'T BEVAHUIS
Praagcentrum van
nieuw denken
I
Onrust bij Werkspoor
Terugkeer Tan Morgan de Magiër
Ver. Staten roepen
reservisten onder
de wapenen
Donderdag 11 april 1968
DE VRIJE ZEEUW
pag. r 5
Paasclrukte komt
bij spoorwegen
op gang
Suiker Unie
had goede start
NnS.: geen
ouderwetse
woorden meer
alls rijtuig.
AardhsFeitaanvoer
komt op gang
NYLON DAM ES JACKS en TERLENKA
A reduktie. Orëjp deze kans
SOWJET-ZEEMAN
MET HEIMWEE
NAAR DUITSLAND
C.A.O. WESTDUITSE
METAALARBEIDERS
OPGEZEGD
ONDERGRONDSE
KERNPROEF IN DE V.S.
Ziekenboot
Jongens uit
Bergen op Zoom
mishandelden
hondje
Vergaan Sch 225
mogelijk gevolg
van onstabiliteit
Vissersvloot
„doorgelicht"
Vereniging voor
Mulo wil alle
schoolboeken
gratis
T
Het nieuwe partijprogramma
van de Tsjechische communisti
sche partij bevat een paar pun
ten, waarover In een paar Oost-
europese hoofdsteden ongetwij
feld de wenkbrauwen gefronst
worden. Bijvoorbeeld dat over de
verantwoordelijkheid van minis
ters jegens het parlement en een
democratisering van de recht
spraak.
Het zjjn termen die wellicht
wel beleden worden in de partij
programma's elders, maar waar
aan in de praktijk niet te veel
wordt gedaan. Een eenvoudige
oplossing is bijvoorbeeld voor het
eerste punt om het parlement
maar sporadisch bijeen te roepen.
De partijleiding houdt door
deweeks de gang van zaken wel
in de gaten. Het verontrustende
vooral voor lieden als Oost-
duitslands Ulbricht zit erin
dat de Praagse partijleider Dub-
cek er een man naar is om ook te
doen wat hij zegt.
Daar heeft hij goede gronden
voor. Zoals het ook geen toeval is
dat de dood van Jan Masaryk
weer ter snrake komt en onder
zocht wordt. Een 20 jaar oude
zaak, die vooral daarom ongera-
keld wordt omdat die kwestie zo
lang de sfeer in Tsjecho-Slowa-
kije heeft verziekt.
FATSOENLIJK
Werd in 1948 de minister van
buitenlandse zaken vermoord of
pleegde hij zelfmoord? De idee is
algemeen dat Masaryk werd
doodgeslagen en uit het raam
van zijn ministerie gegooid en
dat moet dan wel door of namens
de communistische tonmensen
van toen zijn gebeurd. Alleen al
om nu het bewiis te leveren dat
de communistische partij bestaat
uit fatsoenlijke lieden en niet uit
mensen die een moord verdon
keremanen, moet er een uit
spraak komen.
Dat kan trouwens temeer om
dat Masaryk zeer zeker een aan
hanger was van nauwe samen
werking met de Sowjet-Unie.
Dubcek en ziin partij van nu zul
len zich rustig achter de ideeën
van Masaryk kunnen stellen, die
nog altijd zeer geëerbiedigd wor
den in zijn land, zoals demon
straties aen het graf van Jan Ma
saryk en zijn vader eerder dit
jaar hebben bewezen. Het is ook
niet onlogisch dat de Tsjechen
voor steun naar het oosten kij
ken. Van het westen hebben ze
die nooit gehad met als droevig
hoogtepunt het verdrag van
München.
Dubcek laat er geen twijfel
over bestaan dat hij voor zijn
land maar één plaats weet: in het
communistische blok.
vrijheid
Maar dan wel met de nodige
soevereiniteit en zonder de vrij
heid geweld aan te doen. Niet in
de rechtspraak, niet in de kran
ten, niet in het onderwijs. Van
daar dat Tsjechische universitei
ten Poolse hoogleraren uitnodigt
die door de regering in Warschau
zijn ontslagen. En wellicht ook
de Oostduitse professor Have-
mann, die voor zijn kritiek op
Ulbricht al lang boet door ver
bannen te leven op een klein pen
sioentje.
