Mosje Dajan held van
de twintigste eeuw
Hei arbeidsconflict in de
kustvaart
VAN 0VERBEEKE
ALS PADVINDER
DROEG IK AL
EEN MINIBROEK
DE LEEUW VAN SINAI
Al vroeg verdedigde hij de kibboets
Ben Biele Smit:
Vrtjaïgl18 Augustus 1987
DE VRIJE ZEEUV0
Pagina 5
Zijn oog
Het volksleger
Incidenten in
Syracuse
Buitenbeentje
Veroordeling
wegens meineed
in New Orleans
Drie auto's bij botsing
totaal verloren
JAN PIET VAN SPRANG
250 gram Melange-Koekjes 85
1 blik le soort Mandarijntjes 95
Extra fijn blikje VLEES
1 grote fles APPELSAP
135
59
169
100
Veertiger
Olijke broek
Personality
Mmibroek
Als we eindelijk tegenover hem zitten in zijn zeskamershuis met de
zorgzaam uitgestalde archeologische verzameling, kunnen we hem zien
zoals hij is: een man die niet rookt en niet drinkt, 52 jaar oud, gehuwd
en vader van twee zoons en een dochter „Alle drie in militaire dienst
gegaan, gelukkig" de man van de korte, snauwende interviews,
mede-oprichter van de Rafi-partij, persoonlijk vriend van Ben Goerion.
Blijkens het gesprek een rasechte Israëliër, zionistisch en democra
tisch georiënteerd, in tegenstelling tot zijn orthodoxe landgenoten. Niet
godsdienstig.
Hij werd in een Joodse kibboets, Dagania in Galilea, geboren als
oudste zoon van een Russische emigrant uit de Oekraïne en leerde in
zijn jeugd alleen maar lezen, schrijven en rekenen. Pas in zijn latere
levensjaren kreeg hij gelegenheid om deze achterstand in te halen.
En dan volgt het eigenlijke levensverhaal. i
In Mosje's jonge jaren waren de
onderofficieren zijn voornaamste
en tevens zijn enige leraren. Zijn
vechtlust kwam al vroeg tevoor
schijn, toen hij met hakmes en
ploegschaar insloeg op de Arabie
ren die de kibboets Dagania bij het
Meer van Genêsareth overvielen
(1929).
Kort na die eerste kennismaking
met de Arabieren trad hij toe tot
de burgerwacht, welke tot taak
had leven en eigendommen der kib
boetsbewoners te verdedigen. Deze
organisatie werd door de Engelse
autoriteiten, die in die jaren Pales
tina bezet hielden, officieel gehol
pen en bewapend.
Toch bevredigde de gang van
zaken hem niet. Mosje zocht en
vond bevrediging voor zijn daden
drang bij de in 1938 illegaal opge
richte organisatie, de Haganah. Een
geheim Joods leger, dat met alle
wettige en onwettige middelen
Arabieren en Engelsen belde
trachtte te verdrijven, Eén jaar
slechts kon hij zijn gang gaan, toen
werd hij door de Britse militaire
politie gegrepen en voor twee jaar
in de vesting Akko geïnterneerd.
Dank zij het uitbreken van de
tweede wereldoorlog werd hij door
de Engelsen in vrijheid gesteld, in
het uniform der Britse commando's
gestoken en naar Syrië gestuurd,
waar hij deelnam aan de gevechten
tegen de Franse troepen van gene
raal Dentz, welke de regering
Pétain steunden.
In deze strijd verloor Mosje Da-
jan het linkeroog, doordat een gra
naatscherf ham aan dat deel van
het gelaat trof, Kort daarop volgde
zijn benoeming door Ben Goerion
tot onder-commandant van de Ha
ganah, met welke organisatie hij
in 1948 de Engelsen bestreed en na
hun aftocht (1948) afrekende met
de Arabieren.
