Rijksasiel de Kruisberg
BEZUINIGING NOOPT TOT MINDER
HERHALINGSOEFENINGEN
Inbrekersduo met gestolen auto's
het land door
Pagina 2
DE VRIJE ZEEUW
Donderdag 3 augustus 1907
ZES DODEN
OP BOUDE WIJN
SNELWEG
INVALIDE MAN
VAN 980 BEROOFD
DRASTISCHE
HERZIENING
OPLEIDING
WIJKVERPLEEGSTER
MEISJE IN ZWEMBAD
VERDRONKEN
Boorponton
IJtunnel
gezonken
Ontvluchte
Westduitse
gevangenen
doodgeschoten
Diepe grotput
in Frankrijk
ontdekt
Columbiaans
bevrijdingsfront
breekt met
communisten
Drie maanden
geëist wegens
veroorzaken
dodelijk ongeval
De „meest trieste conclusie" van
het onderzoek naar de gebeurte
nissen die de moord op een 19-jarig
meisje in Doetinchem, op 3 juli
door een verpleegde van het rijks
asiel de Kruisberg zijn voorafge
gaan, is dat voor zover men kan
nagaan geen fouten zijn gemaakt.
Dit heeft de minister van justitie,
prof. mr. C. H. F. Polak, de tweede
kamercommissie voor justitie mee
gedeeld.
B., de verpleegde die de moord
heeft begaan, is enige keren zorg
vuldig door psychiaters en psycho
logen onderzocht. De observatie is
met aandacht geschied. Men kan
bepaald niet zeggen dat B. niet in
de niet sterk beveiligde inrichting
van de Kruisberg had moeten wor
den geplaatst, aldus minister Polak.
B. was ter beschikking van de
regering gesteld wegens diefstal
van een auto en een bungalow
tent, nadat hij sinds zijn 14e jaar
driemaal door de kinderrechter
was veroordeeld. Hij werd op 7
december '64 tot zes maanden ge
vangenisstraf, waarvan twee maan
den voorwaardelijk, en opneming
in de open inrichting Boschoord in
Vledder veroordeeld wegens po
ging tot aanranding van een 15-
jarig meisje en poging tot moord
op de vrouw van zijn stiefbroer,
met wie zijn moeder in onmin
leefde.
B., aldus minister Polak, is als
gevolg van een sterke moederbin
ding enkele malen uit Boschoord
weggelopen. Toen hij tijdens een
van zijn ontsnappingen een auto en
tent stal werd hij veroordeeld tot
vier maanden gevangenisstraf en
onvoorwaardelijke terbeschikking
stelling van de regering. Het selec
tie-instituut te Utrecht adviseerde
tot hernieuwde opneming in Bosch
oord, maar toen hij opnieuw weg
liep beval het instituut opneming
in de Kruisberg aan.
In de Kruisberg werd B. eerst in
de besloten werkplaats aan het
werk gesteld en later, na observa
tie en uitgebreide psychologische
test, op advies van de staf en ge
zien zijn landelijke afkomst en
vermoedelijke toekomst, op de
boerderij van deze inrichting.
Bij het laatste onderzoek van de
tempsycholoog in de Kruisberg
waren geen aanwijzingen gevonden
dat B. geneigd was tot buitenge
woon agressieve daden. Hij was al
enkele malen met verlof naar zijn
ouderlijk huis geweest en men
overwoog zelfs het verlenen van
een proefverlof. Dit werd ten slotte
niet verleend omdat men langere
heropvoeding toch nodig achtte,
maar hierbij werd niet gedacht aan
gevaar van grote agressie.
In de week voorafgaande aan de
moord heeft B. wel gevraagd extra
op hem te letten, omdat hij voelde
weer te willen weglopen. Zijn ge*
drag was echter niet vreemd en na
enkele dagen werd het verscherpte
toezicht opgeheven.
Op 3 juli waren vier leden van
de boerderijploeg, onder wie B.,
aan het werk gegaan. B. bleef op
de boerderij.
Kort voor een controle door de
patrouille van de gestichtswacht,
die hem omstreeks drie uur 's mid
dags op de binnenplaats aantrof,
moet B. het terrein van de boerderij
hebben verlaten met de gedachte
iemand, wie dan ook, te vermoor
den.
