De goudkoorts eiste een
resolute ingreep
Noordvietnamezen
defensielinies af rond
tasten
Khe Sanh
C.N.V.: „KOSTENSTIJGING LEGT ND AL BESLAG OP
Permanente genezing van
noodoplossing laat op zich wachten
LOONRUIMTE VOOR 19G9"
Werkloosheid krachtig aanpakken
BEURSOVERZICHT
„Vernietigingsactie" bij Saigon
duurde negen dagen
;i
Wöensdag 20 maart 1908 DE VRIJE ZEEUW
Garantie
Kunstmatig goud
Boter bij de vis
Tussenoplossing
Staat van beleg
in Guatemala
na ontvoering
aartsbisschop
GOMULKA OVER
DE BETOGINGEN
Omwe^ kostte
veel tijd
INTERNATIONALS
GEMAKKELIJKER
Bij de 17e
breedtegraad
Operatie
Quyet Thang:
50.000 soldaten
Wapenopslag
plaats vietcong
Kettingbotsing
bl] Vlanen
veroorzaakt
enorme files
DYNAMO MOSKOU
WON MET 1-0
VAN CARDIFF CITY
De door goudkoorts bevangen
wereld heeft medicijnen gekre
gen van de zeven grootste goud-
bezitters ter wereld. Voortaan
zal er een vrije markt zijn voor
het gele metaal, zodat ieder die
zo graag een staaf bezit, daar
voor zoveel mag betalen als hij
wenst. De circulatiebanken hou
den onder elkaar vast aan de
oude prijs van 35 dollar per oun
ce. Het is een medicijn die helpt,
mits de centrale bank van een
of ander land niet bezwijkt voor
de verleiding het tegen deze prijs
gekochte goud op de vrije markt
van de hand te doen om er een
slaatje uit te slaan.
Dat hoeft niet eens verleiding
te zijn; het zou van de Fransen
een systeem kunnen wezen. Ge
beurt dat, dan gaan de goud
voorraden vooral van de Ameri
kanen weer lekken en zijn we
terug waar we waren: in de pa
niek van de afgelopen weken.
Een paniek die alleen maar een
gebrek is aan vertrouwen. En
vertrouwen is meer nog dan
goud de basis van alle geldver
keer.
Iedere Nederlander' neemt een
tientje aan als betaling voor zijn
diensten of produkten, niet om
dat dat papiertje veel waard is,
maar in het vertrouwen dat hij
voor dat biljet weer diensten of
goederen in ruil kan krijgen, die
hem datzelfde bedrag waard
zijn. In theorie zou men het bil
jet moeten kunnen inwisselen
voor een paar gram goud, maar
dat is niet nodig.
Bij handel over de grenzen
wordt het anders: dan worden
guldens in marken of ponden of
franken omgeruild. Daarbij is
het vertrouwen nodig dat die
ruil vandaag of morgen ook in
de omgekeerde richting kan ge
beuren tegen ongeveer dezelfde
koers. En dat garandeert een
stelsel van vaste wisselkoersen:
iedere munt is zoveel dollar
waard en omgekeerd is die dol
lar weer één 35e van een ounce
waard.
Die waarde mag wel tussen
aanhalingstekens en heeft niets
met de waarde van goud te ma
ken. maar is alleen bedoeld als
een garantie, dat men geen strop
haalt. In de internationale han
del is er nooit een volkomen
evenwicht. Het ene jaar koopt
men meer uit het buitenland dan
men eraan verkoopt, maar als
over een lange periode de zaak
quitte speelt, zijn er geen risi
co's. Eventueel kan men kleine
fluctuaties corrigeren door spe
ciale kredieten bij het Interna
tionaal Monetair Fonds of door
wat goud te verkopen.
De basis voor dit systeem werd
tegen het eind van de tweede
wereldoorlog gelegd In Bretton
Woods. Men deed dit om te voor
komen dat zich iets zou herha
len als in 1928, toen het wereld-
betallngsverkeer in de soep
draaide bij de pogingen om de
rekening van de eerste wereld
oorlog te vereffenen.
