Terneuzen wil en kan
zijn „bootje" niet missen
vlees eten is verantwoord eten
Ir. HOEKSTRA: „VERPLAATSING
STEIGER IS GEER PROBLEEM"
CHRISTELIJKE BLO TERNEUZEN
WIL ZELF MET EEN VB0-
OPLEIDING GAAN BEGINNEN
J. G. Verlinde
voor
middenstand
belangrijk"
Het oude „Java"
wordt gesaneerd
Afscfceid van een afbraakbuurt
Marechaussee
ingeschakeld
bij bewaking
van ambassades
'Woensdag 6 maart 1968
Pagina S
Meningen
GEEN V. B. O.
DE I. T. O. 'START
Nieuwe piaats
Cijfers
Aardschokken
in India
WEER
PROCES-VERBAAL
TEGEN „LEUZEN-
PLAKKER"
Koningin Fabiola
terug op Laeken
DE VRIJE ZEEUW
De koperen drempels zijn gepoetst, de kelners bedienen ér als in
een goed restaurant en de soep die zij brengen, is van superieure kwali
teit. Ja inderdaad, we hebben het over het Terneuzense „bootje", dat
volgens een gestudeerd man van de waterstaat „rijp is voor de schroot
hoop".
„Als de boot weg gaat, kan
ik beter gaan verhuizen", zegt
een kleine man met alpinopet
op en een tas onder de arm. Hij
werkt ergens in de zak van
Zuid-Beveland en scheept zich
's morgens, als er net een
beetje grauw licht is, in aan
boord van de „Prins Willem I".
Een scholier, een militair, een
heer met aktetas en een vier
leden tellend gezin met zware
koffers wandelden gelijk met
hem de PSD-steiger op. Drie
PSD-mannen maken een bab
beltje bij de loopplank, een
vierde spoelt de schuit af met
veel water en de hofmeester
heeft alles kennelijk al in orde,
want hij staat in de deurope
ning van zijn heiligdom. Al met
al ontkomt men niet aan de ge
dachte, dat de jaren dertig wat
het vervoerswezen betreft iets
romantisch gehad moeten heb
ben.
De heer Huijbrecht, Terneuzens
AstfisLêM voor de P. v. d. A., ge
bruikte vorige week tijdens de zit
ting waarin de motie tegen de op
heffing van deze veerdienst werd
aangenomen, de term „mensen
zonder auto". Dat soort mensen
lijkt zeldzamer dan het is. Zij zijn
het vooral die van deze veerdienst
gebruik maken. Het is de kortste
weg naar de trein en daarbij de
geriefelijkste. De reis varieert in
lengte van 40 tot 50 minuten, dat
wel, maar in Hoedekenskerke
staat de bus altijd klaar, iets wat
de Vlissingers en de Kruiningers
niet kunnen beweren.
De meningen staan lijnrecht
tegenover elkaar. Tegenover de
harde waterstaatkundige argumen
ten, waarin de veiligheid van
Zeeuws-Vlaanderen ten opzichte
van de onberekenbare Wester-
schelde een element van de eerste
orde is, staan verweren die op de
belangen van een beperkte groep
steunen.
De heer J. G. Verlinde, voorzit
ter van het H. C. T., zegt: „Het
bootje is voor de middenstand van
groot belang. Op woensdagen en
zaterdagen is het nut van die
dienst direct merkbaar en op an
dere dagen merk je steeds dat er
een uitwisseling bestaat".
Burgemeester Aschoff heeft de
opheffingsgedachte tijdens de
raadszitting een „kwalijke zaak"
genoemd en het G. S.-lid J. M. A.
van Dongen deelde een dag later
1 i~nrruwijui.
De heer M. Moens, hoofd van
de christelijke B.L.O. te Terneu
zen, wil aan zijn school een vorm
van. Voortgezet Bijzonder Onder
wijs gaan geven als blijkt dat er
in augustus niet voldoende leer
lingen (16) zijn voor een gesub
sidieerde V.B.O.-opleiding. In het
laatste geval zullen er geen leer
krachten voor de technische vak
ken zoals timmeren en metaalbe
werking kunnen worden aange
trokken en zal de heer Moens wat
dat betreft zelf doen wat hij kan.