Hij veroverde niet alleen de kib
boets Dagania en het vliegveld van
Tel Aviv, maar trok ook met zijn
partisanen naar Gaza, dat door hem
werd bezet, en leidde vervolgens
op voorbeeldige wijze de verdedi
ging van de heilige stad Jeruzalem,
dat door Egyptische, Syrische en
Jordaanse troepen werd belegerd.
Een groot deel daarvan moest in
harde gevechten van man tegen
man worden vernietigd.
Dajan werd generaal van de Ha
ganah en van het in oprichting,
zijnde Israëlische leger. In 1953
volgde zijn benoeming tot plv. chef
van de generale staf.
Aan „mijn dapperste soldaat"
dankt Ben Goerion, dankt heel
Israël zijn leger, zijn volksleger in
de ware zin des woords. Dajan had
toen eerst nog een hoeveelheid
schoolkennis moeten vergaren en
had daarna een uitgebreide leer
gang gevolgd aan de Senior Offi
cers School in Engeland. Op zijn
40ste jaar leerde hij nog parachute
springen, waarbij hij een been brak,
In 1958 toonde hij de wereld in
de beroemde Sinai-veldtocht al, dat
hij een militair strateeg was. Hij
keerde niet alleen als overwinnaar,
maar als nationale held in Tel Aviv
Groepen jonge negers hebben
woensdagavond te Syracuse, in
ie staat New York, winkelruiten
ingegooid en raakten verschei
dene malen slaags met de politie.
Hier en daar werd geplunderd.
De politie wist na verloop van
snige tijd de toestand meester te
worden. Er vielen geen gewon
den en er werden geen arresta
ties verricht.
Intussen heeft de leiding van
ie Amerikaanse landmacht de
rationale garde van New Jersey
toestemming verleend, haar
sterkte met 70» man te vergroten,
allen negers. Dit op dringend
verzoek van de gouverneur van
ie staat, Richard Hughes. De na
tionale garde van New Jersey
:elde tot dusver 14.000 leden, on
der wie 200 negers
terug. Hij kwam als afgevaardigde
der Mapai-partij in het parlement
(de Knesset) en werd later minis
ter van landbouw. Maar de socia
listische Mapai voldeed niet aan de
hoge eisen, welke de politicus
Dajan stelde. Hij verliet teleurge
steld het land.
Als oorlogsverslaggever dook hij
op in Vietnam, waar hij van zeer
nabij de gevechten volgde en ze
bovendien als militair bestudeerde.
Na zijn terugkeer werd de stra
teeg benoemd tot directeur van
het staatsvisserijbedrijf. Hij werd
voor zijn omgeving een lastig bui
tenbeentje, die bij herhaling de
(socialistische) regering van pre
mier Eskol hard op de vingers tik
te.
Het was tenslotte aan Nasser te
danken, dat Dajan minister van
defensie en toen het militair
ging spannen tot opperbevel
hebber der Israëlische strijdkrach
ten werd benoemd. De kalender
wees toen al 5 juni 1967. Maar
Mosje Dajan verloor geen seconde.
In een oorlog van nog geen week
vernietigde hij Israëls verbonden
tegenstanders volkomen. De Ame
rikaanse generaal Lewis W. Walt
zegt van hem: „Generaal Dajan is
een zeer briljante tacticus en stra
teeg en ik zou hem niet graag als
mijn tegenstander wensen". Onder
de indruk van zijn bliksemoorlog
stelde de democratische afgevaar
digde voor de staat Ohio, Waynes
Havs, het Witte Huis voor, om in
ruil voor 400 Amerikaanse suner-
straaljagers, aan Israël aan te bie
den, de éénogige generaal als be
velhebber der Amerikaanse strijd
krachten in Vietnam in te zetten...
mm
Neergeschoten Britse
bommenwerpers gevonden
Bij werkzaamheden in het
Europoortgebied zijn donderdag
de wrakken van twee Britse
bommenwerpers uit de tweede
wereldoorlog gelokaliseerd.
De ene machine, een Bristol
Blenheim, ligt in het zogenaam
de Brielse Gat. Deze machine is
daar op 12 mei 1940 door Duitse
jagers neergeschoten.