De boer was op de middag van
de derde juli op het hoofdgebouw
van de inrichting voor een bespre
king. Dit is op zichzelf niets ab
normaals, aldus minister Polak,
omdat verpleegden op de boerderij
regelmatig enige tijd zonder toe-
zicht zijn.
Van de ongeveer 70 verpleegden
In de Kruisberg staat het grootste
deel onder doorlopend toezicht, een
tweede groep, momenteel vier,
werkt in Doetinchem. Zij gaan
Op de Boudewijn-snelweg nabij
Luik is dinsdagmiddag een Duit
se personenauto verpletterd door
een Franse vrachtwagen. In de
Duitse auto kwamen zes mensen
om het leven: een man, twee
vrouwen en drie jonge kinderen.
Een vierde kind werd zwaar ge
wond. De slachtoffers zijn allen
Duitsers.
De vrachtwagen, die op weg
was van Rotterdam naar Herstal,
geraakte na een slippartij op de
verkeerde weghelft, waar de
Duitse auto het gevaarte niet kon
ontwijken en letterlijk onder de
Franse wagen doorschoot en vol
ledig werd vernield.
Een tot dusver onbekend ge
bleven man heeft dinsdagavond
een in een klein huis op een hofje
in Dordrecht wonende invalide
bedreigd en hem zijn spaarcen
ten ad 980,afgeperst. De in
valide had naar de televisie zit
ten kijken en de deur met het oog
op de warmte open gelaten. Toen
hij zich naar bed wilde begeven
en de deur wilde sluiten bleek
een man zijn gang te zijn binnen
gedrongen. Hij hield een op een
pistool lijkend voorwerp op hem
gericht en dreigde hem te zullen
vermoorden als hij zijn geld niet
af gaf. Toen de invalide aan die
eis had voldaan wilde hij de
vlucht nemen. Een tweede man
die aan de deur stond belette hem
dit echter. De invalide was zó
ontdaan dat hij eerst om half
twee 's nachts de politie durfde
te waarschuwen.
zonder bewaking naar hun werk
gever en ook tijdens het werk
wordt geen bijzonder toezicht uit
geoefend. De derde groep, vijf man
sterk, werkt op de boerderij en
staat onder toezicht van een amb
tenaar die als boer optreedt. Hij
geeft de opdrachten en Iet er op
dat deze goed worden uitgevoerd.
Van een echte bewaking is echter
geen sprake, aldus minister Polak.
Er is enig toezicht van de gestichts
wacht die rond het gebouw en op
de terreinen patrouilleert.
Naar aanleiding van persberich
ten als zou de burgemeester van
Doetinchem hebben verklaard niet
precies te weten welke maatrege
len er voor het gesticht gelden en
welke normen worden gehanteerd,
verklaarde minister Polak dat de
burgemeester zitting heeft in de
commissie van toezicht, en dat de
leden van deze commissie precies
kunnen weten hoe de algemene
gang van zaken op de Kruisberg is.
De gemeentepolitie in Doetin
chem, die tot dusverre geen bijzon
derheden over de verpleegden
kende, zal in het vervolg op de
hoogte worden gebracht.
B. was niet een uitgesproken
agressieve figuur, en het feit dat
hij later verklaarde een plotselinge
drang te hebben gehad om iemand
te vermoorden is „raadelachtig en
benauwend", aldus de bewindsman.
In principe zijn deze dwangver-
schijnselen bij iedereen mogelijk,
maar de kans dat men er aan toe
geeft is bij de een groter dan bij
de ander.
Het is niet uitgesloten dat derge
lijke agressieve niegingen ook aan
wezig zijn bij andere terbeschik-
kinggestelden die betrekkelijk grote
vrijheid hebben.
Het is nodig dat met het oog op
de reclassering enig risico wordt
genomen. „Indien men een dergelijk
risico niet neemt moet men zulke
mensen nooit loslaten", aldus de
minister.
Van B. kon men hoogstens ver
wachten dat hij zou weglopen. De
minister legde er de nadruk op dat
bij ernstige gevallen waartoe
B. niet behoorde men bijzonder
voorzichtig is met tewerkstelling
in de stad.