Dit aanmoedigen van het vrij
formuleren en vormen van afwij
kende opinies is een van de din
gen die andere communistische
partijen moet verontrusten. Van
daar bijv. dat het centraal comité
van de Russische partij bijeen
kwam om de toestand in de
wereld te bespreken.
Zoals in Tsjecho-Slowakije
blijkt en in Polen en getuige
het opnieuw in het nieuws komen
van de Oostduitser Havemann
leven met name onder de stu
derende jeugdideeën hoe vrijheid
en communisme te combineren.
En het zijn ideeën die kennelijk
taai blijven leven. Praag schijnt
kennelijk voornemens er het
levende centrum van te worden,
waaruit ook velen in andere lan
den hoop kunnen putten. Als
mede natuurlijk uit het feit dat
de orthodoxe stalinisten voor
zover ze nog aan de macht zijn,
alsmaar ouder en ouder worden.
En ook Ulbricht kan wel respec
tabel oud worden, maar niet
eeuwig aan de macht blijven.
De Amerikaanse minister van
defensie. Clifford, heeft donder
dag bekendgemaakt dat hij 24.500
reservisten onder de waoenen
zal roeoen. Tienduizend van hen
zullen naar Vietnam worden ge
zonden. De versterkingen voor
Vietnam zijn volgens hem in
overeenstemming met de uitbrei
ding die president Johnson op 31
m^art aankondigde.
De oresident heeft niet beslo
ten of hij nog meer reserves zal
laten ooroenen, aldus Clifford.
Clifford, die het woord voerde
op een oersconferentie, zei dat de
tienduizend reservisten de lo
gistieke steun vormen voor de
11.000 man, die in februari als
gevolg van het „tet"-offensief
met snoed naar Vietnam werden
gezonden. Met de nieuwe ver
sterkingen komt het totaal van
de Amerikaanse troepen in Viet
nam op 549.500 man. Het is op
het ogenblik de bedoeling van
de president dit aantal niet uit
te breiden, aldus Clifford.
Volgens Clifford komt het be
sluit slechts 10.000 man verster
kingen naar Vietnam te zenden
voort uit de regeringspolitiek.
de oorlogvoering steeds meer
over te laten aan de Zuidvietna-
mese regering.
De regering in Saigon heeft
besloten de strijdkrachten met
135.000 man uit te breiden. Pre
sident Thieu wil de algehele mo
bilisatie afkondigen en heeft on
langs de wens uitgesproken dat
Zuidvietnamese troepen de con
trole kunnen overnemen in de
sektor waar nu nog de Amerika
nen strijden.
Clifford zei dat men de Ameri
kaanse troepen, die in Vietnam
vrij worden gemaakt, in reserve
wil houden en op de lange duur
„het ount wil bereiken waarop
Zuid-Vietnam in staat zal zijn de
voortzetting van de oorlogsope-
ratitc op zich te nemen".
De jaarlijkse paasdrukte is bij
de Nederlandse spoorwegen ai
vroeg op gang gekomen. Woens
dag waren de treinen al voller.
Sinds gistermiddag twee uur zijn
alle treinen flink bezet. De trei
nen van Den Haag in oostelijke
richting hadden zelfs een bezet
ting van 90 procent. Vele ambte
naren hebben vermoedelijk een
halve dag extra verlof genomen,
omdat de meeste kantoren van
daag ook gesloten zijn.
De coöperatieve vereniging Sui
ker Unie is over het boekjaar
1966/'67 tot zeer bevredigende
resultaten gekomen, zo wordt in
het jaarverslag meegedeeld. In
1966 werd in totaal 327.560 ton
kristalsuiker geproduceerd, terwiil
dé totale omzet steeg tot 380.191
ton.