De voornaamste architect van
de overeenkomst van Bretton
Woods was lord Keynes, de eco
noom, die maar op één punt zijn
zin niet kreeg: hij wilde liever
een kunstmatig goud, bancor, in
voeren dan het echte gebruiken.
Immers: echt goud is een pro-
dukt dat in wezen niet anders is
dan aardappels. En net als aard
appels duurder worden naarma
te ze schaarser zijn of goedkoper
als er geen betere prijs voor valt
te maken, zou dat met het goud
ook kunnen gebeuren. En dat is
gebeurd. De wereldproduktie
blijft bij do vraag van de
nationale banken, de potters en
de industrie samen.
Vandaar dat lieden er op spe
culeren dat het meer waard
wordt en vandaar de run op de
Londense goudmarkt. De zeven
(eerst acht, maar Frankrijk is
er uit gestapt) rijkste goudbezit-
ters verkopen daarom uit hun
voorraden om de goudprijs sta
biel te houden. Tot dusver met
effect. Tenslotte is goud op zich
zelf geen aantrekkelijk bezit: het
eet wel niet, maar het verdient
ook geen geld. Het heeft geen
zin er voorraden van aan te leg
gen tenzij men inderdaad op een
hogere goudprijs mag hopen.
Die hoop is vooral aangewak
kerd door generaal De Gaulle,
die in dezen de echo was van
zijn adviseur Jacques Rueff.
Diens idee is een terugkeer naar
de gouden standaard van de vo
rige eeuw, gekoppeld aan een
verdubbeling van de goudprijs.
Dat klinkt op zichzelf niet on
aardig, maar het komt in het in
ternationale betalingsverkeer
neer op een constant boter bij
de vis. En zoals in het gewone
nationale burgerlijke betalings
verkeer kredieten onontbeerlijk
zijn, is dat internationaal ook zo.
Dat zou via het systeem-Rueff
moeilijk worden. Landen zouden
dan verplicht zijn bij het gering
ste tekort op de betalingsbalans
over te gaan tot scherpe deflatie-
maatregelen bestedingsbeper
king e.d. en er wat werkloos
heid voor over moeten hebben
om weer in het reine te komen.
Rueff miskent hiermee, dat
juist door de soepelheid van het
Bretton Woods-systeem in de
meeste landen een sociale zeker
heid tot stand is gekomen en ook
een mogelijkheid tot economi
sche ontwikkeling, die via het
strakke systeem van de strikte
goud-economie onmogelijk is.
De enige oplossing is naast of
in plaats van het goud een an
dere, minder door paniek be
dreigde basis te vinden voor het
internationale monetaire sys
teem. Er is veel over onderhan
deld, maar het heeft tot niets
geleid, ook al weer door Franse
tegenkanting.
Niet dat de Franse verwijten
geheel en al fictief zijn. Het sys
teem van Bretton Woods is niet
bedoeld om landen de vrijheid
te geven met tekorten op de be
talingsbalans door te werken. De
OSLO: Prins Harald van Noor
wegen met zijn verloofde, de 30-
jarige Sonja Haraldsen.
bedoeling is dat bij te lang voort
duren van tekorten niets wordt
ondernomen om de balans in
evenwicht te brengen, hetzij door
een inflatoire politiek thuis, door
belastingmaatregelen ef door een
devaluatie.
De waarheid is dat daar om
politieke redenen minder van
terecht kwam dan nodig was.
Met name de Britse en Ameri
kaanse tekorten hebben de run
om dollars en ponden in te wis
selen aangewakkerd.
Een simpele oplossing zou een
hogere goudprijs zijn of vertaald:
een devaluatie van de dollar,
volgens de Fransen tenminste.