De tweede machine, een vier
motorige bommenwerper, ligt op
het eiland Rozenburg. Deskun
digen van de Kon. Luchtmacht
hebben van deze machine don
derdagmiddag een deel van de
bommenlast, namelijk 12 vlieg
tuigbommen, alsmede 6 mitrail
leurs en enkele duizenden stuks
munitie geborgen.
Ook werd het stoffelijk over
schot van de staartschutter ge
borgen.
De luchtmacht zal de berging
vandaag voortzetten.
In New Orleans is donderdag
een jurist tot anderhalve maand
gevangenisstraf veroordeeld, om
dat hij bij het onderzoek van
officier van justitie Jim Garri
son naar de moord op president
Kennedy meineed zou hebben
gepleegd. De rechtskundige,
Dean Andrews, die eens Lee
Harvey Oswald, de vermoede
lijke moordenaar van Kennedy,
heeft bijgestaan in een onbe
langrijke kwestie, zou in strijd
met de waarheid tegenover een
„grand jury" hebben ontkent,
dat een onder de naam Clay Ber-
trand bestaande man in werke
lijkheid Clay Shaw was, een
voormalige zakenman uit New
Orleans, die volgens Garrison
deel zou hebben genomen aan
een komplot om president Ken
nedy te doden.
Na de uitspraak kwam An
drews tegen borgstelling van
2500 dollar op vrije voeten, in
afwachting van de behandeling
van zijn zaak in hoger beroep.
Naar aanleiding van het ver
zoek dat de Federatie van werk
nemersorganisaties van zeeva
renden op 14 augustus schrifte
lijk aan de raad van bestuur
voor de zeevaart heeft gedaan
om het georganiseerde overleg
met de kustvaartreders te doen
herstellen, zulks in verband met
het aflopen van de collec
tieve arbeidsovereenkomst op 31
augustus a.s., zegt de raad van
bestuur voor de zeevaart in een
donderdag uitgegeven communi
qué het te betreuren, dat men van
werknemerszijde de inhoud van
de brief van 14 augustus open
baar heeft gemaakt op een tijd
stip, waarop de leden van de
raad van bestuur nog geen ken
nis hadden kunnen nemen van
deze laatste poging van de werk
nemersorganisaties. De raad acht
een dergelijke handelwijze niet
alleen ongepast, maar meent,
dat deze bovendien op onge
wenste wijze intern beraad door
kruist over mogelijkheden tot
hervatting van het georganiseer
de overleg ten behoeve van de
kustvaart.
De raad van bestuur blijft des
ondanks bereid al het mogelijke
te doen om de betrokken par
tijen tot elkaar te brengen en
zal zich dan ook op de kortst
mogelijke termijn hierover be
raden met de vertegenwoordi
gers der beide werkgeversver
bonden in de kustvaart, aldus
het communiqué.
In de brief hadden de werk
nemersorganisaties in de kust
vaart de bonden van werkgevers
in deze bedrijfstak gevraagd om
binnen een week te reageren
op het verzoek om op basis van
„ernstige overweging" van hun
tegenvoorstel van 10 mei, het
overleg over de kustvaart-C.A.O.
te hervatten. Als de werkgevers
op dit verzoek afwijzend reage
ren, zullen de drie vakbonden
acties aankondigen, die kunnen
leiden tot „ernstige storingen in
de bedrijfsuitoefening van de
kustvaart", aldus de brief.
De Federatie van werknemers
organisaties in de zeevaart zegt
in de brief voorts te menen, dat
het tegenvoorstel van 10 mei in
grote mate aan de wensen van
de bonden van werkgevers tege
moetkomt. Deze bonden hebben
echter, aldus de brief, tot nu toe
alleen maar „krampachtig" vast
gehouden aan hun oorspronke
lijke eisen van 13 april.