Hij deelde dit mee op een voor
lichtingsavond, dinsdag in het
schoolgebouw, en adviseerde de
aanwezige ouders hun kind na
het doorlopen van de laatste klas
op school te laten als het nog niet
aan werken toe is.
De leerlingen mogen tot hun
17e op school blijven. Ook zal er
in augustus voor hen die van de
B.L.O.-school af zijn de moge
lijkheid bestaan een avondcur
sus aan de school te volgen. Zij
zullen dan lessen krijgen in de
sfeer van hun werk, of juist in
een heel andere sfeer, bijvoor
beeld „doe het zelf'-lessen,
maatschappijleer. Deze cursus zal
tevens goede aansluiting geven
op het leerlingenstelsel, aldus de
heer Moens.
„We zullen alle mogelijke
moeite doen om een V.B.O.-op
leiding te beginnen. Maar daar
zijn 16 leerlingen voor nodig en
die zullen er in augustus waar
schijnlijk niet zijn", zei de heer
Moens. Hij pleitte voor de vor
ming van een V.B.O.-opleiding
om een kans te bieden aan de kin
deren, die de Individueel Tech
nische Opleiding aan de L.T.S.
niet kunnen volgen: ongeveer
60 van de leerlingen. „Moet 't
kind gaan werken op 15-jarige
leeftijd? Of gooien we er nog wat
geld tegenaan, zodat hij straks
een geschoold arbeider is", legde
hij de ouders voor.
De heer Moens en mejuffrouw
A. C. Wiegand Bruss, een van
de onderwijzeressen, beant
woordden vragen over de onder
wijsmogelijkheden, die zij elkaar
stelden. Zo gaf de heer Moens 'n
uiteenzetting over het I.T.O.-on
derwijs. „Er wordt veel praktijk
en weinig theorie gegeven. Het
gaat er om hoe dat laatste wordt
gegeven", zo zei hij. Over de
kwaliteit was hij duidelijk: „Als
hij klaar is, is hij minstens zo
goed als een l.t.s.-leerling. Als
ze hun vak maar kennen". De
I.T.O.-opleiding die voortgeko
men is uit de zogenaamde „C-
stroom", start dit jaar.
Hij zei dat 26 van de I.T.O.-
leerlingen van de B.L.O. komen,
dat 17 van de B.L.O.-leerlin-
gen niet naar die opleiding wil
len, hoewel zij er geschikt voor
zijn. Hij drong er daarom bij de
ouders op aan begrip te tonen
voor de leermoeilijkheden van
hun kinderen en hen te stimule
ren.
Mejuffrouw WiegandBrass
zei dat de vorming van een
afdeling voor Individueel nijver
heidsonderwijs voor meisjes
eveneens door gebrek aan leer
lingen onmogelijk was. Daarom
streeft men ook voor hen naar
een V.B.O.-opleiding, waarin
huishoudpraktijklessen het be
langrijkst zullen zijn, zo zei zij.
De heer Moens deelde mee dat
leerlingen van zijn school zullen
kunnen deelnemen aan een ont-
moetingsweek in „Het Zilveren
Schor" te Arnemuiden. De week
zal na Pasen vallen. Daaraan zul
len verder onder meer leerlingen
van lagere scholen en Ï.T.O.-op-
leidingen deelnemen.
mee, dat het provinciaal bestuur
ernstige bezwaren tegen de ophef
fing heeft.
„Het is de vraag welke taak het
provinciaal bestuur aan het veer
toedenkt", zegt ir. J. S. Hoekstra,
hoofd van het arrondissement
Terneuzen van de rijkswaterstaat,
die duidelijk is over de toekomst
van de veerdienst. „In de oost
buitenhaven is, als de werken daar
beginnen, geen plaats meer voor
de ponton. Die moet daar weg. Als
het veer ook voor auto's gehand
haafd moet blijven, zal de hele
steiger naar de nieuwe voorhaven
van de zeevaartsluis worden ver
plaatst, dus ongeveer tegenover 't
gebouwtje van het loodswezen".