Als enige mogelijk nog te nemen
veiligheidsmaatregelen zou voor
taan kunnen gelden dat voor plaat
sing op de boerderij, evenals ten
aanzien van diegenen die in de
stad werken, toestemming van de
minister is vereist. Deze toestem
ming wordt pas gegeven nadat het
ministerie het mogelijke gevaar
voor de openbare orde heeft be
studeerd.
De kruisverenigingen gaan hun
opleidingen voor wijkverpleeg
ster drastisch veranderen. De
huidige, uit 1920 daterende wijk-
opleiding, die in de loop van
bijna een halve eeuw steeds is
opgelapt en bijgespijkerd, zal
binnenkort op geheel nieuwe
leest worden geschoeid en de
naam „opleiding tot verpleegster
in de maatschappelijke gezond
heidszorg" krijgen. De plannen
zijn inmiddels door het departe
ment van sociale zaken en volks
gezondheid goedgekeurd.
De kruisverenigingen verwach
ten, dat de nieuwe opleidingen
de verpleegkundigen met meer
kennis en betere vaardigheden
zullen toerusten om de verschei
denheid van taken te vervullen
die hun buiten het ziekenhuis
kunnen wachten.
Het gaat er hierbij in het bij
zonder om, dat naast curatieve
hulp aan zieken ook preventieve
en positieve gezondheidsvoor
lichting aan alle leeftijdscatego
rieën zal worden gegeven en dat
behalve de materiële hulp en
bijstand ook de geestelijke hy
giëne en geestelijke volksge
zondheid zullen worden bevor
derd.
De huidige opleiding tot wijk
verpleegster duurt, na de ge
wone verpleegsteropleiding in
het ziekenhuis, één jaar. De cur
susduur wordt nu waarschijnlijk
verlengd tot twee jaar.
Bij de uitvoering van de plan
nen zullen ook andere, bestaan
de, onderwijsinstituten worden
ingeschakeld, zoals enkele socia
le academies en de hogere ver-
pleegstersschool in Nijmegen.
Het Groene Kruis zal, met finan
ciële steun van het ministerie
van sociale zaken en volksge
zondheid, in afwachting van de
officiële start van de nieuwe op
leiding al op 1 september a.s.
in de villa „Sparrenheide" in
Driebergen een school voor
maatschappelijke gezondheids
zorg openen. De gemeente
Utrecht, waar tot nu toe drie
opleidingen voor wijkverpleeg
sters waren gevestigd, kon voor
deze nieuwe school geen ruimte
beschikbaar stellen. De gemeen
te Driebergen was daartoe wel
bereid.
Gistermorgen is in 't zwembad
„De Mors" in Delden de 20-jarige
Marianne Verstegen uit Bergen
(L.) verdronken. Het meisje ver
bleef met vakantie op een cam
ping in Delden.
Woensdagmorgen rond half
negen is in de z.g. binnenhaven
bij de IJtunnelwerkzaamheden in
Amsterdam een boorponton,
waarop een duikerklok is ge
monteerd, gekanteld en gezon
ken.
Er zijn bij dit ongeluk geen
slachtoffers gevallen. In de dui
kerklok bevond zich niemand en
op het dek van de ponton, voor
zover men tot nu toe kon na
gaan vijf mensen, die zich allen
hebben kunnen redden.
Het ongeluk is gebeurd aan
de ingang van de binnenhaven,
een kleine insteekhaven, welke
in gebruik is bij de Hollandsche
Stoomboot Maatschappij. Twee
kustvaarders, die voor deze
rederij varen, de „Texelstroom"
en de gecharterde „Theano" zijn
door het zinken van de ponton
voor het ogenblik in de binnen
haven opgesloten. De „Theano"
had woensdagavond naar Dublin
moeten vertrekken.
De vijf man, die zich op de
ponton bevonden, hebben zich
kunnen redden door in het water
te springen. Zij konden snel wor
den opgevist en hebben behalve
een nat pak geen nadelige ge
volgen van hun bad in het dank
zij de weersomstandigheden bij
na lauwe IJwater ondervonden.
5000 met groot verlof zijn
de militairen van de kon.
landmacht, die dit jaar in
september, oktober of no
vember voor herhalingsoefe
ningen zouden moeten opko-
komen, kunnen thuis blijven.
Een enkeling heeft hierover
al bericht gehad, de anderen
krijgen nog bericht. Verder
zullen de herhalingsoefenin
gen van 4000 anderen met
een week worden bekort. In
het algemeen komt dat hier
op neer dat die 4000 slechts
twee weken in plaats van
drie in werkelijke dienst zul
len moeten komen.
