Culturele revolutie kostte
Peking geld
Leven
gewijd
aan
blik
vangers
Lou Schenk, rare magiër
Radio en Televisie
Vrijdag 17 maart 1967DE VRIJ E ZEE V VI Pagina 9
GROTE VRAAG
NAARPEREN
Rol van Mao nog ntet uitgespeeld
RAPPORT
ARBEIDSMARKT
PROGNOSE
OP LANGE TERMIJN
ZUIDSLAVIER
VEROORDEELD
TWEE ETAGES
IN AMSTERDAM
UITGEBRAND
Fransen brachten
opnieuw een aap
in de ruimte
Zwevende ringen
Cadeau
verzoekplatenprogr. voor de mili
tairen; 14.00 P.M., gevar. familie-
progr.; 17.00 Carionca: radio voor
tieners; 18.00 Stereo: Licht in
strumentaal ensemble; 18.20
Licht orkest; 18.40 Licht ensem
ble met zangsodist; 19.00 Nws;
19.10 Actualiteiten;' 19.30 Zinge-
ning: liedjesprogr.; 20.30 Café
'67: reportage van de finale van
het amateur-cabaretfestival voor
het Nederlandse taalgebied; 21.00
Verzoekplatenprogr.22.10 Rou
lette: 'n spelletje met gr. platen;
22.30 Nws; 22.40 Overweging;
22.45 Goal...: muz. sportprogr.
met commentaren, reportages en
gekruide nieuwtjes, met lichte
muz.; 23.55-24.00 Nws.
HILVERSUM III: 9.00 Nws;
9.02 Orkestraal allerlei (gr.);
9.30 Leger des Heilsmuz.; 10.00
Nws; 10.02 Klassieke gewijde
muz. (gr.); 10.30 Matinee met de
lichte muze (11.00 Nws); 12.00
Nws; 12.02 Variant: actualitei
ten, reportages, stripverhaal en
lichte muz.; 13.00 Nws; 13.02 Tie-
nerama: platenshow voor de tie
ners; 14.00 Nws; 14.02 Velvet
voices; 14.30 Toppers van toen
(opn.); 15.00 Nws; 15.02 Kiosk;
15.30 Lage landers: gevar. platen-
progr.; 16.00 Nws; 16.02 Week
end-melodie; 17.00 Nws; 17.02-
18.00 Sportshow: reportages, uit
slagen, commentaren en lichte
gr. muz.
BRUSSEL VI.: 12.00 Nws; 12.03
Lichte muz.; 12.40 Weerbericht,
mededelingen, progr.-overz. en
SOS-berichten voor schippers;
12.45 Lichte pianomuz.; 12.55
Buitenlands persoverzicht; 13.00
Nws en weerbericht; 13.15 Radio
matinee (14.00 en 15.00 Nws);
17.00 Nws, weerbericht en mede
delingen; 17.10 Kleinkunst uit
Vlaanderen en Nederland; 17.35
Dansmuz.; 18.00 Nws; 18.03 Voor
de soldaten; 18.28 Paardesport-
ZATERDAG 18 MAART 1967
HILVERSUM I: 7.00 Nws en
ochtendgymnastiek; 7.20 Socialis
tisch strijdlied; 7.23 Lichte gr.
muz.; 7.55 Voor de kinderen; 8.00
Nws; 8.10 Lichte gr. muz. (8.30-
8.35 Van de voorpagina; 8.50-9.00
Wegwijs: vakantietips)9.35
Waterstanden; 9.40 Fanfare
orkest (opn.): amusementsmuz.
10.00 Z.0.135: gevar. progr.
(11.00-11.02 Nws); 12.15 Loon
naar werken, lezing; 12.27 Mede
delingen t.b.v. land- en tuinbouw;
12.30 Actueel sportnws.; 13.00
Nws.; 13.10 VARA-Varia; 13.15
Tijd voor teenagers (gr.); 14.15
Uitlaat: progr. voor twintigers;
14.55 Radio Jazz-magazine; 15.25
Klankbeeld over beeldhouwers;
16.00 Nws; 16.02 Radio Jazz-
magazine; 16.30 Franse les; 17.00
Stereo: Salonorkest met zang
solist: amusementsmuz.; 17.30
Radioweekjournaal; 18.00 Nws
en commentaar; 18.20 Stereo:
Melodieën-Expres: licht gevar.