Hij zei dat er vier dukdalven zul
len moeten worden geplaatst en
een landhoofd met toegangsweg
zal moeten aangelegd, maar dat
zoiets praktisch op geen enkel be
zwaar stuit. Er zal rekening moe
ten worden gehouden met de uit
loopruimte voor de boot, die in
verband met de sterke stroom met
vrij grote snelheid binnenloopt.
Daarnaast zal het van de finan
ciële aspecten afhangen, of de
ponton al dan niet moet worden
verplaatst. „Het hangt er van af,
of er van de zijde van het ge
meentebestuur sterke aandrang
zal zijn om het autovervoer te
handhaven. Mocht het provinciaal
bestuur menen dat de auto's er
wel af kunnen, dan kan de boot
langs de steiger voor de buiten
haven meren", aldus ir. Hoekstra.
Het „sociaal belang" van het
veer TerneuzenHoedekenskerke
wordt weerspiegeld in de cijfers.
Vorig jaar vervoerde de „Prins
Willem I" 323.122 passagiers. In
1966 waren het er 333.515 en in
het jaar daarvóór 340.171. Er is
dus sprake van een geringe daling.
Wat betreft het autovervoer ver
tonen de ciifers een schommeling:
in '67 44.108; in '66 45.094 en in
'65 39.519. Al met al noemt de
PSD het veer „vrij stabiel". Ter
vergelijking even de cijfers van
het veer VlissingenBreskens: in
'67: 3.681.473 personen en 992.641
auto's, waaronder natuurlijk veel
vrachtwagens.
De heer H. A. M. A. de Meijer
rekende de raad vorige week voor,
dat het vervoersaanbod flink zou
stijgen, als er meer werd gevaren.
Dat zou in ieder geval op de
„spitsuren" rond het weekeinde 't
geval zijn. Voorlopig zal men ook
wat dit betreft moeten wachten op
een uitspraak van het provinciaal
bestuur.
In westelijk India zjjn dinsdag
drie aardschokken gevoeld,
waarvan het epicentrum in de
omgeving van de Koyna-dam
moet liggen. In dat gebied kwa
men in december bij een ernstige
aardbeving bijna 200 mensen om
het leven.
Uit Poena is vernomen dat een
der drie schokken tamelijk zwaar
was.
De dam van Koyna wordt sinds
december streng bewaakt. Er is
een kanon neergezet dat waar
schuwingsschoten moet lossen,
als er scheuren in de dam zouden
komen.
Want vlees houdt fit. De eiwitten in vlees zijn onontbeerlijk voor een goede conditie. Conclusie? Vlees uw hoofdschotel, elke dag!
Het is eindelijk zover. Het
oude „Java" wordt afgebroken.
De slopers hebben er weinig
moeite mee. De kleine huisjes
zijn oud en broos en de gemeente
heeft geen zwaar materiaal nodig
om ze met de grond gelijk te
maken.
De oude volksbuurt had zich
zelf al vele jaren overleefd en
bestond nog slechts bij de gratie
van een schimmig verleden.
De buurt wordt gesaneerd
dat wil zeggen gezond gemaakt
en eerlang zal hier een mo
derne wijk verrijzen, waar weer
mensen zullen wonen en wer
ken en leven.
Het „Java" was langer dan
een eeuw een arbeidersbuurt
waar warm omsloten door de
hoge wallen een markante
bevolkingsgroep een eigen be
staan leidde en met wie het voor
buitenstaanders maar het beste
was op goede voet te blijven.
Nergens in het oude Terneuzen
was er een buurt die alleen al
door haar verzamelnaam het
Java", waarmee speciaal de
Javastraat, Kazernestraat, Dr.
Buijzestraat, De Doelderstraat,
Walra venstraat, Schoollaan en
het oud stuk van de Steenkamp-
laan werd aangeduid, het bewijs
leverde zich bewust te willen
onderscheiden van de rest der
bevolking.