In feite is dat zo leuk niet, want
het zou de Amerikaanse concur
rentie op de wereldmarkt alleen
maar heftiger maken en de mees
te landen hebben daar al moeite
genoeg mee. Ze zouden daardoor
waarschijnlijk ook Frankrijk
als tegenmaatregel haast ge
dwongen zijn met de dollar mee
te devalueren en dan zijn we
weer waar we waren.
Vandaar de tussenoplossing van
nu: een vrije naast een 35 dollar
per ounce-goudmarkt. Op zijn
minst biedt dit even soulaas. De
geneesheren kunnen nog eens
proberen tot een methode te ko
men die wat permanenter is. En
dan moet men maar hopen dat
ze niet zo lang wachten tot de
patiënt bijna bezwijkt.
Het christelijk-nationaal vakver
bond vreest, dat de lonen in 1969
een sluitpost zullen worden. De
overheid neemt allerlei maatrege
len, die straks iedereen geld gaan
kosten (zoals verhoging van huren
en sociale verzekeringspremies, in
voering B. T. W. enz.), aldus het
C. N. V. in zijn orgaan „De Gids",
en stelt dan vast dat er straks
maar weinig ruimte voor een wer
kelijke verbetering van de arbeids
voorwaarden overblijft.
„Op die manier wordt de loon
ruimte voor volgend jaar nu al min
of meer in beslag genomen". Het
C. N. V. vindt het een bedenke
lijke zaak, dat bijvoorbeeld de
De regering van Guatemala
heeft maandagavond voor het
gehele land de staat van beleg
afgekondigd, nadat aartsbisschop
Casareigo werd ontvoerd. De
staat van beleg is voor 30 dagen
afgekondigd en in die tijd zal uit
sluitend het leger voor de hand
having van de orde zorgen. Se
dert 16 januari gold de noodtoe
stand, waarbij de ordebewaring
in handen van de burgerlijke
autoriteiten (het ministerie van
binnenlandse zaken) was geble
ven.
Alle bladen in Guatemala-
stad hebben dinsdag een ver
klaring van de „strijdkrachten
van de rebellen" afgedrukt,
waarin staat dat deze niets te
maken hebben met de ontvoe
ring van de aartsbisschop.
Partijsecretaris Wladyslaw Go-
mulka heeft de betogingen in
Polen reactionair genoemd. „De
scheidingslijn loopt niet tussen
arbeiders en studenten, maar
tussen socialisme en anti-socia-
lisme. De arbeiders hebben dat
dadelijk begrepen, de studenten
hebben zich laten meeslepen",
zei hij in een toespraak.
Van de 1208 gearresteerden
zijn 687 alweer vrijgelaten. De
opmerking van Gomulka: „Wij
zijn bereid allen een emigratie-
paspoort te verstrekken die Is
raël als hun vaderland beschou
wen" werd met donderend ap
plaus begroet. Een stem uit de
zaal riep: „En vandaag nog".
De reactie zal volgens de par
tijsecretaris geen kans krijgen
het socialisme te ondergraven.
De schuldigen worden gestraft.
De partij zal verstandig en rus
tig te werk gaan.
huurverhoging die voor een
reeks van jaren al bij voorbaat is
toegestaan een absolute voor
rang krijgt boven loonsverhogin
gen.
De regering is om allerlei rede
nen bezorgd over onze economie.
Maar, aldus het C. N. V., dat is ze
al jaren lang: we kunnen ons de
tijd niet heugen dat een regering
geen zorgen had over de econo
mie. Daardoor loopt de regering
volgens het verbond het risico van
de man, die zo vaak om hulp riep,
dat niemand naar hem luisterde
toen hij werkelijk in nood kwam.
Het C. N. V. betreurt het „ge
hakketak" over de betalingsbalans,
vooral omdat de regering een snel
le verbetering van die balans als
hét middel tegen allerlei kwalen
en met name tegen de werk
loosheid beschouwt. Het ver
bond meent dat dit een omweg is,
die voor de tienduizenden werk
lozen veel te veel tijd kost. Het is
er nog steeds van overtuigd, dat
het zonder gevaar voor onze eco
nomie mogelijk en verantwoord is,
de werkloosheid met meer recht
streekse wapens te lijf te gaan.