Deze maatregel is geno
men in het kader van de be
zuinigingsmaatregelen die op
het ogenblik bij de land
macht worden getroffen. Of
er ook volgend jaar op het
„herhalingsprogramma" be-
ziïinigd zal worden is nog
niet bekend. Bij de land
macht is men op het moment
bezig dat programma voor
volgend jaar te ontwerpen.
Defensie kan ook nog geen
antwoord geven op de vraag
7)
Terwijl we luisterden naar de
sloffende stappen van een oude
knecht, die naar de deur liep,
zei Terry: „Stelt u mij voor als
een vriend van Henri van Doff.
Ik stel dan uit de aard der zaak
veel -belang in de gebeurtenis
en we zullen proberen de com
missaris van politie zelf het ver
haal te laten vertellen."
„Hij is een man van plichtsge
voel," hoofdschudde Burgheem.
„Maar ook een man van ge
wicht, die graag grote gebeurte
nissen zal vertellen aan even
tueel belanghebbenden," wierp
Terry tegen.
De knecht meldde: „Commis
saris Crommer en inspecteur
Menters vragen of u ze even
zou kunnen ontvangen."
„Laat de heren maar hier, Jo
zef," antwoordde Burgheem
uiterst vriendelijk en gewoon.
De commissaris was om naar
te kijken al geen plezier. Hij
leed aan een ontoereikende
lengte, een speknek, hoge bloed
druk en een buikje. De manier
waarop hij ons meedeelde dat
hij Crommer heette was kortaf
en driftig.
De inspecteur was een lange
man van ongeveer veertig jaar
DOOR OLAF J. DE LANDELL
met een prettige glimlach. Wij
werden volgens afspraak bekend
gemaakt als vrienden van Henri.
Onze naam was nietszeggend ge
noeg, daar hoefde niets aan ge
daan te worden.
„U bent zeker ook broers?"
informeerde Crommer. „Ik meen
gelijkenis tussen u te zien."
„We zijn inderdaad familie,"
antwoordde Terry. Ik knikte.
„Ja ja, dat is wat, niet
waar?" zei de commissaris, een
tikje genoegelijk, „wie had dat
van Henri van Doff kunnen den
ken?"
„Ik heb nog geen bijzonder
heden gehoord," vertelde Terry.
„Maar is het absoluut vast, dat
hij de schuldige is?"
„Als u wel alle feiten kende,
zoudt u zoiets niet vragen,"
weerlegde de commissaris neder-
buigend.
„ïk kan het me niet begrij
pen," zuchtte ik. En bedacht dat
ik Henri nooit gezien had: dat
hij best een volslagen Lombro-
sotype kon zijn, met afschuwe
lijke harige moordenaarshanden
en driftaanvallen.
„We kwamen juist eens bij
meneer Burgheem informeren
wat er nou eigenlijk precies ge
beurd is," vulde Terry aan.
„Maar we storen toch niet bij
een bespreking?"
„O, niet in het minst," ontken
de Crommer.
Menters lachte ons geruststel
lend toe. „Meneer Burgheems
huis is een aangename onderbre
king in onze route," legde hij
uit. Burgheem haastte zich reeds
glazen voor hen neer te zetten.
„Zoudt u dan willen beginnen
ons iets te vertellen?" vroeg
Terry aan Burgheem. Doch deze
haalde de schuders op en wees
op de commissaris.
„Ik waag me niet aan een uit
leg, waar we de deskundige en
best-ngelichte man in ons mid
den hebben", ontweek hij en hief
half glimlachend zijn glas op:
„Heren, op'de goeie afloop."
„Ja ja," Crommer bewoog even
nonchalant zijn glaasje en nam
een teug. „Op de goeie afloop.
van het recht of van Henris ge
vangenschap?"
„Zit hij gevangen?" riep ik
uit. En dacht weer aan het Lom-
brosomannetje.
„Op het ogenblik ligt hij in
een ziekenhuis," vertelde de
commissaris gewichtig.
„Legt u ons alstublieft alles
eens uit," smeekte Terry. „Ik
weet totaal niet meer wat ik er
van denken moet. Wat is er alle
maal gebeurd?"
