NA HET PROTEST IN MOSKOU
Invloed van publieke opinie
wordt merkbaar
Minister Den Toom:
Geen straf voor „Hoepla"-militairen
Toekomstbeeld' naar een tweedaagse
werkweek in de komende eeuw
Z. Limburg heeft
als unicum een
,mil j oenen - lijnt j e*
Donderdag 18 Januari 1968
DE VRIJE ZEEUW
Pagina 11
V.V.'.W.V,
is er wel iets
veranderd?.
Onvermijdelijk
Drie levensdelen
IBLADEN rrl
.VwV.V.Ww
ABONNEMENTEN
Dure
parkeerplaats
Chimpansee
Jimmy Is slim
als een mens
Fruit op Capri
ontsnapt aan
vernietiging
„Monument?9
Vorsten op
de fiets
Politie weer
op de fiets
Apparaat slaat
automatisch
bladzijden om
Een, twee, drie,
op de fiets
Loudens
ziekenhuis
heeft „steriele
tent99 voor
babies
Van
de Sande
De rechtszaak tegen de Russi
sche schrijvers Ginzburg en Ga-
lanskow en enige anderen is niet
alleen geëindigd met een vonnis,
maar ook met een opmerkelijk
protest. Een protest, niet zozeer
tegen de zwaarte van de vonnis
sen, maar fel tegen de wijze
waarop het was gevoerd.
Opvallend onder de namen van
de Russische intellectuelen die
het protest hebben ondertekend,
was die van Pawel Litwinow, de
kleinzoon van de vroegere volks
commissaris van buitenlandse
zaken uit het hardste rode tijd
perk van vóór de oorlog. Dat fa
milieleden van vroeger veroor
deelde schrijvers, zoals mevrouw
Daniel, zich achter het protest
schaarden, was haast vanzelf
sprekend, zeker onder de huidige
Russische omstandigheden. Maar
een naam als die van de jonge
Litwinow klinkt ook heden ten
dage nog als. een klok in de Sow-
jet-Unie.
En hij heeft bij zijn protest
rondweg gezegd dat hij een be
roep deed op de buitenlandse
progressieve pers waarschijn
lijk wel wetend dat ook de min
der progressieve bladen zich
meester zouden maken van het
geschrift om zijn stem uit te
dragen, ook in Rusland. Dat is
het kardinale punt.
Protestpogingen waren tot voor
kort vrijwel altijd tot mislukking
gedoemd, ook al zag men kans
zijn boodschap naar buiten Rus
land te krijgen. Het kwam voor
dat buitenlandse zenders het be
richt weer naar Rusland zonden,
maar daar ging het de doofpot in
of het vond geen geloof. Dat is
veranderd. Stations als de „Stem
van Amerika" en de Russische
uitzendingen van de B.B.C. tel
len thans een schare luisteraars
en wekken vertrouwen.
Litwinow weet dus dat zijn
boodschap bekend wordt. En de
overheid weet dat evenzeer. Die
weet bovendien dat juist daar
door het zwijgen van de eigen
kranten als een kwalijk punt zal
worden uitgelegd. En de macht
hebbers sinds Chroesjtsjow heb
ben juist hun populariteit eraan
te danken dat ze de bevolking
ervan wisten te doordringen dat
er een eind is gemaakt aan wille
keur en dat eerlijke rechtsver
houdingen ervoor in de plaats
zouden komen.
I
Het gevolg zal waarschijnlijk
niet zijn, dat de veroordeelde
schrijvers vlot begenadigd zullen
worden. Maar volgende proces
sen volgens dit procédé waar
bij publiek werd geweerd, getui
gen de mond gesnoerd, beklaag
den uitgelachen zullen aan
zienlijk moeilijker worden.
Ook in de diktatuur begint de
invloed van de publieke opinie
voelbaar te worden. Waarsehijn-
PORTSMOUTH: De Britse on
derzeeboot „Alliance", die het
afgelopen weekeinde vastgelopen
gezeten heeft bij 't eiland Wight,
is na het vlotkomen een dok in
Portsmouth binnengelopen voor
controle en reparatie. Overigens
viel het met de opgelopen schade
nogal mee.
lijk maakt dit de heren Brezjnew
en Kosygin niet zo gelukkig,
maar het is onvermijdelijk in de
huidige tijd.
Het is niet waar dat een of
meer militairen, die hebben mee
gewerkt aan het VPRO-televisie-
programma „Hoepla", daarvoor
zijn gestraft. Dit heeft minister
W. den Toom meegedeeld in ant
woord op schriftelijke vragen
van het Tweede-Kamerlid drs. J.
van den Doel (p.v.d.a.).
