespeeld. De vakbeweging zal
dan in samenwerking met ande
ren opheldering over die toe
komst moeten geven. Men dient
te weten dat computers zelfs het
Bestel een flesje melk
in plaats van een glas
Als de melksector en de hore-
-asector meedoen, zullen de ter-
rasjesgasten die daar zin in heb
ben, dit zomerseizoen misschien
een flesje in plaats van een glaas
je melk kunnen bestellen. Het
flesje is er al. Er kan een kwart
liter in en het heeft bij de pas
gehouden zesde nationale ver
pakkingswedstrijd de hoogste
onderscheiding, de „gouden
noot", verworven.
De maakster, de N.V. Vereenig-
de Glasfabrieken in Schiedam,
heeft het flesje laten ontwerpen
voor terras- en schoolgebruik.
Het heeft de bij dit gebruik no
dige stabiliteit gekregen, alsmede
een smal bovenstuk dat kinder
handjes zonder moeite kunnen
omvatten en waar men boven-
dien gemakkelijk een omgekeerd
glas op kan zetten.
creatieve werk zullen overnemen,
dat er machines zijn met een veel
hoger intelligentievermogen
dan dat van de mens, dat ze
zichzelf ook kunnen voortplan
ten, onderhouden en repareren,
zonder dat er mensenhand aan te
pas komt. Het programmeren, tot
nu toe nog een groot probleem,
wordt zelfs een aangelegenheid
voor computers, die ook diagno
ses en therapie in ziekenhuizen
afleveren. Misbruik van compu
ters, waardoor monopolie-vor
ming en dictatuur zouden kunnen
worden gehandhaafd en bevor
derd, kan worden voorkomen
door invoering van een centraal
computersysteem, dat te verge
lijken is met onze telefoon.
Iedereen zou thuis dan de ver
langde informatie kunnen vra
gen. Prof. Polak waarschuwde
zijn gehoor, dat hij geen „science
fiction" verkondigde, maar wer
kelijkheid. De arbeid zal groten
deels verdwijnen en terugkeren
in de vrije tijd, maar dan onbe
taald.
Er zal een nieuwe status wor
den gecreëerd, een status van de
prestatie in de vrije tijd. Een ont
wikkeling in die richting is nu
reeds zichtbaar met quizzes op
de televisie, waarin mensen be
roemd worden om hun hobby's
of kennis over een bepaald on
derwerp. Het onderwijs zal zich
by de nieuwe ontwikkelingen
moeten aanpassen en zal veel
meer gericht moeten worden op
het leven met de vrije tijd. Naast
geschiedenis zal het vak „toe
komst" moeten worden onder
wezen.
Het zijn nu vooral de jongeren
die zich over die toekomst zor
gen maken en onvoldoende weer
klank vinden bij de ouderen.
Vakbeweging en politieke par
tijen maken zich volgens prof.
Polak thans veel te druk met het
oplossen van huidige problemen.
De oplossingen worden in de toe
komst toch omver gegooid. Meer
toekomst-denken acht prof. Po
lak beslist noodzakelijk.
De minister van economische
zaken, mr. 1». de Blockjheeft „een
laatste" dringend beroep op de
vijf grote scheepswerven in Rot
terdam en omgeving gedaan om
samen te werken bij de bouw
en exploitatie van een nieuw
bouw- en reparatiedok voor sche
pen van een half miljoen ton of
meer in het gebied van de Nieu
we Waterweg.
Dit blijkt uit het antwoord van
de minister op vragen van het
tweede kamerlid Th. Joekes
(WD), die de minister had ver
zocht alles in het werk te stellen
om te bevorderen dat de Ver-
olme-dok- en scheepsbouwmij.,
de maatschappij „De Schelde",
de Nederl. dok- en scheepsbouw
mij., de Rotterdamse droogdok
mij. en Wilton-Feijenoord het
gezamenlijk zullen ondernemen.
Voor zover de minister bekend
heeft de directie van Verolme
geen opdracht gegeven met de
bouw van een dergelijk dok te
Het kabinet heeft na afweging
tegen andere prioriteiten in de
ministerraad besloten ons land niet
aan te melden als gegadigde voor
het houden van een wereldtentoon
stelling. Dit heeft de rijksvoor
lichtingsdienst aan het ANP mee
gedeeld.
beginnen. Wel is men begonnen
met het egaliseren van het ter
rein, waarop het dokproject van
deze onderneming eventueel zou
worden uitgevoerd, aldus demi-
nister.
Op 7 maart herhaalde minister
De Block ten overstaan van de
vijf directies een verzoek, dat
hij reeds in januari had gedaan
om tot een zodanige vorm van
samenwerking te besluiten dat
over het verlenen van een finan
cieringsgarantie kon worden be
slist.
De minister verzocht de vijf
werven hem uiterlijk binnen een
maand het resultaat van hun
overleg mee te delen.
De directies zonden de minis
ter op 8 april een brief, maar
noch deze brief noch verdere
inlichtingen waren van dien
aard, dat een besluit kon wor
den genomen over de financie
ringsgarantie.