De werkgevers in de kust
vaart willen verlichting brengen
in de „onmatige druk" van de
loonkosten, die ondermeer het
gevolg zouden zijn van wette
lijke bepalingen. Zij verlangen
dat de vakbonden meewerken
aan een wijziging van deze voor
schriften. Het voorstel van de
werknemers van 10 mei komt op
een aantal punten aan deze ver
langens tegemoet.
Vorige week publiceerden de
werkgevers een rapport, opge
steld door een accountantskan
toor, dat sprak over een belang
rijke achteruitgang van de ren-
tabiliteitspositie van deze be
drijfstak. De bond van werk
gevers in de kustvaart deelde
toen mee dat de vakbeweging
in hoge mate meewerkt aan de
liquidatie van de kustvaart, als
ze niet meewerkt aan verlaging
van de loonkosten.
Op de Haagseweg in Amster
dam zijn woensdagavond bij een
spectaculaire botsing een vracht
wagen en twee personenauto's zó
zwaar beschadigd, dat zij als ver
loren moeten worden beschouwd.
Het ongeluk gebeurde, doordat
de bestuurder van de uit de rich
ting Den Haag komende vracht
wagen door onoplettendheid van
de weg raakte en op de vlucht
strook terechtkwam, waar juist
een personenauto een andere
auto wilde wegslepen. De vracht
wagen reed in volle vaart op bei
de wagens, waarbij deze circa 70
meter werden meegesleurd.
De bijrijder van de vrachtwa
gen en de bestuurder en een pas
sagier van een van de personen
auto's werden hierbij gewond,
maar konden na in een ziekenhuis
behandeld te zijn, huiswaarts ke
ren.
HET GEMAK DIENT DE MENS.
Delft: Maarje moet natuur
lijk wel een plaatsje aan de wa
terkant kunnen vinden.
Politie bracht water voor
bevalling
Door de hulp van twee
Utrechtse politiemannen was er
donderdagmorgen geen gebrek
aan water, toen een inwoonster
uit Utrecht om even voor acht
het leven schonk aan een gezon
de dochter.
Om vijf uur werden hoofd
agent G. Breman en agent P. A.
M. Ewoud naar de Hoofdveld-
straat in Utrecht gedirigeerd, om
dat men daar dringend water no
dig had. Bij mevr. Okhuizen kon
digde zich de geboorte van een
baby aan, maar doordat er een
defect in de waterleiding was,
stond het hele blok huizen
„droog". De beide agenten be
grepen direct wat van hen werd
verlangd. Met een grote wasteil
reden zij snel naar de politiepost
Rodebrug en even later leverden
zij de wasteil, gevuld met water
bij de familie af. De bevalling
verliep verder zonder moeilijk
heden.
Het waterleidingbedrijf Mid
den Nederland heeft inmiddels
het defect in de waterleiding
hersteld.
Heden overleed onze geliefde Broer, Zwager
en Oom
op de leeftijd van 50 jaar.
Amsterdam: P. J. VAN SPRANG
Middelburg: J. C. M. ALBERTI-VAN SPRANG
O. E. ALBERTI
Hoensbroek: M. C. STUFFKEN-VAN SPRANG
J. STUFFKEN
Neven en nichten
Terneuzen, 17 augustus 1967
Noordstraat 16
De crematie zal plaats vinden in het crematorium
Ockenburgh te 's-Gravenhage op maandag 21
augustus om 13 uur.
Bij 1 pak KOFFIE of THEE
(met 20 boter) van 100 voor
Bij 1 pak RIJST (500 gram a 82 of 1000 gram a 129)
van 115 voor
van 175 voor
Bij 1 grote fles DRUIVENSAP a 145
van 85 voor
Blik SPAGHETTI, CASSOULET of
ITALIAANSE SCHOTEL met sleuterh.