De minister van cultuur, re
creatie en maatschappelijk werk,
mej. dr. M. A. M. Klompé, tot wie
de vraag van de heer Van den
Doel was gericht,, is van mening
dat de vrijheid van de omroep
organisaties voor wat betreft de
keuze en de inhoud van de pro
gramma's in beginsel de verant
woordelijkheid van andere in
stanties geheel onverlet laat.
Over de wenselijkheid van be
doeld onderzoek en bestraffing
kan derhalve slechts worden be
slist op grond van laatstbedoelde
verantwoordelijkheid, waarbij de
eigen verantwoordelijkheid der
omroeporganisaties buiten be
schouwing blijft.
Inderdaad, zo beantwoordt mi
nister Den Toom de volgende
vraag, heeft de commandant van
de Frederik- en Alexanderkazer-
ne in Den Haag bij een toespraak
tijdens de kerstmaaltijd de aan
wezige militairen gevraagd niet
mee te werken aan t.v.-program-
ma's als „Hoepla". Vooral gezien
de omstandigheden waaronder
dit verzoek is gedaan, meent da
bewindsman de vraag, of hier
door de vrijheid van menings
uiting voor militairen en hun
recht om als staatsburger deel te
nemen aan discussies over poli
tieke en maatschappelijke onder
werpen in de knel komen, ont
kennend te moeten beantwoor
den.
(In het bedoelde programma
gaven van verlof terugkerende
militairen hun mening over de
militaire dienst.)
„Wil de structurele werkloos
heid op grote schaal uiteindelijk
worden vermeden, dan bestaat
daartoe slechts één werkelijk
effectief middel: een drastisch
voortgezette vermindering van
de arbeidstijd."
Weduwe van J. Herrebout,
Tot deze uitspraak komt prof.
dr. Fred. L. Polak in zijn bij
drage over de toekomst van het
vrije beroep in het jubileum
nummer van het advocatenblad,
dat de Nederlandse orde van
advocaten onder de titel „De
balie in perspectief" ter gelegen
heid van het 50-jarig bestaan
van het blad heeft laten ver
schijnen.
„Men behoeft zich niet te ver
wonderen, indien de eindresul
taat zou uitkomen bij een drie-
of zelfs tweedaagse werkweek.
Daarnaast zullen veel full-time
jobs worden vervangen door
part-time jobs. Tenslotte zal de
snelle en sterke wisseling van
emplooi per individuele werk
zoekende naar te verwachten
valt in het algemeen eerder het
karakter gaan dragen van regel
dan van uitzonderingen".
KOPENHAGEN: Naar het zich
laat aanzien zal de Military
Look" ook dit jaar bij de dames
nog hoge ogen gooien. Op de foto
een fraai voorbeeld van deze
dracht, compleet met militaire
uitmonstering. De jas is gemaakt
nan vuurrood flanel.
Prof. Polak spreekt als zijn
verwachting uit, dat niet het be
roep, maar de vrijetijdsbesteding
uiteindelijk centraal zal komen
ts staan in het menselijk leven.
„Het werken met computers",
aldus prof. Polak, zal voor de
doorsnee mens van de toekomst
even vertrouwd worden als het
dragen van een bril of het kijken
naar de televisie. De nieuwe
technische mens van de toekomst
zal in het bijzonder zijn een
electronische mens".
Professor Polak verwacht dat
het leven van de toekomstige
mens ongeveer in drie gelijke
delen zal uiteenvallen. „De eer
ste 25 jaar dienen voor de scho
ling, de laatste 25 jaar zijn ge
heel of grotendeels vrij. Slechts
de middelste 25 jaar zijn be
stemd om een afnemend ge
deelte van de tijd in wisselende
dienstverbanden te werken.
Daartegen zal het oorspronke
lijke vrije beroep lang niet zo
sterk afsteken als voorheen het
geval placht te zijn."
Wel verwacht de schrijver een
inperking van de vrijheid van
beroepsuitoefening.
Het „miljoenenlüntje', dwars door de
heuvels van Zuid-Limburg, heeft een
hoop geld gekost. Het dankt zijn naam
aan de miljoenen guldens die nodig wa
ren om de spoorweg tussen Valkenburg
en Heerlen voor (onder meer) afschui
vingen te behoeden. Het lijntje werd
gedeeltelijk tegen al bestaande hellin
gen aan gebouwd en wijlen ir. L. J.