De Suiker Unie ging medio 1966
een nauwe samenwerking aan met
vier coöperatieve suikeronderne
mingen, t.w. de Verenigde coöne-
ratieve suikerfabrieken, de Coöpe
ratieve suikerfabriek en raffinade
rij Puttershoek, de Friesch-Gro-
nin°:se coöperatieve beetwortelsu:-
kerfabriek en raffinaderij en de
Eerste Nederlandsche coöperatieve
beetworfelsu'kerfabriek en raffi
naderij. De directie van de Suiker
Unie soreekt er haar voldoening
over uit, dat reeds in het eerste
veren'"inesiaar zidke goe^e resul
taten konden worden bere'kt.
De onnerviakta euike'Veten in
ons land is in 1966 vrijwel "elük
gebleven aan d:e van 1995. De
twaalf Nederlandse suikerfabrie
ken verwerkten in 19R6 een b!e-
tennpgst van ca. 3.790 000 ton (in
1965 was dit 3 740 000 toni. De ge
middelde worielonbrengst ner ha
bedroeg 40.459 kg. Het su'kerw-
bnük in Nederland was in 1966
528.086 ton (in 1965 nog 506 836
toni, hetgeen neerkomt on een ge
middeld verbru'k ner hoofd van de
bevolking van 42,4 kg.
De N.V Ned. Spoorwegen heeft
aan al haar personeels1eden ge
vraagd, moderne benamingen te
bedenken voor ouderwetse ter
men als rijtuig, stationnement,
wachtkamer, coupé, lokettist.e
en machinist en vele andere uit
vroeger tijd stammende begriu-
nen. De groep „invoering huis
stijl", die zich al bezig hield met
de modernisering van letters,
kleuren en vormen, beeft in het
personeelsblad van N. S. gevraagd
om haar te helpen bii het zoeken
naar wegen om de typische spoor
wegterminologie te verjongen.
Langzaam maar zeker gaat op
de Nederlandse fruitveilingen de
aanvoer van aardbeien uit de
kassen toenemen. Deze week
hadden verschillende fruitvei
lingen reeds een aanbod van
enige betekenis van deze pri
meurs van de aardbeienoogst
1968. In de komende weken za"
naar men aanneemt het aanbod
geleidelijk toenemen. Op het
ogenblik beginnen de vruchten
te rijpen in de kassen waarin is
gestookt en de planten boven
dien vanaf januari kunstmatig
zijn belicht.
De grootste aanvoeren zijn er
op het ogenblik op de fruitvei
lingen in Zaltbommel, Nümegen,
Venlo en Kapelle-Biezelinge. De
prijs van de goede kwaliteit lag
eind deze week rond f 3,per
doos met 200 gram aardbeien. De
stand van de aardbeien in de
kassen is over het algemeen
redelijk maar toeh_ wordt een
wat lagere produktie per vier
kante meter verwacht dan het
vorig jaar,
Etalage - aanbieding
Let op onze etalage. Wij bieden u aan in deze etalage
Iets wat u niet missen kan ZO'N SPORTIEF, GOED en GE
MAKKELIJK ZITTEND JACK.
A CA Nu favoriet tijdens onze etalage-aanbieding, onverschillig
JÊ 3 Vr welk jack u koopt.
JACKS IN MODERNE MODELLEN met eersteklas pasvorm,
in alle modetinten. Voor een extra lage prijs in
noordstraat 22 Het enigst speciaal vakkledinghuis In Zeeuws-Vlaanderen
terneuzen Maar ook ongekend gesorteerd in JACKS
telefoon 01150—2473
Ongeveer 1000 werknemers van
de N.V. Werkspoor in Utrecht
hebben donderdagmorgen een
„stille tocht" door het bedrijf
gemaakt om uiting te geven aan
hun ongerustheid over de gevol
gen van de harmonisatie van de
arbeidsvoorwaarden die de direc
tie wil doorvoeren. De tocht
duurde ongeveer drie kwartier
en verliep rustig.
Ir. G. J. Klomp, directeur van
Werkspoor Utrecht, neemt aan
dat het protest is ingegeven
door onzekerheid over het ef-
fekt van de harmonisatieplan
nen waarover nu al een jaar met
de vakbonden wordt onderhan
deld. Volgens hem is deze on
gerustheid echter overbodig om
dat de harmonisatie van de pri
maire arbeidsvoorwaarden
waarbij het onderscheid tussen
handarbeiders en beambten ver
valt waarbij het onderscheid
tussen handarbeiders en beamb
ten vervalt niet alleen bete
kent dat de oude „statusverschil-
len" vervallen, maar voor ver
reweg het grootste deel van het
2500 man tellende personeel ook
financieel zeer gunstige gevol
gen heeft.