Als bij toeval had hij zich tot
Crommer gewend en daar ook
Burgheem naar deze keek was
er voor hem geen ontkomen aan.
„Hm, hm," kuchte hij en keek
naar de bodem van zijn glas,
„plicht is plicht, heren en u
zult wel weten dat een politie-"
man moet kunnen zwijgen."
„Maar daaraan twijfelen we
niet," zei Terry. „Dit is toch
iets heel anders, meneer Crom
mer Ten eerste zijn we vrien
den van Henri en ten tweede
lijkt het me niet van veel be
lang, of u ons de feiten vertelt,
waarop u uw verdenking grondt.
Daar kunnen wij toch immers
geen kwaad mee doen?"
Hoewel de commissaris nog
steeds scheen te weifelen, had
ik al lang aan zijn gezicht ge
zien dat hij spreken zou. Hij
zette het glas neer en 'kuchte
nogmaals. Leunde achterover in
zijn crapaud en zei: „Wel,
het is dan zó
Terry boog zich naar voren.
„Eergistermorgen, de achttien
de februari, ontdekte de huis
houdster van de heren Van Dolf,
juffrouw Booner, het lijk van de
vermoorde onder het bed van
zijn broer."
Menters zuchtte bijna onhoor
baar. Pas later leerde ik begrij
pen dat commissaris Crommer
van dit verhaal een soort inge
studeerd nummer gemaakt had,
dat Menters zeker tienmaal had
gehoord.
„Hoe lang had hij daar gele
gen?" vroeg Terry.
„Volgens de arts was hij on
geveer zestien uur dood. Langer
niet."
„En hoe laat vond die juffrouw
hem?" informeerde ik.
„Om acht uur." De gewich
tige spreker nam nog een teugje.
„Had niemand hem gemist?"
vroeg ik nog.
(Wordt vervolgd.)
hoeveel geld men zal uit
sparen door de 5000 herha-
lers niet op te roepen.
Het is niet zo dat men in
de komende maanden grote
eenheden in hun geheel niet
zal laten opkomen. Staats
secretaris Haex en de chef
van de generale staf, luite
nant-generaal F. van der
Veen hebben het gezocht in
het niet oproepen van kleine
groepjes, zoals bijvoorbeeld
een verzorgingsgroep, een
verkenningsdetachement
etc.
Per jaar komen er bij de
kon. landmacht ongeveer
20.000 militairen voor her
halingsoefeningen in dienst.
Voor 1967 is dat getal dus
teruggebracht tot 15.000. De
twee grote opkomstcentra
voor herhalingsoefeningen
zijn de legerplaats Ossen-
drecht en het infanterie-
schietkamp op de Veluwe.
Twee gevangenen van een
Westduitse strafinrichting in
Bernau in Beieren zijn dinsdag
avond doodgeschoten, nadat zij
bq het terugkeren van werk
zaamheden buiten de gevangenis
waren gevlucht. Het tweetal
verdween in een moerasgebied.
Toen zy geen gehoor gaven aan
het bevel van de bewakers om te
biyven staan, vuurden deze eni
ge schoten af die dodelijk bleken
te zijn. Naar het optreden van de
bewakers stelt de justitie een
onderzoek in.
Het ene slachtoffer was tot
drie jaar veroordeeld wegens
herhaalde diefstallen, terwijl de
andere over twee weken op vrije
voeten zou komen na een half
jaar te hebben vastgezeten.
DE CANADEZEN KRIJGEN
WEER EEN FRANSE
„DEMONSTRATIE"
Le Havre: In de Franse haven
stad zijn 130 paarden van de Pa-
rijse republikeinse garde inge
scheept met reisdoel Montreal.
Gedurende een maand zal de
garde shows geven op de Expo-
'67. Zo wacht de Canadezen dus
opnieuw een Franse „demonstra
tie".
Een groep Franse en Britse
grotonderzoekers heeft in de
grotten in de omgeving van de
Zuidfranse plaats Tende een
loodrecht omlaag gaande put
ontdekt van minstens 190 meter
diepte. Voor zover men weet zijn
er slechts twee verticale putten
ter wereld die nog dieper zijn. De
groep is onder leiding van de
Franse grottenkenner Gerard
Cappa 18 dagen in de Piagga
Bella geweest, die 690 m diep is.