Het C. N. V. is het wel met de
regering eens, dat er niet voldoen
de wordt gespaard. De werk
nemers zijn bereid een bijdrage te
leveren-aan de dringend noodzake
lijke besparingen, door bijvoor
beeld inplaats van met een loons
verhoging genoegen te nemen
met winstdeling in de vorm van
spaarloon, investeringsloon of ver-
mogensaanwasdeling. Maar zolang
de werkgevers deze vormen van
sparen stelselmatig van de hand
wijzen, aldus het C. N.V., wordt
ons die medewerking onmogelijk
gemaakt.
De stemming voor de meeste
internationale waarden is giste
ren bij de opening gemakkelijker
geweest. De koersen vielen wat
tegen, wanneer in aanmerking
wordt genomen, dat de interna
tionals in Wallstreet hoger sloten,
behalve voor KLM, welk fonds 'n
dollar lager noteerde. Vrijwel
alle internationale waarden open
den beneden de slotprijs van
maandag. Kon. Olie had winst
nemingen te verwerken, waar
door een koersverlies ontstond
van 1,20 met een eerste verhan
deling op 155,50.
Philips was ruim een gulden
lager op 126,10. Unilever hield
zich vrij goed met een koersver
lies van twee dubbeltjes tot
115,70. AKU deed hetzelfde op
72,80 (72,90). Hoogovens werd 'n
halve gulden hoger geadviseerd
op 124. Het publiek ging tot
winstnemingen in de hoofdfond
sen over, zij het op kleine schaal.
Men vertrouwde Wallstreet niet.
De markt op de Newyorkse beurs
sloot wel hoger, maar aanvanke
lijk was de stemming er zeer vast
geweest. Winstnemingen in het
laatste beursuur waren oorzaak,
dat het grootste gedeelte van de
koerswinsten weer verloren ging.
Dat veroorzaakte in Amsterdam
enig wantrouwen.
Veel beweging in het koersver
loop van de scheepvaartwaarden
was er niet. Vermeldenswaard is
dat Kon. Boot op 107% nog het
best in de markt lag. De cultures
waren gemakkelijker. De staats-
fondsenmarkt was prijshoudend
hoger.
De handel in goud Is wel ruim
geweest, maar heeft toch niet de
Voor de tweede maal binnen
48 uur hebben Noordvietnamese
troepen maandag de defensie
linie* rond de Amerikaanse basis
Khe Sanh „afgetast". Pogingen
om door deze stellingen te bre
ken hadden geen succes. Na een
heftige vuurwisseling trokken
de ongeveer 600 Noordvietname
zen, achtervolgd door Zuidviet-
namese militairen die in de voor
ste linies lagen zich terug. Zij
waren de basis toen op ongeveer
45 meter genaderd.
Aan hun aanvallen,' dié ver
moedelijk bedoeld waren p-n
zwakke plekken in de verdedi
ging van de basis te zoeken, gin1?
een zwaar bombardement met
mortier- en artilleriegranaten
vooraf. Intussen werden de
Noordvietnamese posities be
stookt door Amerikaanse zware
bommenwerpers.
Amerikaanse vliegtuigen vie
len verscheidene doelen in
Noord-Vietnam aan. Door het
slechte wèer was hun activiteit
echter sterk beperkt.
Bij de zeventiende bre::'";-
graad tussen Dong Ha en Gio
Linh hebben Amerikanen en
Noordvietnamezen een zwaar g
vecht geleverd waarbij volgens
Amerikaanse opgaven 67 tegen
stander* en 12 Amerikaanse ma
riniers sneuvelden. Vierentwintig
mariniers werden gewond. De
Amerikanen kregen steun van de
artillerie en de luchtmacht.