Een kwart van het personeel
behoort op het ogenblik tot de
categorie „beambten". Zij zijn
met de uurloners al naar gelang
de „waarde" van hun functie in
gedeeld in tien functiegroepen.
De financiële consequenties daar
van zullen pas geleidelijk voel
baar worden. Omdat over deze
zaak nog wordt onderhandeld
met de vakbonden, kunnen geen
mededelingen worden gedaan
over de nieuwe salarissen en dat
veroorzaakt waarschijnlijk de on
rust in het bedrijf.
Ir. Klomp zei donderdagmor
gen, dat de harmonisatie maa-
voor ongeveer 4 procent van het
personeel een nadeel betekent,
in die zin, dat volgende „loon-
ronden" deze personeelsleden
voornamelijk beambten niet
volledig zullen worden toege
kend. Volgens hem staat daar
een veel grotere groep mensen
tegenover, die er financieel in
belangrijke mate op vooruit gaat.
De salarissen van een aanzien
lijk deel van de uurloners zullen
namelijk worden opgetrokken.
Voor de beambten geldt, dat de
leeftijd waarop zij hun „top"
kunnen bereiken, wordt terug
gebracht. Dit betekent dus voor
al voor de jeugdigen een voor
uitgang. Voor de grootste groep
beambten zal de inkomensposi
tie ongeveer gelijk blijven. De
totale loonsom voor het gehele
bedrijf zal door de nieuwe inde
ling stijgen.
De indeling in de functiegroe
pen is geschied door een com
missie van de Verenigde Machi
nefabrieken (het concern waar
toe Werkspoor behoort), samen
met deskundigen van de vakbon
den. Ir. Klomp zei, dat de VJM.F.
met de harmonisatie en de in
tegratie een belangrijk stuk
sociaal beleid binnen het con
cern wil verwezenlijken.
De districtsbestuurder van de
Algemene Nederlandse Metaal-
bedrijfsbond. de heer A. Groe-
nevelt, ontkende dat de indeling
in de functiegroepen is geschied
door een commissie van de V.M.
P. samen met deskundigen van
de vakbonden. Er is alleen over
leg gepleegd over het bij de in
deling te hanteren systeem,
waarvoor normen werden vast
gesteld. De toepassing van het
systeem is een aangelegenheid
van de V.M.F.-commissie.
In het havengebied van Gent is
woensdag een man opgepikt, die
vergeefs probeerde zich in het
Russisch verstaanbaar te maken.
Op een politiebureau bleek, dat
hij een opvarende was van het
Russische schip „Ingul", dat in de
Gentse haven ligt. Hij zei gedrost
te zijn, omdat hjj zo graag zou
terugkeren naar de plaats in
Duitsland, waar hij tijdens de
oorlog had vertoefd, nadat hij ais
jongen door de Duitsers was ge
deporteerd.
Het bestuur van het Westduit-
se vakverbond van arbeiders in
de metaalindustrie, dat 3,6 mil-
ioen leden telt, heeft woensdag
besloten de c.a.o. op te zeggen
welke geldt voor alle leden in
geheel West-Duitsland, met uit
zondering van Beieren.
Tegelijkertijd zijn onderhan
delingen aan de gang in Erbach,
bij Frankfort, over een nieuwe
c.a.o. De vakbondsafgevaardig
den eisen een loonsverhoging van
7 en leggen er de nadruk op
dat de opzegging van de huidige
c.a.o. een antwoord is op „de ver-
tragingstaktiek van de werk
gevers".
De werkgeversafgevaardigden
van hun kant betreuren het be
sluit van het vakverbond, dat
naar zij zeggen is genomen op een
ogenblik, dat de werkgevers
bezig waren aan een alomvattend
ontwero-akoord t.a.v. de be
scherming van de lonen tegen de
gevolgen van de rationalisatie in
de bedrijven.