muz. progr.; 18.5 Berlijns Filhar
monisch orkest (opn.) klassieke
muz.; 19.40 Boekbespreking;
20.00 Nws; 20.05 Promenade
orkest en solisten: operamuz.;
20.40 Eerlijk duurt een jaar,
hoorspel; 21.55 Weerklank: muz.
revue; 22.30 Nws; 22.40 Stereo:
Lichte gr. muz.; 22.50 Rakelinks:
aktueel progr.; 23.25 Babysitten:
licht platenprogr. en praatje;
23.55-24.00 Nws.
HILVERSUM II: 7.00 Nws;
7.10 Het levende woord; 7.15
Klassieke gr. muz.; 7.30 Nws;
7.32 Geestelijke liederen; 7.55
Overweging; 8.00 Nws; 8.10
Djinn, gevar. progr. (8.30-8.32
Nws); 12.25 Marktberichten;
12.27 Mededelingen t.b.v. land- en
tuinbouw; 12.30 Nws: 12.40
Geven en nemen. De familie Van
Buuren praat weer over het ver
keer; 12.50 Vliegende schijven:
uitslagen; 18.30 Franse les; 18.32
Jacqques Raymond; 18.45 Sport;
18.52 Taalwenken: 18.55 Gr.
muz.; 19.00 Nws, weerbericht;
19.40 Lichte muz.; 20.00 Jazz-
muz.; 21.00 Amusementsprogr.;
22.00 Nws en berichten; 22.15
Dansmuz.; 23.55-24.00 Nws.
Televisieprogramma's
NEDERLAND I: 15.30 Nws in
't kort; 15-31 Reclame; 15.34
Weekjournaal (met titels voor
slechthorenden); 15.57 Reclame;
16.00 Geheime Agent 86, TV-
film; 16.25 Vcor de vrouw; 17.00-
17.35 Ja zuster, nee zuster, kin
dermusical; 18.45 Pipo de Clown;
18.50 Journaal; 18.56 Reclame;
19.00 Mrs. Thursday, TV-film;
19.50 Reactie op reacties; 19.56
Reclame; 20.00 Journaal; 20.16
Reclame; 20.20 Achter het nws;
20.45 Therèse Tussen Apel
doorn en Wenen: liedjesprogr.;
21.20 Tel uit je winst, hobbyquiz;
21.55 Opus 13: amusementspro
gramma; 22.55-23.00 Journaal.
NEDERLAND H: 20.00 Nws in
't kort; 20.01 Reclame; 20.05 Josh
White: blues- en folksinger; 20.20
Farce Majeure; 20.40 Politie
museum: Telefoonnummer, TV-
film; 21.50 Druk-werk: gesprek
ken over geloof, kerk en christe
nen; 22.10 Reclame; 22.15-22.30
Journaal.
BELGIE VI.: 14.00-16.00 Euro-
visieWielerwedstrijd Milaan
San Remo; Tussen 15.45 en 16.45
reportage ïandenveldloop te Car
diff; 16.30-17.50 Volksuniversi
teit; 18.55 Zandmannetje; 19.00
Katholieke godsdienstige uitzen
ding; 19.30 Natuurfilm; 19.55
Nederlandse les; 20.00 Journaal;
20.15 Muz. portret van Robert
Stolz; 22.09 Echo; 22.30 De man
van U.N.C.L.E.. feuilleton; 23.20
Nws.
BLIKSEMINSLAG
IN BOERENSCHUUR
De muurkranten worden in Pe
king in dikke lagen van de muren
gehaald, rode, gardisten gaan
weer naar huis en in heel veel
opzichten lijkt het of de storm
van de culturele revolutie is uit
gewoed zonder veel te verande
ren, hoogstens een beetje scha
de die snel hersteld is.
Premier Tsjoe En-Lai treedt
De mannelijke beroepsbevol
king zal in het jaar 1970 toe
nemen met 103.600 arbeidskrach
ten. Een prognose voor het jaar
1975 geeft een toeneming met
dit zelfde aantal arbeidskrachten
te zien. Aldus een conclusie uit
het rapport dat de staatssecreta
ris van sociale zaken en volks
gezondheid dr. J. F. G. M. de
Meijer heeft aangeboden aan de
commissie arbeidsmarktpolitiek
van de S.E.R. Het rapport had
tot onderwerp een arbeidsmarkt
prognose op lange termijn. Een
onderzoek gerekend naar een
schaal van zestien onderwijs
niveaus leverde als prognose op
dat de trend tot verhoging van 't
onderwijsniveau zal toenemen.