De eerste zes F 111-jachtbom-
menwerpers met verstelbare
vleugels, die ook voor verken
ningsdoeleinden kunnen worden
gebruikt, zijn uit de Ver. Staten
in Thailand aangekomen. De ko
mende dagen zullen zij bij de oor
log in Vietnam worden ingezet.
De F-lll kan 2Vj maal de snel
heid van het geluid bereiken.
De kranten in de Noordvietna
mese hoofdstad maakten maan
dag melding van het neerschieten
boven Noord-Vietnam van het
2300e Amerikaanse vliegtuig.
Volgens Amerikaanse opgaven
d^eategen gingen boven Noerd-
Amerikaanse divisie hebben e
zware slag geleverd Óm t
\klein dorp in de omgeving i
Hoe-é. Met steun van de lucht
macht gelukte het tenslotte het
dorp op de vietcong te verove
ren. Op de foto rusten een aan-
tal volkomen uitgeputte soldaten
uit na de slag.
Vietnam tot nog toe 811 toestel
len verloren.
De Cambodjaanse afgevaar
digde bij de Ver. Naties heeft de
veiligheidsraad per brief op de
hoogte gesteld van een aantal in
cidenten in de maanden januari
en februari, waarbij enerzijds
Amerikaanse en Zuidvietnamese
troepen en anderzijds dja Cam
bodjaanse strijdkrachten of de
burgerij betrokken waren. Bij
deze incidenten vielen twee do
den en werden zes mensen aan
Cambodjaanse zijde gewond, al
dus de brief.
Bij een opsporings- en vernie
tigingsoperatie 50 km ten noord
oosten van Saigon z{jn 27 vlot
cong-eoldaten en één Amerikaan
gedood en 41 Amerikanen ge
wond. De operatie is dinsdag ge
ëindigd en heeft negen dagen ge
duurd.
Uit het gebied van de operatie
„Quyet Thang", de zuivering van
de vijf provincies rond Saigon,
waaraan zo'n 50.000 militairen
deelnemen, waren dinsdagoch
tend geen meldingen van gevech
ten binnengekomen. Hoewel er
in het gebied drie vijandelijke
divisies worden verondersteld,
is het contact nog vrij gering.
Waarnemers geloven dat de ope
ratie meer bedoeld is voor het
moreel van de bevolking van
Saigon dan dat men rekent op
grote gevechten. Hoge Ameri
kaanse officieren erkennen, dat
alles wat zij hopen is, dat zij de
vietcong naar hun basisgebieden
kunnen terugdrijven.
Een Zuidvietnamese militie
eenheid viel tussen Saigon en het
120 km noordoostelijker gelegen
Dalat in een hinderlaag langs een
weg, waarin een brug was opge
blazen. Negentien Zuidvietname-
zen en één vietcong sneuvelden
en tien Zuidvietnamezen werden
gewond.
Zware B 52-bommen werpers
wierpen ook dinsdag hun last
af op Noordvietnamese stellin
gen in de heuvels rond de be
legerde basis Khe Sanh, De
jachtbommenwerpers vielen
doelen aan In Noord-Vietnam,
waaronder het vliegveld Kien
An ten zuidwesten van Hai
phong.
Zuidvietnamese regeringstroe
pen hebben dinsdag op slechts
acht km van Saigons burger
vliegveld en vliegbasis Tan Son
Nhoet een grote wapenopslag
plaats van de vietcong gevonden.
Verborgen in het struikgewas op
een oever van de Saigon-rivier
bevonden zich grote hoeveelhe
den dynamiet, raketkoppen en
mortiergranaten, die er vermoe
delijk nog maar één of twee da
gen lagen. Militaire kringen ach
ten het mogelijk dat de vietcong
deze munitie en explosieven wil
de gebfuiken voor een groot
scheepse aanval op Tan Son
Nhoet, waar zich ook het hoofd
kwartier van de Amerikaanse
opperbevelhebber generaal Weit
moreland bevindt.
afmetingen aangenomen, die er
van verwacht werden. Ook de
prijs viel tegen. Als gevolg van
het binnenhalen van de winst
werd op circa 40 dollar per ounce
gehandeld, hetgeen een flinke
daling betekende. In Hongkong
betaalde men vorig_e week nog 50
dollar per ounce. Gisteren schom
melde de prijs rond de 39 dollar.