M. Dirickx van de Dienst Weg en Wer-
ken-NS schreef lang vóór de laatste we
reldoorlog al over de problemen die
hierbij om de hoek kwamen kijken. Hij
merkte onder meer op, dat de specie
die bij de nodige ontginningen vrij
kwam, niet ideaal was en daarom eerst
moest worden bewerkt voordat ze kon
worden verwerkt in „hoge dijken, tot
dertig meter en meer".
Kort en goed, het kostte allemaal een
berg geld en de hele aanleg van het
miljoenenlijntje was in feite zo'n grote
brok ellende en narigheid, dat er negen
jaar nodig waren (van 1925 tot 1934)
voor de zaak op rolletjes liep en de eer
ste trein over de lijn kon. Daarna
ia het traject nog wat uitgebreid en,
eertijk is eerlijk, al die tonnen geld en
al die moeite beginnen nu aardig hun
rente af te werpen Het miljoenenlijntje
blijkt een toeristische trekpleister van
de eerste orde te zijn: duizenden gaan
er maar wat graag een rondje mee
draaien.
Veel geld kost dat niet. Wie twee gul
den op het loket legt (kinderen betalen
de helft) heeft al recht op een rondje
Valkenburg, anders gezegd op een trein-
relsje vanuit Valkenburg via plaatsen als
Wylré en Simpelveld naar Heerlen en
vandaar weer met de „snelle' trein via
o.a. Voerendaal en Klimmen-Ransdaal
terug naar Valkenburg. Andersom kan
(elk half uur) ook: Valkenburg, snelle
trein naar Heerlen en vervolgens met
het miljoenenlijntje terug naar Valken
burg. Nog een mogelijkheid: beginpunt
Maastricht, doorrijden naar Valkenburg,
rondje draaien, terug naar Maastricht.
Dat is iets duurder: drie gulden, kin
deren (weer) de helft. De boeikracht
van het rode beestje, zoals het treintje
op de kostbare rails ook wei heet, zit
ham in de omgeving waar het door
heen tuft: heuvels, kastelen, (Schaleen,
Genhoes) stokoude kerkjes (Schin op
Geul, u weet wel), boomgaarden, val
leien en so gaat het vele minuten lang
door.
Het miljoenenlijntje is het hele jaar
door .n bedrijf, Terecht. Limburg la al-
id moo.
Het verhaal gaat dat een mevr. Fok-
kema in Groningen drie kwartier lang
naar een parkeerplaats voor haar auto
moest zoeken t«t ze plotseling voor een
fietsenzaak belandde en ten einde raad
uit de auto sprong om ter plaatse een
fiets te kopen en zo verder te rijden.
Het Nieuwsblad uit het Noorden bericht:
„Getuigen hebben me onder bezwerin
gen verklaard dat het echt gebeurd is."
Toch blijft voor ons altijd nog d«
vraag waar mevr. Fo'kkema haar autc
heeft gelaten toen ze er voor de fietsen
zaak uit was gesprongen. Om in stijl
te blijven zouden we kunnen zeggen
Het verhaal van mevr. Fokkema „kun
nen we niet befie'sen".
Talrijke onderzoekingen van de Iaat-
ste jaren, door deskundigen gedaan in de
wildernis, hebben uitgewezen dat chim
pansees bijzonder slimme dieren zijn.
In vele gevallen werd zelfs geconsta
teerd, dat zij soms de mens benaderen
in vindingrijkheid. Zo was het ook
weer onlangs in Ouwehands Dierenpark
op de Grebbeberg. Al maanden lang had
de enorme mannetjes-chimpansee „Jim
my" zitten gluren naar twee draden,
die buiten zijn bereik aan het plafond
van het mensapenhuis slingerden. De
draden hadden geen functie meer, maar
waren kennelijk gehruilkt bij de een of
andere verbouwing en daarna vergeten
weg te halen. Al menigmaal had „Jim
my" geprobeerd met zijn armen door
de ijzeren tralies heen te komen, maar
ze bleken telkens' weer te dik te zijn,
zijn armen welteverstaan. En zo bleven
de fel begeerde draden voor deze mens
aap buiten zijn bereik.
Dierenverzorger Jan van Rooyen, die
op zekere zondagmiddag een rondwan
deling over het park maakte en van
die gelegenheid gebruik makte een kijk
je te nemen bi) de mensapen, wilde
„Jimmy" een appeltje toestoppen. Toen
dat niet al te vlot ging pakte hij een
boomtak en schoof daarmee de appel
naar binnen. „Jimmy" greep tot Van
Rooyen's verbazing echter niet de lek
kernij, maar de tak! In een wip zat
hij bovenin zijn domein, stak de tak
door de tralies en haalde zo de lang
begeerde draden naar zich toe. De tak
liet hij daarna op de grond buiten zijn
verblijf vallen. Hij had eindelijk zifn doel
bereikt. Hij had de draden te pakken.