In het licht van het rapport-
Keijzer over de Nederlandse
scheepsbouwindustrie en de om
standigheid dat de regering be
reid is voor slechts één project
een financieringsgarantie te over
wegen, werd een beroep op de
vijf werven gedaan om tot over
eenstemming te komen over een
gezamenlijk project, dat zowel
op reparatie als op nieuwbouw
betrekking zou hebben.
De minister was zich ervan
bewust van de werven een moei
lijke en ingrijpende beslissing te
vragen, maar die is in het belang
van de Nederlandse scheeps
bouw.
De totstandkoming van één
project blijft gewenst, zo besluit
minister De Block de beantwoor
ding van de vragen. Hij zal naar
zijn vermogen bevorderen dat
alsnog de basis voor een geza
menlijke aanpak wordt gevon
den.
door B. J. WITHUIS
17)
Tot zijn verrassing had hij direct
succes toen hij naar Lelijke Govert
vroeg. Straat en huisnummer vloei
den vlot uit de mond van de jon
gen achter de tapkast.
Pit verloor geen tijd. Hij liep
regelrecht het bewuste huis bin
nen, nam driehoog zijn draai op
het nogal donkere portaaltje en
klopte aan. Een vrouw deed hem
open, zei dat Lelijke Govert bij
haar een kamertje had gehuurd en
veronderstelde, dat hij wel thuis
zou zijn. Nog één trapje, en dan de
eerste deur links.
Bij het naar boven gaan zag Pit
licht onder de deur schijnen. Het
was overigens opmerkelijk stil op
de hoogste etage.
Hij klopte aan doch kreeg geen
gehoor. Na driemaal kloppen, de
laatste maal behoorlijk hard, pro
beerde hij de knop. De deur gaf
mee en Pit betrad het eenvoudig
gemeubileerde vertrekje.
Lelijke Govert was er, maar net
zo dood als Jopie de vorige avond.
Met een schok realiseerde Pit
zich, dat hij, ondanks zijn actviteit,
toch te laat was gekomen. De in
breker lag dwars over het opge
maakte bed; een beetje geronnen
bloed zat aaa z"n linkerslaap. Van
niet te grote afstand neergescho
ten vermoedde Pit, die doodstil
middien in het vertrek was blijven
staan. Hij liet z'n ogen rondgaan.
De gordijnen zaten dicht; het raam
stond vermoedelijk iets opea De
lucht was tenminste fris. Op de
tafel stond een half verorberde
maaltijd. Zo oppervlakkig gezien
waren er geen sporen van een wor
steling vast te stellen.
Pit vloog de trappen in enkele
grote sprongen af. Hij had het ge
luk een telefooncel op enkele tien
tallen meters van de deur te vin
den en draaide Jackie.
Hij kreeg de inspecteur direct
aan de telefoon.
„Ja, Pit hier. Ik heb een nieuw
tje voor je. Lelijke Govert is neer
geschoten. Ik heb het net ontdekt".
Jackie vloekte binnensmonds,
vroeg adres en korte bijzonder
heden en verzocht Pit voorlopig de
wacht te betrekken.
Plotseling dodelijk vermoeid
aanvaardde Pit de terugtocht. Hij'
betrapte zich op een schuldgevoel.
Waarom had hij deze moord niet
kunnen voorkomen? Vermoedelijk
was hij de enige die vaag de sa
menhang van het spel begreep.
Het krantenartikel, dat een poging
had moeten zijn om Lelijke Govert
te redden, was te laat geschreven.
Hij besefte, dat hij z'n kaarten
ten dele op tafel zou moeten leg
gen, om Jackie duidelijk te maken,
dat hun opvattingen niet geheel
overeenstemden.
Had hi} gefaald?
Hij kon zichzelf weinig verwij
ten. Hij had de inbreker sneller ge
vonden dan de politie. Hij was er
zo ver de omstandigheden dat ver
oorloofden, rechtstreeks heenge
gaan, met het vaste voornemen
verder onnodig bloedvergieten te
voorkomen.
Op de trap had kennelijk nog
niemand iets van de tragedie be
merkt. Hij klom ongestoord naar
de hoogste verdieping, deed de
deur open, sloot die achter zich en
nam plaats op de enige stoel in de
dodenkamer.
Pit mijmerde ietwat over de zin
loosheid van het leven, dat zo'n
Govert achter zich had. Hij vroeg
zich vaag af waar dit allemaal toe
diende en waarheen het zou lei
den.
De snelle komst van Jackie met
diens staf van deskundigen bracht
hem tot de noodzakelijke actie
stemming terug. De inspecteur
nam langzaam de kamer op, doch
hij ontdekte, evenmin als Pit, af
wijkende dingen.
De experts gingen hun gang. Pit
was er reeds lang niet meer
nieuwsgierig naar. Hij wenkte
Jackie. „Kun je vhig instructies
achterlaten, of de verhoren van de
buren en de trap overdragen?"
Jackie fronste de wenkbrauwen.
„Goed, even. Maar als we ergens
contact krijgen, wil ik zelf bij de
verhoren zijn".