Duidelijk blijkt reeds aldus het
rapport, de toenemende neiging
om na het lager onderwijs voort
gezet onderwijs te volgen.
Voor 1970 mag zelfs al ver
wacht worden dat iedereen, die
in staat is gebleken met succes
lager onderwijs te doorlopen, de
een of andere vcrm van voortge
zet volledig dagonderwijs gaat
volgen. In het uitgebreid lager
onderwfjs is daarentegen van een
zekere stagnatie sprake. De
groep die terstond na het'lager
onderwijs de maatschappij zal
betreden, bestaat praktisch ge
heel uit degenen die niet in staat
waren dit onderwijs te doorlopen.
Het zal mogelijk zijn. aldus het
rapport om bij voortgezette stu
die op het terrein van de arbeids-
prognose onvolkomenheden in
deze eerste prognose te corrige
ren. Verfijning van de" uitkom
sten moet dan kunnen leiden tot
toenemende verbetering van het
inzicht in de arbeidsmarkt om
knelpunten te voorkomen en een
harmonische ontwikkeling van
vraag en aanbod op de arbeids
markt tot stand te brengen.
De 31-jarige Zuidslaviër Alojs
Klanic is woensdag in Karlsruhe
tot 18 maanden gevangenisstraf
veroordeeld wegens poging tot
moord op de Zuidslavische con
sul-generaal in München.
De rechtbank concludeerde, dat
Klanic een later door de politie
gevonden bom had willen plaat
sen in het bureau van de consul-
generaal. De Zuidslaviër zou de
consul-generaal zijn gaan haten
toen deze in 1965 zijn vrouw geld
had gegeven om naar Zuidslavië
terug te kunnen keren.
Klanic stelde dat de Zuidslavi
sche consulaten in West-Duits-
land plannen hadden beraamd
om hem en andere Zuidslaviërs
te vermoorden en dat hij dit had
willen voorkomen.
Zes mensen zijn tijdelijk dak
loos geworden door 'n uitslaande
brand, die woensdagmiddag om
streeks kwart voor vijf heeft ge
woed in de woning Tweede Jan
Steenstraat 45 in Amsterdam.
Het vuur ontstond op de tweede
etage, bewoond doop de familie
A. W. Mungro. De verdieping
brandde geheel uit. evenals twee
voorkamers en de hal op de derde
etage. Hier woonde het echtpaar
B. F. Hoogewoon. De lager ge
legen etages liepen flinke water
schade op. De oorzaak van de
brand was het spelen met luci
fers door de twee kinderen van
de familie Mungro. De gedupeer
den werden door de rampen-
dienst elders ondergebracht.
Van de raketbasis Hammaguir
in de Sahara hebben de Fransen
voor de tweede maal een aap met
een Vestaraket in de ruimte ge
bracht, zo is in Parijs meege-
deeld. -
De ruimtevlucht was evenals
die van 7 maart een volledig suc
ces en duurde 12 minuten. Doel
van de proef was de reacties van
het dier en de elektrische activi
teit in een deel der hersenen te
bestuderen.
De raket bereikte een hoogte
v-u 240 km e« werkte volmaakt
tijdens de vlucht. De ruimte-aap
is na de proef in uitstekende
gezondheidstoestand teruggevon
den.
weer naar voren en hij ijvert er
voor om zo snel mogelijk de Chi
nese samenleving ook econo
misch weer in vlotte gang te krij
gen. Iets wat wel nodig was, want
de demonstrerende, naar Peking
tijgende en anderszins revolutio
nair doende werkers hebben de
produktie er wel wat bij laten zit
ten. In dat opzicht is de culturele
revolutie zeer duur geweest voor
Mao.
Vele bestudeerders van Peking
menen dat Mao niet in zijn doel
einden is geslaagd en dat de ge
matigder figuren als Tsjoe het
heft weer in handen hebben ge
nomen. Een afgang van Mao dus.