Weer één van die typische slimheden
van mensapen, waarbij zelfs een lekker
hapje wordt vergeten.
Het fruit op het eiland Capri Is in
1967 ontsnapt aan de verwoestende kracht
van de fruitvlieg. Dit is het gevolg van
het maanden achtereen op grote schaal
bombarderen van Capri met miljoenen
mannelijke fruitviiegjes, die door bestra
ling onvruchtbaar zijn gemaakt. De
campagne werd uitgevoerd door de Ita
liaanse regering met behulp van het In
ternationaal Atoom Bureau, de Voedsel-
en Landbouw Organisatie en het Isra
ëlische Bureau voor Atoomenergie.
Bij deze methode worden grote hoe
veelheden mannelijke vliegjes in het la
boratorium door een beperkte bestraling
onvruchtbaar gemaakt. De massale ver
breiding van deze mannetjes in een ge
bied, waar nog wel veel wilde vrou
welijke vliegjes voorkomen leidt tot een
uitroeiing van de soort. Een enorm voor
deel van deze methode zou zijn, dat
het een essentieel biologische ingreep
is, die geen gevaren oplevert voor de
mens of andere levende organismen.
Uit de Mariana Eilanden in de Stille
Zuidzee is bericht, dat deze methode
daar reeds eerder met succes is toe
gepast. Het Internationaal Atoombureau
voert op het ogenblik een soortgelijk
project uit voor de verdelging van fruit
vliegen in Midden Amerika in het ka
der van het VN - ontwikkel in gsprogram-
ma.
Een ongewoon „monument" torent uit
')oVen het dorpje Kleinziegenfeld bij
hamberg in West-Duitsland. Het stelt
een man op een fiets voor, die met de
bergstok in de hand aan de rand van
een afgrond staat. Het standbeeld werd
opgericht door de plaatselijke bevolking
als protest tegen de automobilisten die,
zonder te stoppen om van het natuur
schoon te genieten, door het landschap
razen. De dorpelingen hopen, dat de
fietser de automobilisten zal herinneren
aan alles wat zij missen, door niet te
voet of per fiets de streek door te
trekken.
Misschien zijn we wat achterdochtig
en ongelovig in dit opzicht, maar we
hebben eerlijk gezegd niet veel vertrou
wen in dat ongewone „ritonument". Be
ter gezegd, we hebben nog minder ver
trouwen in de automobilisten, die door
slechter of beter gedragen dan de auto
mobilisten van Vinkeveen of Hatte.
merbroek. Wij zouden bang zijn dat de
man met de fiets in Kleinziegenfeld al
lang in het ziekenhuis ligt, als u deze
regels leest. Omdat hij door een auto
over de rand heen in de afgrond is ge
duwd. Want zelfs met een bergstok
m d« hand begin j« niet veel tegen
s n eljjridsduivel*
Wanneer we midden in de winter
over rozen schrijven, denkt u ongetwij
feld aan de kasrozen die de bloemen-
kwekers in een superilita eit wankaee
kwekers in een superieure kwaliteit aan
de veiling brengen en die de bloemis
ten kunstig in een bloemstuk verwer
ken, of aan de rozen die 's zomers de
tuin in een lusthof veranderen. Al de
ze rozen behoren tot het geslacht Ro
sa, maar behalve deze kennen we ook
nog de kerstroos, de klaproos, de stok
roos, de alpenroos, de Gelderse roos en
de Chinese roos en tenslotte ook nog het
zonneroosje en het wilgenroosje. Van
deze laatste behoort niet één tot de ro
zen, Ze hebben slechts de naam roos
gemeen omdat men ze, evenals de roos,
mooi vindt.
U ziet wel dat de volksnamen mislei
dend zijn en grote verwarring stichten.
Om onnauwkeurigheden en abuizen t»
voorkomen gebruiken de tuinman, de
bloemist en allen die met bloemen en
planten omgaan de wetenschappelijke
plantennaam die een Latijnse of Griek
se klank heeft. Vindt u die moeilijk?
Och het is een kwestie van wennen;
en zonder dat u er bij denkt gebruikt
u ze ook als u het heeft over de Fuch
sia, begonia, freesia, gladiolus, lathbyrus
en zinnia.
Als het hard vriest zet u de kamer
planten 's avonds toch vóór de gordij
nen in de warme kamer? Laat ze over
dag weer volop van het licht profiteren.