Op het proefterrein in de Ame
rikaanse staat Nevada is woens
dag een ondergrondse kernproef
genomen. De kracht van de ont
ploffing was gelijk aan die van
een hoeveelheid tnt, gelegen tus
sen de 20.000 en 200.000 ton.
Binnenkort gaat een nieuwe
ziekenboot door de Nederlandse
wateren varen, de „Alex van
Waayenburg", zo genoemd naar
de man, die jaren geleden de
K.R.O.-rubriek radioziekenbs-
zoek „Zonnebloem" in het leven
heeft geroepen en vele jaren
heeft geleid. Uit deze populaire
radiorubriek is later de katholie
ke Nederlandse vereniging tot
bevordering van het welzijn van
zieken, de „Zonnebloem", voort
gekomen. Deze vereniging krijgt
thans de beschikking over een
eigen ziekenboot, die gedurende
een groot deel van het toeristen
seizoen door Nederland gaat
varen, met elke dag een ander
gezelschap zieken, zoals hulpbe
hoevende beiaarden, aan boord.
Alex van Waayenburg, die van
de zomer de K.R.O. met pensioen
verlaat, zal op dinsdagmiddag 16
april in Breda zelf aanwezig zijn
bij de naamgeving van de voor
dit doel speciaal omgebouwde
boot.
De „Alex van Waayenburg"
die plaats kan bieden aan 25 bed
legerige patiënten en 25 stoel-
patiënten, zal van midden mei tot
midden juni en van begin sep
tember tot half oktober beschik
baar zijn voor Zonnebloem-dag
tochten.
De Linnaeushof te Bennebroek
heeft woensdag haar poorten
weer voor het publiek geopend.
Op de foto de eerste rit van de
grote attraktie voor de kinderen:
de kindertrein.
36) Met kennersblik monstert
jonker Tobias zijn vriend Aram,
die bewegingloos op de grond ligt.
Het heft van de dolk steekt recht
op tussen Arams schouderbladen,
het omgeklapte staal is onder zijn
buis verborgen.
„Juist," gnuift de jonker tevre
den. «daar zullen Morghans
knechten wel inlopen. Het is een
onsmakelijke grap, maar we heb
ben geen keus. Het spel kan be
ginnen." Dan haalt hjj diep adem
en stoot een langgerekte, ijselijke
kreet uit. Even blijft het dood
stil, maar daar naderen reeds
haastige voetstappen.
„Zij komen," fluistert de jon
ker. „Blijf doodstil liggen, Aram".
Grendels knarsen, krakend draait
de celdeur open en twee van
Morghans knechten staan in de
deuropening.
„Wat is hier gebeurd,"
schreeuwt een van hen, de poort
wachter. als hij de roerloze ge
stalte op de grond ziet liggen.
„Een ongeluk," stottert Tobias,
die in goedgespeelde angst tegen
de muur staat te trillen. „Wij
wjj hadden een kleine twist
ik trok mijn dolkAram strui
kelde en toenach welk
een rampmijn beste vriend,
ridder Aram van Barranca door
mijn hand gedoodU"
Twee jongelui, de 18-jarige v.
A. R. en de 19-jarige J. P. L. uit
de gemeente Rucphen, hebben
van de rijkspolitie een proces
verbaal gekregen wegens erger
lijke dierenmishandeling. Zij
hadden n.l. woensdagavond een
hondje willen doodslaan met een
schop. Toen zij dachten dat het
beestje dood was, begroeven zij
het aan de kant van de weg. Toen
donderdagmorgen enkele kinde
ren naar school gingen en daar
passeerden, zagen zij dat het
hondje dat nog leefde, zich met
zijn pootjes naar boven werkte.
Zij hebben het toen uitgegraven,
doch het diertje was zo ernstig
gewond en uitgeput, dat een die
renarts het heeft moeten afma
ken.