ANDERE LEZING
In Hongkong, waar men een
direct uitzicht heeft op de Chi
nese volksrepubliek, zijn ecleter
ook bladen die de zelfde gegevens
gebruiken om tot een heel andere
conclusie te komen. Ze wijzen er
op dat volgens de boerenkalen-
der nu de maand van de insek-
ten is begonnen, waarin voorbe
reidingen voor het zaaien vereist
zijn die men slechts kan nalaten
op straffe van een slechte oogst.
Niemand weet dat beter dan
Mao, die zeker geen misoogst zal
wensen waardoor of in zijn rijk
regering genoodzaakt zou zijn net
als een paar jaar terug kostbaar
goud in te wisselen voor Cana
dees graan. Volgens deze rede
nering is er geen sprake van dat
Mao heeft moeten wijken voor
iets of iemand: hij heeft alleen
Tsjoe opdracht gegeven de rode
gardisten naar huis te sturen om
de oogst zonder schade binnen te
halen, waarbij het leger naar
traditie een handje meehelpt.
Het kan nu trouwens ook wel
weer even kalm aan, want de
natie heeft zijn injectie in revo
lutionair elan weer gehad- en kan
daarop voorlopig wel weer voor
uit.
NAWERKING
Ook als niet meer dagelijks lie
den worden afgezet en anderen
op muurkranten aangeklaagd
werkt dit kleine jaar van cultu
rele revolutie nog wel een tijdje
door. En Mao's gezag aldus
deze redenering is groot ge
noeg dat hij verjaagde figuren
gewoon weer terugroept; de kor
te „strafperiode" beëindigen met
een soort gratie kan slechts de
teruggekeerde dankbaar maken
dat hij toch weer uit de woestijn
is, wat hem in de komende ja
ren er wel van zal weerhouden
zelfs maar in het geringste min
der revolutionair elan te tonen
dan Mao zijn volk wil inprenten.
Het is een redenering die voor
rechttoe rechtaan denkende wes
terlingen misschien een beetje
merkwaardig is, maar er zijn wel
meer vergissingen gemaakt met
de psychologie der Chinezen door
westerse waarnemers. Het is in
ieder geval wel verstandig niet
te grif te geloven dat de rol van
Mao al weer zo'n beetje is uitge
speeld.
Op enkele Nederlandse fruit
veilingen worden nog steeds
peren van het ras Conference
aangeboden, die zijn bewaard in
de gascellen van de veilingkoel
huizen. De kwaliteit van deze
peren 'is best en de vraag is
groot, zowel voor de binnen
landse markt als voor export.
Hierdoor zijn de prijzen de laat
ste tijd regelmatig aangetrokken.
Up het ogenblik doen vrijwel alle
jxportmaten van de klasse 1
.cwaliteit op de veilingen rond
1,— per kg.
De grootste aanvoeren van
Conference peren zijn op het
ogenblik bij de veilingen in Gel-
dermalsen. Goes en Utrecht, ter-
vijl er ook in Barendrecht en
Rotterdam nog regelmatig par
tijen van betekenis te koop zijn.
De export van peren bedroeg
volgens de cijfers van het uitvoer
controle bureau voor tuinbouw-
produkten in de eerste week van
maart nog 155 ton. Hiervan ging
91 ton naar West-Duitsland en 56
ton naar België en Luxemburg.
Verder ging er 1 ton naar Enge
land; 2 ton naar Noorwegen; 1
ton naar Ierland; 3 ton naar
Gibraltar en 1 ton naar Afrika.
Om ongeveer half elf gister
morgen is door blikseminslag
brand uitgebroken in een grote
schuur naast de kapitale boer
derij van de familie Wieringa te
Garsthuizen. In de schuur was
vee ondergebracht dat tijdig in
veiligheid kon worden gebracht.
De brandweer van Kantens
slaagde erin het voorhuis en de
aangebouwde schuur van de
boerderij zelf te behouden.
(Van een medewerker)
ooit de uitdrukking „hij it
een artist in zijn vak" op iemand
van toepassing geweest is, dan is
het wel op de 75-jarige Amster
dammer Lod. H. Schenk, in de
wandeling „lou" genoemd.