Zorg er wel voor dat de bladeren niet
tegen de bevroren ruit komen. Giet
spaarzaam en met lauw water. Alleen
de bloeiende exemplaren krijgen voldoen
de water en mest. Een stenen venster
bank is erg koud, de wortels koelen te
veel af en worden ziek. Leg daarom een
reep zachtboard onder de potten. Ver
geet de planten oj. een slaapkamer ook
niet. Zet ze warmer of dek ze 's nachts
met een laag dubbele kranten af. Be
vroren planten niet bij de haard zetten.
Giet ze af met koud water en laat
ze in de kelder of in de douchecel
zachtjes ontdooien.
Niet alleen koningin Juliana en prins
Bomhard vertonen zich van tjjd tot tijd
op de fiets zoals nog in de zomer
van 1967 op de Waddeneilanden ook
de leden van de koninklijke families van
Denemarken en Zweden maken regel
matig gebruik van een fiets.
Tijdens de eeuwwisseling werd de
fietssport bij alle Europese vorstenhui
zen overigens druk beoefend. Koningin
Victoria van het Britse Imperium kocht
voor haar zonen bij niemand minder
dan James Starley een aantal fietsen
van het merk Salvo, waarna de merk
naam prompt Royal Salvo werd. Ook
Czaa Nlcolaas II werd regelmatig op
de fiets gesignaleerd.
In navolging van hun collega's in
Dortmund gaat de politie in Essen ook
weer op de fiets surveilleren. Het is ge
bleken dat in de binnensteden agenten
op de fiets beter uit de voeten komen
dan per auto. Vooral bij het opsporen
van autodieven bewijst de fiets goede
diensten omdat een agent op de fiets
minder opvalt dan in een auto.
Voor ernstig gehandicapte mensen
heeft een Britse onderneming een re
volutionair apparaat ontwikkeld dat
de bladzijden van een boek of tijdschrift
automatisch omslaat. De machine wordt
elektrisch aangedreven. Door te blazen
en te zuigen bedient de patiënt mid
dels micro-schakelaars twee kleine elec-
tromotoren die een plaat van Perspex
en een bladbeweger naar rechts doen
gaan.
Wanneer ze terugkomen schuift de
bladbeweger de rechterbladzijde van het
boek naar de linkerkant, zodat de ach
terkant van de pagina kan worden ge
lezen. Tegelijkertijd maakt een soort
verende vinger het mogelijk dat de nieu
we pagina aan dé rechterkant naar vo
ren komt, zodat de bladbeweger hem
bij de volgende beweging meeneemt.
Met dit nieuwe apparaat hoeft men niet
iedere pagina aan het mechanisme te
koppelen en wanneer het boek of tijd
schrift eenmaal in positie is, heeft de
patiënt d« volte bebMMiaa mm bet
Op de Westberijjnse Kurfiirstendanun
kon men onlangs een fiets voor drie
personen bewonderen, bereden door drie
jongemannen, gezeten op een comforta
bel beklede bank met boven hun hoofd
een met franje versierd baldakijn. De
fietsers zaten naast elkaar, waarbij de
middelste het vehikel bestuurde en 4e
twee anderen de trappers bedienden.
Deze uitzonderlijke fiets werd door d«
drie berijders in hun vrije tijd gebouwd.
De politie nam de handige knutse
laars mee naar het bureau, liet de drie
wieler daar aan een technische veilig
heids-controle onderwerpen en gaf hun
toen e onwettelijke vergunning om met
deze fiets op de openbare weg rij
den.
Artsen die verbonden zyn aan het
Great Ormond Street Hospital for Chi.
dren in Londen zijn erin geslaagd een
unieke techniek te Vervolmaken, die hen
in staat stelt een pasgeboren baby voor
onbepaalde tijd vrij te houden van bac
teriën, Deze maand is in het Univer
sity College te Londen een zuigeling door
middel van een keizersnede ter wereld
gekomen in een plastic zak die om de
moeder was aangebracht. Daarna werd
de baby in een steriele container ge
plaatst en naar het Great Ormond Street
Hospital overgebracht, waar het in een
grote ballenvormige zak werd gelegd
met sterilisatie apparatuur aan elk ein
de.
De „ballon", die 30.000 Pond (onge
veer 250.000 gulden) kost, is het resul
taat van drie jaar onderzoek door dr.
Ronald Barnes, van het Instituut van
Kinderzorg, en zijn ploeg. Na een reeks
proeven op de baby, die a-lle negatief
bleken, werd het kind na zes dagen
ontslagen. In dit geval werden de bac
teriën vrije voorzorgsmaatregelen geno
men omdat er bij de moeder een groof
risico bestond dat zij het leven zou schen
ken aan kinderen, die geen weerstand
tegen infeeti* hadden.