De raad voor de scheepvaart
in Amsterdam heeft gisteren een
uitvoerig onderzoek ingesteld
naar de ramp die op 8 december
1966 de motorkotter „Willem
Senior" SCH 225 trof. Het schip
verging met man en muis een
vijftig mijl ten noordwesten van
de Waddeneilanden en van de 6
opvarenden, onder commando
van schipper Jan Hoek, is nooit
meer iets teruggevonden.
Het schip zelf is opgespoord
door duikers van de kon. marine,
het ligt op een diepte van 45
meter weggezakt in het zand,
ogenschijnlijk onbeschadigd, zo
dat de veronderstelling dat het
aangevaren zou zijn niet voor de
hand ligt.
Tijdens de behandeling kwam
de gedachte dat er iets haperde
aan de stabiliteit naar boven.
Feiten zijn dat een zusterschip,
de KW 219 op 24 juli 1965 ver
ging en dat er sterke aanwijzin
gen waren, dat van dat ongeluk
de stabiliteit de oorzaak was,
Vast staat ook dat van een an
der zusterschip, de KW 225, de
bemanning als geheel afmon
sterde, omdat men het schip niet
vertrouwde.
Na het ongeluk met de KW 219
kwam een deskundige van de
scheepvaartinspectie tot de con
clusie, dat de stabiliteit van dit
type schepen niet voldoende
was en dat 7 ton ballast moest
worden gevoerd. Bij de SCH 225
is dit niet ten volle gebeurd. Er
is maar 4,5 ton ballast ingeno
men, omdat anders het schip zo
zou komen te liggen, als de
vangst aan boord was, dat de uit
watering niet voldoende func
tioneerde.
Vast staat ook, dat na de
ramp met de Scheveningse kot
ter, de inspectie voor de scheep
vaart besloot de stabiliteit van
alle schepen beneden de 200 ton
„door te lichten". Dit gaat om
675 schepen onder Nederlandse
vlag. Dit onderzoek, dat nu on
geveer op de helft is, heeft uit
gewezen dat de schepen van het
type van de SCH 225, 3.60 meter
verlengd moeten worden en 15
ton ballast moeten voeren om
aan de normen die thans voor
een veilige stabiliteit gelden te
voldoen.
Tegenover dit alles stond de
verklaring van kapitein A. Kor
ving uit Hoek van Holland,
mede-eigenaar van de SCH 225
en tot twee weken vóór het on
geluk schipper op de drie jaar
oude kotter. Kapitein Korving
noemde de „Willem Senior" een
orettig schip, waar je alles mee
kon doen. Hij had in de drie
jaren dat hij met de kotter voer
alle weersomstandigheden tot
windkracht 12 meegemaakt en
steeds rotsvast vertrouwen in
zijn schip gehad, evenals trou
wens de rest van de bemanning,
welke merendeels al twee jaar
op de kotter voer.
De algemene vergadering van da
vereniging voor M.u.l.o. heeft gis
teren in Utrecht een voorstel van
de afdeling Utrecht aangenomen
waarin wordt gepleit voor het
gratis verstrekken van de benodig
de leermiddelen aan al<e leerlingen
van het voortgezet onderwijs.
In de toelichting bij dit voorstel
werd gezegd, dat het niet meer
gratis beschikbaar stellen van boe-
,ken en leermiddelen aan de leer
lingen van het m.a.v.o. (u.l.o.) een
enorme stap achteruit betekent in
de sociale ontwikkeling van ons
land. „De zo hoog geprezen demo
cratie van het onderwijs wordt
daardoor niet alleen belemmerd,
doch teruggedrongen",
i Als de ouders per leerjaar voor
150 gulden boeken moeten aan
schaffen voor een kind dat in de
leeftijd van twaalf tot achttien
jaar toch al veel geld gaat kosten,
betekent dit voor hen een zware
belasting. De vereniging vreest,
dat daarom velen hun kind niet
verder zullen laten leren.
De boeken en leermiddelen
moeten niet alleen aan de m.a.v.o.-
leerlingen gratis worden verstrekt
zoals tot dusver aan de uloleeriin-
gen, maar aan alle leerlingen van
het voortgezet onderwijs. De ver
eniging meent, dat een werkelijke
democratisering van het onderwijs
eist dat dit kosteloos is,
4