Daar daalden zij af in een tot
dusver niet in kaart gebrachte
afgrond van 134 m diepte en von
den in de bodem daarvan de put.
Gereedschap om daarin af te da
len had de groep niet by zich.
Tussen de pro-Russische com
munistische partij en het „natio
nale bevrijdingsfront" in Colum
bia is het tot een breuk geko
men. In een vlugschrift beschul
digt het front de communisti
sche leiders er van dat zij zich
voegen naar de „regeringsoligar
chie". Het front spreekt in dit
verband van „de revisionistische
bourgeois-verraders die zich
communisten noemen".
Deze aanval vormt een reactie
op de kritiek van communisti
sche zijde op de guerrilla-activi
teit van het bevrijdingsfront.
Anderhalf jaar jeugdgevange
nis eiste de officier van justitie
by de rechtbank in Leeuwarden
tegen de 21-jarige reclameteke
naar Daniël L uit Rijswijk en
twee jaar jeugdgevangenis tegen
de 20-jarige kantoorbediende
Louis B. uit Den Haag. Beide
knapen werden na een spannen
de jacht door de politie gegre
pen, nadat zij in de nacht van
3 op 4 mei bij een juwelier te
Wolvega een etalageruit hadden
ingeslagen en er met een tableau
met 42 gouden ringen en een
gouden ketting met medal jon
van door waren gegaan. Beiden
waren reeds eerder met de jus
titie in aanraking geweest.
Aan de diefstal te Wolvega
was een lange rit voorafgegaan.
De eerste auto werd door Louis
in Den Haag gestolen. Zij kwa
men er mee tot Alkmaar. Toen
was de benzine op. Daniël bleef
in de auto zitten, terwijl Louis
een andere auto ging zoeken.
In het voorbijgaan had hij ook
nog een dure camera uit een
andere geparkeerde wagen mee
genomen. In Meppel wilde de
tweede auto niet verder. Deze
wagen was ondertussen „in de
prak" gereden, wat een schade
voor de eigenaar betekende van
ongeveer 2000. Louis stal een
andere wagen, de derde, en de
reis ging verder. Onderweg lie
ten de twee vrienden een spoor
van vernielingen achter in ben
zinestations te Hoogkerk, Ma-
rum, Tolbert en Drachten.
Daniël sloeg dan een ruit stuk
en ging binnen op zoek naar geld,
maar maakte slechts kleine be
dragen buit.
Een maand eerder had Daniël
met een groep Haagse vriendjes
en vriendinnetjes ook een paar
inbraken gepleegd te Bilthoven.
In deze kring liet hij zich James
noemen. Hij had zich namelijk
sterk geïdentificeerd met de
romannetjes en filmheld James
Bond.
De officier van justitie was
niet best te spreken over het
aanvullende voorlichtingsrapport,
uitgebracht over Daniël L. De
rapportrice had dit verhaal ge
heel gebaseerd op een toekomst
met een ex-verloofde, genaamd
Wil, terwijl aan deze verloving
al lang een eind was gekomen.
De beide raadslieden, mr. Bier
man en mr. Van Raaij waren
van mening dat een gedeeltelijke
voorwaardelijke straf met toe
zicht beter zou werken dan plaat
sing in de jeugdgevangenis.
De officier van justitie bij de
rechtbank te Leeuwarden heeft
woensdag drie maanden gevange
nisstraf geëist met aftrek van het
voorarrest en een ontzegging van
de rijbevoegdheid voor de tijd van
twee jaar tegen de ambtenaar bij
de raad van arbeid K. H. uit Ter-
winselen. De man wordt ervan be
schuldigd onder invloed van alco
hol een auto te hebben bestuurd,
waarbij hij tegen een boom reed.
Bij dit ongeluk kwam verdachte's
broer, die bij hem in de auto zat,
om het leven.
Op de dag van het ongeluk, zon
dag 25 juni, was verdachte pas
twee dagen in het bezit van zijn
rijbewijs. Hij had vanaf vrijdag
avond het weekeinde voornamelijk
doorgebracht in café's. Toen hij
zondagavond „achteloos achter het
stuur was gestapt", was hij met
zijn auto vlak bij huis uit de bocht
gevlogen en tegen een boom ge
reden. Uitspraak op 10 augustus.