4 rol ZWART-WIT of AUTODROP
met 1 rol g|*j)tis
WESTKOLKSTRAAT TELEFOON 2251
(Van een onzer verslaggevers)
AMSTERDAM Om hall elf draagt hij een effen grijze broek, blauwe
blazer, blauw overhemd, elub-tle. Hij vindt het enig. Om drie over half elf
hipt hij langs in een zandkleurig kostuum, dat vanaf de nauwe pijpen tot de
zwaar met schuimrubber opgevulde schouders is opgehouwd uit eerlijk cor
duroy (de baron geeft het zijn eigen tuinman). Hij vindt het dol. Om tien
uur zevenendertig komt hij uit de hoek met een witte pantalon, kanariegele
weekender en 'n jas, waarvoor een Fries stamboekrund zijn complete rug
heeft geofferd. Hij vindt het hip, een weinig smurf zelfs.
Achtereenvolgens duikt hij daarna
om kwart voor elf op in het herfst-
bruin, om tien voor elf met een ge
waagde ruit en om elf uur (met enige
vertraging) in het bleyle. Dan drinkt
hij, geheel ontspannen onderuit op een
tweezitsbank, een glas champagne
Neen, voor hem geen extra-stukje
kreeft. Hij moet aan zijn vorm den
ken. Net heeft iemand van de pers
hem nog attent gemaakt op zijn zwel
lende embonpoint en zich bezorgd afge
vraagd ot hij niet langzamerhand te
mollig wordt voor de krappe mode
dezer dagen. „Stel je voor', zegt hij
gebelgd, „dat malle wijf moet nodig
wat van mij zeggen. Dat heb ik ook
gezegd. Je zult je zuster bedoelen,
neb ik gezegd".
De reden? Ben Biele Smit aarzelt
niet. „Het is mijn personality", zegt
hij, „je hebt het of je hebt het
niet. Er zijn mensen geweest, die von
den dat alleen Engelse mannen voor
dit vak geschikt zijn, maar dat is on
zin. Ik houd ook van Engeland, van
de stijl, maar een Engelse jongen is
voor ons land toch te Engels. Als ik
mijn bolhoed opzet, zou je zweren, dat
ik in Londen ben geboren, maar ik
blijf een Amsterdammer. Dat is het
geheim?"
In zijn bagage heeft hij 22 hoeden
s. poene
gu
schoenen van 129,50 gulden.
en 3,5 duizend sjaals, pochets en an
dere snuisterijen. Hij heeft haarstuk
jes van duizend gulden per «tuk en
Hij Is vijftig jaar, Ben Biele Smit
„Ik zag Abraham toen ik onder
weg was van Breda naar Amsterdam-
Ik schrok me rot". Hij ziet eruit als
een goed geconserveerde veertiger. Hij
is gebruind uit een potje, gespierd
door 15 diepe kniebuigingen per et
maal. Straks stapt hij weer in zijn
pseudo-sportwagen en snelt hij naar
Emmeloord, waar hij het volk een
pak van agrariërshart zal laten zien.
„Er zitten dan 200 mensen in de zaal,
waarvan er tien kerels zijn- De vrou
wen beslissen daar toch, wat pa
draagt"-
Hij stelt het licht geamuseerd vast
„Jongen", zegt hij, „ik zal ze daar
in Emmeloord even Iets laten ruiken.
Ik doe mijn krijtstreeppak aan, zet
mijn beste Engelse hoed op en kom
draaiend met mijn wandelstok binnen.
Dat is het betere werk. Ik houd van
show, van toneelspelen. Ik heb jaren
bij de groep van Bouber gezeten en
al het volkse werk gedaan. Het kind
van de buren, de Jantjes. Je kent het
wel. Een lach en een traan. Ik was
een bruikbare kracht op het toneel,
maar ook niet meer en daarom ben ik
de mannequinkant opgefietst. Ik ge
loof dat ik in dlie sector meer kan
presteren dan in het theater. Als je
tot je vijfenzestigste alleen brieven
het toneel mag opdragen, gaat de lol
er wel af".
„Dat moet je wel hebben", zegt hij
verontschuldigend. „Als ik de boer op
ga. dan willen ze een echte heer
zien- Ik draag soms pakken van 80
gulden, maar als ik me dan opdof,
dan weet zo'n confectieman niet wat
hij ziet. Dan zegt hij: ..Meneer Smit,
dat is toch niet mijn kreukelige pak
van 80 gulden?" En dan zeg Ik; „Me
neer, ik zal u wat anders vertellen.