„Mijn levenswerk was om dingen
te m'ken, waarvan de mensen
De heer Schenk haalt een exemplaar
van de „zwevende ringen" uit een
kast te voorschijn. (,,Die zijn bij dui
zenden weggegaan; ook naar het
buitenland.") Eigenlijk ma.g geen
mens het toestel stilstaand zien, want
dan is de aardigheid er een beetje
af: het blijken gewone aluminiuimrin-
gen, die op bepaalde punten aan elk-
aar vastzitten. Maar amper is de
stroom ingeschakeld, of 't wonder ge
beurt: de ringen zweven los boven
elkaar netje horizontaal in de
ruimte.
Het uitwerken van dit idee was het
moeilijkste niet. De grootste zorg
was de aandrijving. Het gewone type
elektromotortje was onbruikbaar,
want het lange draaien maakte een
defect niet denkbeeldig en dan zou
den de stilstaande ringen in de eta
lage aan het publiek hun mysterie
prijs geven.
De heer Schenk demonteert de rin
gen en opent het voetstuk: „hier is
mijn motortje van 5 watt.
Het anker blijkt vervangen door
een trillend ijzeren pennetje, dat vin
nige duwtjes geeft tegen een op een
draaiende as gemonteerd stuk rub
ber. (Principe elektrische bel; dus
werkend met stroomonderbreking.)
Het ei van Col'umbus. Maar we zou
den nog kolommen kunnen volschrij
ven over alles, wat de heer Schenk
verder uitdokterde. Dansende neger
poppen, de hele Tour de France mei
bergpanorama en lopenide banden in-
Lou Schenkmyste-
rle der zwevende ringen.
ciuis, onverklaarbaar openklappende
dozen, alsmede tal van draaiende en
rollende zaken, waarvan het hoe en
wat raadselachtig ls.
„Ik heb altijd een tik voor dit
soort dingen gehad".
Die „tik kwam de heer Schenk ook
ln zijn jonge jaren nog voor
zijn Nioa-periode uitstekend van
pas, toen hij na een leerperiode van
een jaar bij een Amerikaanse liften-
fabriek in Brooklyn op een bepaalde
dag in het Haagse Deligentia stond,
waar Willy Mullens, ,,Le roi du cine
ma", zijn eerste „cinomatograps"
opstelde. Of beter: wilde opstellen,
want het ging niet zo best ook
niet met de geluidsapparatuur. In de
warboel van experimenten, waaruit de
met geluiden geïllustreerde film
„Een nachtelijk schandaal" te voor
schijn moest komen verscheen de jon
ge Schenk als een reddende engel
om tal van problemen op te lossen.
„Dames en heren", aldus Willy
Mullens voor het galapubliek, „ik zal
u thans laten horen, wat ik toen brj
die gelegenheid zei." Er viel een
doodse stilte en men hoordeniets.
Schenk dook echter de kelder in en
goochelde daar met draden, lampen
en schakelaars. Kort hierna herhaal
de de heer Mullens zijn aankondiging.
En inderdaad: men hoorde hem
woorden zeggen, die hij in het ver
leden op een andere plaats had uit
gesproken.
Maar het heeft lang geduurd, voor
dat iemand de talenten van de heer
Schenk redelijk wenste te honore
ren. „Iedereen vond mijn vindingen
prachtig, maar geen mens wilde er
over de brug komen. Ik heb Jaren
lang krom gelegen en met mijn laat
ste spaargeld gewoekerd. Maar het
succes is tenslotte tóch gekomen
ik kan met voldoening op mijn le
venswerk terugzien".
zeiden: hoe kan dat nou Ik be
grijp er niets van".
Hij is de uitvinder van tientallen
mysterieuze blikvangers voor eta
lagedoeleinden, zoals ronddraaien
de metalen ringen (die door op
tisch bedrog schijnen te zweven),
eeuwig schenkende koffiekannen,
die nooit leeg raken en nooit een
kopje laten overlopen, een op één
wiel eindeloos over een nylondraad
heen en weer fietsend clowtje (dat
nota bene in het midden enige tijd
stilstaand balanceert), touwtjes
springende aapjes, magische spie
gels on nog veel meer.
De vader van al deze „volautoma
tische" goocheltrucs, die als jonge
man in de avonduren zijn middelbare
akte werktuigbouwkunde haalde, ge
noot reeds als kind faam als klokke-
en naaimachinereparateur.