„Laten we dan een ogenblikje in
dat cafeetje op de hoek gaan zit
ten. Ik wil er ook even bellen. Dan
zal ik je vertellen wat ik vanmid
dag heb gedaan en met wie ik heb
gesproken".
Zwijgend legden ze de korte af
stand af. Jackie liep iets verbete-
ner dan gewoonlijk meende Pit
te zien. Geen wonder. Hij was door
Pit telefonisch op Lelijke Govert
attent gemaakt. Hij vond hem als
vermoorde. Het flitste door de in
specteur heen, dat hij niet alleen
een moordmysterie meer op te los
sen had gekregen, doch dat hij
bovendien waarschijnlijk een goed
aanknopingspunt had verloren.
„Op de eerste plaats" begon Pit,
toen ze achter hun koffie zaten,
„stuur een paar mannetjes naar
dit adres". Hij schoof de inspec
teur een papiertje toe waarop het
adres van de laatste vriend van
wijlen Jopie vermeld stond. „Laat
die man oppakken en houd hem
vast, tot ik je het hele verhaal heb
verteld, maar doe het vlug".
Jackie stelde ditmaal geen vra
gen. Hij kende Pit en hoorde aan
de klank van diens stem, dat spoed
geboden was. Pit riep hem nog na;
„Laat ze direct hierheen bellen als
ze er zijn geweest: we moeten
weten of hij er nog was".
„Best", zei Jackie, die zijn In
structies nogal gecamoufleerd
moest geven, omdat de cel beslist
niet geluiddicht was.
Hij keerde naar het tafeltje
terug. „Ze zijn er al heen. Over
5 minuten krijg ik een seintje. En
nou je verhaal".
Zeer gedetailleerd vertelde Pit
zijn ervaringen van de middag. Hij
liet elk commentaar, zelfs elke
suggestie, achterwege. „Daarom
vroeg ik je Lelijke Govert op te
sporen", besloot hij.
„Daarom", echode Jackie, „dat
daarom is voorlopig nog een raad
sel. Waarom zou die bende een
medewerker onschadelijk maken?
Heb jij er een idee van?" „Was hij
een medewerker?" vroeg Pit ach
teloos.
(Wordt vervolgd.)
De Dow Chemical Company
heeft plannen bekendgemaakt voor
de bouw van een chloor- en na-
tronloogfabriek met een capaciteit
van 15.000 ton per jaar.
Met de bouw van deze fabriek,
die op het Dow-complex in Pitts
burg (Californië) zal verrijzen, zal
eind van dit jaar worden begon
nen. Men verwacht dat de fabriek
medio 1970 voltooid zal zijn.
Clovis Roblain, de 66-jarige
Fransman op wie de eerste hart
transplantatie-operatie in Frank
rijk werd verricht, is zaterdag te
Gonesse ten noorden van Parijs
begraven. Twee dagen na de in
greep waarbij hij het hart had
gekregen van de 23-jarige Mi
chel Goppaz, was Roblain over
leden.
Geen van de artsen die de
transplantatie hadden verricht,
woonde de besloten plechtigheid
bij. Wel had de leider van de
operatie, prof. Cabrol, een krans
gestuurd.
MAANDAG 6 MEI
Terneuzen: Luxor-Theater, 8
u.: „Invasie op Ambush Bay".
DINSDAG 7 MEI
Terneuzen: Luxor-Theater, 8
u.: „Invasie op Ambush Bay".
Lokaal „Bethel", 7.30 uur:
Evangelisatiesamenkomst.
Dow deelt voorts mede dat de
fabriek te Pittsburg, die volgens
het diafragma-proces werkt, een
belangrijk onderdeel is van een in
vesteringsprogramma ter grootte
van 20 miljoen dollar, dat de
maatschappij heeft opgezet voor
haar Western Division. Dit pro
gramma beoogt o.m. de vergroting
en verbetering van Dew's produk-
tiecapaciteit van chloor aan de
westkust van de V. S.
De nieuwe fabriek is een aanvul
ling op de bestaande produktie»
capaciteit voor chloor en natron
loog te Pittsburg. Deze capaciteif
bedraagt nu nog 125.000 ton per
jaar. Een gedeelte hiervan zal als
reserve dienst doen, wanneer de
nieuwe fabriek gereed is.
Dow werkt aan een programma
om haar wereldproduktie van
chloor en natronloog te vergroten.
In verband hiermede zal ook de
produktiecapaciteit voor deze pro-
dukten van de fabrieken in Free-
port, (Texas); Plaquemine (Loui
siana); Midland (Michigan); Fort
Saskatchewan, Alberta, Brits Co
lumbia en Sarnia (Ontario) even
eens uitbreidingen ondergaan.
Dertien protestantse en r. k. bis
schoppen in de Ver. Staten heb
ben zaterdag een beroep op de
Amerikaanse onderneming Dow
Chemical gedaan om haar aandeel
houders te laten beslissen over de
vraag, of zij de napalmleverantie»
voor gebruik in Vietnam moet
voortzetten. Twintig andere chris
telijke en Joodse leiders hebben
dit beroep onderschreven.
Dow Chemical houdt woensdag
a.s. haar jaarlijkse aandeelhou
dersvergadering.
wm
mm