Al prest u me een jutezak aan te
trekken, dan zie ik nog kans om de
show te stelen".
Beg
op.
en dan ben ik op hetzelfde moment
de stralende bruidegom. Een beetje de
voot, een beetje gelukkig. Dan zie ik
die vrouwen in ae zaal zuchten. En
terecht, want je zou zweren dat ik
op het punt sta om de boot in te gaan
Ik voel, dat op zo'n moment mijn
handen transpireren.
Begrijp je? Het is de manier waar-
p. Ik kan een smoking aanschieten
Ik probeer de mensen ook altijd te
laten lachen. Ik ben een uur tevoren
ln de zaal en proef de sfeer. Er zijn
Uek.
- ip
op zo'n vrouwtje af en Ik vraag: „Voelt
altijd olijke broeken onder het publii
die van ee* geintje houden. Ik sta]
Van de dertig mannequins van de
mannelijke kunne, die binnen onze
landsgrenzen opereren, Is Ben Biele
Smit de meest succesvolle. Hij geeft
het ruiterlijk toe. Zijn agenda Is druk
bezet, zijn inkomen benadert het tan
tième van een bankdirecteur.
vp u vivuwijo <u ciu ia, vrndg. i, vwii
u maar, het is een prima stafje". En
als ze mijn broekspijp grijpt, roep ik
„au". Nou ik het zo vertel walg ik er
zelf van, maar toch doet zoiets het
wel op een show. Er komt op die ma
nier een beetje lucht.
Ik heb het gevoel dat Ik nog jaren
méekan. Ik zal op een gegeven mo
ment de bakens moeten verzetten en
de pakken van grootvader gaan sho
wen, maar ook dat kan plezierig zijn.
Je moet Mathieu van Eysde» eens
aan het werk zien. Ook een artiest.
Die is dik in de zeventig en speelt
met zijn grijze haren nog Steeds de
jolige DOfi-givwt,
Ik begrijp nog steeds niet, waar die
malie juffrouw van de pers de lef
vandaan haalde om te zeggen dat ik
te dik ben voor de mode van tegen
woordig. Ik heb een lengte van één me
ter tachtig en weeg 78 kilo. Dat mag
toch wel gezien worden. Ik geef wel toe
dat die krapgesneden pakken van nu
het me moeilijk maken, maar als ik
een beetje op mezelf pas, dan gaat
het nog best. Niet te veel drinken,
een enkel glas wijn voor de gezellig
heid, niet te veel aan de boemel en
niet te veel seks. Dat is het hele
geheim.
En dan natuurlijk de sport. Paard
rijden op Zandvoort, tennissen, zwem
men. Als je in topconditie wil blij
ven, moet je niet op je gat blijven
zitten.
En. wat zou Je zeggen van de kap
per? Wat kan die man er niet alle
maal aan doen? Ik ga drie keer in
de week naar hem toe en dan kom ik
piekfijn terog-
Het is een heerlijk vak en ik zou
niet weten wat ik anders zou kunnen
doen. Inkoper bij een groot confectie
bedrijf misschien, maar daar ben ik
weer te eerlijk voor. En te modisch.
Ik draag graag extravagante pakken
en als Ik door de Spuistraat loop, dan
komen zelfs de verkopers van House
of England naar buiten om me na te
wijzen.
Jk had dte tie al bij de padvinde
rij- Iedereen droeg van die onwijze
lange broeken, maar Bennie liep toen
al in een fijne minibroek- En mijn
hoed mocht je ook zien. Die had moe
der dik in de stijfsel gezet en de rand
was zo hard als een plank. Je kon
er een etalageruit mee Ingooien.
Begrijp je nou zo'n mens van de
Sera? Wat verbeeldt ze zich eigen-
jk? Bennie te dikl
Het idee.