Toen hij in de twintiger jaren aan
de overkant van het IJ directeur was
van de Niva (Nieuwe Inrichting Voor
Automobielen), waar bumpers en ba-
- gagerekken het hoofdartikel waren,
was het oordeel van 't 60-koppig per
soneel ongeveer eensluidend: „De
heer Schenk heeft een vrolijk karak
ter, want hij houdt van technische
grapjes".
Ondanks het uitvinden van allerlei
autogereedschappen, die als koek ver
kocht werden; ondanks het grote
financiële succes in de „nieuwste"
aller industrieën, de automobielindus
trie, wenste de heer Schenk geen rijk
en gezien zakenman te worden. Hij
wilde in een eigen werkplaats die
er tenslotte ook kwam, in zijn wo
ning te Zandvoort met zelfgebouw
de draaibanken zijn leven wijden aan
het door hem later gestichte begrip
„Multic-reclame", waarachter hij ae
eigen naam als „bijkomstigheid" na
genoeg geheel liet verdwijnen.
Maar nu. nog vitaal ln de gevor
derde herfst des levens ^taande, te
rugziend op kantelende reuzensiga-
ren en ontelbare dansende en buite
lende pnroeties Cdie zijn vrorv
steedis voortreffelijk aankleedde), ge
worstel met tandraderen, magneti-
scne velden, elektromotortJes, asjes
van zilverstaai, excentrische wielen
wat al niet zegt hij gelaten:
„Ik vind het erg jammer, dat mijn
24-jarige zoon Lou, zelf ook een be
gaafd technicus, zich niet voor de
zaak interesseert. Hij voelit uitsluitend
voor motoren. Indien er nu een Jon
geman zou komen met de juiste
technische knobbel, kan hij alles zö
van mij oadeau krijgen. Natuurlijk
zou hij de gereedschappen moeten
overnemen. Dat wil intussen niet
zeggen, dat ik niets meer doe. Ik zou
het nooit kunnen laten. Als ik geen
opdracht heb, knutsel ik voor nvjn
eigen geoegen aan iets."
De uitvinder, die verschillende oc
trooien op zijn naam bracht, wil best
alle geheimen van zijn mechanische
wondertuin vertellen, geheimen, die
hem vaak zo intrigeerden, dat zijn
vrouw haar hele leven geweten heeft,
dat het zinloos was, haar man op een
bepaalde tijd aan tafel te roepen.
Ook kwam hij vaak niet ln bed,
want als je b.v. zo'n fietsend poppe
tje in je hoofd hebt (dat moet ge
hoorzamen aan een met een draai
ende excentrische schijf verbonden
trekdraad met een veer, die het fi
guurtje na de „heenreis" terugtrekt)
en het wil maar niet lukken, een ba-
lansact als intermezzo in te lassen,
kan het makkelijk 6 uur in de mor
gen worden.
Een groot artikel ln zijn branche
was de. magische spiegel, die met
behulp van een schakelklok op regel
matige tijden doorzichtig wordt,
wordt, waarachter de verlichte re
clame van het een of ander artikel
zichtbaar wordt. Na allerlei experi
menten verwerkte de heer Schenk
in deze vinding ook nog een spiegel
effect, waardoor het aangeprezen ar
tikel in meervoudsteeds zwakkere
contouren tonend in de diepte
.wegloopt'. (Het principe is bekend:
men denke een,- aan tegenover elk
aar hangende spiegels, die ook een
oneindige beeldenreeks opleveren.)
„Ik ben nooit bang geweest voor na
makers. Voordat een ander kon be
ginnen, was ik alweer met wat nieuws
bezig. Die magische spiegel leek me
b.v. ook een dankbaar ding voor
goochelaars.
Vooral voor de veel gebrachtte en
steeds verrassende truc, dat iemand
„Ik heb de fietsende elr-
cusarïist in tal van uitvoerin
gen gemaakt
uit het publiek een willekeurige kaart
trekt, die op een gegeven moment
uit het in een wijnglas of waterglas
geplaatste spel kaarten zomaar naar
boven komt. Ik dacht: die kaart kan
ook vergroot en verlicht ln mijn spie
gel zichtbaar worden. Veel heb
er niet van verkocht.