Nergens was er een buurt
waar zoveel arbeiders in zoveel
kleine huisjes aaneengerijd naast
elkaar woonden en waar soms
'n nakomelingenschap van twaalf
en meer kinderen opgroeide. Zij
trouwden er en betrokken in de
meeste gevallen een eigen klein
Vijftig man van de koninklijke
marechaussee die de Haagse po
litie voor onbepaalde tijd ter be
schikking zijn gesteld voor bij
stand bij de bewaking van am
bassadegebouwen in Den Haag,
zijn dinsdagmiddag voor deze
taak ingeschakeld.
De leiding van het Haagse po
litiekorps is blij met deze ver
sterking. Voor de bewaking van
de ambassadegebouwen is een
flexibel systeem gekozen, zodat
naar bevind van zaken en ver
anderingen van situatie deze
dienst op verschillende manieren
kan worden uitgevoerd. In prin
cipe en hoofdzakelijk zullen de
marechaussees worden ingezet
voor deze taak.
Zij komen uit het eehele land.
De nauwe doorgang naar de Java
straat, gezien vanaf de Steen-
kamplaan. Eén van die rustige
„plekjes" op het oude „Java".
Maar aangezien een gedeelte van
de Javastraat al onder de slo
pershamer is gevallen (zie foto
onder), zal ook dit „plekje" wel
spoedig verleden tijd zijn. De
buurtbewoners verzuchten dan:
„Daar gaat ons oude „Java".
domein in dezelfde buurt. Zo
kwam het, dat hele familiedy
nastieën de buurt bevolkten; de
naam De Doelderstraat herin
nert er nog aan.
NAAR HET „SPOOR"
De naam van de roemruchte
arbeidersbuurt werd door bui
tenstaanders eenmaal met de
mengeling van vrees en ontzag
uitgesproken. Hier leefden de
bootwerkers, het „klompenbatal
jon", dat er 's morgens in alle
vroegte op uit trok om aan „het
spoor" de naam voor de kaden
waarlangs de spoorlijn liep
de schepen te lossen en te laden,
terwijl thuis de vrouwen als in
een nijvere mierenkolonie zich
bezighielden met het verzorgen
der zuigelingen en het proper
houden van hun woninkjes. Het
lopend kroost vermaakte zich
binnen de wallen die met hun
hoge bomen op zonrijke dagen
een schaduwrijke oase vormden.
De huisjes waren voor de be
woners hun „kastelen", die
meestal na jarenlang ploeteren
in zweet en tranen als eigen be
zit werden verworven.
Nam de buurt tegenover nieuw
komers op zijn minst een af
wachtende houding aan, tegen
over de buurtgenoten toonde
men een ontroerende hulpvaar
digheid en solidariteit.
Een der weinige nog in leven
zijnde echte „Javenieters" is de
87-jarige Jan de Fouw die thans
in het rusthuis „Scheldeoord"
woont.
„De armoe die er was, deel
den we samen", zegt hij. We
stonden elkaar bij in alles en de
bakker en de kruidenier hielpen
ons de winter door."
DE FLES
Wanneer in een der bedsteden
een vrouw in barensnood lag,
leefde heel de buurt in gespan
nen afwachting mee en als de
gestalte van de baker in de deur
opening verscheen om de geboor
te van een nieuwe wereldbur
ger aan te kondigen, viel de
spanning weg en was er feest
in de buurt En het is waar, bij
zo'n gelegenheid kwam de fles
op tafel en hief de overmoedige
vader het glas met baker en
buren, voordat hij, gekleed in
zijn blauwe lakense pak met
schipperspet, aangifte ging doen
van zijn jonggeborene.
Als het gebeurde dat er een
'zieke lag te worstelen met de
dood, fluisterde het anders zo
luidruchtige Java en wanneer
dan dezelfde baker zich naar
het huisje waar de zieke woon
de, spoedde, wist men dat het
einde nabij of reeds gekomen
was. Het Java rouwde dan met
de treurende familie en alle lui
ken van de buurt bleven drie
dagen gesloten.
Zoals gezegd, de buurt was
luidruchtig; er stonden ook een
paar café's, daar werd gedanst
en gedronken; de huurt greep
elke aanleiding tot feestvieren
dankbaar aan.