De handel in baargoud in
Nederland is vrij gegeven. Iedere
particulier kan nu baar goud
kopen en in zijn bezit houden.
Volgens Beursplein 5 zal hier
voor niet veel belangstelling be
staan. Het kleinste stuk baar goud
weegt één kilo en wordt thans in
Nederland getaxeerd op 5000.
De handel bleef gedurende de
verdere beursduur kalm. De koer
sen van de internationale waar
den brokkelden verder af. Hier
door sloot AKU op 72,30. Philips
deed 125,70, Unilever kwam op
115,40 en Kon. Olie op 155,10.
In de le periode was Hotel
l'Europe zes punten hoger. Gist/-
Broc. ging 10. Ver. Kleermake
rijen 9, Bank Onr. Zaken en
Kiene ieder zes en Geveke 10
punten omhoog. Deli-mij. ver
beterde 1 gulden. Aan de verlies-
zijde stond Alb. Heijn met 13 pun
ten, maar Simon de Wit was twee
punten hoger. De goudaandelen
lagen flauw in de markt. Alg,
Bank Nederland ging 4% punt
omlaag. De laatkoers van Ned.
werd 10 punten lager gesteld.
Verder daalde Techn. bureau
Marijnen 8, Wyers 6, Utr. As
phalt, Nederhorst. Ned. Kabel en
Vettewinkel ieder 5 punten. Drie
Hoefijzers ging twee gulden om
laag.
Een kettingbotsing op rijks
weg 28 (Den Bosch—Utrecht) bij
de Lekbrug in de buurt van
Vreeswijk heeft dinsdagmorgen
het verkeer bijna twee uur lam
gelegd. Er ontstonden aan beide
zijden van de brug kilometers
lange files. De lengte van de
file aan de kant van Utrecht
verkeersplein Oudenrijn tot Via-
nen was ruim 13 kilometer.
Het verkeer bij de Lekbrug'
wordt als gevolg van wegwerk
zaamheden over éf'wi baan geleid.
Om kwart over negen botste een
vrachtwagen tegen een voor hem
rijdende personenauto, die moest
afremmen. Deze reed op zijn
beurt weer tegen een andere
personenauto op. Het verkeers
ongeluk gebeurde juist op het
smallere weggedeelte.
Drie inzittenden van één van
de personenauto's liepen lichte
verwondingen op. De 28-jarige
vertegenwoordiger J. Krak uit
Gorkum kreeg een beenbreuk
en een hersenschudding. In af
wachting van zijn overbrenging
naar het ziekenhuis in IJssel-
stein moest hij in zijn vernielde
wagen blijven zitten.
In korte tijd vormden zich
enorme files. Vier Porsches van
de S.A.S.-groep, het rijkspolitie-
vliegtuig, drie wegenwachters
en nog enkele rijkspolitiemen
sen uit IJsselstein moesten voor
de verkeersregeling worden in
gezet. Omstreeks kwart voor elf
was alles weer normaal.
Cardiff City en Dynamo Mos
kou zullen een derde wedstrijd
moeten spelen om uit te maken
welke club zich plaatst voor de
kwartfinales van het Europese
bekertoernooi van de bekerwin
naars. Dynamo Moskou won
woensdagmiddag de „thuiswed
strijd" in het Aziatische Tasjkent
met 10. Twee weken geleden
had Cardiff City in eigen stadion
met 10 gewonnen.
Het enige doelpunt van de
wedstrijd, die in Tasjkent werd
gespeeld, omdat de weersom
standigheden in deze tijd van het
jaar ontmoetingen in Moskou uit
sluiten, werd in de 33e minuut
gemaakt door Mikhail Gerijko-
vitaj.