„JAVANIETERS"
Wanneer onverhoopt een vreem
de het waagde zich in de buurt
te nestelen, werden zijn gangen
met argusogen bespied, werd hij
gewogen en indien te licht be
vonden, kon hij beter elders een
woning zoeken.
„We lieten ons niet onder de
voeten krabben; als men zich
niet aanpaste, moest men maar
weggaan," zegt Jan de Fouw,
nog enigszins grimmig nakaar
tend over de euvele moed van
sommige buitenstaanders.
De echte „Javanieters" met
hun blauwe pakken en schippers
petten, hun vrouwen met hun
jakken en de gesteven boeze
laars, het is alles voltooid ver
leden tijd. Ze zijn allemaal dood
of slijten hun laatste dagen in
een rusthuis. Van de mensen die
er nu nog wonen, behoort slechts
een enkele tot het oude ras. De
anderen kwamen nadat de buurt
was opgenomen in de Terneu
zense gemeenschap. Zij wonen
er in afwachting van een nieuw
huis.
De ouderen zijn dood; de vol
gende generatie is reeds lang
vertrokken naar nieuwe frisse
woonwijken. Zij kennen niet
eens meer de aanhef van het
lied, dat op hoogtijdagen uitda
gend door de straten schalde!
„En dat we Javanieters zijn dat
willen we weten."
LITTEKENS
Het Java, afbraakbuurt bij uit
nemendheid, vertoont gapende
wonden. De smalle straatjes lig
gen er gehavend en ontredderd
bij. De bewoners aanvaarden dit
gelaten en voelen met iedere
muur die omvergetrokken wordt,
het onbarmhartig einde naderen
van een roemruchte buurt, die
alleen de naam had overgehou
den, maar die al lang op af
braak wachtte.
Het Java wordt aan slopers
hamers prijsgegeven. Het werd
tijd dat Terneuzen zich ook hier
ging vernieuwen.
Het puin in de straten zal
worden opgeruimd. De littekens
van de vervallen huizen die nog
bleven staan, worden gecamou
fleerd onder een laag groene
verf.
Het is goed, dat dit gebeurt.
„Java" had zijn tijd gehad.
Maar, gemeente, in 's hemels
naam, maakt het kort, en doet
het snel
De Utrechtse politie heeft
maandagavond weer proces-ver
baal opgemaakt tegen anti-
Johnson plakkers. De 23-jarige
student W. K. S. uit Utrecht had
een pamflet tegen zijn raam ge
hangen, waarop stond „Johnson
Zij zijn gelijkelijk onttrokken
aan de drie divisies die dit wa
pen telt. Maandagavond waren
zij op het vliegveld Ypenburg
gearriveerd, waar zij tijdens hun
bijstandverlening ziin gelegerd.
oorlogsmisdadiger". Buurtbewo
ners hadden de politie gewaar
schuwd.
In de Utrechtse Ina Boudier
Bakkerlaan (waar studenten
flats zijn gebouwd) hangen nog
25 verboden leuzen voor de ra
men. De bewoners van de be
treffende flats blijken steeds
niet thuis te zijn of weigeren
open te doen, wanneer de politie
aanbelt. Zoals bekend ontstond
hier vorige week enig rumoer,
toen enkele honderden studen
ten een „leuzen-aktie" begon
nen omdat enkele studenten
waren geverbaliseerd wegens 't
ophangen van verboden leuzen,
terwijl de justitie de Groningse
professor Delfgaauw, die even
eens in het openbaar Johnson
had.beledigd, ongemoeid had se
laten
Koningin Fabiola is dinsdag
middag uit het Brusselse zie
kenhuis, waar zij zondag 25 fe
bruari een operatie onderging,
ontslagen en naar het kasteel
van Laeken teruggekeerd.
Het kabinet van de koning heeft
medegedeeld, dat haar gezond
heidstoestand zich op bevredi
gende wijze blijft ontwikkelen.
De koningin is geopereerd om
belemmeringen voor een even
tuele nieuwe zwangerschap (als
gevolg van een vroegere opera
tie) weg te nemen.
